Файл қосу

Топырақты өңдеу



                 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ 
            БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3деңгейлі  СМК құжаты
                                   ПОӘК
                                   ПОӘК
                             042-18.21.22/01.2013
                                       
                                   ПОӘК
<<Мамандыққа кіріспе>> пәнінен оқытушыға арналған жұмыс жоспары
                                Басылым 
                                       




ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

   5В080100 <<Агрономия>>  мамандығына арналған
                   <<Мамандыққа кіріспе>> 
 ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАНЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       




СЕМЕЙ  - 2013


                                Алғы сөз

1. Құрастырған 
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің <<Агротехнология және орман шаруашылығы>> кафедрасының  аға оқытушысы Каламов Бахытбек Хамзинович
<< 25>>  08  2013 жыл
2. Талқыланды:  
2.1. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің <<Агротехнология және орман шаруашылыгы>> кафедрасының мәжілісінде. 
Хаттама <<04>> 09 2013 жыл, №2

Кафедра меңгерушісі ................ Сейлгазина С.М. 

2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде 
Хаттама <<09>> 09 2013 жыл, №1
Төраға ...........................Тлеубаева А.В. 

3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды 
Хаттама <<  >>  09  2013 жыл, №


ОӘК төрағасы, бірінші проректор ................. Г. Искакова.

4. БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН 










                                МАЗМҰНЫ

* Қолданылу аймағы
* Нормативтік сілтемелер
* Жалпы ережелер 
* Оқытушыларға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
* Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптардың тізімі
* Пән бойынша оқу- әдістемелік карта
* Оқу- әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы
* Әдебиеттер 

















                                        
   1.  ҚОЛДАНЫЛУ АЙМАҒЫ
<<Мамандыққа кіріспе>> пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс жоспары 5В080100 <<Агрономия>> мамандықтарының студенттеріне арналған оқу- әдістемелік кешеннің құрамына кіреді. Ол студенттерді  курстың мазмұнымен, актуальдылығымен, курс саясатымен, студенттер оқу процесінде игеретін тәжірибелер мен машықтардың тақырыптарымен таныстырады. Оқу- әдістемелік кешен Шәкәрім атындағы Семей мемелекеттік университетінің, <<Агротехнология>> кафедрасының пәнді оқытудағы негізгі жетекші құралы болмақ. 

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
<<Мамандыққа кіріспе>> пәнінің оқытушылыраға арналған оқу жұмыс бағдарламасы келесі құжаттардың талаптарына сәйкес оқу процесін ұйымдастыруда тәртіп орнатады: 
-  5В080100 <<Агрономия>> мамандығының Қазақстан Республикасы   мемлекеттік жалпы білім беру стандарты, 99 қосымша.
 ҚР МЖМБС  23,12.-2005 Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігінің 26.04. 2004 № 779 бұйрығымен бекітілген және енгізілген;
- УСТ 042-РМҚК-СМУ-8-2007 Университет стандарты <<Пәннің оқу- әдістемелік кешендерінің жасауға және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> 
- ҚП 042-08.10.10.12-2007 Құжаттандыру процедурасы <<Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>>. 

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР  
<<Мамандыққа кіріспе>> пәнінің электрондық оқу-әдістемелік кешені 5В080100 <<Агрономия>> мамандығының студенттеріне арналған. ПОӘК студенттерді курс мазмұнымен, өзектілігімен, қажеттілігімен, саясатымен және студенттің оқу процессінде қандай дағдылар мен іскерлікті үйренетінімен таныстырады. 
<<Мамандыққа кіріспе>> пәні басқа пәндермен біріге отырып жоғары білікті мамандар дайындауға бағытталған. Сонымен бірге профильді пәндердің бірі болып есептеледі, мамандардың арнайы білімдерін терең меңгеруге әрекет етеді.
 	<<Мамандыққа кіріспе>> пәні - Агрономия мамандығының мақсаты мен міндеттерін және агрономия нені оқытатындығына жалпы түсінік береді. 
 
  - өсімдіктердің құрылысы;
 - топырақ және оның құрамы, құнарлылығы туралы ұғым;
 - арамшөптер және оның биологиялық ерекшеліктері;
 
- тыңайтқыштар туралы түсінік;
- ауыл шаруашылық дақылдарын егу және жинау;
- өсімдік зиянкестері және олармен күрес т.б.
 
 
3.2. Курстың мақсаты:
Ауыл шаруашылық өсімдіктерін өсірудің маңызы мен оларды күтіп-баптау, мол өнім алудың басты факторларын оқыту болып табылады. 

3.3. Пәннің негізгі міндеті: 
	- студенттердің ауыл шаруашылық өсімдіктерін өсірудегі басты міндеттердің негізін меңгеру;
 
- өсімдіктердің жалпы тіршілік жағдайларын меңгеру;
 
- агреометеорологиялық негіздерін, арамшөптер, зиянкестер және аурулар, оларға қарсы күрес шараларын меңгеру. 
 
 
  + Студенттер пәнді оқу барысында :

- топырақ өңдеу әдістерін меңгереді;
 - тыңайтқыштарды қолдануды үйренеді;
- тұқымды себуге дайындау; 
- егістікті күтіп - баптау және егінді жинауды меңгереді;

3.5.  Курс пререквизиттері:
Анатомия 
Биохимия 
Физиология 
Математика 
Химия 
3.6. Курс постреквизиттері:
       :: биотехнология:: энтомология:: фитопатология:: механизация:: экономика:: менеджмент:: маркетинг


-  Оқу жоспарынан үзінді
Кесте 1-	Оқу жоспарынан үзінді                                 
Курс
Семестр
Кредит
Д
/сағ/
СТС/сағ/
СӨЖОЖ
/сағ/
СӨЖ

Барлығы
Қорытынды бақылаудың формасы
3
7
3
15
30
45
45
135
Емтихан 

4. Оқытушыларға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны 
                        Сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу                           Кесте 2
№
Тақырып атауы 
Тақырып мазмұны
                                  Сағат
                                сандары
Әдебиеттер
1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
                       Дәрістік сабақтар
                                       1
Кіріспе. Агрономия ғылымының даму тарихы.
Ауыл шаруашылығының ең ірі салалары  -  егіншілікпен мал өсіру бір  -  бірімен тығыз байланысты және бірін  -  бірі толықтырып отыратын салалар.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                       2
Өсімдіктер және олардың тіршілік жағдайлары.
Экономика тұрғысынан алғанда жердің құнарлығы дегеніміз  -  адамға керекті өсімдік өнімдерін өсіріп , мал шаруашылығына керекті жағдай тұғызу. 
     Жер бетінде тіршілік ететін қандай да болмасын дақылдың өсіп  -  өнуі оны қоршаған ортамен тығыз байланысты болады.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                       3
Топырақ және оның құнарлығы туралы ұғым.
    Топырақ  -  тірі және өлі табиғатқа тән бірнеше сипаты мен қасиеті бар табиғи ерекше құрылым. Топырақ судың , ауаның және организмдердің литосфераның жоғары қабаттарына әсер етуінен пайда болады және ол бір  -  бірімен байланысты қабаттардан тұрады.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                       4
Арамшөптердің биологиялық ерекшеліктері.

Арамшөптердің барлық  жерге тарауы және олармен қарсы күресудің қиыншылығы,олардың ірі қалуы мен таралуына мүмкіндік беретін биологиялық ерекшеліктеріне байланысты.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                       5
Топырақты өңдеу.      
Егілетін дақылға қолайлы жағдай туғызу үшін машиналар мен өндегіш құралдары арқылы топыраққа механикалық әсер етуді топырақты өңдеу деп атайды.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                       6
Тыңайтқыштар туралы түсінік.
Тыңайтқыштардың маңызы.
Тыңайтқыштардың түрлері.

Тыңайтқыштар-өсімдіктердің топырақтың қоректенуін жақсарту үшін қолданылатын органикалық және минералдық заттар. Тыңайтқыштарды дұрыс пайдалағанда ауыл шаруашылық дақылдарының түсімі, артады, өнім сапасын жақсартады. 
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                       7
Ауыл шаруашылығы дақылдары егу және жинау.
Тұқымды себер алдында мұқият дайындаудың маңызы өте зор. Тұқымды себуге дайындауда оны тазалап кондицияға жеткізуден басқа, сұрыптап, ірілерін бөлектеу, ауруларға, зиянкестерге қарсы жүргізілетін дәрілерді, дәрілеу, көктегіштігін күшейтетін күнге қақтап жылыту сияқты жұмыстар жатады.

1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                       8
Өсімдіктерді зиянкестерден және аурулардан қорғау.
Ауыл шаруашылық дақылдары зиянкестерінің көбі насекомдарға жпатады. Насекомдардың бәрі зиянкестерге жата бермейді. Насекомдар өсу кезінде үш не төрт кезеңнен тұратын өзгерістерге ұшырайды.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                       9
                                       
Ауыспалы егістіктер туралы түсініктер.
Ауыспалы егіс дегеніміз танаптардағы ауыл шаруашылық дақылдары мен парды жылма  -  жыл ғылыми ұсыныстарға сүйене отырып ауыстырып тұру. Ауыспалы егісте әр дақылды орналастырғанда ол дақыл жоғары өнім беретіндей ету керек.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                      10
Егіншілік жүйесі. Егіншілік жүйесінің жіктелуі мен тарихы.   
    Егіншілік жүйесі деп егін орнын тиімді пайдалануға, топырақтың құнарлылығын көтеріп, ауыл шаруашылық дақылдарының жоғары және тұрақты өнім алу мақсатында бағытталған агротехникалық, милиоратифті ұйымдастыру жұмыстары өзара байланысқан жинақты шараларын айтамыз. 

1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                      11
                                       
Жерді мелиорациялау
           Мелиорация дегеніміз егіншілікке арналған топырақ ылғалдылығын, қышқылдығын, ондағы жылу мөлшерін өзгерту арқылы топырақ сапасын көтеруге арналған әр түрлі шаралар жүйесі.   
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                      12
Егісті суару. Су сапасы және суару әдістері. Суару мөлшері.Суару түрлері.
Еліміздің құрғақшылық аудандарында тек қана суару арқылы ғана суару арқылы өнім мөлшерін көбейтуге болады. Топырақта су жеткіліксіз болса тыңайтқыштарда гербицидтерде басқа шараларда өнімді айтарлықтай көтере алмайды.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                      13
Дәнді бұршақ дақылдарына сипаттама
Дәнді бұршақ дақылдары бұршақ тұқымдастарына жатады. Биологиялық өсуі және алынатын өнімінің сапасы жағынан бұлардың жалпы ұқсастықтары көп. Бұршақ, жемшөптік атбас бұршақтар, соя, лобия, жасымық, чина, нут, сиыржоңышқа, люпин және басқа белокқа бай бай бұршақ тұқымдастарына жататын өсімдіктер адам үшін тамақ, мал шаруашылығы үшін жемшөп ретінде өсіріледі.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                      14
Жармалық дақылдарға сипаттама
Жармалық дақылдарға немесе астықтың екінші тобына жүгері, тары, күріш, құмай және қонақтары жатады. Ең көп тараған жүгері, одан кейін тары, күріш және құмай. Ал қонақтары болса, аз тараған және бір жылдық шөп ретінде жемшөп үшін өсіреді.
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                      15
Дәнді  -  дақылдарға сипаттама
Дәнді  -  дақылдар ең әуелі адамзаттың азық-түлік қоры болып табылады. Сонымен қатар дәнді  - дақылдар өңдеу өнеркәсібінің шикізат қоры (спирт өндіру, сыра қайнату т.б.)
1
1.И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2.Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
                                       
Барлығы:

15





* Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптардың тізімі

                                           СОЖӨЖ және СӨЖ жоспары                                               Кесте  3 
№
                                  СОЖӨЖ
СӨЖ

Аудитория 
Аудиториядан тыс 

1
Агрономия ғылымына үлес қосқан ғалымдар.
Агрономия ғылымының даму кезеңдері.
Қазақстандағы егіншіліктің дамуы.
2
Өсімдіктер әлемінің табиғаттағы ролі.
Өсімдіктердің өсуіне қажетті факторлар.
Құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер. 
3
Паразитті арамшөптер
Паразитті емес арамшөптер
Улы арамшөптер
4
Органикалық тыңайтқыштар
Минералды тыңайтқыштар
Тыңайтқыштарды пайдалану мөлшері
5
Өсімдік зиянкестері
Өсімдік аурулары
Өсімдік зиянкестері мен ауруларымен күресі шаралары
6
Техникалық дақылдар
Майлы дақылдар
Өндіріс қалдықтары 













         6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
                                                                   Кесте 4
№
Дәріс сабағының тақырыбтары
Тәжірибелік (семинарлық) сабағының тақырыптары
Көрнекті құралдар, ТЖО, плакаттар, зертханалық стенд
Өз бетімен оқып білу сұрақтары
                                Бақылау
                                формасы
                                       1
                                       2
                                       3
                                       5
                                       6
                                       7
                                       1
Кіріспе. Агрономия ғылымының даму тарихы.
Өсімдіктің құрылысы, өсіп-дамуымен танысу
Плакаттар, видеофильмдер
Қазақстандағы егіншіліктің дамуы.
Конспект
ауызша сұрау
                                       2
Өсімдіктер және олардың тіршілік жағдайлары.
Топырақтың механикалық құрамы және топырақ аймақтары
Плакаттар, видеофильмдер
Құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер. 
Конспект
ауызша сұрау
                                       3
Топырақ және оның құнарлығы туралы ұғым.
Топырақты өңдеу тәсілдері
Плакаттар, видеофильмдер
Улы арамшөптер
Конспект
ауызша сұрау
                                       4
Арамшөптердің биологиялық ерекшеліктері.

Арамшөптердің негізгі биологиялық топтары мен өкілдері
Плакаттар, видеофильмдер
Тыңайтқыштарды пайдалану мөлшері
Конспект
ауызша сұрау
                                       5
Топырақты өңдеу.      
Себілетін тұқым сапасын анықтау
Плакаттар, видеофильмдер
Өсімдік зиянкестері мен ауруларымен күресі шаралары
Конспект
ауызша сұрау
                                       6
Тыңайтқыштар туралы түсінік.
Тыңайтқыштардың маңызы.
Тыңайтқыштардың түрлері.

Тыңайтқыш түрлері
Плакаттар, видеофильмдер
Өндіріс қалдықтары 
Конспект
ауызша сұрау
                                       7
Ауыл шаруашылығы дақылдары егу және жинау.
Тұқымды себу мөлшерін анықтау
Плакаттар, видеофильмдер
Өсімдіктердің өсуіне қажетті факторлар.
Конспект
ауызша сұрау
                                       8
Өсімдіктерді зиянкестерден және аурулардан қорғау.
Өсімдік зиянкестері мен ауру түрлері
Плакаттар, видеофильмдер
Паразитті емес арамшөптер
Конспект
ауызша сұрау
                                       9
                                       
Ауыспалы егістіктер туралы түсініктер.
Ауыспалы егіс сызбанұсқасы
Плакаттар, видеофильмдер
Минералды тыңайтқыштар
Конспект
ауызша сұрау
                                      10
Егіншілік жүйесі. Егіншілік жүйесінің жіктелуі мен тарихы.   
Дәннің пісу кезеңін анықтау
Плакаттар, видеофильмдер
Өсімдік аурулары
Конспект
ауызша сұрау
                                      11
                                       
Жерді мелиорациялау
Дәнді дақылдардың құрылысы
Плакаттар, видеофильмдер
Майлы дақылдар
Конспект
ауызша сұрау
                                      12
Егісті суару. Су сапасы және суару әдістері. Суару мөлшері.Суару түрлері.
Дәнді  -  бұршақ дақыл түрлері
Плакаттар, видеофильмдер
Паразитті арамшөптер
Конспект
ауызша сұрау
                                      13
Дәнді бұршақ дақылдарына сипаттама
Тамыр  -  түйнекті жемістілер
Плакаттар, видеофильмдер
Органикалық тыңайтқыштар
Конспект
ауызша сұрау
                                      14
Жармалық дақылдарға сипаттама
Жармалық дақыл түрлері
Плакаттар, видеофильмдер
Өсімдік зиянкестері
Конспект
ауызша сұрау
                                      15
Дәнді  -  дақылдарға сипаттама
Мал азықтық шөптер
Плакаттар, видеофильмдер
Техникалық дақылдар
Конспект
ауызша сұрау

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
                                                                  Кесте  5
№
Оқулықтың, оқу-әдістемелік құралдардың аты
Дана саны
                         Студенттер саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
 И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 
                                      20
                                      31
                                      64
2
Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007
                                      15
                                      31
                                      48
3
А. Вахрушев, <<Введение в агрономию>>. Феникс, 2006
                                      15
                                      31
                                      48
4
В.Н.Степанов., А.Н.Киселев., Н.Н.Третьяков "Основы агрономии" М.,"Колос"1977
                                      22
                                      31
                                      70

            8 ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
                        Негізгі әдебиет:
1. И.Сейітов., Т.Саудабаев., Ш.Әбдірашев "Агрономия негіздері"Алматы 1991 -256 б.
2. Қ.Әрінов., А.Нағымтаев т.б."Агрономия негіздері" Оқулық.-Астана 2007-276 б.
3. Н.А. Вахрушев, <<Введение в агрономию>>. Феникс, 2006,380 с.
4. В.Н.Степанов., А.Н.Киселев., Н.Н.Третьяков "Основы агрономии" М.,"Колос"1977-350 с.
                     Қосымша әдебиеттер:
1. В.Д. Блаватский, <<Возникновение и развитие земледелия>>, Наука 1967,180с.
  2. Б.В. Андрианов, <<Земледелие наших предков>>, Наука 1978,160с
Пәндер