УМКД

Ауыл шаруашылық машина пайдалану

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік Университеті
МСЖ құжат 3 деңгейлі
ОӘКҚ
ОӘКҚ 042-18-21.1.02/02.2013

ОӘКҚ <<Ауыл шаруашылық машина пайдалану>>
пәнінен студенттерге арналған жұмыс бағдарламасы
№ _1__ басылым
<<18>> 09 2013ж.

5В080100 <<Агрономия>> мамандығына арналған
<<Ауыл шаруашылық машина пайдалану>>
пәнінің
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

ПӘННІҢ СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН
ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ - 2013

Алғы сөз
I. Құрастырған
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің <<Агротехнология және орман ресурстары>> кафедрасының аға оқытушысы Каламов БАхытбек Хамзинович
<< >> 20 жыл

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ:
2.1. <<Агротехнология және орман ресурстары>> кафедрасының мәжілісінде.
Хаттама << >> 20 жыл, № __

Кафедра меңгерушісі ________Сейлгазина С.М.

2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде
Хаттама << >> 20 жыл, №___

Төраға ______ Тлеубаева А.В.

3 БЕКІТЕМІН:
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды
Хаттама << >> 20___жыл, №____

ОӘК төрағасы __________ Искакова Г.К.

4 БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН

МАЗМҰНЫ

* Жалпы жағдайлар
* Пәннің мазмұны және сабақтардың түрлері бойынша сағаттар
* Пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулар
* Курстың форматы
* Курстың саясаты
* Баға қою саясаты
* Әдебиеттер

* Жалпы жағдайлар
+ Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер
1. Оқытушының аты - жөні: Каламов Бақытбек Хамзаұлы
2. Кафедра: Агротехнология
3. Хабарласу телефоны: 63-69-15 (институт, жұмыс)
4. Жұмыс өткізілетін орны: № 5 ғимарат,
5. Пәннің аты: <<Ауыл шаруашылық машина пайдалану>>
6. Кредит саны: 3

1.2 Пәннің қысқаша мазмұны.
Ауыл шаруашылығында машина пайдалану пәні 050801 <<Агрономия>> мамандығының студеттеріне арналған. Пәннің қысқаша мазмұны ауыл шаруашылық өндірісінде технологиялық үрдістерді механикаландыру және пайдаланатын барлық ауылшаруашылық машиналарының, трактор автомобильдердің құрылысы, реттеулерін уйрету. Машина тракторлар паркін тиімді пайдалану, техникалық қызмет көрсету.

1.3 Курстың мақсаты.
Агрономияның негізін құрайтын топырақтану, агрономия, егін шаруашылығы мен өсімдіктер дүниесінің ғылыми сөздерін сонымен қатар ауыл шаруашылық мелиорациясы, көкеніс шаруашылығы, өсімдік қорғау т.б. салаларында кездесетін сөздермен терминдерді оқытып уйрету.

1.4 Пәнді оқыудың негізгі міндеті:
Студенттерді ауыл шаруашылық өндірісінде технологиялық үрдістерді механикаландыру, білім алу және өндірісте машықты өту болып табылады.

1.5 Пәнді игеру нәтижесінде студент:
* Тракторлар мен автомобильдер құрылысын, құраушы агрегаттар мен механизмдерінің жұмыс істеу принципін;
* Ауыл шаруашылық машиналары құрылысын, жұмыс істеу принципін, технологиялық үрдістерін және олардың реттеулерін;
* Агрегатты есептеуді, құрауды, реттеуді, ауыл шаруашылық дақылдарын өндіруде операциялық интенсивті технологиясының инженерлік негіздерін, ауыл шаруашылық жағдайында техниканы пайдаланудың ұйымдық түрін.
Сондай- ақ,
* Трактор мен механиздері мен жүйелерінің негізгі реттеулерін орындауы;
* Технологиялық операцияны орындау талабына сәйкес машина мен құрал түрін тағайындауды;
* Операция сапасын бақылауды;
* Машина-трактор агрегатын тиімді құрауды;
* Өндірістік бағдарлама орындау мақсатында қажет минералдық және техникалық құралдар қажеттілігін есептеуді меңгеру тиіс;

1.6 Курстың перереквизиттері.
1.6.1Ботаника
1.6. Еңбек қорғау

1.7 Курстың постреквизиттері.
1.7.1 Топырактану
1.7.2 Мал азығын өңдеу
1.7.3 Жеміс-көкөніс шаруашылығы
1.7.4 Өсімдік шаруашылығы

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ САҒАТТЫ БӨЛУ
Кесте 1
№

Тақырып атауы
Сағат саны

Д
ТС
СОӨЖ
СӨЖ
Әдебиеттер
1
2
3
4
5
6
7
1 - модуль Тракторлар мен автомобильдер
1 - блок - Тракторлар мен автомобильдердің жалпы құрылысы.
1
Кіріспе.
Ауыл шаруашылығында пайдаланатын тракторлар мен автомобильдер.
1
4
-
4

Алиев Б., Жүнісбеков П. Тракторлар мен автомобильдер. Алматы. 2005.
Ю. И. Воронов, Л.Н. Ковалев, А.Н. Устинов Ауыл шаруашылғы машиналары, 2005
2
Тракторлардың автомобильдердің типажы, тартылыстық класы, негізгі моделі, жұмысына сай бөлінуі.
1
4
-
4
17
Алиев Б., Жүнісбеков П. Тракторлар мен автомобильдер. Алматы. 2005.
Ю. И. Воронов, Л.Н. Ковалев, А.Н. Устинов Ауыл шаруашылғы машиналары, 2005
3
Тракторлар мен автомобильдердің жалпы құрылысы. Мотор, трансмиссия, жүріс бөлігі, басқару механизмі және қосымша жабдықтар
1
2
-

Алиев Б., Жүнісбеков П. Тракторлар мен автомобильдер. Алматы. 2005.
Ю. И. Воронов, Л.Н. Ковалев, А.Н. Устинов Ауыл шаруашылғы машиналары, 2005
4
Іштен жанатын автотракторлар моторлары. Мотордың жалпы құрылысы.
1
4
-

Алиев Б., Жүнісбеков П. Тракторлар мен автомобильдер. Алматы. 2005.
Ю. И. Воронов, Л.Н. Ковалев, А.Н. Устинов Ауыл шаруашылғы машиналары, 2005
5
Астық комбайндарының жалпы құрылысы. Жұмыс істеу үрдісі.
1

Алиев Б., Жүнісбеков П. Тракторлар мен автомобильдер. Алматы. 2005.
Ю. И. Воронов, Л.Н. Ковалев, А.Н. Устинов Ауыл шаруашылғы машиналары, 2005
6
Тракторлар мен автомобильдердің жүрістік бөлігі және басқару механизмі.
1

-
4
17
Алиев Б., Жүнісбеков П. Тракторлар мен автомобильдер. Алматы. 2005.
Ю. И. Воронов, Л.Н. Ковалев, А.Н. Устинов Ауыл шаруашылғы машиналары, 2005.
7
Трактор мен автомобильдердің жұмыстық және қосалқы жабдықтары
1

Алиев Б., Жүнісбеков П. Тракторлар мен автомобильдер. Алматы. 2005.
Ю. И. Воронов, Л.Н. Ковалев, А.Н. Устинов Ауыл шаруашылғы машиналары, 2005
8
Трактордың элоктро техникалық жабдықтары
1

Алиев Б., Жүнісбеков П. Тракторлар мен автомобильдер. Алматы. 2005.
Ю. И. Воронов, Л.Н. Ковалев, А.Н. Устинов Ауыл шаруашылғы машиналары, 2005
2-модуль Машина пайдалану негіздері
1- блок - Машина пайдалану элементтеріне жалпы сипаттама
9
Топырақ өңдеуге арналған машиналар. Плугтар құрылысы, пайдаланылуы.
1
4
-
4
17
Ю.И.Воронов , Л.Н.Ковалев , А.Н.Устинов Ауылшаруашылығы машиналары Алматы "НАЗ-9" ЖШС , 2005
10
Тыңайтқыш шашқыш
1
4
-

Ю.И.Воронов , Л.Н.Ковалев , А.Н.Устинов Ауылшаруашылығы машиналары Алматы "НАЗ-9" ЖШС , 2005

Тәжірибелік сабақтар
11
Тракторлар мен автомобильдер типажы:
А) тракторларлың қолданылуына, энергетикалық көрсеткіштеріне және құрылысына қарай сыныптау;
Б) жалпы қолданыстағы, әмбебап - отамалы, арнайы тракторлар;
В) тракторлардың тарту сыныпы, базалық негізгі моделі, түрөзгерісі.
1
4
-
4

Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
12
Тракторлар мен авиомобильдердің жалпы құрылысы; а) матор, қозғалыс бөлігі, трансмиссия, жұмыстық және қосалқы жабдықтар
Б) поршеньді іштен жанатын мотордың сұлбасы және жұмыс істеу қағидасы, көп цилиндірлі маторларлың жұмысы;
1
4
-

16,5
Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
13
Дизельді және карбюраторлы моторлардың қоректендіру жүйелері. Моторлардың майлау және салқындату жүйелері. Тракторлармен автомобильдердің электр жабдықтары. Мотордың от алдыру жүйесі.
1

Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
14
Тракторлар мен автомобильдердің трани\смиссиясы, қлзғалыс бөліктері және жұмыстық жабдықтары.
1

-
2,5

Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
15
Тракторлар мен автомобильдердің басқару органдары. Ауылшаруашылық өндірісіндегі көлік құралдары. Пайдалану материалдары.
1

Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
16
Жалпы қолданыстағы соқалар; топырақтың беткі қабатын өндейтін машиналар;
1
4
-
4
17
Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
17
Су және жел эрозиясы жағдайында топырақ өңдеу және себу машиналары, құрама машиналар
1
4
-

Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
18
Минералды және органикалық тыңайтқыштарды енгізуге арналған машиналар;
1
4
-
4
17
Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
19
Дәнді дақылдар, жүгері, қызылша және көкөніс сепкіштері;
1
4
-

Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
20
Пішен және пішендеме дайындауға арналған машиналар;
1
4
-
4
17
Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
21
Астық комбайндары мен дестелеуші жаткалар
1
4
-

Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.
22
Картоп және қызылша жинайтын машиналар,
1
4
-
4
17
Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005
23
Мелиоративті және жаңбырлатқыш машиналар.
1
4
-

Алиев Б.
Жүнісбеков П.
Тракторлар мен автомобильдер (құрылысы)
Алматы <НАЗ-9> ЖШС 2005.

Жиыны
15
30
22,5
67,5
135

3.Пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулар
а) Пәнді оқу барысында қажетті уақытты ұйымдастыру және жоспарлау бойынша
кеңестер:
Семестрдегі оқу жүктемесін біркелкі үлестіру керек және әрбір студент міндетті түрде орындайтындай, тапсырмалар жиынтығын беру керек, және олардың орындалуын қатаң бақылау керек. Бұл үшін кафедрада бақылаудың әртүрлі формасы бар.
Әрбір пән бойынша өздік жұмысының сағат санын анықтау, оқу тапсырмаларын регламенттеу нақтылыққа, анықттыққа әкеледі, басқа сабақтардың есебінен СӨЖ дің көбейіп кетпеуін қамтамасыз етеді.Бұл қорытынды студенттердің пікірімен нақтыланады.
Пәнді оқу барысында сұрақтардың бір бөлігін студент өздігінен оқу керектігін білуі қажет.
Біздің кеңес: өз уақытыныздың шығынын талдау керек. Өз уақытынды есепте және бақылау жаса, оған ұқыпты қара.
б) Студенттің іс-әрекеті, немесе пәнді оқудың сценарий
* Оқу материалын дұрыс орналастыру және пәнніңөткен материалдарын және басқа пәндерді байланыстыру.
* Тақырыпқа байланысты сабақты өткізудің түрлері мен әдістері анықталады. Пәннің көптеген сұрақтарын нақты мысалдардан және зертхана жұмыстарынан меңгеруге болады.
* Теориялық курс зертханалық- тәжірибелік жұмыстармен және тәжірибеден өту барысында, оның ішінде диплом алды тәжірибеден өту барысында бекітіледі.
Зертханалық сабақтар тақырып дәрістері оқылғаннан кейін жүргізіледі.
Сөзсіз, бұндай сабақтарда ойлау, талдай білу қабілеттері дамиды. Пәнаралық байланыс студенттердің ғылым негізін терең меңгеруге қажет. Олар ойкеңістігінің кеңеюіне, білуге деген қызығушылықтың дамуына, жаңа ғылымды өздігінен игеруге және оларды тәжірибеде қолданудын белсенділігін жоғарылатады.
Пән аралық байланыстың негізінде бір пәнмен келесісінің арасын жалғастыруға болады, оқу материалдарын көшіруді болдырмау керек. Оқу процесінде бұндай байланыстар туындауы мүмкін, оларды алдын ала анықтап және де оларды жұмыс бағдарламасына, жоспарына кіргізу керек.
в) Оқу- әдістемелік кешенінің материалдарын қолдану бойынша ұсыныстар.
ПОӘК енгізілген оқу- әдістемелік материалдаы дамыған ғылымның жетілдірілген
деңгейін көрсетуі керек, оқу материалының логикалық мазмұның қарастыру керек,
студенттердің оқу материалын терең меңгеру үшін және оны тәжірибеде пайдалану үшін жетілген әдістер мен техникалық тәсілдер қолдану керек.
Кредиттік оқу жүйесінде СӨЖ- нің үлесі өсіп, мәні жоғарылайды, ал бұл өз кезегінде студенттің жұмысын өзгертеді, оның іс- әрекетіне талап жоғарылайды.
г) Әдебиеттермен жұмыс істеу бойынша ұсыныстар.
Оқырманның мақсатын білмей, қандай әдебиет көздерімен жұмыс жасау керек екенін, қандай көлемде әдебиет қолдану керек екенін айту қиын. Студент оқу бағытын жоспарлай білу керек, табылған әдебиет көзіне тез және дәл есеп беріп, содан кейін оны кез- келген уақытта оңай табылатындай етіп қою керек. Өйтпеген жағдайда үлкен әдебиет қорын
белсенді пайдалану мүмкін емес.
Пән бойынша арнайы әдебиетпен жұмыс ітеудің негізгі мақсаты келесідей болып бекітіледі: улкен көлемдегі материалдан өзіне керекті негізгі мәліметтерді, болашақ мамандарға қажетті материалдарды таңдап алу керек.
д) Емтиханға дайындалу бойынша кеңестер.
Жазғы және қысқы сессия - ең қиын жұмыс кезеңдері.
Қысқы сессия уақытында, семестр бойына жүйесіз жұмыс істеу нәтижесінде меңгеруге мүмкін емес үлкен материалдарды еске түсіруге тура келеді. Сессия уақытында материалдарды тек қайталап, бір жүйеге келтіріп және түсініксіз сұрақтар бойынша кеңестер алуға болады.
Сессияға дайындықты алғашқы, ынтамен тындалған дәрістерден және толық орындалған зертхана-тәжірибелік, семинар сабақтарынан бастау керек. Бұл Сіздің табысыныздың негізі.
Есте сақтаңыздар- түнгі дайындық сабақтары аз өнімділік береді. Олар ойдың жұмысқа қабілеттілігінің төмендеуіне әкеледі. Уақытты жоспарлау кезінде, қандай емтихан сізге қиын болады және қайсысына уақыт қорын көп қолдану керек екенін ескеру керек.
Өзіндік дайындық үшін кафедра берген бақылау сұрақтарын және бағдарламаларын ұтымды пайдалану керек.
Семестрдегі ұқыпты жұмыстарыңыз және емтиханға деген екпінді дайындығыңыз сізге сенімділік туғызады және білімінізге сай бағаны аласыз.

4.Курстың форматы.
Аудиториялық сабақтар курсты оқу бойынша методикалық ұсыныстарға сәйкес жүргізіледі. Әрбір тақырыпты оқу кезінде жұмыс дәптерінде зерттелген тақырыптың мақсаты, тапсырмасы, шешімі және қорытындысы көрсетілуі керек. СОЖӨЖ аудиториялық және аудиториядан тыс деп бөлінеді. Аудиториялық толық өңделген бақылау жұмысы түрінде жұмыс дәптерінде және реферат түрінде орындалады.
Сабаққа қатысу: Дәріс және тәжірибелік сабақтарға міндетті түрде қатысу керек. Дәріс кезінде түсінбеген материалдарды оқытушыдан қосымша түсіндіруін сұрауға болады. Егер студент белгілі бір себептермен сабаққа қатыса алмаса, барлық өткен материалдар бойынша жауап беруі тиіс.
Үй жұмысы: үй жұмысы өткен материалды бекіту үшін және міндетті түрде орындау үшін арнайы жасалған. График бойынша әр тақырыпытың соңында тапсырылуы керек.
Тәртіп: Сабақ үстінде үнемі тәртіп бұзған студент аудиториядан шығарылып, жіберіледі және барлық курс бойынша <<қанағаттанарлықсыз>> бағасы қойылады. Сабаққа кешігіп келуге болмайды, сабаққа кешіккен студент дәрісханаға кірмейді. Сабақ кезінде ұялы телефондар өшірілуі тиіс.
Сабаққа дайындық: Студенттер сабаққа дайындалу барысында Шәкәрім атындағы
Семей мемлекеттік университетінің компьютерлерін қолдана алады. Кітапханада белгіленген ережелер бойынша оқулықтарды, мерзімдікк басылымдарды оқуға, үйге алуға болады.
Өздік жұмыстар: Дәрісханадан тыс уақытта студенттер СОЖӨЖ және СӨЖ дайындап, белгіленген мерзімде оқытушыға өткізеді. СОЖӨЖ және СӨЖ тапсырмалары 6-пунктте белгіленген. СОЖӨЖ және СӨЖ 4 форматтағы таза ақ беттерге орындалады.
Бақылау жұмыстары: бақылау жұмысын студент міндетті түрде орындап, белгіленген уақытта тапсырылуы тиіс.
Көшіріп алу: Кез-келген көшіріп алу үшін қатаң жазалап, аудиториядан шығарумен қоса, жалпы курс үшін <<Ғ>> бағасын қоюмен қамтылады.
Межелік бақылау: Межелік бақылау қорытындысы студенттің сабаққа қатысуын, өздік жұмысты уақытында орындауын, сабақта ауызша және жазбаша түрде жауап беруін ескере отырып қойылады.
Емтихан: қорытындысы бойынша бағалық баллдар қойылады. Емтиханда сіздің дәрістік жазбаларынызды және кітаптарды пайдалануға болмайды. Емтихан тест түрінде өтеді.
Оқу процесіне белсенді қатысу керек, барлық тапсырмаларды талпынып орындау керек, ұжымдық жұмыстарға қатысу керек. Пунктуальды, сабырлы болу керек.

5.Курс саясаты
Біз бірігіп жұмыс жасау барысында төмендегідей ережелерді ұстануымыз қажет:
* оқытушы мен студен бір біріне түсіністікпен қарауы тиіс
* оқу процесіне белсенді қатысу керек
* барлық тапсырмаларды талпынып орындау керек
* сабақтан себепсіз қалмау
* сабақтан қалған уақыт электронды журналға тіркелісімен баға автоматты түрде төмендейді
* білімді бағалау балдық - рейтингілік жүйемен бағаланады

6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
<<Ауыл шаруашылық машина пайдалану>> пәні бойынша студенттердің білімін бақылау келесідей формаларда іске асырылады:
Күнделікті (ағымдағы) бақылау, тыңдау, өздік жұмыс талдау, ауызша сұрау;
* Межелік бақылау: екі межелік бақылау жасалады, мұнда жазбаша бақылау жұмысы немесе тестілерге жауап беріледі;
* Қорытынды бақылау: ауызша емтихан

Апта
Бақылау түрі
Барлық балл
Ескерту
1
2
3
4

1 аптадан 7 аптаға дейінгі сабаққа қатысу
30

1
СПЖ
10

2
СПЖ
10

2
СӨЖ
10

3
СПЖ
10

3
СОӨЖ
20

4
СПЖ
10

4
СӨЖ
25

5
СПЖ
10

5
СОӨЖ
25

6
СПЖ
10

СӨЖ
25

7
СПЖ
15

7
1 аралық бақылау
90

1 аптадан 7 аптаға дейінгі нәтиже бойынша қорытынды балл
300

8 аптадан 15 аптаға дейінгі сабаққа қатысу
30

8
СПЖ
10

9
СПЖ
10

10
СПЖ
10

10
СӨЖ
20

11
СПЖ
10

11
СОӨЖ
20

12
СПЖ
10

12
СӨЖ
20

13
СПЖ
10

13
СӨЖ
25

14
СПЖ
10

14
СӨЖ
20

15
СПЖ
5

15
2 аралық бақылау
90

8 аптадан 15 аптаға дейінгі нәтиже бойынша қорытынды балл
300

Емтихан үшін қорытынды балл
400

Академиялық кезең үшін қорытынды балл
1000

* Әдебиеттер
7.1 Негізгі әдебиет
7.1.1Алиев Б., Жүнісбеков П. Тракторлар мен автомобильдер. Алматы. 2005.
7.1.2. Ю. И. Воронов, Л.Н. Ковалев, А.Н. Устинов Ауыл шаруашылғы машиналары, 2005

+ Қосымша әдебиет
7.2.1. Типовые технологические прспективные карты возделивания и уборки основных культур и заготовки кормов В Казахстане на 1991.....1995 годы. - Алматы:Кітап, 1991-135с
7.2.2 Сельскохозяйственная техника для интенсивных технологии. М: агроТИИТЭППТО
7.2.3 А.А. Мухин Машмна - трактор паркін пайдалануды ұйымдастыру және жұмыс жүргізу технологиясы. Қайнар баспасы Алматы.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz

Іздеу
Файл қосу
Презентациялар
Тегін
Кабинет
Баланс
Таңдаулы жұмыстар
Cатып алған жұмыстарыңыз
Менің файлдарым
Презентацияларым
Сатылым статистикасы