УМКД

Аналық малдардың бедеулігі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМЖ құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-24.1.30/02-2013

ПОӘК
<<Мал акушерлігі және көбею биотехнологиясы>> пәнінің студенттерге арналған бағдарламасы
18.09. 2013 ж. №1 басылым

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

<<Мал акушерлігі және көбею биотехнологиясы >>

5В080200 - <<Мал өнімін өндіру технологиясы>> мамандығы үшін

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2013

Алғы сөз

1.ӨҢДЕГЕН
ҚҰРАСТЫРУШЫ________ <<26>> 08.2013 ж. Н.Н.Мухамадиева, ветеринария ғылымының кандидаты, <<Ветеринариялық медицина>> кафедрасының доценты

2.ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1. <<Ветеринариялық медицина>> кафедрасы отырысында
<< 28 >> 08 2013 ж. № 1 хаттама
Кафедра меңгерушісі _______________ Г.Н. Тойкина

2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюросы отырысында
<<09>> 09. 2013 ж. № 1 хаттама
Төрайымы _________________________ А.В. Тлеубаева

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлдаған және ұсынылған
<<18>> 09.2013 ж. № 1 хаттама

ОӘК төрайымы______________________Г.К. Искакова

* АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН

Мазмұны

* Жалпы ережелер
* Пәндердің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
* Пәндерді оқып-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
* Курс форматы
* Курс саясаты
* Баға қоюдың саясаты
* Әдебиеттер

+ Жалпы ереже.

* Оқытушының аты жөні:Мухамадиева Нуржамал Нуроллиновна, ветеринария ғылымдарының кандидаты, доцент;
* Кафедра: "Ветеринариялық медицина"
телефон 53-19-20, № 6 оқу корпусы, № 204 кабинет;
* Сабақ өткізілетін орыны: - № 132 аудитория
Пәннің аты: <<Мал акушерлігі және көбею биотехнологиясы>>
* Кредит саны - 2
1.1. Пән жөнінде қысқаша мәлімет.
Мал өнімін өндіру технологиясы мамандарын дайындаудағы негізгі пәндердің біреуі, бұл " Мал акушерлігі және көбею биотехнологиясы>> деп саналады. Осы пәнді оқу арқылы студенттер мал денесіндегі екі жүйенің, атап айтқанда жыныс жүйесі және сүт безінің қызметінің қалыпты және қалыпсыз жағдайларымен танысады. Алынған білімге байланысты малдан алынатын өнім мен оның көбеюін жоғарлату жолдарын игереді.
1.2. Пәннің негізгі мақсаты қазіргі жағдайдағы теориялық және практикалық талаптарға сай келетін жоғарғы білімді мамандарды дайындау. Оның ішінде жыныс жүйесі мен сүт безінің ауруларын анықтап емдей алатын және биотехнологиялық әдістерді пайдаланып табындағы малдардың өз төлінен көбеюін іс-жүзінде ұйымдастырып жүргізге алатын мамандарды дайындау деп саналады.
1.3. Студенттер пәнді оқу барысында төмендегі негізгі сұрақтарды оқып түсінулері қажет: аналық және аталық малдардың жыныс жүйесінің ерекшеліктері, аналық малдарды қолдан ұрықтандыру, жыныс жүйесімен сүт безінің ауруларын анықтау, емдеу және алдын алу шаралары.
1.4. Студент пәнді оқып бітіргеннен кейін:
білуі қажет: аналық малдардың жыныс жүйесінің анатомо-физиологиялық ерекшеліктерін, жыныстық айналымның ерекшеліктерін, аналық малдарды ұрықтандыру уақытын анықтауды, қолдан ұрықтандыру әдістерін, қалыпты буаздық пен туу процессінің өтуін, бедеулік пен желін ауруларының пайда болу себептерін;
игеру: шаруашылықта малдардың өз төлінен көбеюін, гинекологиялық және желін ауруларының алдын -- алудағы ветеринариялық жұмыстарды жанжақты ұйымдастыруды;
меңгеру: малдардың өсіп-өнуінде қолданатын биотехнологиялық әдістерді, дұрыс анықтауды, буаздық пен бедеулікті және гинекологиялық, желін ауруларын емдеуді, сонымен қоса акушерлік көмек жасауды.
істей білу:
- малдардың буаздық пен бедеулікті анықтап және гинекологиялық, желін ауруларын емдеуді, сонымен қоса акушерлік көмек жасауды;
- ауру тарихы мен клиникалык тексеру жүргізу;
- алған білімін, ғылыми, практикалық, мәліметтік ізденістер мен әдістемелік тапсырмаларды орындауға пайдалануды;
түсіну: аналық малдарды ұрықтандыру уақытын анықтауды, қолдан ұрықтандыру әдістерін, қалыпты буаздық пен туу процессінің өтуін, бедеулік пен желін ауруларының пайда болу себептерін;
ие болу: қазіргі жағдайдағы теориялық және практикалық талаптарға сай келетін жоғарғы білімді маман ретінде дайын болу және іскерлі жузеге асыруыға;
қабылдау: шаруашылықта малдардың өз төлінен көбеюін, гинекологиялық және желін ауруларының алдын -- алудағы ветеринариялық жұмыстарды жанжақты ұйымдастыруды.
1.5. Пәннің пререквизиттері:
Мал морфологиясы;
Мал физиология мен биохимиясы;
Микробиология мен вирусологиясы;
1.6 Пәннің постреквизиттері:
Фармакология мен токсикология;
Ветеринарриялық хирургия 1; 2,3
Мал патологиясы 1.
Эпизоотология және инфекциялық аурулар;
Мал патологиясы 2;
Паразитология және инвазиялық аурулар;
ІЖА мен клиникалық диагностика негіздері және рентгенология 1, 2 ,

+ ПӘНДЕРДІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ

№
р/с

Тақырыптардың атауы
Сағат саны

Әдеб.

ДС
ЗС
СОӨЖ
СӨЖ

Кіріспе.
Аналық және аталық малдардың жыныс жүйелерінің
1

1
1
3
7.1.1
7.2.3
2.

Ұрық алудың физиологиялық негіздері.
Малды қолдан ұрықтандыруда қолданылатын ыдыс аспаптар, құралдар және оларды пайдалануға дайындау
1

1
1
3
7.1.1
3.

Ұрықтың физиологиясы мен биохимиясы.
Жасанды қынаптар ұрық алуға дайындау.
1

1
1
3
7.1.1
4.

Кобею физиологиясы
Ұрықтың сапасын сыртқы көрнісі бойынша бағалау
1

1
1
3
7.1.1
7.2.3
5.

Сиырларды қолдан ұрықтандырұды ұйымдастыру және ұрықтандыру әдістері.
Ұрықтың қоюлығымен ондағы спермалиялардың саны
1

1
1
3
7.1.1
7.2.5
6.

Саулықтарды қолдан ұрықтандырудағы ұйымдасты
ру жұмыстары және ұрықтандыру әдістері.
Ұрықты сұйылту және сақтау, тасымалдау
1

1
1
3
7.1.1
7.2.3
7.
Биелерді қолдан ұрықтандырудағы ұйымдастыру жұмыстары және ұрықтаңдыру әдістері.
2

1
3
7.1.1
7.2.3
8.

8.
Мегежіндерді қолдан ұрықтандырудығы ұйымдастыру жұмыстары және ұрықтандыру әдістері.
Сиырларды және саулықты қолдан ұрықтандыру әдістері.
1

1
1
3
7.1.1
7.2.5
9.

Буаздық физиологиясы
Биелерлі және мегежіндерді қолдан ұрықтандыру әдістері.
1

1
1
3
7.1.1
7.2.3
10
Буаздықты анықтау
Төл қабықтарының мал түріне байланысты ерекшеліктері
1

1
1
3
7.1.1
7.2.3
11
Туу физиологиясы және туғаннан кейінгі кезең
Төлдің туу жолында орналасуының ара қатынасы Төлдің қан айналымы
1

1
1
3
7.1.1
7.2.3
12
Туу патологиясы
Акушерлік көмек көрсету
1

1
1
3
7.1.1
7.2.5
13
Туғаннан кейінгі кезең патологиясы
Акушерлік көмек көрсету
1

1
1
3
7.1.1
7.2.3
14

Аналық малдардың бедеулігі
Желін ауруларын лабораториялық зерттеу арқылы анықтау әдістері
1

1
1
3
7.1.1
7.2.3
15
Желін ауруларының диагностикасы терапиясы және профилактикасы
Желін ауруларын емдеу принциптері Межелік бақылау
1

1
1
3
7.2.1

3 ПӘНДЕРДІ ОҚЫП-БІЛУ ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫМДАР
Курсты оқу 4 өзара байланысты оқу түрлерінен тұрады - дәріс, практикалық сабақ, СОӨЖ және СӨЖ. Осылардың ішінде маңыздысы дәріс болып табылады, себебі онда пәннің маңызды да аса күрделі сұрақтары қарастырылады. Практикалық сабақтар теориялық материалды қамтуды қарастырады. СОӨЖ және СӨЖ күнделікті әрі міндетті дайындық болып табылады, олар нақты тапсырмалар бойынша орындалады және мұғалімнің тұрақты бақылауында болады. Аудиториядан тыс өздік жұмыс оқу әдебиетімен, үй тапсырмасын орындау және ағымдағы зертханалық жұмыстарға дайындық сияқты жұмыстарды қарастырады.

4 КУРС ФОРМАТЫ
Берілген нақты пән бойынша аптасына 1 рет 50 минуттық дәріс, аптасына 1 рет 50 минуттық практикалық сабақ және аптасына бір рет 50 минуттық СОӨЖ жүргізу қарастырылған.

5 КУРС САЯСАТЫ
Сабаққа қатысу: Дәрістерге, практикалық сабақтар және СОӨЖ қатысу қатаң түрде міндетті болып табылады. Егерде әлдебір себептермен сабаққа қатыса алмасаңыз, сізге барлық босатқан сабақтардағы қабылданбаған материалдар үшін жауапкершілік жүктеледі.
Тәртіп: Сабақ барысында ұдайы тәртіпбұзушылық аудиториядан қуылумен жазаланады және сәйкесінше сабақ босатқаны үшін рейтінгілік бағасы төмендетіледі.
Зертханалық сабақтар: Студент зертханалық сабақтарға зертханалық жұмыстың конспектісі болып, жұмысты орындау барысын және жұмыстың теориялық негіздемесін білген жағдайда ғана жіберіледі. Студент зертханалық жұмыстарды және эксперименттің нәтижелерін өңдеуді өзбетінше орындайды, дайын нәтижелерді қолдануға тыйым салынады. Зертханада студент халатпен жүруге міндетті және қауіпсіздік ережелерінің талаптарын сақтауы керек.
Межелік аттестация: Межелік аттестация қорытындысы сабаққа қатысуы, белгіленген мерзімде СӨЖ орындауы, сабақ барысындағы ауызша немесе жазбаша жауаптарымен, тестілеу нәтижелерімен және межелік бақылауды ескере қойылады.
Емтихан: Ауызша емтихан немесе компьютерлік тестілеу жүйесі негізінде рұқсат алған барлық студенттерге қорытынды емтихан жүргізіледі. Емтиханның әрбір тест сұрағы 5 жауаптан тұрады, соның ішінде бір дұрыс жауабымен. Тест сұрақтары барлық өткен курс бөлімдері бойынша құрастырылған.

* БАҒА ҚОЮДЫҢ САЯСАТЫ

Апта және бақылау түрлері бойынша балдардың бөлінуі 2-кестеде көрсетілген.
<<Мал акушерлігі және көбею биотехнологиясы>> пәні бойынша балдардың бөлінуі

Кесте 2
Апта
Бақылау түрі
Барлық балл
Ескертпе
1
2
3
4

Ұрықтандыру физиологиясы (І модуль)
Малдарды қолдан ұрықтандыруды жұмыстарын ұйымдастыру животных (2 модуль)

8
6
1

1-7 апта аралықтарындағы дәріс сабақтарына қатысу және дайындық
30

1
Практикалық жұмысты дайындау және орындау:
Аналық және аталық малдардың жыныс жүйелерінің анатомо-физиологиялық ерекшелектері және физиологиясы
0

1
СӨЖ
0

1
СОӨЖ
0
Реферат
2
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Малды қолдан ұрықтандыруда қолданылатын ыдыс аспаптар, құралдар және оларды пайдалануға дайындау
10

2
СOӨЖ
10

2
CӨЖ
15
Реферат
3
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Жасанды қынаптар ұрық алуға дайындау
20

3
СОӨЖ
10

3
СӨЖ
20
Реферат
4
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Ұрықтың сапасын сыртқы көрнісі бойынша бағалау.
18

4
СОӨЖ
5

5
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Ұрықтың қоюлығы мен ондағы спермалиялардың санын анықтау.
20

5
СОӨЖ
10

5
СӨЖ
15
Реферат
6
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Ұрықты сұйылту және сақтау, тасымалдау
20

6
СОӨЖ
0

6
СОЖ
10
Реферат
7
Межелік бақылау 1 1-2 модульдер бойынша тестілеу
60

1-7 апта аралықтарындағы дәріс сабақтарына қатысу және дайындық
300

8 - 15 апта аралықтарындағы дәріс сабақтарына қатысу және дайындық
30

8
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Сиырлар мен саулықтарды қолдан ұрықтандыру әдістері.
20

8
СОӨЖ
10

8
СӨЖ
10
Реферат
9
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Биелер мен мегежіндерді қолдан ұрықтандыру әдістері.
20

9
СОӨЖ
10

9
СӨЖ
20
Реферат
10
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Төл қабықтарының мал түріне байланысты ерекшеліктері
10

10
СОӨЖ
10

10
СӨЖ
10
Реферат
11
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Төлдің туу жолында орналасуының ара қатынасы
10

11
СОӨЖ
10

11
СӨЖ
10
Реферат
12
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Акушерлік көмек көрсету
10

12
СОӨЖ
0

12
СӨЖ
10
Реферат
13
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Акушерлік көмек көрсету
15

13
СОӨЖ
5

13
СӨЖ
40
Реферат
14
Практикалық жұмысты дайындау және орындау: Желін ауруларын лабораториялық зерттеу арқылы анықтау әдістері
10

14
СӨЖ
10
Реферат
15
Желін ауруларын емдеу принциптері Межелік бақылау
60

15
Межелік бақылау 2 - 8-15 модульдер бойынша тестілеу

8-15 апталардың оқу қорытындылары бойынша барлық балл
300

Емтихан бойынша барлық балл
400

Академиялық период бойынша барлық балл
1000

7 ӘДЕБИЕТТЕР
+ Негізгі әдебиеттер:
o Студенцов А.П.,Шипилов В.С.,Никитин В.Я. и др.; Под ред. Никитина В.Я. и Миролюбова М.Г. -7-е изд. ; перераб. И доп.Ветеринарное акушерство , гинекология и биотехнология размножения - М.:Колос, 2000.ЭБ 7.1.2 Н. И. Полянцев, В. В. Подберезный. "Ветеринарное акушерство и биотехника репродукции животных". Ростов - на Дону. 2001 г.
o Н.Н. Полянцев, А.И. Афанасьев. Акушерство, гинекология и биотехника размножения животных. М. Лань. 2012. 400с.
7.2 Дополнительная литература
7.2.1 А. П. Студенцов, В. С. Шипилов, В. Я. Никитин, М. Г. Миролюбов и
др. Под ред. В. С. Шипилова -6-е изд. ; перераб. и доп. "Ветеринарное акушерство, гинекология и искусственное осеменение животных 1986 г.
7.2.2 В. С. Шипилов, Г. В. Зверева и др. "Практикум по акушерству,
гинекологии и искусственному осеменению с/х животных". М., Агропромиздат, 1988 г.
7.2.3 Г. В. Паршутин, Н. Н. Михайлов, Н. Е. Козло. "Искусственное осеменение с/х животных". М., Колос - 1983 г.
7.2.4 Ф. В. Ожин, Г. В. Паршутин и др. "Справочник по искусственному
осеменению с/х животных". М., Россельхозиздат, 1983 г.
8.2.5 Инструкция по организации и технологии работы станции и
предприятий по искусственному осеменению с/х животных". М., Колос, 1981
7.2.5 В. П. Гончаров, В. А. Карпов, И. Л. Якимчук.. "Профилактика и
лечения маститов у животных". М., Россельхозиздат. 1980 г.
7.2.6 К. Л. Левин. "Искусственное осеменение свиней". М., Россельхозиздат. 1980 г.
7.2.7 Н. Г. Балашов. "Ветеринарный контроль при искусственном
осеменении животных". М., Колос, 1980 г.
7.2.8 А. А. Виниамиков, Н. И. Сергеев. "Повышение воспроизводительной способности овец". М., Сельхозиздат. Л., 1979 г.
7.2.9 А. А. Сысоев. "Физиология размножения сельскохозяйственных
животных". М., Колос, 1977 г.
7. 2.10 Н. Н. Михайлов. "Профилактика бесплодия и малоплодия свиней".
М., Колос, 1973 г.
7.2.11 Н. И. Соколов. "Определение беременности у сельскохозяйственных
животных". М., Колос, 1971 г.
7.2.12 Ч А. Рзаев. "Профилактика бесплодия овец". М., Колос, 1969 г.
7.2.13 Н. П. Шергин. "Биохимия сперматозоидов сельскохозяйственных. М., Колос, 1967 -234c

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz