УМКД

Орман шаруашылығын құру

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3деңгейлі СМК құжаты
ПОӘК
ОӘКҚ 042-14.4.01.20.03/01-2013

ПОӘК
<<Сүректі ағаш селекциясы>> пәнінен оқытушыға арналған жұмыс жоспары
№ 2 басылым

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

5В080700 <<Орман шаруашылығы және орман ресурстары>>
мамандығына арналған

<<Сүректі ағаш селекциясы>> ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАНЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ - 2013

Алғы сөз
1 ҚҰРАСТЫРҒАН

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің <<Агротехнология>> кафедрасының аға оқытушысы Байгаринова Роза Магавияновна
<< >> 20 жыл
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ:
2.1. <<Агротехнология>> кафедрасының мәжілісінде.
Хаттама << >> 20___ жыл, №1
Кафедра меңгерушісі ________Сейлгазина С.М.
2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде
Хаттама << >> 20___ жыл, №1
Төраға ______Cатиева Г.Р
3 БЕКІТЕМІН:
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды
Хаттама << >> 20___жыл, №1
ОӘК төрағасы, бірінші проректор __________ Рскельдиев Б.А.

БАСЫЛЫМ №1 18.09.2010 ж. ОРЫНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН

МАЗМҰНЫ

* Жалпы жағдайлар
* Пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулар
* Курстың форматы мен саясаты
* Баға қою саясаты
* Пәннің мазмұны және сабақтардың түрлері бойынша сағаттар
* СОЖӨЖ және СӨЖ мазмұны
* Пән бойынша оқу процесінің күнтізбелік жоспары
* Қолданылған әдебиеттер

1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
Жұмыс бағдарламасы <<Сүректі ағаш селекциясы>> пәнінен <<5В080700>>-<<Орман шаруашылығы және орман ресурстары>> мамандығына арналған.
* НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
<<Сүректі ағаш селекциясы>> пәнінің оқытушыларға арналған жұмыс оқу бағдарламасы осы пәннің оқу процесін ұйымдастыру ретін келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес орнатады:
- Университет стандарты СТУ 042-РМҚК-СМУ-8-2007 <<Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің дайындауға және әзірлеуге қойылатын жалпы талаптар>>;
- ДП 042-08.10.10.12-2007 Құжаттық процедура <<Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>>.

* ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР

3.1 Пән туралы қысқаша дерек: <<Сүректі ағаш селекциясы>> пәні 3 семестрде оқытылады, пәннің оқытылатын мерзімі 15 жұма, жалпы көлемі - 135 сағат, Курс емтиханмен аяқталады.
3.2 <<Орман тұқым ісі>> пәнінің негізгі міндеті:
Орман тұқымдық істің теориялық негіздерін, негізгі ағаш және бұта түрлерінің биологиялық ерекшеліктерін, орман көшеттігінің агротехникасын, орман көшеттіктерін жобалау негіздерін;
3.3 <<Орман тұқым ісі>> пәнінің маңызы: орман тұқым шаруашылығы ісіндегі теориялық және тәжірибелік негіздерді терең және жан-жақты студенттерге беру;
* әртүрлі ағаш және бұта түрлерінің отырғы материалдарын өсіру туралы білім беру;
* алған білімдерін нақты ормандық-экологиялық, шаруашылық-экономикалық жағдайларда дұрыс қолдануды үйрету.

3.4 Пәнді оқу нәтижесінде студенттер мына білуі керек:
Орман дәндерінің егістік сапаларын анықтауды, орман дәндерінің сапасына құжаттарды дайындауды, орман көшеттігінің жобасын жасауды, отырғызылатын материалының агротехникасын жоспарлауды.
3.5 Курстың пререквизиттері:
* Ботаника,
* Фитопатология,
* Энтомология.
3.6 Курстың постреквизиттері:
* Орман шаруашылығын құру
* Елді мекендерді көгалдандыру
* Орман ресурстарын есептеу

Кесте 1 - Оқу жоспарынан көшірме:

Курс
Семестр
Кредит
Дәріс
(сағ.)
Тәжірибе (сағ)
Зерт
СОЖӨЖ
СӨЖ
Барлығы
Бақылау түрі
1
2
3
15
15
15
45
45
135
Емтихан

4 ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
№ р/с
Тақырыптардың аты
Сағаттар саны
Қолданылатын әдебиеттер

Дәріс тақырыптары
1.
Орман тұқым ісіне кіріспе.
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.

2.
Орман тұқымдарының дамуы мен классификациялануы
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
3.
Жеміс беру ерекшеліктері
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
4.
Өнімділікті есептеу және болжамдау
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
5.
Тұқымдарды құжаттандыру және тасымалдау
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
6.
Дайындамаларды аудандастыру және орман дәндерін басқа жерлерге ауыстыру
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
7.
Сұрыптаудың түрлері
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
* Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
8.
Ормандық тұқым тану ғылым ретінде. Ормандық ағаш өсімдіктерінің тұқым беру, дән беру биологиясы
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
9.
Орман тұқым шаруашылығы
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
10.
Қылқан жапырақтылардың селекциясы
Селекция бағдары және кәдімгі қарағайдың сорттық үлгісі
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
11.
Көп жапырақты ағаш тұқымдарының селекциясы. Қайың селекциясы

2
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
12
Орман тұқымының шикі затын дайындау, өңдеу және сақтау
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
13
Тұқымдардың физиологиялық жағдайы
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
14
Тұқымды егуге дайындау
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
Зертханалық жұмыс
*
Кіріспе.
№ 1 - 2 зертханалық жұмыстары. Тұқым сапасын анықтауға орташа үлгі сұрыптау
2
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
№ 3 - зертханалық жұмыс. Өлшеме бөліп алу және тұқым тазалығын анықтау

2
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
№ 4 - 5 Зертханалық жұмыстар. Тұқым ылғалдылығы мен 1000 дәннің салмағын анықтау.
2
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
--------------------------------------------------------------------------------
№ 6 - Зертханалық жұмыс. Тұқым өнгіштігін анықтау.
2
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
--------------------------------------------------------------------------------
№ 7 Зертханалық жұмыс. Тұқым Өміршеңдігін анықтау
2
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
--------------------------------------------------------------------------------
№ 8 Зертханалық жұмыс. Тұқым сапалылығын кесу арқылы анықтау
2
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
--------------------------------------------------------------------------------
№ 9 Зертханалық жұмыс. Тұқым сапасының көрсеткіштері және тұқым сапасы туралы құжаттар
2
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
--------------------------------------------------------------------------------
№ 10 - зертханалық сабақ. Қайың дәндерінің толық дәнділігін анықтау
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
Тәжірибелік жұмыс тақырыбы
*
Орман тұқым ісіне кіріспе.
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Орман тұқымдарының дамуы мен классификациялануы
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Жеміс беру ерекшеліктері
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Өнімділікті есептеу және болжамдау
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Тұқымдарды құжаттандыру және тасымалдау
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Дайындамаларды аудандастыру және орман дәндерін басқа жерлерге ауыстыру
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Сұрыптаудың түрлері
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Ормандық тұқым тану ғылым ретінде. Ормандық ағаш өсімдіктерінің тұқым беру, дән беру биологиясы
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Орман тұқым шаруашылығы
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Қылқан жапырақтылардың селекциясы
Селекция бағдары және кәдімгі қарағайдың сорттық үлгісі
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Көп жапырақты ағаш тұқымдарының селекциясы. Қайың селекциясы

2
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Орман тұқымының шикі затын дайындау, өңдеу және сақтау
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Тұқымдардың физиологиялық жағдайы
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.
*
Тұқымды егуге дайындау
1
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.

ӨСӨЖ МАЗМҰНЫ
№
СОЖӨЖ
СӨЖ

Аудитория
Аудиториядан тыс

1
Ағаштар мен бұталардың жеміс беруі
Дәндердің егістік сапалары және дәндерді егуге дайындау
Орман дәндерінің өнімін болжау және есептеу.
2
Орман тұқымдық қорын ұйымдастыру
Ормандық генетикалық қор, оны бөлу және сақтау.
Орман тұқым учаскелері, орман тұқым плантациялары, оларды орналастыру тәсілдері, ол жерлерде өсіру және қолдану.
3
Орман тұқымдық шикі затты дайындау, өңдеу және сақтау
Қылқан жапырақтылардың қарағай бөрілерінен дәндерді алу.
Дәндерді дайындар алдында отырғыларды зерттеу және сапасын бағалау.
4
Орман дәндерін сақтау және тасымалдау
Қылқан жапырақтылар және жапырақтылар дәндерінің егістік сапаларын сақтау жағдайлары.
Дәндерді кесу әдісімен сапалылығын анықтау.Сынамалар алу, дәндерді кесу. Сапасыздық белгілері.

6 <<ОРМАН ТҰҚЫМ ІСІ>> ПӘНІНЕН ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ

Кесте 3- <<Сүректі ағаш селекциясы>> пәнінен оқу әдістемелік картасы

Тақырыптары
Көрнекілік құрал-жабдықтар, плакаттар,зертханалық стендтері
Өздік жұмыс сұрақтары
Бақылау формасы
Дәрістік сабақ
Тәжірибелік (семинарлық) сабақ
Зертханалық сабақ

1
2
3
4
5
6
Орман тұқым ісіне кіріспе.
Орман тұқым ісіне кіріспе.
Кіріспе.
№ 1 - 2 зертханалық жұмыстары. Тұқым сапасын анықтауға орташа үлгі сұрыптау

Презентациялық көрнекілік
Орман тұқым ісі пәнінінің пән аралық байланысы.
Орман тұқым ісі пәнінің қазіргі даму жолдары.
Орман тұқым ісі пәніне үлес қосқан ғалымдар.

Ауызша
Орман тұқымдарының дамуы мен классифи-
кациялануы

Орман тұқымдарының дамуы мен классифи-
кациялануы

№ 3 - зертханалық жұмыс. Өлшеме бөліп алу және тұқым тазалығын анықтау

Презентациялық көрнекілік
Орман тұқым шаруашылығының негізгі мәселесі.
Жемістер классификациясы.
Дән құрылымы.

Ауызша

Жеміс беру ерекшеліктері

№ 4 - 5 Зертханалық жұмыстар. Тұқым ылғалдылығы мен 1000 дӘннің салмағын анықтау

Презентациялық көрнекілік
Ағаштар мен бұталар жеміс беруі.
Жеміс беру кезеңділігі және оған әсер ететін жағдайлар.
Жеміс беруді көтеретін әдістер.
Дәндердің пісу белгілері және пісу кезеңдері. Өнім қалыптасуға климаттық жағдайлардың әсері.

Ауызша
Өнімділікті есептеу және болжамдау

Өнімділікті есептеу және болжамдау

--------------------------------------------------------------------------------
№ 6 - зертхангалық жұмыс. Тұқым Өнгіштігін анықтау
Презентациялық көрнекілік
Орман дәндерінің өнімін есептеу және болжамдау.
Өнімді қысқа және ұзақ мезгілдік болжамдау.
Өнімділікті анықтау әдістері.

Ауызша
Тұқымдарды құжаттандыру және тасымалдау

Тұқымдарды құжаттандыру және тасымалдау

--------------------------------------------------------------------------------
№7 Зертханалық жұмыс. Тұқым Өміршеңдігін анықтау
Презентациялық көрнекілік
Партияларды қалыптастыр, бірқалыптылық белгілері.
Бөлінген партиялардың құжаттар түрі.
Тасымалдау ережелері.

Ауызша
Дайындамаларды аудандастыру және орман дәндерін басқа жерлерге ауыстыру

Дайындамаларды аудандастыру және орман дәндерін басқа жерлерге ауыстыру

--------------------------------------------------------------------------------
№8 Зертханалық жұмыс. Тұқым сапалылығын кесу арқылы анықтау

Презентациялық көрнекілік
Тұқым дайындауды аудандастыру.
Орман дәндерін басқа жерге ауыстыру.
Географиялық дақылдар.

Ауызша
Тест сұрақтары
Сұрыптаудың түрлері

Сұрыптаудың түрлері

--------------------------------------------------------------------------------
№9 Зертханалық жұмыс. Тұқым сапасының көрсеткіштері және тұқым сапасы туралы құжаттар

Презентациялық көрнекілік
Сұрыптпу дегеніміз не? Сұрыптаудың түрлері? Жасанды сұрыптау дегеніміз не?
Табиғи сұрыптау дегеніміз не?

Ауызша
Бақылау сұрақтары
Ормандық тұқым тану ғылым ретінде. Ормандық ағаш өсімдіктерінің тұқым беру, дән беру биологиясы

Ормандық тұқым тану ғылым ретінде. Ормандық ағаш өсімдіктерінің тұқым беру, дән беру биологиясы

--------------------------------------------------------------------------------
№ 10 - зертханалық сабақ. Қайың дәндерінің толық дәнділігін анықтау
Презентациялық көрнекілік
Репродуктивтік кезең.
Дәндердің тазалығы.
Дәндердің тыныштығыжәне кезеңдері.

Ауызша
Орман тұқым шаруашы-
лығы

Орман тұқым шаруашылығы

Презентациялық көрнекілік
Өте жақсы ағаштар.
Дамыған ағаштар.
Өте жақсы ағаштарды сұрыптау
Өте жақсы екпе ағаштарды сұрыптау

Ауызша
Қылқан жапырақтылардың селекциясы
Селекция бағдары және кәдімгі қарағайдың сорттық үлгісі

Қылқан жапырақтылардың селекциясы
Селекция бағдары және кәдімгі қарағайдың сорттық үлгісі

Презентациялық көрнекілік
Селекцияға алғашқы материал.
Кәдімгі қарағайдың климаттық экотиптері.
Кәдімгі қарағайдағы селекция көрсеткіштері.

Ауызша
Көп жапырақты ағаш тұқымдарының селекциясы
Қайың селекциясы

Көп жапырақты ағаш тұқымдарының селекциясы
Қайың селекциясы

Презентациялық көрнекілік
Қайың селекциясы
Селекцияның бағдары және қайыңның сыртқы әлпеті

Ауызша
Орман тұқымының шикі затын дайындау, өңдеу және сақтау

Орман тұқымының шикі затын дайындау, өңдеу және сақтау

Презентациялық көрнекілік
Орман тұқым шикізатын қабылдау және есептеу.
Қылқан жапырақтылардың бүрілерінен дәндерді алу, өңдеу.
Құрғақ және шырынды жемістерден дәндерді алу, өңдеу.
Орман дәндерін сақтау және тасымалдау.
Бүрі кептіргіштер типтері, құрамы, жұмыс істеуі.
Тұқым қоймалары, типтері.
Басты ағаш тұқымдарының тұқымдарын дайындау ерекшеліктері.

Тұқымдардың физиологиялық жағдайы

Презентациялық көрнекілік
Дәндер тыныштығының теориялық негіздері.
Дәндердің терең тыныштыққа кету жағдайлары.

Тұқымды егуге дайындау
Тұқымды егуге дайындау

Презентациялық көрнекілік
Тұқымды егуге дайындау.
Тұқымның өніп шығуын жеңілдету тәсілі.
Тұқымды зақымдау тәсілі.
Физикалық, химиялық, механикалық әсер ету тәсілдері.

7 <<Сүректі ағаш селекциясы>> ПӘНІНЕН ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ

Әдебиеттермен оқу әдістемелік оқулықтар тізімі

Сан мөлшері

Студенттер саны
Оқулықпен қамтамасыз ету пайызы
Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006

100%
Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г
10
10
100%
"Жоғары сатыдағы өсімдіктер систематикасы" Силыбаева Б.М, Байганова Ж.Қ, Карипбаева Н.Ш,Полевик В.В Семей-2010 ж

100%
<<Дендрология>> В.Ф Абаймов, изд <<Академия>>, Москва -2009г

80%
Гроздов Б.В. Дендрология. М., Лесная промышленность, 1962 и последующие издания.

90%

8 ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР
Негізгі әдебиет:
8.1.1. Кентбаева Б.А. Лесосеменное дело.- Алматы: Жания-Полиграф, 2006.
8.1.2 Справочник по лесосеменному делу.М.: 1978 г.

Қосымша әдебиеттер:
8.2.1."Жоғары сатыдағы өсімдіктер систематикасы" Силыбаева Б.М, Байганова Ж.Қ, Карипбаева Н.Ш,Полевик В.В Семей-2010 ж
8.2.2.<<Дендрология>> В.Ф Абаймов, изд <<Академия>>, Москва -2009г
o Бегенов А.Б., Мухитдинов Н.М., Айдосова С.С. Ботаника терминдерінің қысқаша орысша-қазақша сөздігі. Алматы, 1996.
8.2.4.Бессчетнов П.П., Мальцев С.Н. Редкие и ценные растения Казахстана. А., 1981.
o Гроздов Б.В. Дендрология. М., Лесная промышленность, 1962 и последующие издания.
o Деревья и кустарники СССР (под редакцей проф. С.Я. Соколова), т. I-III. - М.; Л. 1949-1962.
o Закиров М. Биология терминдерінің орысша-қазақша сөздігі., Рауан баспасы, 1991.
o Жизень растений. т. IV-VI. М., Просвещение, 1978-1988.
o Колесников А.И. Декоративная дендрология. М., Лесная промышленность, 1974.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz