Файл қосу

Жануарлардың қоректенуі



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                    3 деңгейлі СМЖ құжаты
                                   ПОӘК
                        ПОӘК 042.18.25.1.83/01-2013
ПОӘК студентке арналған <<Биоиндикация>> пәнінің оқу-әдістемелік кешені
                       №1басылым  18.09.2013ж.

                                       
	


                                       
                                       
                                       
5В060800 <<Экология >>  мамандықтарына арналған
                  <<Биоиндикация>> пәнінің
                   ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                                       
                                       
     Студенттердің жұмыс оқу бағдарламасы
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                Семей-2013
                                       
* ӘЗІРЛЕГЕН

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің <<Экология және қоршаған ортаны қорғау>> кафедрасының аға оқытушысыЖ.М.Нуржуманова ______________      <<30>> 08. 2013ж.
                                                                               
                                                                               
2. ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің  <<Экология және қоршаған ортаны қорғау>> кафедрасының отырысында
Хаттама № 1 <<  04>> қыркүйек 2013ж.

Кафедра меңгерушісідоцент м.а. ______________Ж.К. Кабышева 

2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында  
Хаттама № 1 << 18 >> қыркүйек 2013 ж.

АФ ОӘБ  төраға  доцент м.а. ______________Тлеубаева А.В.


3. БЕКІТІЛДІ

Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесімақұлдап басып шығаруға ұсынады

Хаттама №1 << 19>> қыркүйек 2013 ж.

Оқу-әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу-әдістемелік жұмысы бойынша
 проректорпрофессор    __________________ Г.К. Искакова

4. БІРІНШІ РЕТ КІРГІЗІЛДІ






                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                Мазмұны


* Жалпы ереже
* Тақырыптың мазмұны және сабақ түріне сағат саның реттеу
* Пәнді  оқытудың  әдістемелік нұсқауы
* Курс бойынша формат
* Курс саясаты
* Баға қою саясаты
* Әдебиттер



                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
	Жалпы ереже
  + Оқытушы және пән туралы жалпы мәлімет
Нуржуманова Жанат Мекешовна м-д.ғ.к., аға оқытушы
<<Экология және қоршаған орта>> кафедрасы
Байланыс ақпарат  -  тел.: 36-02-23,  № 8 оқу корпусы, кабинет № 127
Сабақ өткізетін орны  -  аудитория № 113
Пәнің кредит саны  -  2

  + 1.2 Пәндердің мазмұнының қысқаша сипаты.
<<Биоиндикация>>  пәні5В060800 <<Экология>>мамандығы бойынша биосфера және оның жеке бөліктерінің антропогендік әсерден болатын өзгерістердін болжау, бағалау мен бақылаудың комплексті жүйесінің  негізін, қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта отырып, жан-жақты талдауға, адамдар, өсімдік пен жануарлардың өмір сүріп отырған ортасындағы ерекшелікті  ашуға арналған. Басты мәселесі биоиндикатор ретінде микроағзалар, өсімдіктер, жануарларды алуға болады. Бірақта бұлар әртүрлі тұрақтылығымен адам іс әрекетінің байланысымен және де олардың мәселесі, үлгі ретінде биоиндикацияны шешеді. Өсімдіктер шаруашылықта ортаны бұзу көрсеткіші ретінде, шаруашылықты ластау ретінде қызмет көрсетеді. Олардың салдарынан санитарлық ластану табиғатқа және адамдарға да әсері тиеді. Микроағзаларды экотоксикологиялық арқылы зерттеу маңызды, олар тез қабылдағыш биоиндикаторлар.

	1.3 Пәннің оқу мақсаты:
<<Биоиндикация>> пәнінің мақсаты  -  студенттерді қоршаған ортаның ластану денгейін және тірі организмге ықпалын әртүрлі биоиндикациялық әдіспен баулау.
  + Пәнді  оқытудың  негізгі  міндеттері:
Теориялықнегізіноқу,қоршағанортаны индикаторлармен ластануын анықтау, теориялық білімін индикатор арқылы қоршаған ортаға қолдану.
	
1.5 Пәндіоқығанда студент білукерек:
білукерек:	
- биоиндикацияның биологиялық маңызын
- қоршаған орта мониторингісінің негізгі заңдылықтарын оқыту
меңгеру:
- агробиогеоценоз ерекшелігі мен табиғат процесстерін меңгеру-    биологиялық ресурстар мен су, құрлық, минералды қабаттардың сапасын        төмендетпеу шараларын жоспарлау
біліп алу:
- қоршаған орта мониторингісінің талаптарын орындау
үйрену:
- қоршаған орта жағдайына баға беру
есте сақтау:
тәжірибелі түрде  тірі ағзалардың сыртқы ортаға асері

	1.6 Пререквизиттер:
1.6.1 Биогеохимия және экотоксикология
1.6.2 Химиялық және биологиялық қауіпсіздік
1.6.3 Радиациялық қауіпсіздік

		1.7 Постреквизиттер:
1.7.1 Экологиялық нормалау және сараптама
1.7.2 Қоршаған орта мониторингісі
1.7.2 Биологиялық экология



2 ТАҚЫРЫПТЫҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРІНЕ САҒАТ САНЫҢ РЕТТЕУ
                                                                   2-кесте
                                   № п/п
Тақырып атауы
                                  Сағат 
                                Әдебиет 
                                       
                                       
                                     ДС
                                     ЗС
                                     ТС
                                   СОӨЖ
                                    СӨЖ
                                       
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
                                       6
                                       7
                                       8
Модуль 1.Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында аграрлық саясаттың негізіндегі жаңа ережесі  -  жерге меншіктік құқықтың болуы аса маңызды болып табылады
                                       1
Кіріспе
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
7.1.3., 7.1.4., 7.1.5., 7.1.6.
                                       2
Гидробионттың сумен-тұз алмасуы. 
Агро- экологиясының міндеті мен мақсаты. Агро-   экологиясының           
қысқаша тарихы.  Жердін кәзіргі жағдайы.   (ЗС 1)
Табиғи экожүйеден ауыл шаруашылық экожүйеге дейін     (СОӨЖ1)
Сәуле қуатының ықпалы және жануарлардың реакциясын білу.(СӨЖ 1)
                                       2
                                       
                                       
                                       
                                       2
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       5
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
	

5
7.1.1., 7.1.2.
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
                                       6
                                       7
                                       8
                                       3
Жалпы судың маңызы.  
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
7.1.1., 7.1.3., 7.1.4.
                                       4
Әртүрлі жануарлардың жылу алмасуымен, оның маңызды типтерімен және мінездемесімен танысу.(СӨЖ 2)
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       5
7.2.2., 7.2.3., 7.2.4.
                                       5
Аэробионттың сумен-тұз алмасуы.
Жануардын қоректену маңызды типі және жануарлардың бағдарлануы, тамақ табуы.     (СОӨЖ 2)
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       7
                                       
7.2.5., 7.2.6.
                                       6
Аэробионттың  минералдармен қоректенуі.
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
7.2.5., 7.2.6.
Модуль 2. Жануарлар әлеміндегі  сәуле қуатының әдісі
                                       6
Субстраттың жануарларға маңызы.
Жануарлардың бағдарлануы, тамақ табуы. Жануарларды қорекпен  машықтандыруы. Жануарлардың қоректенуі. (ЗС 2)
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       2
                                       
                                       
                                       
7.1.5., 7.1.6., 7.2.9.
                                       7
Топырақ. Субстраттың жануарларға маңызы. Қоршаған табиғи ортаға қамқорлық жасау.                                                    (СОӨЖ 3)
Ағының желдін ықпалы,  жануарлар ағзасына қысымы.(СӨЖ 3)
Жануарлардың өміріне субстраттардың маңызын анықтау.(СӨЖ 4)
                                       2
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       8
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       5
                                       
                                       
                                       5
7.2.8., 7.2.9.
      Модуль 3.Бағдарлануға жалпы түсінік.
                                       8
Иіс сезуі және сезуі. Жарық сезуі және көру. Дыбыс және сезу. 
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
7.2.6., 7.2.7.
                                       9
Популяция туралы ұғым. 
Газалмастыру маңызы. Әртүрлі жануарлардың газалмасуы. Газалмасырудың өлшеу маңызы Газалмастыру маңызы. Әртүрлі жануарлардың газалмасуы. Газалмасырудың өлшеу маңызы (ЗС 3)
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       4
                                       
                                       
                                       
7.2.1., 7.2.2., 7.2.9.
                                      10
Популяцияның статистикалық көрсеткіші
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
7.2.1., 7.2.2., 7.2.9.
Модуль 4. Өмір бейнесі және аймаққа құштарлығы.
                                      11
Өмір бейнесі және аймаққа құштарлығы. Жалғыздық және жалғыздық өмір бейнесі. Үйірімен (отаршылдық және үйір) өмір бейнесі.
Биологиялық ритмнің ұғымы және жіктелуі. Түтастыққа климаттың беделі. Тәулік цыкл. Көпжылдық цикл.(ЗС 4)
Табиғи үдеріс тірі бойдың биологиялық топтамала-рын айыру, үйрену.(СӨЖ 5)
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       2
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       5
7.2.3., 7.2.4., 7.2.5.
                                      12
Түрлердін қоғамдастығы, қарым-қатынасы және жалпы түсінігі. 
Облыс агроөнеркәсіп кешенінің жалпы көрсеткіштері(ЗС 5)
Әртүрлі жануарлардың газалмасуы маңызымен танысу.(СРСП 4)
1
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       2
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                      10
                                       
7.2.3., 7.2.4., 7.2.5.
                                      13
Табиғаттың аймаққа қоғамдастығы. Қоректену және динамика қоғамдастығы. 
Түрлердін қоғамдастығы, қарым-қатынасы және жалпы түсінігі. Табиғаттың аймаққа қоғамдастығы. Қоректену және динамика қоғамдастығы.(ЗС 6)
Тәулік және көпжылдық топтамалардын ықпалмен  танысу(СӨЖ 6)
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       3
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       5
7.2.3., 7.2.4., 7.2.5.
                                       
Всего
                                      15
                                      15
                                       
                                      15
                                      45


3 ПӘНДІ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЫ
Теориялық курстың қорытындылары, зертханалық сабақтарда тұжырымдалады. Белгілі бір тақырып бойынша дәріс өткізілгеннен кейін ғана, зертханалық сабақтар жұргізіледі. Бұл тұрғыдағы оқыту жүйесі барлық пәнаралық байланысты негіздеуге әкеледі. Жалпы пән аралық байланыс студенттер үшін экологиялық білімдерін тереңдетуге, және де танымдық қасиеттерін арттыруға негіздейді. 
Әр бір студент міндетті түрде оқыту процесінде белсенді түрде қатысуы қажет, жүйелі түрде әр бір үй тапсырмасын орындап, топтық жұмысқа белсенді қатысу керек.

4 КУРС БОЙЫНША ФОРМАТ 
Оқу сабақтарының түрлері  -  дәріс, зертханалық сабақ, студенттің өздік жұмысы. 1 дәріс 50 минутты құрайды. 1 сағат зертханалық жұмыс 100 минутты құрайды. Әр бір сабақ, сабақ кестесі бойынша өткізіледі. Сонымен қатар студенттік өздік жұмысы белгілі бір аудиториялық жүйеде өткізілуі мүмкін. Студенттердің өздік жұмыстары, оқытушының басқаруымен жүзеге асады, және бұл студенттердің өздік жұмысы бойынша есеп беру, кафедраның кестесі бойынша тексеріледі. 
Кредиттік технология бойынша оқыту бұл  -  студенттің өздігінше іздену процесін артыруына, сонымен қатар шығармашылық тұрғыда дамуына және де зерттеу тұрғыда талпыныс ізденістің жоғарлауына әкеледі. Кредиттік оқу жүйесі өз алдына үлкен талаптар қояды, олар: студенттің өздік жұмыстарды орындаудағы ізденісі, және де бұл тұрғыда әр түрлі тапсырмаларды үй жұмысы беру нәтижесінде студенттің үлгерімін жоғарлатуға негіздейді.
Студенттің өздік жұмысының орындалуы белгілі бір түрде жүзеге асады олар: ауызша түрде, үй тапсырмасы, бақылау жұмыстары, тестік жұмыстар және т.б. болып табылады.


5 КУРС САЯСАТЫ
Университетте қабылданған ішкі тәртіп талаптарын сақтау:
* Сабаққа қатысу: Дәріске, зертханалық сабақтарға қатысу міндетті. Егер қандай да бір себеппен сабаққа қатыса алмасаңыз, тақырып және тарау бойынша өзіндік жұмыс жазып мезгілінде тапсыру керек, ал дәрістен өткен тақырып және зертханалық жұмыс бойынша бақылау жұмысын немесе тест бойынша жауап жазуыңыз керек. 
* Тәртіп: Сабақ кезінде тәртіпті жүйені бұзу аудиториядан шығарумен және/немесе барлық курс үшін <<қанағаттанарлықсыз>> деген бағамен жазаланады. 
* Бақылау жұмыстары: Оларды орындау міндетті және белгіленген мерзім ішінде тапсыру керек. Мерзімнен кейін орындалған жұмыстар төмен бағаланады. 
* Межелік аттестация: межелік аттестация қорытындысы сабаққа қатысуды, берілген уақытта өзіндік жұмыстарды орындауды, сабақта ауызша немесе жазбаша жауап беруді, межелік бақылаудың өзінің нәтижесін ескереді.
* Көшіру: Кез-келген көшіру (дайын тапсырмаларды немесе басқа студенттердің есептерін көшіру, пайдалану) аудиториядан шығарумен және/немесе курс үшін <<қанағаттанарлықсыз>> деген бағамен жазаланады.
* Ұялы телефондар: Сабақты өткізу уақытында өшіру керек. 
* Емтихан: Нәтижесінде барлық студенттерге тестік емтихан болады, яғни пәннен максималды балл санынан 50 % жинаған студент емтиханға жіберіледі. Емтиханда студент барлық курста өткен материал мазмұнына берілетін сұрақтар.
                                       
6. БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ

Апта бойынша баллдарды бөлу және бақылау түрлері кестеде келтірілген
<<Биоиндикаци>> пәнінен баллдарды  бөлу.
                                                                  Кесте 2 
                                   Жұма
                            Бақылау түрі
                               Балл саны
                                Ескерту
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       
1  -  7 апталар аралығындағы аудиториялық сабақтардың барлық түрлеріне қатысу
                                      30
                                       
                                       1
ЗС 1 -  15 балл
                                      15
                            Тест-бақылау
                                       2
ЗС 1 -  15 балл
СӨЖ 1  -  15 балл
                                      30
                                   Есеп
                          Жазбаша  жұмыс
                                       3
ЗС 2  -  15 балл
СОӨЖ 1  -  15 балл
СӨЖ 1  -  15 балл
                                      45
                            Тест-бақылау
             Жазбаша  жұмысЖазбаша  жұмыс
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       4
ЗС 2  -  15 балл
СӨЖ 2  -  15 балл
                                      30
                                   Есеп
                            Шығарма-эссе
                                       5
ЗС 3  -  15 балл
СӨЖ 2  -  15 балл
                                      30
                            Тест-бақылау
                            Шағарма-эссе
                                       6
ЗС 3  -  15 балл
СОӨЖ 2  -  15 балл
СӨЖ 3  -  15 балл
                                      45
                        Құрасиырма жауап
                   Конспект, ауысша жауап
                              Блок-схема
                                       7
ЗС 3  -  15 балл
Межелік бақылау 1  -  60 балл
                                      75
                            Ауысша жауап
                            Тест-бақылау
1  -  7 апталар аралығындағы аудиториялық сабақтардың барлық түрлеріне қатысу
                                      300
                                       
                                       
Аудиториялық бәр сабаққа қатысуы8 нен 15 не дейін
                                      30
                                       
                                       8
ЗС 3  -  15 балл
СӨЖ 4  -  15 балл
                                      30
                                   Есеп
                                Реферат
                                       9
ЗС4  -  15 балл
СӨЖ 4  -  15 балл
                                      30
                            Тест-бақылау
                                Реферат
                                      10
ЗС4 -  15 балл
СОӨЖ 3  -  15 балл
                                      30
                                   Есеп
                            Ауысша жауап
                                      11
ЗС 5  -  15 балл
СӨЖ 5  -  15 балл
                                      30
                            Тест-бақылау
                            Ауысша жауап
                                      12
ЗС 5  -  15 балл
СӨЖ 5  -  15 балл
                                      30
                                   Есеп
                            Ауысша жауап
                                      13
ЗС6  -  15 балл
СӨЖ 6  -  15 балл
                                      30
                            Тест-бақылау
                                Реферат
                                      14
ЗС6
СОӨЖ 4 
                                      30
                                   Есеп
                            Презентация
                                      15
Межелік бақылау  2  -  60 балл
                                      60
                            Тест-бақылау
8  -  15 апталар аралығындағы оқыту 
                                      300
                                       
Емтихан үшін балл жиынтығы
                                      400
                                       
Академиялық кезеңдегі баллдарың жиынтығы
                                     1000
                                       




7  Негізгі әдебиеттер:
7.1 Джусупова Д.Б. Биоремедиация объектов окружающей среды углеводород окисляющими микроорганизмами рода Pseudomonas: Автореф. дис. на соиск. учен.степ. д-ра биол. наук / Каз. нац. ун-т им. аль-Фараби.- Алматы, 2010.- 41 с. 
7.2 Биологический контроль окружающей среды: биоиндикация и биотестирование: учеб.пособие / под ред. О.П. Мелеховой, Е.И.Егоровой. - М.: Академия, 2007.- 288 с.
7.3 Шигаева М.Х. Экология микроорганизмов: учеб. пособие / М.Х. Шигаева.- Алматы: Қазақуниверситеті, 2002.- 171с. 

7.1 Қосымша әдебиеттер:
7.1.1 Бурдин К.С. Основы биологического мониторинга.  -  М.: МГУ, 1985.  -  158 с.
7.1.2 Биоиндикация загрязнений наземных экосистем / Под ред. Р. Шуберта.  -  М.: Мир, 1988.  -  350 с.
7.1.3Мамирова Г.Н. Биоиндикациягеоаномалий в экосистеме: Автореф. дис.... канд. биолог.наук / Казах. национал ун-т им. аль-Фараби.- Алматы, 2010.- 18 с. 
7.1.4 Филенко О.Ф. Биологические методы в контроле качества окружающей среды // Экологические системы и приборы. - № 6. - 2007 г.  -  С.18-20.
7.1.5 Христофорова Н.К. Биоиндикация и мониторинг загрязнения морских вод тяжелыми металлами.  -  Л: Наука, 1989. - 192 с.
7.1.6 	Карташев А.Г. Биоиндикация экологического состояния окружающей среды.  -  Томск: Изд-во <<Водолей>>, 1999.  -  192 с.


	

Пәндер