Файл қосу

Мәліметтер қорын программалау пәнінің бағдарламасы



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Семей қаласының  шәкәрім атындағы семей мемлекеттік университеті 
                                       
                    3 деңгейлі СМЖ құжаты
                                   ПОӘК
                       ПОӘК 042-39. 1.ХХ/01- 2013
Оқытушыға арналған
<<Мәліметтер қорын программалау>>
                    пәнінің бағдарламасы
                       Редакция №____от_____

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
5В011100  -  <<Информатика>>   мамандығына арналған
                                       
<<Мәліметтер қорын программалау>>
            пәнінен оқу-әдістемелік кешен
                                       
                                       
                                       
   ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ




                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                  Семей
                                     2013
                                       
                                АЛҒЫ СӨЗ
* ҚҰРАСТЫРЫЛДЫ
Құрастырған:___________ Каженова Ж.С., информатика кафедрасының  аға оқытушысы, информатика магистры.  
<<28>> тамыз 2013 ж.
	
* ТАЛҚЫЛАНДЫ
  +  Семей қаласының Шәкәрім  мемлекеттік университетінің информатика кафедрасының  отырысында талқыланды
Хаттама №1, <<11>> қыркүйек  2013 ж.

Кафедра меңгерушісі _________________ Абишова А.А.

2.2. Физика-математика факультетінің оқу-әдістемелік бюросының  отырысында талқыланды. 

Хаттама  №1,  <<12>> қыркүйек  2013 ж. 

Төрағасы  __________ Батырова Қ.А.

3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында мақұлданып, баспаға ұсынылды.   

Хаттама  №1  <<18>> қыркүйек  2013 ж. 

Оқыту әдістемелік кеңесінің төрағасы___________ Искакова Г.К.
                  4.БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ















                                МАЗМҰНЫ
                                       
1
Қолданылу аумағы
2
Нормативті сілтеме
3
Жалпы мағлұматтар
4
Оқу пәнінің (модульдің) мазмұны
5
Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптар тізімі
6
Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7
Оқу - әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы
8
Әдебиеттер
                                       
                                       

































  + ҚОЛДАНЫЛУ АУМАҒЫ 
Оқытушыға арналған пәннің  бағдарламасы 5В011100 "Информатика" мамандығының студенттеріне арналған <<Мәліметтер қорын программалау>>  пәні бойынша  оқу әдістемелік кешенінің құрамына кіреді. Бұл кешен студенттерді курс мазмұнымен, курстың өзектілігімен және қажеттілігімен, курс саясатымен, оқу процесінде алатын білімі және  дағдыларымен таныстырады. 



  + НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕ 

Осы оқытушыға арналған пәннің бағдарламасы "Мәліметтер қорын программалау" пәні бойынша оқу үрдісін келесі құжаттардағы талаптар мен ұсыныстарға сәйкес ұйымдастыру ретін орнатады: 
- Білім беру деңгейіне мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты;
- 5В011100  -  Информатика мамандығының типтік жұмыс жоспары.
* СТУ 042-ГУ-4-2013 Стандарт университета <<Общие требования к разработке и оформлению учебно-методических комплексов дисциплин>>;
* ДП 042-1.01-2013 Документированная процедура <<Структура и содержание учебно-методических комплексов дисциплин>>.


  + ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТТАР

* Пәннің қысқаша мазмұны:
	
Қоғамның қазіргі даму деңгейі компьютерлік техниканы, жаңа ақпараттық технологияны, телекоммуникацияны, құжат байланыстарының жаңа түрлерін кең қолданумен сипатталады. Осыған байланысты мәліметтер қорын программалау технологиясын оқыту болашақ мамандарды даярлаудың ажырамас элементі болып табылады. Курс студенттерге мәліметтер қорын құрудың құпияларын тануға және қарапайым қолданбаларды құру барысында қызықты программалауға тартуға қажет және мәліметтер қорының компоненттерін: кестелер, формалар, есептер және т.б. құру қадамдарын жасау құралдарын қарастырады. Access-те орындалған мәліметтер қорын құрудың жалпы мәселелері мен қырлары талқыланады. Мәліметтер қорының объектілерінің құрылымдарын оптимизациялау бойынша бірқатар кеңестер беріледі. 
	Курс барысында объектті-бағдарланған программалау негіздері қарастырылады. Сол сияқты объектті орта Access, қолданбаларды құру кезінде қолданылатын объектілер, басқару элементтерімен, ActiveX-тің кіріктірілген және қосылатын компоненттерімен орындалатын тәсілдер қарастырылады. Негізгі акцент барлық тілдік компоненттерге, SQL-кеңейтілулерге, класстармен жұмысқа, сыртқы мәліметтерге, ОАО объектілік модельдерге және ODBCDirect, клиент/сервер жүйесін құруға жасалады.
Осы курста мәліметтерге қатынас жасау құралдары, яғни Data Access қалташасындағы мәліметтерге қатынас жасаудың негізгі компоненттері, Data Controls қалташасындағы кестедегі мәліметтерді бейнелеуге және өңдеуге арналған компоненттер, ADO (Active Data Objects)  -  Microsoft корпорациясы дайындаған мәліметтерге қатынау технологияларымен жұмыс істеу әдістемелері қарастырылады.  

		
3.2 Пәнді оқу мақсаты: <<Мәліметтер қорын программалау>> арнайы курсының мақсаты  -  мәліметтер қорын басқару жүйесінің қолданбаларын құру және дайындау бойынша студенттердің білім деңгейі мен машықтарын көтеру, қазіргі мәліметтер қорын басқарудың реляциялық жүйелерінде қолданылатын әдістерге жүйелеп енгізу.


* Пәнді оқытудың негізгі міндеттері: 
<<Мәліметтер қорын программалау>> курсын толық меңгерген студент:
* мәліметтер қорын басқару жүйелерін дайындауда қолданылатын негізгі ойлар мен әдістер туралы білуі қажет;
* экономикалық ақпаратты өңдейтін қазіргі ақпараттық технологиялардың негізін және олардың кәсіби қызметтегі табыстарға әсерін білуі қажет;
* қазіргі мәліметтер қорын басқару жүйелерінің қазіргі даму деңгейлері мен бағыттарын білуі қажет;
* SQL сұраныстар тілімен жұмыс істеудің негізгі машықтарын білуі қажет;
* әр түрлі программалау тілдерін қолданып мәліметтер қорын жобалау машықтары болуы қажет;

* Оқыту нәтижелері:
Пәнді меңгеру нәтижесінде студенттер:
* Data Access қалташасындағы мәліметтерге қатынас жасаудың негізгі компоненттерін;
* Data Controls қалташасындағы кестедегі мәліметтерді бейнелеуге және өңдеуге арналған компоненттерді; 
* ADO (Active Data Objects)  -  Microsoft корпорациясы дайындаған мәліметтерге қатынау технологияларымен жұмыс істеу әдістемелерін; 
* мәліметтер қорының теориялық негіздерін, мәліметтер қорың жасау принциптерін және онымен жұмыс істеу құралдарын білуі қажет. 

* Курстың  пререквизиттері: 
Пәнді меңгеру үшін студент <<информатиканың теориялық негіздері>>, <<информатика>>, <<программалау 1>>, <<программалау 2>>, <<Мәліметтер қоры және ақпараттық жүйелер>> пәндерінің білімдерін меңгерген болуы керек.
. 

* Курстың постреквизиттері:
<<Информатиканы оқыту әдістемесі>>, <<Интернетте программалау>> және т.б. пәндерін игеру қажеттілігі бұл пәнді меңгеруге тікелей байланысты.


* Жұмыс жоспарынан үзінді:
                                   Курс
                                Семестр
                                 Кредит
                              Дәріс саны
                  Зертханалық сағат  саны
                                   СОӨЖ
                                    СӨЖ
                                Барлығы
                        Бақылау формасы 
                                       3
                                       5
                                       3
                                      15
                                      30
                                     22,5
                                     67,5
                                      135
                                Емтихан

                                                                               


  + ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ 

№
                       Дәріс тақырыптары
Сағат 
саны
                Модуль 1. Мәліметтер жиыны
* 
Мәліметтер қоры қолданбаларының архитектурасы. 
Мәліметтер модулі. Мәліметтер жинағын қосу. TData Source  енетін баптау. Мәліметтерді бейнелеу.
2
* 
Мәліметтердің жиынтығы. Мәліметтердің абстрактілі жиынтығы. Стандартты компоненттер. Кесте компоненті. Сұраныс компоненті. Сақтаулы процедура компоненті.
2
* 
Мәліметтер жиынтығындағы индекстер. Индекстерді қосу механизмдері. Индекстірді сипаттау тізімі. Индекс сипаттамаларын қолдану.
2
Модуль 2. Өрістер мәліметтер қорының негізі элементі ретінде
* 
Өрістер мен мәліметтер типтері. Өріс обьектілері. Статикалық және динамикалық өрістер. TField класы. Өріс түрлері. Есептелінетін өрістер. Ішкі есептелінетін өрістер. Агрегатты өрістер. Обьектілік өрістер. Мәліметтер итиптері. Шектеулер.
2
* 
Мәліметтерді басқару механизмдері. Байланысқан кестелер. <<Біреуі-көбіне>> қатынасы. <<Көбі  - көбіне>> қатынасы. 
2
* 
Сұраныстар мен сақтаулы процедуралар параметрлері. 
TParams класы. Tparam класы. Мәліметтер жиынтығының қалпы.
1
* 
Мәліметтерді іздеу. Индекс бойынша іздеу. Диапазонда іздеу. Іздеу фильтрлер.
2
* 
Мәліметтерді бейнелеу компоненттері.  Мәліметтерді бейнелеу компоненттерін топтау.  Мәліметтерді кесте түрінде көрсету.  Мәліметтерді жиынтығымен жылжу. Жеке өрістерді көрсету. Мәліметтерді синхронды көру.  Мәліметтерді графикалық көрсету. 
2
                                                                Барлығы:
15

                                      №
        Зертханалық сабақтар тақырыптары
                              Сағат саны
* 
т
                                       1
* 
Delphi ортасында мәліметтерді бейнелеуді басқару.
                                       1
* 
Кестелер арасындағыв қатынас. Қатынас жасалған кестелерді ұйымдастыру барысында ізделінді өрістерді пайдалану.
                                       1
* 
Сұрыптау. Мәліметтерді сүзу(фильтрация).
                                       1
* 
SQL сұраныстар тілі.
                                       1
* 
Байланысқан кестелер.
                                       1
* 
Есептелінетін  өрістер.
                                       1
* 
DBGrid түсті торлары.
                                       1
* 
Бағдарламаның орындалуы барысында мәліметтер қорына қосылу.
                                       1
* 
Мәліметтер қорын өңдеу.
                                       1
* 
Бинарлы мәліметтер.
                                       1
* 
Мәліметтер қорындағы есепті Excel де көрсету. 
                                       1
* 
Quick Reports компоненттері арқылы есеп құру.
                                       1
* 
Quick Reports арқылы баспаға жіберу.
                                       1
* 
Байланысқан кестелерді баспаға жіберу.
                                       1

Барлығы
                                      15


  + СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ
  + Мәліметтер қорының басқа да модельдері.
  + Үш деңгейлі архитектура.
  + Мәліметтер қорында пайдаланылатын ақпараттық жүйелер. 
  + SQL тілі. INSERT, DELETE, UPDATE операторлары.
  + SQL тілі. CREATE TABLE, DROP TABLE, ALTER TABLE  операторлары.
  + SQL тілі және мәліметтер қорының қауіпсіздігі. 
  + Индекстер. 



  + ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ 


                                Тақырып
 Көрнекі құралдар, ОТҚ, плакаттар, стендтер
    Вопросы для самостоятельного изучения
                          Форма контроля
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                         Дәріс сабақтары
                                       
Мәліметтер қоры қолданбаларының архитектурасы. 

Интерактивті тақта, презентация
Мәліметтер қоры қолданбасы ұғымы
                       Бақылау сұрақтары
Мәліметтердің жиынтығы.
Интерактивті тақта, презентация
Мәліметтер жиынтығы мысалдары. TDataSet класы.

                      Бақылау сұрақтары 
Мәліметтер жиынтығындағы индекстер.
Интерактивті тақта, презентация
Мәліметтер жиынтығыдағы индекстер мысалдары
                       Бақылау сұрақтары
Өрістер мен мәліметтер типтері.
Интерактивті тақта, презентация
Өріс түрлері. Есептелінетін өрістер. Агрегаттық  өрістер. Нысандық өрістер. 
                       Бақылау сұрақтары
Мәліметтерді басқару механизмдері.
Интерактивті тақта, презентация
Байланысқан кестелер. <<Біреуі - көбіне>> қатынасы. <<Көбі - көбіне>> қатынасы
                       Бақылау сұрақтары
Сұраныстар мен сақтаулы процедуралар параметрлері. 

          Интерактивті тақта, презентация
        Сақтаулы процедуралар компоненті.
                       Бақылау сұрақтары
Мәліметтерді іздеу.
          Интерактивті тақта, презентация
Индекс бойынша іздеу. Диапазонда іздеу. Фильтрлер.
                       Бақылау сұрақтары
Мәліметтерді бейнелеу компоненттері.  
          Интерактивті тақта, презентация
Компоненттер палитрасының Data Controls парағы.
                       Бақылау сұрақтары
                       Зертханалық жұмыс
MS Access бағдарламасында дайындалған кестеге Delphi ортасында қатынас орнату тәртібі.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Delphi-де мәліметтер қорымен жұмыс істеуге арналған компоненттер жиынтығы. MS Access бағдарламасында дайындалған кестеге Delphi ортасынданан қатынас орнату тәсілі
                      Программа листингі
Delphi ортасында мәліметтерді бейнелеуді басқару.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
ADOTable компоненттерінің қасиеттері және әдістерімен танысу және қолдану. Мәліметтерге қатынас жасау компоненттерін жеке модульге орналастыру және осы модуль ресурстарын қолдану. Өріс атаулары мен типтерін бейнелеуді басқару
                      Программа листингі
Кестелер арасындағы қатынас. Қатынас жасалған кестелерді ұйымдастыру барысында ізделінді өрістерді пайдалану.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Delphi ортасында мәліметтер қорын ұйымдастыру барысында кесте өрістерін байланыстыру және байланысқан кестелерді пайдалану жолын көрсету
                      Программа листингі
Сұрыптау. Мәліметтерді сүзу(фильтрация).
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Delphi ортасында мәліметтер қорындағы кесте мәліметтерін сұрыптауды және сүзгілеуді үйрету
                      Программа листингі
SQL сұраныстар тілі.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Delphi-дің ішіне кіріктірілген SQL тілін қарастыру. Delphi ортасында мәліметтер қорында ADOQuery компоненті арқылы SQL сұраныс жасау
                      Программа листингі
Байланысқан кестелер.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Байланысқан кестелердің қолданылу мәнін түсіндіру. Delphi ортасында байланысқан кестелерді ұйымдастыру. Field Link Designer сұхбат терезесі жұмыс істеу
                      Программа листингі
Есептелінетін  өрістер.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Есептелінетін өрістермен жұмысты ұйымдастыруды үйрету.
                      Программа листингі
DBGrid түсті торлары.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
DBGrid түсті торымен жұмыс жасауды үйрету. Түстерді өзгерту параметрлерімен жұмыс істеуді үйрету
                      Программа листингі
Бағдарламаның орындалуы барысында мәліметтер қорына қосылу.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Бағдарламаның орындалуы барысында мәліметтер қорына қосылуды ұйымдастыруға үйрету
                      Программа листингі
Мәліметтер қорын өңдеу.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Мәліметтер қорында өңдеу жұмыстарын үйрету. TbookmarkStr типті айнымалымен жұмыс
                      Программа листингі
Бинарлы мәліметтер.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Студенттердің бинарлы мәліметтерді мәліметтер қорына сақтауды үйрету. BLOB өрістермен жұмыс істеуді үйрету

                      Программа листингі
Мәліметтер қорындағы есепті Excel де көрсету. 
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Студенттерді мәліметтер қорындағы есептерді Excel программасымен байланыстыра отырып шығаруды үйрету
                      Программа листингі
Quick Reports компоненттері арқылы есеп құру.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Студенттерге мәліметтер қорындағы есеп беруді Quick Reports компоненттері көмегімен ұйымдастыруды үйрету
                      Программа листингі
Quick Reports арқылы баспаға жіберу.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Студенттерді мәліметтер қорындағы есеп беруді Quick Reports компоненттері көмегімен ұйымдастыруды үйрету
                      Программа листингі
Байланысқан кестелерді баспаға жіберу.
Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау, 
Delphi ортасы.
Студенттерді байланысқан кестелерді баспаға жіберуді ұйымдастыруға үйрету
                      Программа листингі



  + ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ 
Оқулықтар, оқу-әдістемелік құралдар атауы 
                               Дана саны
                         Студенттер саны
                 Қамтамасыз етілу пайызы
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
Каженова Ж.С.  Мәліметтер қорын программалау. Әдістемелік құрал.  -  Семей: Интеллект баспа үйі, 2011.85б.
                                      20
                                      15
                                      100










  + ӘДЕБИЕТТЕР 

Негізгі әдебиеттер
* Фленов М. Е.  Библия Delphi.  --  СПб.: БХВ-Петербург, 2004. 880 б.;
* Сорокин А. В. С65 Delphi. Разработка баз данных.  --  СПб.: Питер, 2005. 477 б.;
* Фёдоров А., Елманова Н. ADO в Delphi. СПб.: BHV-Петербург, 2002.
* Граббер М. Understanding SQL. M.: Лори, 1993.
* Шапиро Д., Бойс Д. Windows 2000 Server. Библия пользователя. Киев: Диалектика, 2000. ч
* Дарахвелидзе П., Марков Е. Программирование в Delphi 7. СПб.: BHV-Петербург, 2003.
* Елманова Н., Трепалин С, Тенцер A. Delphi и технология СОМ. СПб.: Питер, 2003
Қосымша әдебиеттер
* Б. Бурибаев, Р. Дузбаева, А. Махметова. Основы информатики и вычислительной техники. Сборник задач и упражнений. Алматы: <<Мектеп>>, 2005.










Пәндер