УМКД

Көркем сөздің құрамы

<<Филология: қазақ тілі>> мамандығына арналған
Сөз өнерінің эстетикасы

ПӘННІҢ ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ
2013

КІРІСПЕ

1 ҚҰРАСТЫРҒАН
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің қазақ әдебиеті
кафедрасының доцент м.а., ф.ғ.к. Құрмамбаева Қарлығаш Солтанбеккызы

2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Филология кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.
Хаттама №___ <<___>> ___________2013_жыл.

Кафедра меңгерушісі: _______________ Ақтанова А.С.

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып, бекітілді.
Хаттама №___ <<___>> ___________2013_жыл.

Төрайымы________________

2.3 Филология факультетінің Ғылыми кеңесінде бекітілді.
Хаттама №___ <<___>> ___________2013_жыл.

Мазмұны

1 Қолданыс аясы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасының мазмұны
5 СӨЖ-ның тақырыптары
6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8 Әдебиеттер

1 ҚОЛДАНЫС АЯСЫ

Әдебиет теориясы пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы бағдарламасы 5В 020500 Филология: қазақ тілі мамандығының студенттеріне арналған.

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Осы әдебиет теориясы пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- 5В 020500 Филология: қазақ тілі мамандығының бекітілген элективті пәндер катологы
- СТУ 042-РГКП-СГУ-8-2007 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;
- ДП 042-08.10.12-2007 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы>> құжаттық іс-жосығы.

3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
Бұл пән бойынша мынандай маңызды теориялық және практикалық мәселелер қарастырылады: әдебиет туралы ғылым және оның салалары; әдебиеттану ғылымының қосалқы салалары; әдебиеттің халықтығы, ұлттығы мен жалпыадамзаттық сипаттары; көркем шығарманың тақырыбы мен идеясы, сюжеті мен композициясы; көркем бейне оның жасалу жолдары; көркем туынды тілі, өлең құрылысы. әдеби процесс, әдебиеттің тектері мен түрлері, көркемдік әдіс, ағым, бағыттар.

3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:
Курсты өту барысында әдебиет теориясы ауқымындағы поэтика, стиль, жанр тәрізді негізгі мәселелермен шектелмей, әдебиеттанудың өэге салалары: әдебиет тарихын зерттеу аялары мен жолдары, историография, библиография пәндерінің мән, сыры, текстология мен әдебиет сынының теориялық, практикалық ерекшеліктерін ашып беру.

3.3 Пәнді оқытудың міндеттері:
<<Сөз өнерінің эстетикасы>> бұрын өтілетін <<Әдебиеттануға кіріспе>> пәнінде қысқаша баяндалып кететін ұғымдар мен категорияларды эстетика қағидаларымен тамырлас алып, жан-жақты терең қамтуға тиіс. Әдебиет туралы теориялық ой-пікірлердің қалыптасу кезеңдерін қазіргі дәуірге дейінгі аралықта мейлінше толымды жүйелеп саралау қажет. Көркем шығармаға талдау жасаудың ғылыми принциптерін игеру, әдебиет пен фольклорды зерттеп үйренуге қажетті біліммен қаруландыру; әдеби шығарманың мазмұны мен пішінінің арақатынасының сырын ұғыну; әдебиеттану ғылымын құрайтын ұғымдармен, категориялармен танысып, игеру; әдеби даму процесі, оның заңдылықтары, көркемдік тәжірибе дәстүрі мен жаңашылдық мәселелерін көркемдік тұрғыда қабылдай білу; көркемдік, оның өзіндік болмысын, көркемдік өлшемдерін біліп, танитын талғам қалыптастыру; әдеби туындының ішкі, сыртқы аспектілерін саралай алып, түрлі қырынан талдай білуге жаттықтыру.

3.4 Курс аяқталған соң студент:

* Көркем шығарманы талдаудың ғылыми принциптерін игеріп, әдебиет тарихы мен көркем туындыны зерттеуге қажетті біліммен қаруланады.
* әдебиеттану ғылымын құрайтын ұғымдарды, категорияларды теориялық тұрғыда терең игереді.
* өз бойында көркемдікті танитын талғам қалыптастырады.
* әдеби туындының ішкі, сыртқы аспектілерін саралап, түрлі қырынан талдауды үйренеді.
* қазіргі әдебиеттанудың өзекті мәселелерімен таныс болады.
* теориялық білімді практикада қолдана білуді үйренеді.
* зерттеу жұмысына икем-дағдысы қалыптасады.
* кәсіби қарым-қатынас жағдайларын меңгереді.

3.5 Курстың пререквизиттері
3.5.1 Қазақ әдебиетінің тарихы
3.5.2 Әлем әдебиетінің тарихы
3.5.3 Тіл біліміне кіріспе
3.6 Курстың постреквизиті:
3.6.1 Қазақ әдебиеті сынының тарихы
3.6.2 Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі
1 Кесте - Оқу жоспарынан көшірме
Курс
Семестр
Кредит
ДС (сағ)
СПС (сағ)
Лаб. (сағ)
ОСӨЖ
(сағ)
СӨЖ(сағ
Бар
(сағ)
Бақылу түрі
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
3
5
2
15
15

30
30
90
емтихан

4 ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ОҚУ ЖҰМЫС ЖОСПАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ
2 Кесте - Пәннің мазмұны. Сағаттарды сабақ түріне шағу

Тақырыптардың атауы мен мазмұны
Сағат саны
Әдебиеттер
1
2
3
Дәріс сабақтары
1. Эстетикалық, әдеби ой-пікірлердің туу, даму тарихы мен кезеңдері. Әдебиет теориясы мен эстетиканың ерте кезеңі.
Әдебиет теориясы жайлы алғашқы ұғымдар.Көне үнді, шумер елдерінің мәдени ескерткіштері.
Пифогоршылардың эстетикасы. Әдебиет теориясы мен эстетиканың ерте кезеңі. Гераклит және қарамақарсылық тардың бірлігі.Демокрит мәңгілік қозғалыс туралы.
Сократ сұлулық пен сана туралы. Әдебиет теориясы және эстетиканың ерте кезеңі. Платонның эстетикасы. Аристотель және табиғатқа еліктеу ілімі.Гораций Флакк эстетикасының ерекшелігі.Орта ғасыр және қайта өрлеу дәуірінің эстетикасы. Аврелий Августин және абсолюттік сұлулық. Фома Аквинский және әсемдіктің объективті сипаты.Ұлттық эстетиканың көне дәуірдегі және орта ғасырдағы белгілері. Орта ғасыр және қайта өрлеу дәуірінің эстетикасы. Әл-Фараби және өнер түрлері.Ояну дәуірінің эстетикалық мұраты. Ояну дәуіріндегі поэтика ұғымы. Әдебиет теориясының қалыптасу кезеңі.Классицизм эстетикасы. Дидро мен Лессингтің идеялары. И.Гердердің эстетикасындағы бағалау өлшемдері.Әдебиет теориясының қалыптасу кезеңі
<<Дауыл мен қысым>> эстетикасы.И.Кант эстетикалық талғам туралы. Романтиктер және ағартушылық идея.
Әдебиет теориясының қалыптасу кезеңі.Г.В.Гегельдің диалектикасы. Г.В.Гегель және абсолюттік идея.
Г.В.Гегель және өнердің даму кезеңдері.Әдебиет теориясының қалыптасу кезеңі. А.Шопенгауэрдің өмір философиясы. С.Къеркегор және эстетикалық экзистенция. Ф.Ницше және <<құдіретке еріктілік>>эстетикасы.
1

1-12,13,14,20,27,46,53,54,58.
2. Әдеби шығармашылық және әдебиет теориясының методологиясы
Халықшылдық эстетикасы. Материалистік эстетика ұстанымдары. Орыс ойшыл-демократтарының эстетикалық көзқарасы. В.Плеханов пенА.Луначарский өнер,әдебиеттің мәні туралы.Ғылыми-методологиялық мектептер Әдебиеттанудағы мифологиялық мектеп.Тарихи - мәдени мектеп.Компративизм мектебі.Ғылыми-методологиялық мектептер. Әдебиеттанудағы психологиялық мектеп.Интуитивизм мектебі.
Әдебиеттану және фрейдизм.
1
1-12,16,17,21,22,24,25,45,33,34,35,39,49.
3. Қазіргі әдебиеттану теориясындағы ғылыми ағымдар.
Қазіргі әдебиет теориясы. Формализмнің теориялық ұстанымы. Структурализм эстетикасы. Тұрпайы социологизм ағымы.

1
1-12,13,18,21,25,38,39,48.
4. Қазақ әдебиеттану ғылымындағы эстетика мен теория мәселелері.
Қазақ әдебиеттануындағы эстетика мен теория мәселелері. Фольклор және әсемдік.
Әдебиет теориясы туралы оқу құралдары.
Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин,Абайдың эстетикалық көзқарасы.
1
1-12,16,22,24,30,44,45,47,48,50,57,58.
5. Көркем әдебиеттің табиғаты, ерекшелігі және мәндері.
Әдебиет және эстетикалық категориялар.
Әсемдік және ажарлылық. Асқақтық сезім сипаты.
Қаһармандық туралы ұғым. Әдебиет және эстетикалық категориялар. Трагедиялық сезім мазмұны.
Келеңсіздіктің табиғи,әлеуметтік шарттары. Күлкі және сұрқайлық.Көркем әдебиеттің ерекшелігі. Ғылым мен әдебиет. Өнер және әдебиет. Сөздің бейнелік қызметі.

1
1-12,13,14,16,18,21,22,28,33,34,35,36,37,39,43,44,50,51,53,54.
6. Әдебиет теориясындағы әдеби шығарма, орта және автор мәселелері.
Кейіпкер және көркем образ.Таңба және көркем образ.Қаһарман типтері.Архетип және образ.Шығарма және орта.Шығарманы зерделеу.Шығарманы қабылдау.Автор және шығарма.

1
1-12,13,14,16,18,21,22,28,33,34,35,36,37,39,43,44,50,51,53,54.
7. Көркем әдебиеттегі <<образдылық>> пен <<көркем образ>> мәселелері.
Образ түрлері. Көрнекілік бейнелердің ғылым және көркем публицистикадағы орны. Дәлдік және эмоция. Деректік бейнелер. Көркем бейнеге тән типтендіру әдісі, өмір құбылыстарын қайта сомдау. Көркем образ және таңба. Қиялдау. Шарттылық пен шынайылық. Әдебиеттегі көркем бейнелердің заттық сипаттан адалығы немесе бейзаттығы. Сөздің бейнелік қызметі. Сөздік бейнелердің көзге көрінбеуі. Елес. Сезім. Қиял.
1
1-12,16,31,34,35,39,43,47,49,51,52,53,55,57,58.
8. Әдеби туынды және оның мазмұны мен құрылымы.
Әлем және шығарма. Сюжет пен тартыс. Мәтін құрамыКомпозиция түрлері. Көркем сөз бен мәтін. Лингвистикалық поэтика мен стилистика. Мәтін және диалогтық қатынас. Сюжет элементтері.
1
1-12,13,23,24,28,31,32,35,39,41,42,45,46,47,48,49,52,58,59.
9. Әдебиеттің көркем шығарманың көркемдеу құралдары мен тілі
Ауызекі, әдеби және поэтикалық тіл мәселесі. Автор сөзі мен персонаж сөзі. Көркем сөздің құрамы. Көркем сөздің ерекшелігі. Көркем сөз. Әдебиет және сөзді есту арқылы қабылдау. Номинация, синонимдеу және антонимдеу образдық салыстырудың, салыстырмаудың тиімді тәсілі. Омоним және оның түрлері. Сөздің морфологиялық вариациясы. Поэтикалық тілдің ерекше лексикалық ресурсы. Сөздің көп мағыналығы. Эпитет пен теңеу. Метафора( тұрақты, күшейткіш т.б.), паралелизм, метонимия, синекдоха, гипербола, литота, кейіптеу, символ. Поэтикалық фигуралар. Әдеби тілдің синтаксисі. Қайталау, амплификация(таралу, кеңею), плеоназм( мөлшерден артық), ретардация. Силлепсис, эллипсис. Градация, антиклимакс анастрофа, анаколуф. Түсіну - герменевтиканың орталық ұғымы. Интерпретация - түсінудің екінші компоненті. Өмірге мағынаның қуаты сіңірілген. Мағына мен мән.
1
1-12,14,16,17,21,23,23,25,28,33,34,36,39,41,42,43,45,47,49,51,52,53,55,
57,58,59.
10. Өлең сөздің теориясы.
Өлеңтанудың негізгі бөлімшелері. Өлең сөздің ерекшелік мәселесі. Өлеңдегі ырғақ, бунақ, ұйқас мәселесі. Көркем прозаның ритмы. Өлең проза ұғымы
1
1-12,15,16,20,21,24,25,30,32,34,35,39,42,51,53,54,57,58.
11.. Шығармашылық әлемі және әдеби жанрлар мен олардың түрлері.
Әдеби тек пен жанр. Жанрлық канондар мен жанрлық дәстүрлер. Әдеби тек түрлері. Ұлттық әдебиеттегі тек пен түр мәселелері
1
1-12,18,21,26,28,29,32,33,34,35,37,39,51,53.
12.. Әдеби үдеріс (процесс), әдеби әдіс, бағыттар мен көркемдік тәжірибелер.
Әдеби процесс. Бұл ұғымның әлемдік ауқымды. Көркемдік даму заңдылықтары.Көркемдік бағыт. Көркемдік әдіс.Стиль.Көркемдік тәжірибе. а)Алғашқы өнер туындыларындағы шынайылықтың өзгеше бітімі.Гуманистік реализм. Көне дәуір өнеріндегі мифологияның басым қызметі.Антикалық реализм. Орта ғасыр. Қоғам мен салт - санадағы шектелушілік.Қасіретті адам.Бойкүйездік.Орта ғасыр-
лық символизм. Ояну дәуірінде әлеуметтік және рухани өмірдегі батыл серпілістердің ізгі-
лік мұраттарын қалыптастырудағы мәні.Дара тұлға. Мінез бен әрекет.Тарихи көзқарас. Қайта өрлеу дәуірінің реализмі. Барокко, ояну дәуірінің дағдарысын жинақтау. XII ғ. абсолюттік монархия тәртіптері. Классицизм қағидалары: әсіресе асқақтық, үш бірлік ұстанымдары.Шынайы өмірден алшақтау.ә) XVIII ғасырда іргесі қалана бастаған ағартушылық реализм. Романтизм - әрі әдеби бағыт, әрі көркемдік әдіс. Сыншыл реализм өмір шындығын қамтуға мімкіндіктері.
Социалистік реализм аталатын тұтас әдеби дәуірге мейлінше жан-жақты, шынайы көзқарас. Натурализмнің философиялық негізі - позитивизм. Модернизм ұғымындағы әдебиетке жататын экспрессионизм, сиволизм, футуризм, сюреализм, абстрационизм, т.б. тенденциялары. Модернистік дүниетаным:Импрессионизм. в) Интуитивизм мен фрейдизм және романтизм мен символизм эстетикасынан өріс алған сюрреализм . Экзистенциализм.
2
1-12,15,16,18,19,21,22,23,33,34,35,36,37,39,43,45,46,47,
49,50,52,53,55,56,57,59.
13. Әдеби дәстүр мен жаңашылдық. Дәстүр мен жаңашылдық. Дәстүр мен жаңашылдықтың ажырамас бірлігі. Дәстүр жалғастығы - аралық буын. Жаңашылдық - талант пен шеберліктің жемісі. Ауыз әдебиеті мен жазба әдебиеттің ортақ міндеті.Дара жанрлар.Жанрлық құрылым,баяндау жүйелеріндегі өзгерістер. Миф, аңыз, ертегі жанрлардағы дәстүрдің жазба әдебиеттегі шағын эпикалық жанрлардан жалғастық табу мәселесі.Автор мәселесіне байланысты ауыз әдебиеті мен ақындар поэзиясы,кәсіби әдебиеттің айырмашылығы. Фольклорды тудырған орта мен қазіргі жағдай.Бүгінгі романдағы полифонизм элементінің фольклор жанрларындағы баяндау ағзасымен тамырластығы.
1
1-12,15,16,18,19,21,22,23,33,34,35,36,37,39,43,45,46,47,
49,50,52,53,55,56,57,59.

14. Халықаралық әдеби байланыс.
Әдеби дамудың кезеңдері. Әдебиеттің ұлттық, аймақтық және әлемдік ерекшелігі. Әдеби процесс теориясының негізгі ұғымдары мен терминдері. Классикалық стиль. Классикалық стильдің табиғаты. Классикалық стильдің элементтері мен факторлары. Даралық стиль.Даралық стильдің табиғаты. Даралық стильдің элементтері мен факторлары. Ұлттық ситиль.Ұлттық стильдің табиғаты, элементтері мен факторлары.

1
1-12, 16,17,18,21,26,29, 36,37,38,44,45,46, 50,53,54,57,59.
Семинар сабақтары
1. Эстетикалық, әдеби ой-пікірлердің туу, даму тарихы мен кезеңдері
Әдебиет теориясы мен эстетиканың ерте кезеңі.
Әдебиет теориясы жайлы алғашқы ұғымдар.Көне үнді, шумер елдерінің мәдени ескерткіштері.
Пифогоршылардың эстетикасы. Әдебиет теориясы мен эстетиканың ерте кезеңі. Гераклит және қарамақарсылық тардың бірлігі.Демокрит мәңгілік қозғалыс туралы.
Сократ сұлулық пен сана туралы. Әдебиет теориясы және эстетиканың ерте кезеңі. Платонның эстетикасы. Аристотель және табиғатқа еліктеу ілімі.Гораций Флакк эстетикасының ерекшелігі.Орта ғасыр және қайта өрлеу дәуірінің эстетикасы. Аврелий Августин және абсолюттік сұлулық. Фома Аквинский және әсемдіктің объективті сипаты.Ұлттық эстетиканың көне дәуірдегі және орта ғасырдағы белгілері. Орта ғасыр және қайта өрлеу дәуірінің эстетикасы. Әл-Фараби және өнер түрлері.Ояну дәуірінің эстетикалық мұраты. Ояну дәуіріндегі поэтика ұғымы. Әдебиет теориясының қалыптасу кезеңі.Классицизм эстетикасы. Дидро мен Лессингтің идеялары. И.Гердердің эстетикасындағы бағалау өлшемдері.Әдебиет теориясының қалыптасу кезеңі
<<Дауыл мен қысым>> эстетикасы.И.Кант эстетикалық талғам туралы. Романтиктер және ағартушылық идея.
Әдебиет теориясының қалыптасу кезеңі.Г.В.Гегельдің диалектикасы. Г.В.Гегель және абсолюттік идея.
Г.В.Гегель және өнердің даму кезеңдері.Әдебиет теориясының қалыптасу кезеңі. А.Шопенгауэрдің өмір философиясы. С.Къеркегор және эстетикалық экзистенция. Ф.Ницше және <<құдіретке еріктілік>>эстетикасы.
1
1-12,13,14,20,27,46,53,54,58.
2. Әдеби шығармашылық және әдебиет теориясының методологиясы
Халықшылдық эстетикасы.Материалистік эстетика ұстанымдары. Орыс ойшыл-демократтарының эстетикалық көзқарасы. В.Плеханов пенА.Луначарский өнер,әдебиеттің мәні туралы.Ғылыми-методологиялық мектептерӘдебиеттанудағы мифологиялық мектеп.
Тарихи - мәдени мектеп.Компративизм мектебі.Ғылыми-методологиялық мектептер. Әдебиеттанудағы психологиялық мектеп.Интуитивизм мектебі.
Әдебиеттану және фрейдизм.
1
1-12,16,17,21,22,24,25,45,33,34,35,39,49.
3. Қазіргі әдебиеттану теориясындағы ғылыми ағымдар.
Қазіргі әдебиет теориясы. Формализмнің теориялық ұстанымы. Структурализм эстетикасы. Тұрпайы социологизм ағымы.

1
1-12,13,14,16,18,21,22,28,33,34,35,36,37,39,43,44,50,51,53,54.
7. Аралық бақылау жұмысы
1

8. Көркем әдебиеттегі <<образдылық>> пен <<көркем образ>> мәселелері.
Образ түрлері. Көрнекілік бейнелердің ғылым және көркем публицистикадағы орны. Дәлдік және эмоция. Деректік бейнелер. Көркем бейнеге тән типтендіру әдісі, өмір құбылыстарын қайта сомдау. Көркем образ және таңба. Қиялдау. Шарттылық пен шынайылық. Әдебиеттегі көркем бейнелердің заттық сипаттан адалығы немесе бейзаттығы. Сөздің бейнелік қызметі. Сөздік бейнелердің көзге көрінбеуі. Елес. Сезім. Қиял.
1
1-12,13,23,24,28,31,32,35,39,41,42,45,46,47,48,49,52,58,59.
9. Әдеби туынды және оның мазмұны мен құрылымы.
Әлем және шығарма. Сюжет пен тартыс. Мәтін құрамы. Композиция түрлері. Көркем сөз бен мәтін. Лингвистикалық поэтика мен стилистика. Мәтін және диалогтық қатынас. Сюжет элементтері.
1
1-12,14,16,17,21,23,23,25,28,33,34,36,39,41,42,43,45,47,49,51,52,53,55,
57,58,59.
10. Әдебиеттің көркем шығарманың көркемдеу құралдары мен тілі
Ауызекі, әдеби және поэтикалық тіл мәселесі. Автор сөзі мен персонаж сөзі. Көркем сөздің құрамы. Көркем сөздің ерекшелігі. Көркем сөз. Әдебиет және сөзді есту арқылы қабылдау. Номинация, синонимдеу және антонимдеу образдық салыстырудың, салыстырмаудың тиімді тәсілі. Омоним және оның түрлері. Сөздің морфологиялық вариациясы. Поэтикалық тілдің ерекше лексикалық ресурсы. Сөздің көп мағыналығы. Эпитет пен теңеу. Метафора( тұрақты, күшейткіш т.б.), паралелизм, метонимия, синекдоха, гипербола, литота, кейіптеу, символ. Поэтикалық фигуралар. Әдеби тілдің синтаксисі. Қайталау, амплификация(таралу, кеңею), плеоназм( мөлшерден артық), ретардация. Силлепсис, эллипсис. Градация, антиклимакс анастрофа, анаколуф. Түсіну - герменевтиканың орталық ұғымы. Интерпретация - түсінудің екінші компоненті. Өмірге мағынаның қуаты сіңірілген. Мағына мен мән.
1
1-12,15,16,20,21,24,25,30,32,34,35,39,42,51,53,54,57,58.
11. Өлең сөздің теориясы.
Өлеңтанудың негізгі бөлімшелері. Өлең сөздің ерекшелік мәселесі. Өлеңдегі ырғақ, бунақ, ұйқас мәселесі. Көркем прозаның ритмы. Өлең проза ұғымы.
1
1-12,18,21,26,28,29,32,33,34,35,37,39,51,53.
12. Шығармашылық әлемі және әдеби жанрлар мен олардың түрлері.
Әдеби тек пен жанр. Жанрлық канондар мен жанрлық дәстүрлер. Әдеби тек түрлері. Ұлттық әдебиеттегі тек пен түр мәселелері.
1
1-12,15,16,18,19,21,22,23,33,34,35,36,37,39,43,45,46,47,
49,50,52,53,55,56,57,59.
13. Әдеби үдеріс (процесс), әдеби әдіс, бағыттар мен көркемдік тәжірибелер.
Әдеби процесс. Бұл ұғымның әлемдік ауқымды. Көркемдік даму заңдылықтары.Көркемдік бағыт. Көркемдік әдіс.Стиль.Көркемдік тәжірибе. а)Алғашқы өнер туындыларындағы шынайылықтың өзгеше бітімі.Гуманистік реализм. Көне дәуір өнеріндегі мифологияның басым қызметі.Антикалық реализм. Орта ғасыр. Қоғам мен салт - санадағы шектелушілік.Қасіретті адам.Бойкүйездік.Орта ғасыр-
лық символизм. Ояну дәуірінде әлеуметтік және рухани өмірдегі батыл серпілістердің ізгі-
лік мұраттарын қалыптастырудағы мәні.Дара тұлға. Мінез бен әрекет.Тарихи көзқарас. Қайта өрлеу дәуірінің реализмі. Барокко, ояну дәуірінің дағдарысын жинақтау. XII ғ. абсолюттік монархия тәртіптері. Классицизм қағидалары: әсіресе асқақтық, үш бірлік ұстанымдары.Шынайы өмірден алшақтау.ә) XVIII ғасырда іргесі қалана бастаған ағартушылық реализм. Романтизм - әрі әдеби бағыт, әрі көркемдік әдіс. Сыншыл реализм өмір шындығын қамтуға мімкіндіктері.
Социалистік реализм аталатын тұтас әдеби дәуірге мейлінше жан-жақты, шынайы көзқарас. Натурализмнің философиялық негізі - позитивизм. Модернизм ұғымындағы әдебиетке жататын экспрессионизм, сиволизм, футуризм, сюреализм, абстрационизм, т.б. тенденциялары. Модернистік дүниетаным:Импрессионизм. в) Интуитивизм мен фрейдизм және романтизм мен символизм эстетикасынан өріс алған сюрреализм . Экзистенциализм.

1
1-12,15,16,18,19,21,22,23,33,34,35,36,37,39,43,45,46,47,
49,50,52,53,55,56,57,59.

14. Әдеби дәстүр мен жаңашылдық. Халықаралық әдеби байланыс.
Дәстүр мен жаңашылдық. Дәстүр мен жаңашылдықтың ажырамас бірлігі. Дәстүр жалғастығы - аралық буын. Жаңашылдық - талант пен шеберліктің жемісі. Ауыз әдебиеті мен жазба әдебиеттің ортақ міндеті.Дара жанрлар.Жанрлық құрылым,баяндау жүйелеріндегі өзгерістер. Миф, аңыз, ертегі жанрлардағы дәстүрдің жазба әдебиеттегі шағын эпикалық жанрлардан жалғастық табу мәселесі.Автор мәселесіне байланысты ауыз әдебиеті мен ақындар поэзиясы,кәсіби әдебиеттің айырмашылығы. Фольклорды тудырған орта мен қазіргі жағдай.Бүгінгі романдағы полифонизм элементінің фольклор жанрларындағы баяндау ағзасымен тамырластығы.
Әдеби дамудың кезеңдері. Әдебиеттің ұлттық, аймақтық және әлемдік ерекшелігі. Әдеби процесс теориясының негізгі ұғымдары мен терминдері. Классикалық стиль. Классикалық стильдің табиғаты. Классикалық стильдің элементтері мен факторлары. Даралық стиль.Даралық стильдің табиғаты. Даралық стильдің элементтері мен факторлары. Ұлттық ситиль.Ұлттық стильдің табиғаты, элементтері мен факторлары.
1
1-12, 16,17,18,21,26,29, 36,37,38,44,45,46, 50,53,54,57,59.
15. Аралық бақылау жұмысы
1

* СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

+ Гераклиттің (б.д.д. 544-540ж.ж. туған) эстетикалық ой-толғамдары.
+ Демокриттің (б.д.д. 460-370ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.
+ Сократтың (б.д.д. 470/469-399ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.
+ Платонның (б.д.д. 427-347 ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.
+ Аристотельдің (б.д.д. 384-322ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.
+ Гораций Флакк (б.д. 65-8ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары
+ Фома Аквинскийдің (1225-1274 ж.ж) эстетикалық ой-толғамдары.
+ Ұлттық эстетиканың бастаулары.
+ Әбу - насыр әл-Фарабидің эстетикалық ой-толғамдары.
5.10 Леонардо да Винчидің(1452-1519ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.
+ Торкватто Тассоның (1544-1595ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.
+ Джордано Бруноның (1548-1600ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.
+ Рене Декартттың (1596-1650ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.
5.14 И.Канттың (1724-1804ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.
5.15 Г.В.Гегельдің (1770-1831ж.ж.) эстетикалық ой-толғамдары.

6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ

3-Кесте Пәннің оқу-әдістемелік картасы

Дәріс сабағының
тақырыбы
Семниар сабағының тақырыбы
Көрнекі құралдар, плакаттар, лаборатория-лық стендтер
Өз бетімен дайындалу сұрақтары
Бақылау түрі
1
2
4
5
6
1. Эстетикалық, әдеби ой-пікірлердің туу, даму тарихы мен кезеңдері.
1. Эстетикалық, әдеби ой-пікірлердің туу, даму тарихы мен кезеңдері
Cлайд, интерактивті тақта
Зерттеу еңбектермен жұмыс
Жазбаша, ауызша
2. Әдеби шығармашылық және әдебиет теориясының методологиясы
2. Әдеби шығармашылық және әдебиет теориясының методологиясы
Бейнетаспа,
Cлайд, интерактивті тақта
Библиографиялық очерктермен жұмыс
Жазбаша, ауызша
3. Қазіргі әдебиеттану теориясындағы ғылыми ағымдар.
3. Қазіргі әдебиеттану теориясындағы ғылыми ағымдар.
Cлайд, интерактивті тақта
Библиографиялық жұмыс
Жазбаша, ауызша
4. Қазақ әдебиеттану ғылымындағы эстетика мен теория мәселелері.
4. Қазақ әдебиеттану ғылымындағы эстетика мен теория мәселелері.
Баспасөз материалдар, кітаптар, қималар
Ғылыми теориялық материалдар мен жұмыс
Жазбаша, ауызша
5. Көркем әдебиеттің табиғаты, ерекшелігі және мәндері.
5. Көркем әдебиеттің табиғаты, ерекшелігі және мәндері.
Cлайд, интерактивті тақта
Көркем шығармалар оқу
Жазбаша, ауызша
6. Әдебиет теориясындағы әдеби шығарма, орта және автор мәселелері.
6. Әдебиет теориясындағы әдеби шығарма, орта және автор мәселелері.
Cлайд, интерактивті тақта
Әдеби теориялық зерттеулерді оқу
Жазбаша, ауызша
7. Көркем әдебиеттегі <<образдылық>> пен <<көркем образ>> мәселелері.
7. Аралық бақылау жұмысы
бақылау тапсырмалары

Жазбаша
8. Әдеби туынды және оның мазмұны мен құрылымы.
8. Көркем әдебиеттегі <<образдылық>> пен <<көркем образ>> мәселелері.
Cлайд, интерактивті тақта
Көркем әдебиеттерді оқу <<Абай жолын>> оқу
Жазбаша, ауызша
9. Әдебиеттің көркем шығарманың көркемдеу құралдары мен тілі
9. Әдеби туынды және оның мазмұны мен құрылымы.
үлестірме каточка, сызба нұсқа, кестелер, теориялық зерттеулер
Әдеби-теориялық кітаптар мен зерттеулерді оқу
Жазбаша, ауызша
10. Өлең сөздің теориясы.
10. Әдебиеттің көркем шығарманың көркемдеу құралдары мен тілі
Cлайд, интерактивті тақта
Поэтикалық шығармаларды оқу.
Жазбаша, ауызша
11.Шығармашылық әлемі және әдеби жанрлар мен олардың түрлері.
11. Өлең сөздің теориясы.
Зерттеу еңбектері, сызба нұсқа, үлестірме каточка
Әдеби-зерттеу еңбектерін оқу.
Жазбаша, ауызша
12. Әдеби үдеріс (процесс), әдеби әдіс, бағыттар мен көркемдік тәжірибелер.
12. Шығармашылық әлемі және әдеби жанрлар мен олардың түрлері.
Суреттер, дыбыс таспалар, кесте
Ғалымдардың зерттеулерін оқу.
Жазбаша, ауызша
13. Әдеби дәстүр мен жаңашылдық.
13. Әдеби үдеріс (процесс), әдеби әдіс, бағыттар мен көркемдік тәжірибелер.
Бейнетаспалар
Cлайд, интерактивті тақта
Әдебиет тарихындағы көркем шығармаларды оқу
Жазбаша, ауызша
14. Халықаралық әдеби байланыс.
14. Әдеби дәстүр мен жаңашылдық. Халықаралық әдеби байланыс.
Альбомдар,
Cлайд, интерактивті тақта
Әлем жазушыларының шығармаларыноқу.
Жазбаша, ауызша
15.
15. Аралық бақылау жұмысы
Бақылау тапсырмалары

Жазбаша

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ

4-Кесте Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы
Саны
Студенттердің саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
2
3
4
* Ахметов З. Өлең сөздің теориясы. - Алматы,1973.
8
8
100%
* Әдебиеттану терминдер сөздігі. - А,1999.
8
8
100%
* Байтұрсынов А. Әдебиет танытқыш. -Алматы, 1989.
8
8
100%
* Жұмалиев Қ. Әдебиет теориясы. - Алматы, 1969.
8
8
100%
* Қабдолов З. Әдебиет теориясының негіздері.- Алматы,1970.
8
8
100%
* Нұрғали Р. Әдебиет теориясы.-Астана, 2003.
8
8
100%
* Нұрғали Р. Сөз өнерінің эстетикасы.-Астана, 2003.
8
8
100%
* Кәкішев Т. Қазақ әдеби сынының тарихы. - Алматы,1994.
8
8
100%
* Әдебиеттану. Хрестоматия. Құрастырған:(Мақпырұлы.-Алматы,1991.
8
8
100%
* Атымов М. Идея және композиция. - Алматы,1970.
8
8
100%
* Мақпырұлы С. Әдебиеттің тектері мен түрлері.-Алматы,1994.
8
8
100%
* Введение в литературоведение. -Москва,1999.
8
8
100%

8 ӘДЕБИЕТТЕР:
8.1 Негізгі әдебиеттер:
o Ахметов З. Өлең сөздің теориясы. - Алматы,1973.
o Әдебиеттану терминдер сөздігі. - А,1999.
o Байтұрсынов А. Әдебиет танытқыш. -Алматы, 1989.
o Жұмалиев Қ. Әдебиет теориясы. - Алматы, 1969.
o Қабдолов З. Әдебиет теориясының негіздері.- Алматы,1970.
o Нұрғали Р. Әдебиет теориясы.-Астана, 2003.
o Нұрғали Р. Сөз өнерінің эстетикасы.-Астана, 2003.
o Кәкішев Т. Қазақ әдеби сынының тарихы. - Алматы,1994.
o Әдебиеттану. Хрестоматия. Құрастырған:(Мақпырұлы.-Алматы,1991.
o Атымов М. Идея және композиция. - Алматы,1970.
o Мақпырұлы С. Әдебиеттің тектері мен түрлері.-Алматы,1994.
8.1.12 Введение в литературоведение. -Москва,1999.

+ Қосымша әдебиеттер:
o Абрамович Г.Л.Введение в литературоведение. - Москва, 1979.
o Адамбаев Б. Қазақтың шешендік өнері.-Алматы,1976.
o Ахметов З. Казахское стихосложение. - Алматы,1964.
o Ахметов З. Абайдың ақындық әлемі. - Алматы,1995.
o Бахтин М.М. Эстетика словесного творчества. - Москва,1979.
o Бахтин М.М. Вопросы литературы и эстетики. - Москва,1975.
o Бердібаев Р. Қазақ тарихи романы. - Алматы,1979.
o Веселовский А.Н. Историческая поэтика. - Ленинград, 1940.
o Гуляев Н.А. Теория литературы. - Москва,1985.
o Дербісәлин Ә. Әдебиет туралы толғаныстар. - Алматы,1990.
o Жұмалиев Қ. Стиль-өнер ерекшелігі. - Алматы,1966.
8.2.12 Жұмалиев Қ. Қазақ әдебиеті тарихының мәселелері және Абай поэзиясының тілі.- Алматы,1960.
o Квятковский А. Поэтический словарь. - Москва,1966.
o Кожинов В. Происхождения романа (о ритме прозы). - Моква, 1963
o Куренкова Р.А. Эстетика. - Москва, 2003.
o Кулумбетова А.Е. Стиль казахского рассказа и повести. - Алматы,1993.
o Мелетинский Е.М. Историческая поэтика новеллы. - Москва,1990.
o Негимов С. Өлең өрімі. -Алматы,1970.
o Нұрқатов А. Идея және образ. - Алматы, 1962.
o Өмірәлиев Қ. Қазақ поэзиясының жанры мен стилі. - Алматы, 1983.
o Палкин М.А. Вопросы теории литературы. - Москва,1979.
o Поспелов Г.Н. Теории литературы. - Москва, 1979.
o Ренс Уэллек, Остин Уоррен (пер. с анг.). Теория литературы. - Москва,1976.
o Серікқалиев З, Серікқалиева Э. Ақыл таразысы. - Алматы, 1976.
o Современный роман. Опыт исследование. - Москва, 1990.
o Сохряков Ю.И. Художественные открытия русских писателей. - Москва, 1990.
o Хализев В.Е. Теория литературы. - Москва, 1999.
o Храпченко М.Б. Горизонты художественного образа. - Москва, 1982.
o Чичерин А.В. Идеи и стиль.- Москва, 1968.
o Шапай Тұрсынжан. Шын жүрек- бір жүрек. - Алматы, 2000.
o Белинский В. Әдеби-сын мақалалар. - Алматы, 1987.
o Горький М. Әдебиет туралы. - Алматы, 1984.
o Дәстүр және жаңашылдық. Жинақ 1 том. - Алматы, 1980.
o Базарбаев М. Әдебиет және дәуір. - Алматы, 1986.
o Дәдебаев Ж. Өмір шындығы және көркемдік шешім. - Алматы, 1991.
o Дүйсенов М. Әдебиеттегі мазмұн және форманың бірлігі. - Алматы, 1997.
o Кенжебаев Б. Шындық және шеберлік. - Алматы, 1986.
o Қирабаев С. Әдебиетіміздің ақтаңдақ беттері. - Алматы, 1996.
o Мәшһүр-Жүсіпов Қ. Өлең- сөздің патшасы. - Алматы, 1992.
o Нұртазин Т. Шеберлік туралы ойлар. -Алматы, 1968.
o Жирмунский В. Теория литературы. Поэтика. Стилистика. - Москва, 1977.
o Потебня А. Эстетика и поэтика. - Москва, 1978.
o Добролюбов Н. Әдебиет туралы сын мақалалар.1995.
o Майтанов Б. Қазақ романы және психологиялық талдау. - Алматы, 1966.
o Нұрқатов А. Абайдың ақындық дәстүрі. - Алматы, 1966.
o Негимов С. Ақын-жыраулар поэзиясының бейнелілігі. Ғылым, 1991.
o Чернышевский Н. Әдеби-сын мақалалар. 1950.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz