УМКД

Әлемдік тілдер

ПӘННІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Жалпы тіл білімі
5 В 020500 - <<Филология: қазақ тілі>>

СТУДЕНТТЕР ҮШІН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ
2014
Алғы сөз
1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушы: -- -- -- -- <<09>> 09 2014 ж. Сәмекбаева Э.М., ф.ғ.к., доцент <<қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі>> кафедрасы

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі>> кафедрасының мәжілісінде
Хаттама №__1_ <<__09_>> ____09_____2014жыл.
Кафедра меңгерушісі _______________ Мұқанова Қ.Қ.
2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросының отырысында
қарастырылды
Хаттама №__1_ <<__10_>> _09__2014 ж.
Төраға _________________Сәмекбаева Э.М.
3 БЕКІТІЛГЕН
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралып, баспаға ұсынылды
Хаттама №__1_ <<__11_>> _____09______20 14ж.
Төраға _________________Искакова Г.К.
4 №2 баспа <<__02__>> ____09______ 2013ж. ОРНЫНА

Мазмұны
1 Жалпы ережелер
2 Сабақ түрлері бойынша пәннің мазмұны мен сағаттарын бөлу
3 Пәнді оқыту бойынша әдістемелік ұсыныстар
4 Пәннің форматы
5 Пәннің саясаты
6 Баға қою саясаты
7 Әдебиет

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Оқытушы мен пән туралы жалпы мәліметтер
Самекбаева Э.М., ф.ғ.к., доцент
<<Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі>> кафедрасы
Байланыс ақпарат: тел.: 53-06-70, оқу ғимараты № 8, кабинет № 223
Кафедрада болатын уақыты: дүйсенбі, жұма: 8.00-17.00
Сабақ өткізу орны: дәрісхана № 215
Пән бойынша кредит саны: 3

1.2 Пәннің мазмұнының қысқаша сипаты:
Жалпы тіл білімі - тіл ғылымының жалпы тілдік теориясы. Ол - бүкіл тіл туралы ғылымның бағыт - бағдарын белгілейтін компас ғылым.
<<Жалпы тіл білімі>> пәні оқушыларды теориялық тіл білімінің ең негізгі, өзекті мәселелерінен хабардар етеді. Оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт - бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты - басты проблемалардан оқу бағдарламасы талабына сай жүйелі білім береді. Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі үш бөлімге бөлінеді: тіл теориясы, тіл ғылымының тарихы, тіл ғылымындағы әдістер мен әдістемелер.Бұл бөлімдердің әрқайсысы өз ішінен бірнеше тарауларға, параграфтарға жіктеледі.
Бұл пән студенттерді теориялық лингвистиканың ең негізгі, өзекті мәселелерімен таныстырады. Оларға жалпы тіл білімі ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт-бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты мәселелерінен жүйелі білім береді. Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі төрт бөлімге бөлінеді: лингвистика тарихы, тіл теориясы, лингвистикалық әдістер мен методикалар, тіл білімінің басқа ғылымдармен қарым-қатынасы.
1.3 Пәнді оқытудың мақсаты:
<<Жалпы тіл білімі>> пәнінің алға қоятын мақсаты - оқушыларды теориялық тіл білімінің ең негізгі, өзекті мәселелерінен хабардар ету. Оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт - бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты - басты проблемалардан оқу бағдарламасы талабына сай жүйелі білім беру.Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі үш бөлімге бөлінеді: тіл теориясы, тіл ғылымының тарихы, тіл ғылымындағы әдістер мен әдістемелер.Бұл бөлімдердің әрқайсысы өз ішінен бірнеше тарауларға, параграфтарға жіктеледі.
<<Жалпы тіл білімі>> - ғылыми-теориялық білім беруді мақсат ете отырып, оның болашақта зерттелуге тиіс мәселелеріне байланысты студенттерді ғылыми ізденіске баулуды өзінің міндеті деп санайды.

