УМКД

Биологияның даму құрылысы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМК құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-35.1. 03
/01-2013

ПОӘК
Мұғалімдерге арналған пәннің бағдарламасы
<<БИОЛОГИЯҒА КІРІСПЕ>>

№ 1 басылым
_______2013 ж.

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
<<БИОЛОГИЯҒА КІРІСПЕ>>
<<5В011300>> - <<Биология>> мамандығы үшін

ОҚЫТУШЫЛАРҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2013

1.ӘЗЕРЛЕГЕН

Құрастырушы__________<<____>>_____ 20___ж., аға оқытушы Кунанбаева С.К.

<<Биология>> кафедрасы

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Биология кафедрасында отырысында
<<____>>___________ 20___ж.№____хаттама

Кафедра менгерушісі_______Тулебаева А.В.
2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

Төрайымы____________ Абдишева З.В.
3. БЕКІТІЛДІ
Университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

ОӘК төрайымы____________ Искакова Г.К.

4.БІРІНШІ РЕТ КІРГІЗЕЛГЕН

МАЗМҰНЫ:

* Қолдану саласы
* Нормативті сілтемелер
* Жалпы ережелер
* Пән мазмұны, пәннің модульдік бөлінуі
* СӨЖ тақырыптары мен мазмұны
* Пәннің оқу - әдістемелік картасы
* Оқу - әдістемелік әдебиеттер тізімінің қамту кестесі
* Әдебиет және қорлар

1.ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
<<Биологияға кіріспе>> пәнінің оқу-әдістемелік кешені <<5В011300>> - <<Биология>> мамандығының студенттеріне арналған. ПОӘК студенттерді курс мазмұнымен, өзектілігімен, қажеттілігімен, саясатымен және студенттің оқу үрдісінде қандай дағдылар мен іскерлікті қалыптастыратындығымен таныстырады.

2. НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

Осы <<Биологияға кіріспе>> пәнінің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) берілген пән бойынша ұйымдастыру ретін анықтайды және келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес әзірленген:
- ҚР <<Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты>>
23 тамыз 2012 ж. № 1080 қаулысымен іске қосылған және бекітілген;
<<5В011300>> - <<Биология>> мамандығының Типтік оқу жоспары,
___2013 ж. № ___ бұйрығымен іске қосылған және бекітілген;
- СТУ 042-СГУ-5-2012 <<Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты;
- ДП 042-1.07-2012 <<Пәндердің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>> құжаттандырылған процедурасы.

3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1.Пәннің қысқаша мазмұны:
<<Биологияға кіріспе>> Биология - бұл тірі табиғат туралы ғылымдардың жиынтығы. Жер бетінде өмір сүрген жіне қазіргі кезде өмір сүріп жатқан тірі организмдер, олардың құрылысы және функциялары, пайда болуы, таралуы, дамуы, бір - бірімен және өлі табиғатпен байланысын зерттейді.
Биологияның даму құрылысы.
Қазіргі биология толып жатқан салалары бар. Оның құрылысын түрліше белгілері бойынша түрліше классификациялауға болады.
А) зерттеу пәніне қарай вирусология, бактериология, ботаника, зоология, антропология болып бөлінеді.
Ә) Қасиеттеріне, тіршілік көріністеріне қарай морфология, физиология, молекулалық биология, генетика, экология болып бөлінеді.
Б) Зерттелетін тірі обьектілердің құрылым деңгейіне қарай анатомия,гистология, цитология, болып бөлінеді.
Биосфера" деген терминді тұңғыш рет 1875 жылы австралиялық геолог Э.Зюсс пайдаланған болатын. Биосфера деп барлық тірі организмдердің тіршілік ортасымен бірге алғандағы жиынтығын түсінеді. Биосфера туралы ілімді ғылымда жан - жақты зерттеушілердің бірі көрнекті орыс ғалымы В.И.Вернадский болды.
Адамның тарихи дамуының биологиясы.
Адам, қоғам табиғатпен айырғысыз байланысты, өйткені олар табиғаттан тыс және оның ішінде өзін тікелей қоршаған табиғи ортадан тәуелсіз өмір сүре алмайды. Адамзат - тірі табиғаттың дамуының жалғасы. Табиғат адам мен жалпы қоғамның табиғи тіршілік негізі болып табылады.
1.3 Пәннің мақсаты:
Биологияға кіріспе Бүкіл тіршіліктің пайда болуы, құрылымы, қызметі және табиғатта тірі тіршіліктің таралуы, және де олардың шығу тегі және өлі табиғатпен өзара әрекеттерін зерттейді болып табылады.
3.2 Пәннің мақсаты:
Организм тіршілігінің әр деңгейіндегі құрылым жүйесі мәнің айқындау; бактерия, өсімдік және жануар клеткасындағы субклеткалы органеллалардың құрылысы мен функциясын оқудың қазіргі кездегі қадамдарын студенттерге таныстыру. Биологияның басты заңдарын, организмнің функционалды заңдылықтарын, оның біртекті жүйе екенін көрсетү.
Биологияның негізгі мақсаты: ұлпаларының құрылымдарын, олардың өзара тіршілік байланыстарын, күрделі қатынастығы жеке жүйе екендігін түсіндіреді.Гистология, және эмбриология негіздерін оқып игеруде студенттер ұрықтың дамуын ұлпалардың құрлымын барлық денгейде зерттеп практикалық және теориялық негіздерімен танысады
3.3 Пәннің міндеттері. - студенттерді биологиялық ғылымдар саларымен таныстырып жаратылыстық бағытта білімдерін бағыттап, аталған салалар бойынша мәліметтерді және өсімдіктер мен жануарлардың өзара байланыстылығын аша отырып, өсімдік, жануар формаларының көптүрлілігімен таныстыру, өсімдік пен жануарлар мүшелеріндегі өзгерістерді оқыту, шаруашылық маңызын көрсету жэне өсімдік пен жануарлар ресурстарын сақтауда қолдану болып табылады.
Биология мамандарын дайындау саласында ботаника, зоология, анатомия, цитология, гистология, эмбриология, молекулярлық биология, генетика, бихимия, іргелі пәндері болып саналады. Жалпы гистология курсын оқыту барысында: эмбриология негіздері хордалылар типінің өкілдері ланцетник, балықтар, амфибийлер, рептилийлер, сүт қоректілер адам эмбриогензінің негізгі кезендерімен таныстырады. Екінші бөлімде гистология ғылымы ұлпаның құрылысын зерттейді.
3.4 Оқып-білудің нәтижелелері:
Биологияға кіріспе пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:
-тіршіліктің мәнін, оның формалары мен дамуын ашып көрсететін, тірі табиғат дамуының жалпы заңдылықтарын білуі керек
-тіршіліктің мәнін, оның формалары мен дамуын ашып көрсететін, тірі табиғат дамуының жалпы заңдылықтарын білуі керек.
- инновациялық оқыту әдістері: мастер класс, әңгімелесу және ойын әдістері, -мультимедиялық техниканы пайдалану арқылы баяндау
-өздік жұмыстарды белсендіру;
-білім сапасын көтеру;
-негізгі қолданатын әдістерін білу;

3.5 Курстың пререквизиттері: Жалпы биология.

3.6. Курстың постреквизиттері: Жас өспірімдер физиологиясы. Экология. Адам өірінің қауіпсіздігі. Ботаника. Зоология. Адам анатомиясы.

3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
1 кесте
Курс
Семестр
Кредиттер
Дәріс сағ
Лаб
Сағ
СӨБОЖ
СӨЖ
Барлығы
Бақылау нысаны
2
3
3
30
15
22,5
67,5
135
емтихан

4. ПӘН МАЗМҰНЫ (модульдық)
2 кесте
№
Дәріс тақырыптары
Дәрістер мазмуны
Сагат саны
1
Кіріспе. Биологияға кіріспе.
Биология ғылымы, оның салалары.
Қазірғы биология ғылымының жетістіктер, ХIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдын басында биологиялық пәндердің дамуы, зерттеу әдістері. Тірі ағзалардың жалпы қасиеттері және тіршілік форма деңгейлерін, жалпы биологиялық зерттеулерге Қазақстан ғалымдарының қосқан еңбегі, олардың ролі.
Жалпы биология кафедрасы ғалымдарының ғылыми еңбектерімен таныстыру. Ғылыми зерттеу жұмыстарының бағыт-бағдары.
2
2
Тіршілік және оның жер бетінде пайда болуы. Тіршілік ету әртүрлі формалары
Тіршіліктің жер бетінде пайда болуы жердің геохронологиясы.
Биогеноз. Коацервант гипотезасы. (Опарин, 1924), генетикалық гипотеза.
Биогенездің негізгі кезеңдері:
органикалық заттардың пайда болу кезеңі;
күрделі полимердің пайда болу кезеңі;
алғашқы тірі организмдердің пайда болу кезеңі;
2
3
Тірі ағзалардын қурамы және қызметі.
Клетка - тірі заттың ең кішкене бірлігі. Клеткалардың құрылысы: су, белоктар, липидтер, көмірсу, органикалық және неорганикалық иондар, АТФ, нуклеин қышқылдары. Клетканынң морфологиясы. Клетка және организм: барлық организмдердің онтогенезінің негізі - көбею, өсу және клеткалардың жіктелуі.
Клеткадағы энергия мен заттардың алмасуы. Метаболизм, анаболизм, катаболизм. Автотрофы, гетеротрофы. Аэробты және анаэробтыға анықтама.
2
4

Организмның бір тұтастығы.

Органиклық дүние патшалығы: өсімдіктер-саңырауқұлақ-жануарлар-бактериялар.Бірклеткалы жәндіктердің дүниесі. Көпклеткалықтың пайда болуы және дамуы.Өсімдіктердің жер бетінде пайда болуы ерекшіліктері.Биосфераға анықтама. Микроэволюция.Органикалық дүниенің көптүрлілігіне түсінік. Табиғаттағы тұқым қуалайтын өзгергіштік, оның эволюциялық маңызы. Особь, популяция биогеоценоз ұғымдары. Биогеоценоз-эволюциялық процестердің әрекет алмасуы.
2

5
Организмның жеке дамуы.
Онтогенез.Адамның эмбрионалдік дамуының алғашқы кезені.
Аналық жыныс клеткаларының түрлері.
Адамның ұрықтану процесінің өтуі.
Зиготаның бөлшектенуі.
Эмбриобласт және трофобласт.
Адам гаструляциясының кезендері.
Адамның ұрықтан тысқары органдары.
Адам плацентасы.
3
6
Адамның шығу тегі.
Адамның шығу тегі(антропогенез)
Зоология жүйесінде адамның алатын орны.
Антропогенездің негізгі кезеңдері: дриопитектер, протоантропандар, архантроптар, палеантроптар, неонтроптар.
Қолынан іс келетін адам, тік жүретін адам, саналы адам. Антропогенездің- негізгі қозғаушы күштері.Адам расcалары. Адам эволюциясының бағыттары.
2
7
Түр және түрдің пайда болуы
Түр туралы ұғым. Түрдің қазіргі кездегі критерийлері.
Түр ішілік өз ара қарым қатнас формалары.
Түрдің құрылымы. Жаңа түрлердің түзілу процесі.
2
8
Организм және орта. Биосфера.
Биосфера. Ортаның абиотикалық факторлары. Ортаның биотикалық факторлары. Биогеоценоздар.
Биосфера эволюциясы.
Эволюцияның бағыттылығы. Эволюцияның шегі: генетикалық шектері.
Бағытталған эволюцияның түрлері. Ортоселекция мысалы жылқының эволюциясы. Конвергенция. Параллельдік.
Арогенез (бағытталған прогрессивті эволюция).
2
9
Организм және орта. Бейімделу.
Органикалық дүниенің даму жолдары мен заңдылықтары.
Эволюцияның негізгі қозғаушы күштері.
Тіршілік үшін күрес. Оның классификациясы.
Адаптация (бейімделу)-табиғи сұрыптаудың салдары. Бейімделудің классификациясы организмдік бейімделушіліктер: морфологиялық (қорғаныш рең, сақтандырған рең апосематическая окраска) москировка. Физиологиялық, биохимиялық, экологиялық түрдің бейімділушілігі, мутацияға ұшрағыштығы
2
10
Кіріспе. Өсімдіктерге жалпы сипаттама. Ботаника ғылымы негіздері.
Өсімдіктің өсуі және дамуы.Фенологиялық бақылау Өсімдіктің алуан түрлілігі Өсімдік және қоршаған орта. Өсімдіктер бірлестігі. Мәдени өсімдіктер. Жіктелуі. Дәнді дақылдар. Бақта өсетін.
5
11
Жануарлар әлеміне сипаттама. Зоология ғылымы негіздері.

Паразитология негіздері
Жануарлардың негізгі типтеріне сипаттама.
Қарапайымдылар типіне сипаттама.
Жануарлар экологиясы негіздері.
Жалпы түсінік.
Табиғи зоналардың биоценоздары.
Паразитология негіздері
4

12
Жер тану және өлкентану.
Жер және әлем кеңістігі.
Жалпы жертану пәнінің мазмұны,мақсаты,міндеті.
Жер және әлем дүниесі.
Күн жүйесі.
Жердің планета ретіндегі жалпы сипаттамасы.
Биосфера.Биосфера туралы көзқарастар
Топырақ биосфераның негізгі компоненті
Жердің географиялық қабығы.
Қазіргі кездеі биосфера туралы түсінік.
Географиялық кабықтың жіктелуі.
ТМД және Қазақстанның негізгі табиғи аймақтары.
2

30 сағат

<<Биологияға кіріспе>> пәнінен СРО-БОӨЖ тапсырмалары.
5В001300 <<Биология>> мамандығына
4- бөлім
СРО -Білім алушының оқытушымен өздік жұмысы. (СРСП и СРС)

4.1. № 1. СРО
Орындалуы 3 апта.
Тақырып: 2. Тіршіліктің шығу тегі және мәні
Тіршілікті сипаттаушы занның формалары. А.И.Опариннің 1924 жылы жазылған "Тіршіліктің пайда болуы" деген еңбегі.
5.2. № 2. СРО
Орындалуы 5 апта.
Тақырып: Биология ғылым ретінде. Ғылымдар жүйесіндегі биологияның алатын орны.Әлемнің ғылыми бейнесін түсінудегі биологияның маңызы. Биологиялық зерттеу әдістері. <<Тіршілік>> ұғымы. Тіршіліктің мәні туралы қазіргі ғылыми түсініктер. Биология ғылымының адам іс-әрекетіндегі маңызы.
5.3. № 3. СРО
Орындалуы 6 апта.
Тақырып: Тірі жүйенің ұйымдасуының деңгейлері туралы түсінік.
Бұл деңгейлердің иерархиясы.
Химиялық құрылыстық блоктар
Жасуша биологиясына кіріспе. Жасуша құрылымдық бірлік. Жасушадағы
5.4. № 4. СРО
Орындалуы 9 апта.
Тақырып: Онтогенез. Эмбриогенез. Эмбриональдық дамудың заңдылықтары
5.5. № 5. СРО
Орындалуы 12 апта.
Тақырып: Эволюция теорисына кіріспе. Қазырғы заманғы эволюциялық ілімінің жағдайы.

5.6. № 6. СРО
Орындалуы 14 апта.
Тақырып: Антропогенез. Организмдердің қоршаған ортамен өзара қарым-қатынасы.
Биосфераның

СОБӨЖ тапсырмалары.
№
Тақырыбы
Тапсырма мазмұны, мақсаты
Ұсынылатын әдебиеттер
Балл
Бақылау формасы
1
Тіршілік. Тірі табиғаттың негізгі жаратылым деңгейлері

Органикалық дүниенің даму жолдары мен заңдылықтары.
Эволюцияның негізгі қозғаушы күштері.
Тіршілік үшін күрес. Оның классификациясы.
Органикалық дүние эволюциясының негізгі қозғаушы күштері. Дарвин ілімінің қоғамдық және ғылыми алғы шарттары.
Правдин 1,2,10.
4
Ауызша жауап, конспект
2

Организмнің бір тұтастығы. Тірі табиғаттың негізгі жаратылым деңгейлері.

Бірклеткалы жәндіктердің эволюциясы.Көпклеткалықтың пайда болуы және дамуы.Өсімдіктердің жер бетінде пайда болуы ерекшіліктері.Биосфераның эволюциясы. Микроэволюция.
Органикалық дүниенің көптүрлілігіне түсінік.
Особь, популяция биогеоценоз ұғымдары. Биогеоценоз-эволюциялық процестердің әрекет алмасуы.
1,2,10.
4
Ауызша жауап, конспект
3
Адамның шығу тегі.
Антропогенез.
Зоология жүйесінде адамның алатын орны.
Антропогенездің негізгі кезеңдері: дриопитектер, протоантропандар, архантроптар, палеантроптар, неонтроптар.
1,2,10.
4
Ауызша жауап, конспект
4
Организмнің жеке дамуы.
Онтогенез.Адамның эмбрионалдік дамуының алғашқы кезені.Аналық жыныс клеткаларының түрлері.Адамның ұрықтану процесінің өтуі.Зиготаның бөлшектенуі.Эмбриобласт және трофобласт.Адам гаструляциясының кезендері.Адамның ұрықтан тысқары органдары.Адам плацентасы.
1,2,5,10.
4
Ауызша жауап, конспект
5
Түр және түрдің пайда болуы
Эволюциялық процесс және тіршіліктің ең негізгі 1,2,құрылымдылық бірлігі организм-эволюцияның негізгі обьектісі ретінде. Популяция эволюцияның ең кіші құрылымдылық бірлігі.
Биогеноз-эволюциялық процестің әрекет алаңы. Эволюцияның негізгі алғы шарттары.
2,3,5,10.
4
Ауызша жауап, конспект
6
Организм және орта.
Бейімделу.

Конкуренция және тікелей күрес. Конкуренцияның түрлері трофикалық, топикалық, репродуктивті.
Тікелей күрес: абиотикалық факторлар және биотикалық факторлармен күрес: керегі үшін және өнімді ұрпақ қалтыру үшін. Адаптация (бейімделу)-табиғи сұрыптаудың салдары.
1,2,3,4,5,6,7
4
Ауызша жауап, конспект
7
Генетика негіздері.

4
Ауызша
11
Өсімдіктерге жалпы сипаттама. Ботаника ғылымы негіздері.
Өсімдік және қоршаған орта. Өсімдіктер бірлестігі.
1,2,3,4,5

4
Ауызша жауап, конспект
12
Өсімдіктерге жалпы сипаттама. Ботаника ғылымы негіздері.
Мәдени өсімдіктер. Жіктелуі. Дәнді дақылдар. Бақта өсетін.
1,2,3,4,5

4
Ауызша жауап, конспект
13
Жануарлар әлеміне сипаттама. Зоология ғылымы негіздері.
Қарапайымдылар типі. Құрттар типі. Моллюскілер.
Буынаяқтылар типі.
1,2,3,4,5

4
Ауызша жауап, конспект
14
Жануарлар әлеміне сипаттама. Зоология ғылымы негіздері.
Хордалылар типі.
1,2,3,4,5

4
Ауызша жауап, конспект
15
Жануарлар әлеміне сипаттама. Зоология ғылымы негіздері.
Паразитология негіздері.
1,2,3,4,5

4
Ауызша жауап, конспект
16.
Зоология ғылымы негіздері.
Жануарлар экологиясы негіздері.Жалпы түсінік.Табиғи зоналардың биоценоздары.
1,2,3,4
4
Ауызша жауап, конспект
17.
Жер тану және өлкентану.
Жердің планета ретіндегі сипаттамасы. Жер планетасының құрылысы. Жер беті рельефі. Минералдар және тау жыныстары
1,2,3,4
4
Ауызша жауап, конспект
18.
Жер тану және өлкентану.
Гидросфера және атмосфера Географиялық қабық.
1,2,3,4
4
Ауызша жауап, конспект

22,5 сағат

ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТАР ЖОСПАРЫ.
Практикалық сабақ № 1
Тіршілік және оның жер бетінде пайда болуы.
Тіршілік ету әртүрлі формалары. Тіршілік. Тірі табиғаттың негізгі жаратылым деңгейлері.
Ч.Дарвинге дейінгі эволюциялық ілімнің дамуы. Ертедегі философтардың табиғатқа көзқарасы Гераклит, Ж.Б.Ламарк, Эмпедокл, Демокрит, Аристотель, Эфес, К.Линей, Ж.Сент-Илер, Ж.Кювье т.б көзқарастары.
Ч.Дарвин дәуірі. Органикалық дүние эволюциясының негізгі қозғаушы күштері. Дарвин ілімінің қоғамдық және ғылыми алғы шарттары. Систематиканың салыстырмалы анатомияның эмбриологияның, клетканың ашылуының палеонтология ғылымдарының Ч.Дарвиннің көзқарастырын қалыптастыруға тигізетін әсері.
Ч. Дарвин кейінгі эволюциялық ілімнің қалыптасуы. Оның негізгі кезеңдері. 1кезең: дарвинизмнің бекітілуі: филогенетикалық және экологиялық бағыт: үш жақты зерттеулер жүргізді. 2 кезең (1900-1920 жылдарды қамтиды)- эволюцияның негізгі қозғаушы күштерінің экспериментті жолмен дәлелдемелер.
Практикалық сабақ № 2
Тірі ағзалардың негізгі қасиеттері.
Эволюциялық процесс және тіршіліктің ең негізгі құрылымдылық бірлігі организм-эволюцияның негізгі обьектісі ретінде. Популяция эволюцияның ең кіші құрылымдылық бірлігі.Биогеноз-эволюциялық процестің әрекет алаңы. Эволюцияның негізгі алғы шарттары. Табиғи сұрыптау. Табиғи сұрыптаудың ерекшіліктері. Табиғи сұрыптаудың сандық сипаттамасы: сұрыптау коэффиценті, сұрыптаудың өнімділігі және қарқыны.
Практикалық сабақ № 3
Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдері.
Тіршіліктің жер бетінде пайда болуы.
Жердің геохронологиясы. Биогеоценоз. Коацерватты гипотеза. Генетикалық гипотеза.
Биогенездің негізгі кезеңдері.
Жер бетінде жануарлар дүниесінің даму ерекшіліктері.

Практикалық сабақ № 4
Генетика негіздері.
Эволюцияның генетикалық негіздері.Тұқым қуалайтын өзгергіштіктің-эволюцияның факторы ретінде қарастырылуы.
Табиғи сұрыптаудың дәлелдемелері: Е.Паультон, С. Сандерс, Н.Цингердің жұмыстары.
Тұқым қуалайтын өзгергіштік. Популяцияның өзгергіштігі. Популяцияның өзгергіштігі. Популяның өзгергіштігі және организмдердің санының өзгеруі. Миграция: гендердің ағымы және гендердің интрогрессиясы. Изоляция: географиялық және биологиялық, экологиялық, морфофункционалды және генетикалық.Табиғи сұрыптау. Табиғи сұрыптаудың ерекшіліктері. Табиғи сұрыптаудың сандық сипаттамасы: сұрыптау коэффиценті, сұрыптаудың өнімділігі және қарқыны.
Практикалық сабақ № 5
Органикалық дүниенің даму жолдары мен заңдылықтары.
Эволюцияның негізгі қозғаушы күштері.
Тіршілік үшін күрес. Оның классификациясы.
Конкуренция және тікелей күрес. Конкуренцияның түрлері трофикалық, топикалық, репродуктивті.Тікелей күрес: абиотикалық факторлар және биотикалық факторлармен күрес: керегі үшін және өнімді ұрпақ қалтыру үшін.
Практикалық сабақ № 6
Эволюциялық әрекеттің негізгі бағыттары мен жолдары
Макроэволюцияның заңдылықтары және негізгі бағыттары.
Моно және полифилия.
Дивергенция. Торлы эволюция: симбиогенез және трансдукция.Биогентикалық заң: Ф.Мюллер мен Э.Генкельдің жұмыстары (1864) рекапитуляция, полигинез және ценогенез. Антогенездің эволюциясы. Фимэмбриогенездер органдардың филогенетикалық өзгеру тәсілдері.
Биологиялық прогресс және оның жүзеге асу жолдары.
Прогресстің жалпы сипаттамасы. Морфозиолоиялық прогресс (ароморфоз).
Морфофизикалық прогрестің тегі, қозғаушы күштері.
Биологиялық регресс және организмдердің өлуі.
Теломорфоз-өзі тіршілік еткен ортаға ерекше бейімделуі.
Гиперморфоз- сыртқы ортаның өзгеруіне байланысты органдардың өзгеруі немесе қалыпты жағдайдан тыс өзгерістер.
Практикалық сабақ № 7
Адамның шығу тегі. Антропогенез.
Адам эволюциясының бағыттары.
Адамның зоология жүйесінде алатын орны.
Антропогенездің негізгі кезеңдері.
Антропогенездің қозғаушы күштері.
Практикалық сабақ № 8
Түр және түртүзіліс Аллопатриялық және симпатриялық түзіліс.
Микроэволюциялық процестің структурасы.
Түрдің структурасы, түр ішілік қарым қатынастар.
Түрдің жалпы белгілері.
Практикалық сабақ № 9
Организм және орта. Бейімделу.
Тіршілік үшін күрес. Оның классификациясы.
Конкуренция және тікелей күрес. Конкуренцияның түрлері трофикалық, топикалық, репродуктивті.
Тікелей күрес: абиотикалық факторлар және биотикалық факторлармен күрес: керегі үшін және өнімді ұрпақ қалтыру үшін. Адаптация (бейімделу)-табиғи сұрыптаудың салдары. Бейімделудің классификациясы организмдік бейімделушіліктер: морфологиялық (қорғаныш рең, сақтандырған рең апосематическая окраска) москировка. Физиологиялық, биохимиялық, этологиялық түрдің бейімділушілігі, мутацияға ұшрағыштығы.
Практикалық сабақ № 10
Өсімдіктерге жалпы сипаттама. Ботаника ғылымы негіздері.
Өсімдіктің өсуі және дамуы.Фенологиялық бақылау Өсімдіктің алуан түрлілігі Өсімдік және қоршаған орта. Өсімдіктер бірлестігі. Мәдени өсімдіктер. Жіктелуі. Дәнді дақылдар. Бақта өсетін.
Практикалық сабақ № 11
Жануарлар әлеміне сипаттама. Зоология ғылымы негіздері.
Паразитология негіздері
Құрттар типіне сипаттгама Моллюскілер типі.Буынаяқтылар типі.
Моллюскілер типі.Буынаяқтылар типі. Хордалылар типі.
Балықтар. Қос мекенділер.
Бауырымен жорғалаушылар.Құстар.
Сүт қоректілер.
Практикалық сабақ № 12 ----15 сағат
Жер тану және өлкентану Жер және әлем кеңістігі.
Жердің планета ретіндегі жалпы сипаттамасы.
Жердің формасы мен өлшемдері.
Жердің қозғалысы. Жер планетасының құрылысы.
Жер ішкі кұрылымы.Жердің планетарлық рельефі
Жер бедерінің негізгі формаларын қалыптастырушы процестер.
Минералдар және тау жыныстары.Жер бедері.
Минералдар және тау жыныстары.
Жер беті рельефі.
Гидросфера және атмосфера.
Гидросфера.
Атмосфера құрамы және құрылымы. Биосфера.Биосфера туралы көзқарастар
Топырақ биосфераның негізгі компоненті

СӨЖ тапсырмалары.
Тіршілік. Тірі табиғаттың негізгі жаратылым деңгейлері

Органикалық дүниенің даму жолдары мен заңдылықтары.
Эволюцияның негізгі қозғаушы күштері.
Тіршілік үшін күрес. Оның классификациясы.
Органикалық дүние эволюциясының негізгі қозғаушы күштері. Дарвин ілімінің қоғамдық және ғылыми алғы шарттары.
Организмнің бір тұтастығы. Тірі табиғаттың негізгі жаратылым деңгейлері.

Бірклеткалы жәндіктердің эволюциясы.Көпклеткалықтың пайда болуы және дамуы.Өсімдіктердің жер бетінде пайда болуы ерекшіліктері.Биосфераның эволюциясы. Микроэволюция.
Органикалық дүниенің көптүрлілігіне түсінік.
Особь, популяция биогеоценоз ұғымдары. Биогеоценоз-эволюциялық процестердің әрекет алмасуы.
Адамның шығу тегі.
Антропогенез.
Зоология жүйесінде адамның алатын орны.
Антропогенездің негізгі кезеңдері: дриопитектер, протоантропандар, архантроптар, палеантроптар, неонтроптар.
Организмнің жеке дамуы.
Онтогенез.Адамның эмбрионалдік дамуының алғашқы кезені.Аналық жыныс клеткаларының түрлері.Адамның ұрықтану процесінің өтуі.Зиготаның бөлшектенуі.Эмбриобласт және трофобласт.Адам гаструляциясының кезендері.Адамның ұрықтан тысқары органдары.Адам плацентасы.
Түр және түрдің пайда болуы
Эволюциялық процесс және тіршіліктің ең негізгі 1,2,құрылымдылық бірлігі организм-эволюцияның негізгі обьектісі ретінде. Популяция эволюцияның ең кіші құрылымдылық бірлігі.
Биогеноз-эволюциялық процестің әрекет алаңы. Эволюцияның негізгі алғы шарттары.
Организм және орта.
Бейімделу.

Эволюцияның генетикалық негіздері.Тұқым қуалайтын өзгергіштіктің-эволюцияның факторы ретінде қарастырылуы.Мутацияның алу жолдары Эволюцияның экологиялық факторларын зерттеу. Синтетикалық теориясының әрі қарай дамуы. ДНК-ң ашылуы.Гендердің дрейфі
Адамның шығу тегі.
Адам эволюциясының бағыттары.
Адамның шығу тегі(антропогенез)
Зоология жүйесінде адамның алатын орны.
Антропогенездің негізгі кезеңдері: дриопитектер, протоантропандар, архантроптар, палеантроптар, неонтроптар.
Түр және түрдің пайда болуы
Эволюциялық процесс және тіршіліктің ең негізгі 1,2,құрылымдылық бірлігі организм-эволюцияның негізгі обьектісі ретінде. Популяция эволюцияның ең кіші құрылымдылық бірлігі.
Биогеноз-эволюциялық процестің әрекет алаңы. Эволюцияның негізгі алғы шарттары.
Организмнің бір тұтастығы.
Бірклеткалы жәндіктердің эволюциясы.Көпклеткалықтың пайда болуы және дамуы.Өсімдіктердің жер бетінде пайда болуы ерекшіліктері. Микроэволюция.
Органикалық дүниенің көптүрлілігіне түсінік. Особь, популяция биогеоценоз ұғымдары. Биогеоценоз-эволюциялық процестердің әрекет алмасуы.
Организм және орта. Биосфера.
Биосфера эволюциясы.
Эволюцияның бағыттылығы. Эволюцияның шегі: генетикалық шектері.
Бағытталған эволюцияның түрлері. Ортоселекция мысалы жылқының эволюциясы. Конвергенция. Параллельдік.
Арогенез (бағытталған прогрессивті эволюция). Эволюцияда әр түрлі кезеңдердің заңды түрде ауысуы.
А.Н.Северцовтың еңбектері.
Организм және орта.
Бейімделу.
Тіршілік үшін күрес. Оның классификациясы.
Конкуренция және тікелей күрес.
Бейімделудің классификациясы организмдік бейімделушіліктер: морфологиялық (қорғаныш рең, сақтандырған рең апосематическая окраска) москировка.
Жер тану және өлкентану.
Жердің планета ретіндегі сипаттамасы. Жер планетасының құрылысы. Жер беті рельефі. Минералдар және тау жыныстары
Жер тану және өлкентану.
Гидросфера және атмосфера Географиялық қабық.
6.1.Пәннің оқу - әдістемелік картасы

№
Тақырыбы
Тапсырма мазмұны, мақсаты
Ұсынылатын әдебиеттер
Балл
Бақылау формасы
1
Адамның шығу тегі.
Адам эволюциясының бағыттары.
Адамның шығу тегі(антропогенез)
Зоология жүйесінде адамның алатын орны.
Антропогенездің негізгі кезеңдері: дриопитектер, протоантропандар, архантроптар, палеантроптар, неонтроптар.
Правдин ен 1,2,10.
2
реферат
2
Түр және түрдің пайда болуы
Эволюциялық процесс және тіршіліктің ең негізгі 1,2,құрылымдылық бірлігі организм-эволюцияның негізгі обьектісі ретінде. Популяция эволюцияның ең кіші құрылымдылық бірлігі.
Биогеноз-эволюциялық процестің әрекет алаңы. Эволюцияның негізгі алғы шарттары.
1,2,3,10
2
реферат
3
Организмнің бір тұтастығы.
Бірклеткалы жәндіктердің эволюциясы.Көпклеткалықтың пайда болуы және дамуы.Өсімдіктердің жер бетінде пайда болуы ерекшіліктері. Микроэволюция.
Органикалық дүниенің көптүрлілігіне түсінік. Особь, популяция биогеоценоз ұғымдары. Биогеоценоз-эволюциялық процестердің әрекет алмасуы.
1,5,10
2
реферат
4
Организм және орта. Биосфера.
Биосфера эволюциясы.
Эволюцияның бағыттылығы. Эволюцияның шегі: генетикалық шектері.
Бағытталған эволюцияның түрлері. Ортоселекция мысалы жылқының эволюциясы. Конвергенция. Параллельдік.
Арогенез (бағытталған прогрессивті эволюция). Эволюцияда әр түрлі кезеңдердің заңды түрде ауысуы.
А.Н.Северцовтың еңбектері.
2,5,,10.
2
реферат
5
Организм және орта.
Бейімделу.
Тіршілік үшін күрес. Оның классификациясы.
Конкуренция және тікелей күрес.
Бейімделудің классификациясы организмдік бейімделушіліктер: морфологиялық (қорғаныш рең, сақтандырған рең апосематическая окраска) москировка.
1,2,5,10.
2
реферат
6
Кіріспе. Өсімдіктерге жалпы сипаттама. Ботаника ғылымы негіздері.
Өсімдік организімінің құрылысы
1,2,6,10.
2
реферат ауызша
7.
Өсімдіктерге жалпы сипаттама. Ботаника ғылымы негіздері.
Өсімдіктің өсуі және дамуы.Фенологиялық бақылау
5,6,7.
2
реферат Ауызша
8.
Өсімдіктерге жалпы сипаттама. Ботаника ғылымы негіздері.
Өсімдіктің алуан түрлілігі
5,6,8
2
реферат Ауызша
9.
Өсімдіктерге жалпы сипаттама. Ботаника ғылымы негіздері.
Өсімдік және қоршаған орта. Өсімдіктер бірлестігі.
5.
2
реферат Ауызша
10
Өсімдіктерге жалпы сипаттама. Ботаника ғылымы негіздері.
Мәдени өсімдіктер. Жіктелуі. Дәнді дақылдар. Бақта өсетін.
5,6,10.
2
реферат
11.
Жануарлар әлеміне сипаттама. Зоология ғылымы негіздері.
Қарапайымдылар типі. Құрттар типі. Моллюскілер.
Буынаяқтылар типі.
6.
2
реферат
12
Жануарлар әлеміне сипаттама. Зоология ғылымы негіздері.
Хордалылар типі.
6
2
Ауызша реферат
13
Жануарлар әлеміне сипаттама. Зоология ғылымы негіздері.
Паразитология негіздері.
5,6.
2
реферат Ауызша
14.
Зоология ғылымы негіздері.
Жануарлар экологиясы негіздері.Жалпы түсінік.Табиғи зоналардың биоценоздары.
6,7.
2
реферат
15.
Жер тану және өлкентану.
Жердің планета ретіндегі сипаттамасы. Жер планетасының құрылысы. Жер беті рельефі. Минералдар және тау жыныстары
5,6.
2
реферат Ауызша
16.
Жер тану және өлкентану.
Гидросфера және атмосфера Географиялық қабық.
7,8.
2
Ауызша реферат

8.1. Әдебиеттер қоры.

Негізгі әдебиеттер
* Ж.Н. Мукашев Жалпы жер тану. Оку құралы. Алматы. "Қазак университеті" 2002.
* С.А. Қусаинов Жалпы геоморфология. Алматы. Қазак университеті. 1998.
* Муканов К.Н.Цитология: курс лекций / К. Н. Муканов, А.У. Усенов.-Семипалатинск,2004.-148с.
* Нұрышева,М. Цитология.-А.,2006.-182 б.
* Афанасьев В.Г. Мир живого: системность, эволюция и управление. М. 1986.
* Зенгбуш П. Молекулярная и клеточная биология.-М.,1992
* Түсіпова К.С. Омыртқасыздар зоологиясы. 1, 2 бөлім. -Алматы: Ғылым, 1999, 2000.
* Дәуітбаева К.А. Омыртқасыздар зоологиясы. 1, 2, 3, 4 бөлім. Алматы-. <<Қазақ университеті>> баспасы, 1996, 1997, 1998, 2000.
* Свенсон К. Клетка.-М.:1980.
* Правдин ен. Эволюция.М.: 1963.
* Тапсырма үлгі бойынша орындалған - 3балл.
* Тапсырма қайта құрылды - 2балл.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz