УМКД

Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3-деңгейлі СМЖ
құжаты

УМКД

УМКД 042-16.1.32/02-2014

УМКД
<<Жалпы тіл білімі>>
пәнінің студентке арналған жұмыс бағдарламасы

______2014 жылғы
№ 3 басылым

5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>>, 5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> (жеделдетілген), 5В012100 <<Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі
қазақ тілі мен әдебиеті>> мамандықтарына арналған
<<Жалпы тіл білімі >>
ПӘНІНІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ

2014

Кіріспе

1 ӘЗІРЛЕНДІ
Құрастырушы: қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының ф.ғ.к. доцент Сәмекбаева Эльмира Мақсұтқызы ____________ <<___>> _______20___ жыл
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының отырысы
Хаттама №___ <<___>> ___________20___ жыл.
Кафедра меңгерушісі _______________ Мұқанова Қ.Қ.

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросы
Хаттама №___ <<___>> ___________20___ жыл.
Төрайымы _________________
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде қабылданды және шығаруға ұсыныс жасалды.
Хаттама №___ <<___>> ___________20 ___жыл.

ОӘК төрайымы _________________Искакова Г.К.

4 <<____>> __________ 20___ж. шыққан ПОӘК-нің
№ 3 БАСЫЛЫМЫ

Мазмұны

1 Жалпы ережелер
2 Пәннің мазмұны және сабақтардың түрі бойынша сағаттарға бөлу
3 Пәнді оқытудың әдістемелік нұсқаулары
4 Курс форматы
5 Курс саясаты
6 Бағалау саясаты
7 Әдебиеттер

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Оқытушы туралы жалпы мәліметтер:
Сәмекбаева Эльмира Мақсұтқызы доцент , ф.ғ.к.
Кафедра: <<Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі>>
Ақпараттық қатынас: телефон: 53-37-63, 8 корпус, № 224 кабинет
Сабақ өтетін орын: 215 дәрісхана
Кредит саны: 3

1.2 Пәннің қысқаша мазмұны:

Жалпы тіл білімі - тіл ғылымының жалпы тілдік теориясы. Ол - бүкіл тіл туралы ғылымның бағыт - бағдарын белгілейтін компас ғылым.
<<Жалпы тіл білімі>> пәні оқушыларды теориялық тіл білімінің ең негізгі, өзекті мәселелерінен хабардар етеді. Оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт - бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты - басты проблемалардан оқу бағдарламасы талабына сай жүйелі білім береді. Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі үш бөлімге бөлінеді: тіл теориясы, тіл ғылымының тарихы, тіл ғылымындағы әдістер мен әдістемелер.Бұл бөлімдердің әрқайсысы өз ішінен бірнеше тарауларға, параграфтарға жіктеледі.
Бұл пән студенттерді теориялық лингвистиканың ең негізгі, өзекті мәселелерімен таныстырады. Оларға жалпы тіл білімі ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт-бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты мәселелерінен жүйелі білім береді. Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі төрт бөлімге бөлінеді: лингвистика тарихы, тіл теориясы, лингвистикалық әдістер мен методикалар, тіл білімінің басқа ғылымдармен қарым-қатынасы.

1.3 Пәнді оқытудың мақсаты:

<<Жалпы тіл білімі>> пәнінің алға қоятын мақсаты - оқушыларды теориялық тіл білімінің ең негізгі, өзекті мәселелерінен хабардар ету. Оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт - бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты - басты проблемалардан оқу бағдарламасы талабына сай жүйелі білім беру.Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі үш бөлімге бөлінеді: тіл теориясы, тіл ғылымының тарихы, тіл ғылымындағы әдістер мен әдістемелер.Бұл бөлімдердің әрқайсысы өз ішінен бірнеше тарауларға, параграфтарға жіктеледі.
<<Жалпы тіл білімі>> - ғылыми-теориялық білім беруді мақсат ете отырып, оның болашақта зерттелуге тиіс мәселелеріне байланысты студенттерді ғылыми ізденіске баулуды өзінің міндеті деп санайды.

1.4 Пәнді оқыту міндеттері:
- Лингвистикада тіл білімін жеке тіл білімі және жалпы тіл білімі деп екіге бөлінетіндігін түсіндіру;
- Жалпы тіл білімі қарастыратын мәселелерді сөз еткенде, олар жөнінде белгілі тұжырымдар жасағанда жеке тілдерді зерттеу нәтижелері басшылыққа алынатындығын ашып көрсету;
- Тіл мәселелеріне байланысты жазылып сақталған, біздің заманға жеткен деректердің ең көнесі Ежелгі Қытай, Үндістан, Ежелгі Греция елдеріндегі ғылыми мұралардың өзара байланыстарын көрсету;
* Жалпы тіл білімі дүние жүзіндегі тілдердің барлығына немесе басым көпшілігіне тән универсалды мәселелерді қарастыратындығына талдау жасау;
- Грамматикалық форма мен грамматикалық мағынаның ерекшеліктерін айқындау, олардың жасалу жолдары мен тәсілдеріне тоқталу;
- Тілдің өзіндік табиғаты мен мәні, ойлаумен, қоғаммен байланысы, атқаратын қызметі, тілдің құрылымыөзара байланысы, тілдің таңбалық, жүйелік сипаттары, дыбыс тілінің шығуы жайлы толық мағлұмат беру;
- ХІХ ғ. лингвистикасы, ХХ ғ. лингвистикасының қалыптасуы мен дамуы жайлы , тілдің даму заңдылығы туралы жан-жақты түсінік беру.

1.5 Оқыту нәтижелері:
Пәнді оқыту нәтижесінде студент мыналарды білуі керек:
- Қазақ тілінің жалпы тіл білімі ғылымы бойынша теориялық білім алып шығады;
- Алған білімдерін практикада қолдана біледі;
- Тілді талдаудың негізгі әдістерін меңгереді;
- Теориялық талдау жасай алады;
- Жалпы тіл біліміндегі қалыптасқан ұғымдарды, заңдылықтарды, құбылыстарды, әдіс-тәсілдерді меңгереді, түсінеді;
- Өзіндік пікір айта алады;
- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай біледі.

1.6 Курстың пререквизиттері:
1.6.1 Тіл біліміне кіріспе
1.6.2 Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы
1.6.3 Қазіргі қазақ тілінің лексикасы
1.6.4 Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы

1.7 Курстың постреквизиті:
1.7.1 Әлеуметтік лингвистика
1.7.2 Когнитивтік лингвистика
1.7.3 Этнолингвистика
1.7.4 Әлеуметтік лингвистика

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚТАРДЫҢ ТҮРІ БОЙЫНША САҒАТТАРҒА БӨЛУ
1 Кесте
№
Тақырыптар атауы
сағаттар
Әдебиеттер

Дәріс
Тәжір
ОСӨЖ
СӨЖ

1
2
3
4
5
6
7
1
1 модуль. Жалпы тіл білімінің қалыптасуы.
Жалпы тіл білімінің нысаны мен негізгі мәселелері, салалары
1
1
-
3
1, Б. 3-9
2, Б. 3-8
3, Б. 3-11
4, Б. 3-12

2
Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы
1
1

3
1, Б. 12-23
2, Б. 8-37
3, Б. 11-20
4, Б. 12-23
3
Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы
1
1

3
3, Б. 25-37
4, Б. 64-68
8, Б. 23-38
9, Б. 63-67

4
Тілдің өзіндік сипаттары. Тілдің табиғаты мен мәні.
1
1

3
2, Б. 37-53
4, Б.38-78
5, 24-28
5
Тіл және сөйлеу.
1
1

3
2, Б. 53-61
4, Б. 80-92
5, Б. 20-24
6
Тіл және қоғам. Дыбыс тілінің пайда болуы.
1
1

3
2, Б.63-68
4, Б.92-125
5, Б. 25-37
7
Тіл және этникалық бірлік. Тілдердің бөліну, бірігу үдерістері
1
1

3
2, Б. 52-68; 79-132
4, Б. 126-134; 134-166
7, 38-41
8
Әлемдік тілдер. Сөйлеу тілі мен кітаби тіл. Әдеби тіл.Тілдің диалектілік, әлеуметтік жіктері.
1
1

3
2, Б.133-148
4, Б. 166-183
5, Б. 42-45
9
Тіл және ойлау. Тіл және сана. Тілдік мағына
1

2, Б. 148-164
4, Б. 183-190
5, Б. 46-48
10
Тілдің таңбалық сипаты.Тілдік таңбалардың түрлері
1
1

3
2, Б. 164-178
4, Б. 191-207
6, Б. 95-120
11
Тілдің жүйелік, құрылымдық сипаты. Тілдік тұлғалардың типтік түрлері
1
1

3
2. Б. 179-200
4, Б. 207-222
6. Б. 121-132
12
Тіл деңгейлері. Грамматикалық категориялар
1
1

3
2, Б.200-322
4, Б.222-333

8, Б. 12-24
13
Тілдің даму заңдылықтары
1
1

3
2, Б. 200-322
4, Б. 222-333
8, Б. 64-71
14
Тілдік өзгерістердің ішкі, сыртқы себептері
1
1

3
2, Б. 322-331
4, Б. 333-344 7, Б. 72-81
15
Тілдік одақ. Ностратикалық тілдер
1
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
16

Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі.

2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86

17
Ежелгі Қытай тіл білімі. Ежелгі Үнді тіл білімі

2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86

18
Ежелгі Грек тіл білімі.
Рим тіл білімі

1
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
19
Орта ғасыр тіл білімі. Араб тіл білімі

1
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
20
Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. Универсал грамматика

1
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
21
XIX ғасыр тіл білімі. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі

1
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
22
Тіл философиясы. Типологиялық зерттеу

23
XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. (Логикалық бағыт. Психологиялық бағыт).

1
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
24
XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер.
( Натуралистік немесе биологиялық бағыт. Жас грамматикалық бағыт. Мәскеу лингвистикалық мектебі. Қазан лингвистикалық мектебі).
1
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
25
XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. Сөздер мен заттар. Эстетизм. Неолингвизм. Социологиялық мектеп.
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
26
XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. Структуралық тіл білімі.
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
27
Дескриптік мектептің қалыптасуы. Металингвистиканың зерттеу нысаны.
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
28
Кеңестік тіл білімі
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
29
Түркі тілдері туралы ғылым
1

3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
30
Тіл білімінің әдістері және олардың түрлері. Тіл біліміндегі талдау тәсілдері
1

3
4, Б.344-358
3, Б. 82-86

3 ПӘНДІ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАРЫ
Студент <<Жалпы тіл білімі>> пәнінде тәжірибе жүзінде кең қолданылатын, әрі жан-жақты игерілген тілдік талдаудың негізгі әдістерін білуі қажет. Ғылыми ой-өрісті қалыптастыруда жалпы тіл білімі ғылыми білім ретінде пайда болуы ерекше рөл атқарады. Тарихы әр кезеңдегі ғылым алдына қоятын қоғамдағы әлеуметтік-мәдени шарттардың шектес ғылымдармен және олардың практикалық шешімдерімен тікелей байланысы постулатын түсінуге көмектеседі.
4 КУРС ФОРМАТЫ
Аудиториялық уақытқа дәрістер, семинар сабақтары, оқытылған материалды талқылау және әртүрлі тапсырмаларды орындау кіреді. Әрбір сабаққа студент әдебиеттің негізгі және қосымша қайнар көздерінің тізіміне сәйкес дайындалуы керек (негізгі бөлімдер мен бөлімшелер әрбір сабақта нақтыланады). Аралық бақылау жұмысында болмаған студенттер автоматты түрде 0 балл алады және бақылау жұмысын тапсыруға жіберілмейді. Негізгі ұғымдар дәрістерде ұсынылады және түсіндіріледі. Сабаққа қатысу және дәрісте негізгі ұғымдарды, түсіндірмелерді және мәліметтерді жазып алу студенттің міндеті болып табылады. Егер студент қандай да бір жағдайлармен дәріске қатыспаған жағдайда, дәрістің материалын топтағы басқа студенттен алуы керек. Оқытушы материалды бір де бір студентке дәрістің бір де бір уақытында босату себебіне қарамастан ұсынбайды.
ОЖСӨЖ мақсаты - когнитивтік лингвистикаға байланысты зерттеу еңбектерді қарастыру.
ОЖСӨЖ міндеттері келесілерді қарастырады:
* курстың методологиясы және зерттеу әдiстерi;
* лексикология ғылымы және оның ерекшелiктерi туралы.
Студенттердің өздік жұмысы - бұл тұлғаның жеке танымды қызметі, ол өзіне тек қана алған білімін бекітіп қоймауы, сонымен қатар жеке тілдік тұжырым-ойлау үдерісі болып табылады. Өзіндік жағынан ол келешек маманның жаңа білімінің ашылуына, қалыптасуына жағдай жасайды.
Өздік жұмыс сонымен қатар студенттің максималды белсенділігін қарастырады және ол алған білімін ұйымдағы ғылыми зерттеу, қоғамдық және өндірістік қызметтерде көрінеді.
5 КУРС САЯСАТЫ
Курсты оқу барысында алынған ұпай жинақталып. жалпы саны шығарылады. Жиынтық бағаны шығару үшін әрбір тапсырма, сабаққа қатысуы, СӨЖ, ОСӨЖ тапсырмаларын, тиісті жаттығу жұмыстарын орындағаны жөніндегі ұпай жиынтығы, кезеңдік, қорытынды бақылау нәтижелері т.б. түгел ескеріледі. Берілген тапсырманы уақытында орындау қажет. Тиісті тапсырмалар сессияның соңғы аптасына дейін өткізілуі тиіс. Орташа ұпай жинақтай алмаған студент емтиханға жіберілмейді. Әрбір тақырыпты өтеу міндеті, өтілген материалды меңгеру деңгейі тест, жатқа жазу, бақылау түрінде тексеріледі. Себепсіз сағат босатсаңыз, қосымша шығармашылық жұмыс беріледі. Сабақтан екі рет кешігу бір рет сабақ босатқанға теңгеріледі.

6 БАҒАЛАУ САЯСАТЫ
<<Жалпы тіл білімі>> пәнінің ұпайларға бөлінуі
Апта
Бақылау түрі
Барлық ұпай
Ескерту
1
2
3
4

1-аптадан 7-апта аралығында дәріске қатысу
30

1
Семинар
СӨЖ

2
Семинар
СӨЖ

3
Семинар
СӨЖ
35

4
Семинар
СӨЖ

5
Семинар
СӨЖ
35

6
Семинар
СӨЖ
30
55

7
Семинар
СӨЖ
Аралық бақылау

1-7 апта аралығындағы оқу нәтижесі бойынша қорытынды ұпай
300

8-15 апта аралығында дәріске қатысу
30

8
Семинар
СӨЖ

9
Семинар
СӨЖ

10
Семинар
СӨЖ
35

11
Семинар
СӨЖ

12
Семинар
СӨЖ
35

13
Семинар
СӨЖ

14
Семинар
СӨЖ

30
55

15
Семинар
СӨЖ
Аралық бақылау

8-15 апта аралығындағы оқу нәтижесі бойынша қорытынды ұпай
300

Емтихан бойынша қорытынды ұпай
400

Академиялық кезең бойынша қорытынды ұпай
1000

7 ӘДЕБИЕТТЕР
Негізгі әдебиеттер
7.1 Негізгі әдебиеттер

7.1.1 Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі Алматы, 2001
7.1.2 Қордабаев Т.Р. Жалпы тіл білімі. А., 1975 және 1981, 1999
7.1.3 Қалиев Б. Жалпы тіл білімі. А., 2000
7.1.4 Мұсабекова Ф.М. Лингвистикалық ілімдердің тарихын оқыту.А.1985
7.1.5 Қордабаев Т.Р. Қалиев Б. Жалпы тіл білімі. А., 2004

7.2 Қосымша әдебиеттер

7.2.1 М.Березин. <<История лингвистических учении>> М.,1975
7.2.2. М.Березин.,Б.Н.Головин. <<Общее языкознание>> М.,1979
7.2.3 В.И.Кодухов.Общее языкознание. М.,1974
7. 2.4 М.Березин. История лингвистических учении., М.,1975
7.2.5. Амирова,Б.А.Ольховиков.,Ю.В.Рождественский. Очерки по истории лингвистики.М.,1975

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz

Іздеу
Файл қосу
Презентациялар
Тегін
Кабинет
Баланс
Таңдаулы жұмыстар
Cатып алған жұмыстарыңыз
Менің файлдарым
Презентацияларым
Сатылым статистикасы