1.4 Пәнді оқытудың міндеттері:
- Лингвистикада тіл білімін жеке тіл білімі және жалпы тіл білімі деп екіге бөлінетіндігін түсіндіру;
- Жалпы тіл білімі қарастыратын мәселелерді сөз еткенде, олар жөнінде белгілі тұжырымдар жасағанда жеке тілдерді зерттеу нәтижелері басшылыққа алынатындығын ашып көрсету;
- Тіл мәселелеріне байланысты жазылып сақталған, біздің заманға жеткен деректердің ең көнесі Ежелгі Қытай, Үндістан, Ежелгі Греция елдеріндегі ғылыми мұралардың өзара байланыстарын көрсету;
* Жалпы тіл білімі дүние жүзіндегі тілдердің барлығына немесе басым көпшілігіне тән универсалды мәселелерді қарастыратындығына талдау жасау;
- Грамматикалық форма мен грамматикалық мағынаның ерекшеліктерін айқындау, олардың жасалу жолдары мен тәсілдеріне тоқталу;
- Тілдің өзіндік табиғаты мен мәні, ойлаумен, қоғаммен байланысы, атқаратын қызметі, тілдің құрылымыөзара байланысы, тілдің таңбалық, жүйелік сипаттары, дыбыс тілінің шығуы жайлы толық мағлұмат беру;
- ХІХ ғ. лингвистикасы, ХХ ғ. лингвистикасының қалыптасуы мен дамуы жайлы , тілдің даму заңдылығы туралы жан-жақты түсінік беру.
1.5 Оқытудың нәтижелері:
Пәнді оқу нәтижесінде білімалушы міндетті:
- Жалпы тіл білімінің өзекті мәселелерін білуі керек;
- Алған білімдерін практикада қолдана білу;
- Тілді талдаудың негізгі әдістерін игеру керек;
- Теориялық талдау жасай алуды ұғып алу керек;
-Жалпы тіл біліміндегі қалыптасқан ұғымдарды, заңдылықтарды, құбылыстарды ұғып алу керек;
- Жалпы тіл білімінен алған теориялық білімдерін түсініп алу керек.
1.6 Пән пререквизиттері:
1.6.1 Тіл біліміне кіріспе
1.6.2 Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы
1.6.3 Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы
1.6.4 Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы
1.7 Пән постреквизиті:
1.7.1 Әлеуметтік лингвистика
1.7.2 Когнитивтік лингвистика
1.7.3 Этнолингвистика
1.7.4 Әлеуметтік лингвистика

2 ПӘН МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫҢ РЕТТЕЛУІ
1 кесте
№
Тақырыптардың
аталуы
сағаттар
Әдебиеттер

Дәріс
сағат
Практ
сағат
Білімалушы-ң
ОӨЖ
Білімалушы-ң
ӨЖ

1
2
3
4
5
6
7
1
1 модуль. Жалпы тіл білімінің қалыптасуы.
Жалпы тіл білімінің нысаны мен негізгі мәселелері, салалары. Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы
1
1
-
3
1, Б. 3-9
2, Б. 3-8
3, Б. 3-11
4, Б. 3-12

2
Тілдің өзіндік сипаттары. Тілдің табиғаты мен мәні.
Тіл және қоғам. Дыбыс тілінің пайда болуы
1
1
-
3
1, Б. 12-23
2, Б. 8-37
3, Б.
3
Тіл және этникалық бірлік. Тілдердің бөліну, бірігу үдерістері
1
1
-
3
2, Б. 37-53
4, Б.38-78
5, 24-28
4
. Әлемдік тілдер. Сөйлеу тілі мен кітаби тіл. Әдеби тіл.Тілдің диалектілік, әлеуметтік жіктері.
1
1
-
3
2, Б.63-68
4, Б.92-125
5, Б. 25-37
5
Тіл және ойлау. Тіл және сана. Тілдік мағына
1
1
-
3
2, Б. 52-68; 79-132
4, Б. 126-134
6
Тілдің таңбалық , жүйелік, құрылымдық сипаты. Тіл деңгейлері. Грамматикалық категориялар
1
1
-
3
2, Б.133-148
4, Б. 166-183
5, Б. 42-45
7
Тілдің даму заңдылықтары. Тілдік өзгерістердің ішкі, сыртқы себептері. Тілдік одақ. Ностратикалық тілдер
1

2, Б. 148-164
4, Б. 183-190
5, Б. 46-48
10
Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі.
Ежелгі Қытай тіл білімі. Ежелгі Үнді тіл білімі. Ежелгі Грек тіл білімі.
Рим тіл білімі

1
1
-
3
2, Б. 164-178
4, Б. 191-207
6, Б. 95-120
11
Орта ғасыр тіл білімі. Араб тіл білімі. Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. Универсал грамматика.

1
1
-
3
2, Б. 200-322
4, Б. 222-333
8, Б. 64-71
12
XIX ғасыр тіл білімі. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі. Тіл философиясы. Типологиялық зерттеу. XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер.
1
1

-
3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86
13

XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер.
1

-
3

2, Б. 332-349
4, Б.344-358
14
Кеңестік тіл білімі. Түркі тілдері туралы ғылым.

1
1

-
3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86

15
Тіл білімінің әдістері және олардың түрлері. Тіл біліміндегі талдау тәсілдері
1
1
-
3
2, Б. 332-349
4, Б.344-358
3, Б. 82-86

3 ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚТАР

Білімалушы <<Жалпы тіл білімі>> пәнінде тәжірибе жүзінде кең қолданылатын, әрі жан-жақты игерілген тілдік талдаудың негізгі әдістерін білуі қажет. Ғылыми ой-өрісті қалыптастыруда жалпы тіл білімі ғылыми білім ретінде пайда болуы ерекше рөл атқарады. Тарихы әр кезеңдегі ғылым алдына қоятын қоғамдағы әлеуметтік-мәдени шарттардың шектес ғылымдармен және олардың практикалық шешімдерімен тікелей байланысы постулатын түсінуге көмектеседі.

4 ПӘННІҢ ТҮРІ (ФОРМАТЫ)
Аудиториялық уақытқа дәрістер, семинар сабақтары, оқытылған материалды талқылау және әртүрлі тапсырмаларды орындау кіреді. Әрбір сабаққа студент әдебиеттің негізгі және қосымша қайнар көздерінің тізіміне сәйкес дайындалуы керек (негізгі бөлімдер мен бөлімшелер әрбір сабақта нақтыланады). Аралық бақылау жұмысында болмаған студенттер автоматты түрде 0 балл алады және бақылау жұмысын тапсыруға жіберілмейді. Негізгі ұғымдар дәрістерде ұсынылады және түсіндіріледі. Сабаққа қатысу және дәрісте негізгі ұғымдарды, түсіндірмелерді және мәліметтерді жазып алу студенттің міндеті болып табылады. Егер студент қандай да бір жағдайлармен дәріске қатыспаған жағдайда, дәрістің материалын топтағы басқа студенттен алуы керек. Оқытушы материалды бір де бір студентке дәрістің бір де бір уақытында босату себебіне қарамастан ұсынбайды.
БӨЖ мақсаты - жалпы тіл біліміне байланысты зерттеу еңбектерді қарастыру.
БОӨЖ міндеттері келесілерді қарастырады:
* курстың методологиясы және зерттеу әдiстерi;
* лексикология ғылымы және оның ерекшелiктерi туралы.
Білімалушылардың өздік жұмысы - бұл тұлғаның жеке танымдық қызметі, ол өзіне тек қана алған білімін бекітіп қоймауы, сонымен қатар жеке тілдік тұжырым-ойлау үдерісі болып табылады. Өзіндік жағынан ол келешек маманның жаңа білімінің ашылуына, қалыптасуына жағдай жасайды.
Өздік жұмыс сонымен қатар студенттің максималды белсенділігін қарастырады және ол алған білімін ұйымдағы ғылыми зерттеу, қоғамдық және өндірістік қызметтерде көрінеді.
5 КУРС САЯСАТЫ
Курсты оқу барысында алынған ұпай жинақталып. жалпы саны шығарылады. Жиынтық бағаны шығару үшін әрбір тапсырма, сабаққа қатысуы, БӨЖ, БОӨЖ тапсырмаларын, тиісті жаттығу жұмыстарын орындағаны жөніндегі ұпай жиынтығы, кезеңдік, қорытынды бақылау нәтижелері т.б. түгел ескеріледі. Берілген тапсырманы уақытында орындау қажет. Тиісті тапсырмалар сессияның соңғы аптасына дейін өткізілуі тиіс. Орташа ұпай жинақтай алмаған студент емтиханға жіберілмейді. Әрбір тақырыпты өтеу міндеті, өтілген материалды меңгеру деңгейі тест, жатқа жазу, бақылау түрінде тексеріледі. Себепсіз сағат босатсаңыз, қосымша шығармашылық жұмыс беріледі. Сабақтан екі рет кешігу бір рет сабақ босатқанға теңгеріледі.
6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
Апта және бақылау түрлері бойынша ұпайлардың реттелуі кестеде келтірілген.
<<Жалпы тіл білімі>> >> пәні бойынша ұпайлардың реттелуі

Апта
Бақылау түрі
Жалпы ұпай
Ескерту
1
2
3
4

1-аптадан 7-апта аралығында дәрісханалық сабақтарға қатысу
30

1
Семинар
БӨЖ

2
Семинар
БӨЖ

3
Семинар
БӨЖ
35

4
Семинар
БӨЖ

5
Семинар
БӨЖ
35

6
Семинар
БӨЖ
30
55

7
Межелік бақылау 1

1-7 апта аралығындағы оқу нәтижесі бойынша жалпы ұпай
300

8-15 апта аралығында дәрісханалық сабақтарға қатысу
30

8
Семинар
БӨЖ

9
Семинар
БӨЖ

10
Семинар
БӨЖ
35

11
Семинар
БӨЖ

12
Семинар
БӨЖ
35

13
Семинар
БӨЖ

14
Семинар
БӨЖ

30
55

15
Межелік бақылау 2
60

8-15 апта оқу нәтижесі бойынша жалпы ұпай
300

Емтихан үшін жалпы ұпай
400

Академиялық кезең бойынша жалпы ұпай
1000

7 ӘДЕБИЕТТЕР
7.1 Негізгі әдебиет
7.1. 1 Сағындықұлы, Берік. Қазақ тілінің тарихы. Жаңа курс: лекциялар /
Б. Сағындықұлы, Ш. Омарбеков; Әл-Фараби атынд. Қазақ Ұлттық университеті. - Алматы: Қазақ университеті, 2011
7.1. 2 Рамазанова, Ш. Қазақ тілі: оқу құралы / Ш. Рамазанова; Әл-Фараби атын. Қазақ Ұлттық университеті. - Алматы: Қазақ университеті, 2012
7.1.3 Исаев , С. Қазақ тіл білімінің мәселелері// Вопросы казахского языкознания .- Алматы, 2011
7.1.4 Копыленко М.М. Избранные труды в 2-томах. А:Ин-т языкознания им. А.Байтурсынова., 2010
7.1.5 Попова З.Д.Общее языкознание. -Москва: АСТ:Восток-Запад, 2007
7.1.6 Аханов К. Грамматика теориясының негіздері: жоғары оқу орындарының филология факультеттеріне арналған оқу құралы / К. Аханов. - Алматы: Өлке, 2010
7.1.7 Шалабай, Б. Қазіргі қазақ тілі синтаксис. - Алматы, 2012
7.2 Қосымша әдебиет
7.2.1 Ковчиков. В.А. Психолингвистика.Теория речевой деятельности.
- Москва: Астрель, 2007
7.2.2 Шаяхметұлы.Қ. Қазіргі қазақ тілі. Сөзжасам-дериватология, сөзөзгерім-морфология. - Семей; Новосібір: Талер-Пресс, 2007
7.2.3 Копыленко М.М. Избранные труды в 2-томах. А:Ин-т языкознания им. А.Байтурсынова., 2010
7.2.4 Норман Б.Ю.Лингвистические задачи. - Москва: Флинта-Наука., 2009
7.2.5 Маманов, Ы. Қазақ тіл білімінің мәселелері. Алматы: Арыс, 2007
7.2.6 Невченко В.Н. Введение в языкознание. - Москва: Дрофа., 2008
7.2.7 Жүнісова, М.Ә. Қазіргі қазақ тілі: оқу құралы .- Алматы: Дарын, 2008

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz