УМКД

Жалпы тіл білімінің қалыптасуы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3-деңгейлі СМЖ
құжаты

УМКД

УМКД 042-16.1.32/01-2013

УМКД
<<Жалпы тіл білімі >>
пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы

______ 2013 жылғы
№ 3 басылым

5 В 020500 <<Филология: қазақ тілі>>, 5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> мамандығына арналған <<Жалпы тіл білімі>> ПӘНІНІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ
2013
Кіріспе

1 ӘЗІРЛЕНДІ
Құрастырушы: қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының ф.ғ.к. доцент Сәмекбаева Эльмира Мақсұтқызы ____________ <<___>> _______20___ жыл
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының отырысы
Хаттама №___ <<___>> ___________20___ жыл.
Кафедра меңгерушісі _______________ Жұмағұлова Ә.М.

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросы
Хаттама №___ <<___>> ___________20___ жыл.
Төрайымы _________________Мұқанова Қ.Қ.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде қабылданды және шығаруға ұсыныс жасалды.
Хаттама №___ <<___>> ___________20 ___жыл.

ОӘК төрайымы _________________Искакова Г.К.

4 <<____>> __________ 20___ж. шыққан ПОӘК-нің
№ 3 БАСЫЛЫМЫ

Мазмұны

1 Қолданыс аясы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқу пәнінің мазмұны (модуль)
5 Студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары
6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8 Әдебиеттер

ҚОЛДАНЫС АЯСЫ

<<Жалпы тіл білімі>> пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5 В 020500 <<Филология: қазақ тілі>>, 5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> мамандығының студенттеріне арналған.

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Осы <<Жалпы тіл білімі>> пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің бекітілген және қолданысқа енгізілген ҚР МЖМБС 3.08.275-2006 Мемлекеттік білім беру стандарты;
- 5 В 020500 <<Филология: қазақ тілі>>, 5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> мамандығының типтік оқу жоспары;
- СТУ 042-ГУ-4-2013 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты;
- ДП 042-1.01-2013 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы>> құжаттық іс-жосығы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
Жалпы тіл білімі - тіл ғылымының жалпы тілдік теориясы. Ол - бүкіл тіл туралы ғылымның бағыт - бағдарын белгілейтін компас ғылым.
Бұл пән - студенттерді теориялық лингвистиканың ең негізгі, өзекті мәселелерімен таныстырады. Оларға жалпы тіл білімі ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт-бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты мәселелерінен жүйелі білім береді. Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі төрт бөлімге бөлінеді: лингвистика тарихы, тіл теориясы, лингвистикалық әдістер мен методикалар, тіл білімінің басқа ғылымдармен қарым-қатынасы.

3.2 Пәнді оқыту мақсаты: <<Жалпы тіл білімі>> пәнінің алға қоятын мақсаты - оқушыларды теориялық тіл білімінің ең негізгі, өзекті мәселелерінен хабардар ету. Оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт - бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты - басты проблемалардан оқу бағдарламасы талабына сай жүйелі білім беру.Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі үш бөлімге бөлінеді: тіл теориясы, тіл ғылымының тарихы, тіл ғылымындағы әдістер мен әдістемелер.Бұл бөлімдердің әрқайсысы өз ішінен бірнеше тарауларға, параграфтарға жіктеледі.
Студенттерге теориялық білім беріп, сол теориялық түсінікті пайдаланып тілдік элементтердің құрылымдық ерекшеліктерін талдаулар жасау арқылы еркін пайымдай алатындай дәрежеде білім беру.
<<Жалпы тіл білімі>> - ғылыми-теориялық білім беруді мақсат ете отырып, оның болашақта зерттелуге тиіс мәселелеріне байланысты студенттерді ғылыми ізденіске баулуды өзінің міндеті деп санайды.

3.3 Пәнді оқыту міндеттері:

- Лингвистикада тіл білімін жеке тіл білімі және жалпы тіл білімі деп екіге бөлінетіндігін түсіндіру;
- Жалпы тіл білімі қарастыратын мәселелерді сөз еткенде, олар жөнінде белгілі тұжырымдар жасағанда жеке тілдерді зерттеу нәтижелері басшылыққа алынатындығын ашып көрсету;
- Тіл мәселелеріне байланысты жазылып сақталған, біздің заманға жеткен деректердің ең көнесі Ежелгі Қытай, Үндістан, Ежелгі Греция елдеріндегі ғылыми мұралардың өзара байланыстарын көрсету;
* Жалпы тіл білімі дүние жүзіндегі тілдердің барлығына немесе басым көпшілігіне тән универсалды мәселелерді қарастыратындығына талдау жасау;
- Грамматикалық форма мен грамматикалық мағынаның ерекшеліктерін айқындау, олардың жасалу жолдары мен тәсілдеріне тоқталу;
- Тілдің өзіндік табиғаты мен мәні, ойлаумен, қоғаммен байланысы, атқаратын қызметі, тілдің құрылымыөзара байланысы, тілдің таңбалық, жүйелік сипаттары, дыбыс тілінің шығуы жайлы толық мағлұмат беру;
- ХІХ ғ. лингвистикасы, ХХ ғ. лингвистикасының қалыптасуы мен дамуы жайлы , тілдің даму заңдылығы туралы жан-жақты түсінік беру.

3.4 Оқыту нәтижелері:

Пәнді оқыту нәтижесінде студент мыналарды білуі керек:
- Қазақ тілінің жалпы тіл білімі ғылымы бойынша теориялық білім алып шығады;
- Алған білімдерін практикада қолдана біледі;
- Тілді талдаудың негізгі әдістерін меңгереді;
- Теориялық талдау жасай алады;
- Жалпы тіл біліміндегі қалыптасқан ұғымдарды, заңдылықтарды, құбылыстарды, әдіс-тәсілдерді меңгереді, түсінеді;
- Өзіндік пікір айта алады;
- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай біледі.

3.5 Курстың пререквизиттері:
Тіл біліміне кіріспе
Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы
Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы
Қазақ тілінің морфологиясы

3.6 Курстың постреквизиті:
Әлеуметтік лингвистика
Когнитивтік лингвистика
Этнолингвистика

3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
Кесте
Курс
Семестр
Кредит
ДС (сағ)
СПС (сағ)
Лаб. (сағ)
ОСӨЖ
(сағ)
СӨЖ(сағ
Барл.
(сағ)
Бақылу түрі
3
6
3
30
15
-
22,5
67,5
135
емтихан

4 ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ)
2 Кесте
Тақырыптар атауы және олардың мазмұны
Сағат саны
1
2
Дәріс сабақтары

1 модуль. Жалпы тіл білімінің қалыптасуы.

1. Жалпы тіл білімінің пәндік ерекшеліктері.
1
2. Ежелгі Қытай лингвистикасы.
1
3. Ежелгі Үнді тіл білімі.
1
4. Ежелгі Грек тіл білімі. Рим тіл білімі.
1
5. Орта ғасыр тіл білімі. Ш-XVIIIғасырлар лингвистикасы.
1
6. Араб тіл білімі.
1
7. Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. XVII-XVIII ғасыр тіл білімі.
1
8, 9 XIX ғасыр тіл білімі.
1
10. ХІХ ғасыр тіл білімінде қалыптасқан тіл білімі мектептері мен ағымдары.

11. ХХ ғасыр тіл білімі.
1
12. Кеңестік тіл білімі.
1
13. Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы.
1
14. Тіл теориясы. Тіл және қоғам.
1
15,16. Тілдің таңбалық сипаты.
1
17,18,19 . Тіл және қоғам.
20. Билингвизм.
1
1
21,22. Тілдің диалектілік, әлеуметтік жіктері. Сөйлеу тілі мен кітаби тіл.
1
23,24,25. Тілдің даму заңдылығы.
1
26, 27.Тіл білімінің зерттеу методтары.
1
28,29 .Әлемдік тілдер.
1
30. Тілдік одақ. Қазіргі кездегі тілдік одақтар. Тілдік одақтардың пайда болуы тарихы. Ностратикалық тілдер.

Тәжірибелік сабақтар.

1.Жалпы тіл білімінің зерттеу нысаны,мақсаты, міндеттері.
1
2.Қазіргі заман тіл біліміндегі салалар.
1
3. Ежелгі Қытай лингвистикасы.
1
4. Ежелгі Үнді тіл білімі.
1
5. Ежелгі Грек тіл білімі.

6. Орта ғасыр тіл білімі.
1
7. Араб тіл білімі.

8. Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. XVII-XVIII ғасыр тіл білімі.
1
9. XIX ғасыр тіл білімі. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі.

10. ХІХ ғасыр тіл білімінде қалыптасқан тіл білімі мектептері мен ағымдары.
1
11. XX ғасыр тіл білімі.
1
12. Кеңестік тіл білімі.
1
13. Тіл білімінің басқа ғылым салаларымен байланысы.
1
14. Тіл теориясы.
1
15. Тіл және қоғам.
1
5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
5.1 Жалпы тіл білімінің лингвистиканың басқа салаларымен қарым-қатынасы.
5.2 Көне заман лингвистикасына тән ортақ сипаттар мен кемшіліктер.
5.3 Панини жазған санскрит грамматикасының мәні.
5.4 Грек тіл білімі.
5.5 ХІ ғ. еңбек <<Диуани лұғат-ат-түрік>> -арабша сөздігінің маңызы.
5.6 Араб тілінің дамуына үлес қосқан ғалымдар еңбектерінің маңызы.
5.7 Қайта өркендеу дәуірінің лингвистикалық проблемасы.
5.8 XIX ғ.ғалымдардың еңбектеріне шолу.
5.9 Типологиялық зерттеу.
5.10 Москва және Қазан лингвистикалық мектебі
5.11 Эстетизм немесе эстетикалық лингвистика.Неолингвизм.
5.12 . Тіл білімінің басқа ғылым салаларымен байланысы.
5.13 Тіл және сөйлеу.
5.14 Тілдің ой-санамен қарым-қатысы.Тілдік мағына.
5.15 Тілдің таңбалық сипаты.
5.16 Тілдің жүйелік, құрылымдық сипаты.
5.17 Тілдің даму заңдылығы.
5.18 Тілдің әр саласының даму ерекшеліктері.
5.19 Тіл білімінің зерттеу методтары.
5.20 Тілдік одақ.

6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3-Кесте
Тақырып
Көрнекі құралдар, ОТҚ, плакаттар, стендтер
Өз бетімен дайындалу сұрақтары
Бақылау түрі
Дәріс сабағы
Семинар сабағы

1
2
4
5
6
1. Жалпы тіл білімінің пәндік ерекшеліктері.
1.Жалпы тіл білімінің зерттеу нысаны,мақсаты, міндеттері.
Дәріс тезисі, сызба нұсқа слайдтар
Ғылыми еңбектерге шолу жасау
Баяндама жасау
2. Ежелгі Қытай лингвистикасы.
2.Қазіргі заман тіл біліміндегі салалар.
Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде
Грамматикалық ұғымдарға
сипаттама беру
Конспект жасау
3. Ежелгі Үнді тіл білімі.
3. Ежелгі Қытай лингвистикасы.
Дәріс тезисі, слайд
Мысалдар теру
Талдау жасау
4. Ежелгі Грек тіл білімі. Рим тіл білімі.
4. Ежелгі Үнді тіл білімі.
Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде

Жалғауларға
сипаттама беру
Тест тапсырмалары
5. Орта ғасыр тіл білімі. Ш-XVIIIғасырлар лингвистикасы.
5. Ежелгі Грек тіл білімі.
Дәріс тезисі кесте слайд түрінде

Мысалдар теру
Ауызша
6. Араб тіл білімі.

7. Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. XVII-XVIII ғасыр тіл білімі

6. Орта ғасыр тіл білімі.

7. Араб тіл білімі.

Дәріс тезисі кесте слайд

Күрделі сөздерге

сипаттама беру
Көркем шығармалардан мысалдар теру
8, 9 XIX ғасыр тіл білімі.
8. Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. XVII-XVIII ғасыр тіл білімі.
14. Тіл теориясы. Тіл және қоғам.
жаттығу жұмысы
Морфологиялық талдау
10. ХІХ ғасыр тіл білімінде қалыптасқан тіл білімі мектептері мен ағымдары
9. XIX ғасыр тіл білімі. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі.
15,16. Тілдің таңбалық сипаты.
Сөздіктермен жұмыс
Тест тапсыру
11. ХХ ғасыр тіл білімі.

10. ХІХ ғасыр тіл білімінде қалыптасқан тіл білімі мектептері мен ағымдары.
17,18,19 . Тіл және қоғам.

Жаттығулар жұмысы
Талдаулар жүргізу
12. Кеңестік тіл білімі.
11. XX ғасыр тіл білімі.
20. Билингвизм.
Қазақтың өлшем бірліктеріне тоқталу
конспект
13. Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы.
12. Кеңестік тіл білімі.
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
Жаттығу жұмыстары
Жазбаша

14. Тіл теориясы. Тіл және қоғам.
13. Тіл білімінің басқа ғылым салаларымен байланысы.
Дәріс тезисі
Жаттығу жұмыстары
реферат
15,16. Тілдің таңбалық сипаты.
14. Тіл теориясы.
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде

Жаттығу жұмыстары
Грамматикалық талдау
17,18,19 . Тіл және қоғам.

15. Тіл және қоғам.
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
Жаттығу жұмыстары
Мысалдар теру
20. Билингвизм.

Дәріс тезисі, кестені слайд негізінде
Жаттығу жұмыстары
конспект
21,22. Тілдің диалектілік, әлеуметтік жіктері. Сөйлеу тілі мен кітаби тіл.

Дәріс тезисі, тұлғаларды слайд түрінде көрсету
Жаттығу жұмыстары
Бақылау жұмысыжазбаша

23,24,25. Тілдің даму заңдылығы.

Дәріс тезисі, тұлғаларды слайд түрінде көрсету
мысалдар теру
конспект
26, 27.Тіл білімінің зерттеу методтары.

Дәріс тезисі, тұлғаларды слайд түрінде көрсету
мысалдар теру
конспект
28,29 .Әлемдік тілдер.

Дәріс тезисі, слайд
мысалдар теру
конспект
30. Тілдік одақ. Қазіргі кездегі тілдік одақтар. Тілдік одақтардың пайда болуы тарихы. Ностратикалық тілдер.

Дәріс тезисі, тұлғаларды слайд түрінде көрсету
мысалдар теру
конспект

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ

4-Кесте
Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы
Саны
Студенттердің саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
2
3
4
1.Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі Алматы, 2001
7
7
100%
2.В.И.Кодухов. Общее языкознание. М., 1974
7
7
100%
3.Қордабаев Т.Р. Жалпы тіл білімі. А., 1975 және 1981, 1999
7
7
100%
4.Қалиев Б. Жалпы тіл білімі. А., 2000
7
7
100%
5.Мұсабекова Ф.М. Лингвистикалық ілімдердің тарихын оқыту. А. 1985
7
7
100%
6. М.Березин. <<История лингвистических учении>> М.,1975

7
7
100%
7. М.Березин.,Б.Н.Головин. <<Общее языкознание>> М.,1979
7
7
100%
8. В.И.Кодухов.Общее языкознание. М.,1974

7
7
100%
10.Амирова,Б.А.Ольховиков.,Ю.В.Рождественский. Очерки по истории лингвистики.М.,1975
7
7
100%
11. М.Березин. История лингвистических учении., М.,1975
7
7
100%

* ӘДЕБИЕТТЕР

+ Негізгі әдебиеттер
8.1.1 Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі Алматы, 2001
8.1.2 Қордабаев Т.Р. Жалпы тіл білімі. А., 1975 және 1981, 1999
8.1.3 Қалиев Б. Жалпы тіл білімі. А., 2000
8.1.4 Мұсабекова Ф.М. Лингвистикалық ілімдердің тарихын оқыту.А.1985

8.2 Қосымша әдебиеттер

8.2.1 М.Березин. <<История лингвистических учении>> М.,1975
8.2.2. М.Березин.,Б.Н.Головин. <<Общее языкознание>> М.,1979
8.2.3 В.И.Кодухов.Общее языкознание. М.,1974
8. 2.4 М.Березин. История лингвистических учении., М.,1975
8.2.5. Амирова,Б.А.Ольховиков.,Ю.В.Рождественский. Очерки по истории лингвистики.М.,1975

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz