Файл қосу

Микроорганизмдер физиологиясы



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                    3-деңгейлі СМЖ құжаты
                                    ОӘК
                                       
                                       
                                   ПОӘК
                           042-18-23.1.48 / 01-2013
                                       
                                   ПОӘК
<<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>> пәнінің студенттерге арналған жұмыс бағдарламасы 

№__ басылым  "____" _______20___



 
                                       
<<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>>
                                 пәнінің
         5В120100- <<Ветеринариялық медицина>>
        5В120200- <<Ветеринариялық санитария>>
                    мамандығына арналған

                                       
                  ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                                       
                                       
                                       
            ПӘННІҢ СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН 
                      ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                  Семей 
                                     2013
                                       
                                       
                                       
                                Алғы сөз

1 ӘЗІРЛЕГЕН

Құрастырушы ____________ Байғазанов А.Н., ветеринария ғылымдарының кандидаты, профессор м.а.
 <<___>> __________ 2013 жыл.


2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Ветеринариялық санитария>> кафедрасының  мәжілісінде
№____хаттама  <<_____>> __________2013 жыл
Кафедра меңгерушісі ____________E.Омарбеков


2.2 Аграрлық факультеттің оқу-әдістемелік  кеңесінің мәжілісінде
№____хаттама  <<_____>> __________2013 жыл
Төрайымы ___________________     А. Тлеубаева


3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде  мақұлданды және баспаға ұсынылды
№____хаттама  <<_____>> __________2013 жыл


ОӘК төрағасы, оқу ісі жөніндегі проректор __________ Г. Искакова


4 АЛҒАШ РЕТ  ЕНГІЗІЛДІ.







                                       






                                Мазмұны
* Жалпы жағдайлар
* Сабақ түріне байланысты сағаттарды бөлу және пәннің мазмұны
* Пәнді оқу жөнінде  әдістемелік нұсқаулар
* Курстың саясаты 
* Курстың форматы
* Білімді бағалау саясаты
* Әдебиеттер



































1 ЖАЛПЫ  ЕРЕЖЕЛЕР

1.1	Оқытушы және пән туралы мәліметтер 
 Байғазанов Абдрахман Нурмухамбетұлы, ветеринария ғылымдарының кандидаты, доцент.
-<<Ветеринариялық санитария>>-кафедрасы
-Байланыс ақпараты-ұялы телефоны- 8-777-331-59-71; 8 777-511-88-69, № 5 оқу ғимараты.
-Оқу өткізілетін орны № 303, 304 аудитория.
- Пән аты  -  <<Медициналық және ветеринариялық биотехнологиясы>>.
- Кредит саны  -  3
- Семестр  -  6

1.2 Пән мазмұнына қысқаша сипаттама
Ветеринариялық медицина және ветеринариялық санитариямамандығының студенттеріне арналған <<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>> пәні   эпизоотология, зоогигиена мәліметтерін ескере отырып, зерттеулер жүргізеді. Жануарлар патологиясында бактериялық және вирустық аурулардың үлес салмағы жыл сайын өсіп келеді. Инфекциялық аурулар мал шаруашылығына жануарлардың өлімімен, төлді толық алмаумен, мал өнімдерінің төмендеуімен, ауруға диагноз қоюға, емдеуге, аурудың алдын алуға кететін шығындармен байқалатын біраз экономикалық зиян келтіреді. Ветеринариялық санитария мамандығының студенттеріне арналған инфекциялық ауруларды балау әдістері пәні заманымыздың талабына сай әртүрлі мәселелерді, әдістемелік мақсаттарды қарастырады.

1.3 Пәнді оқытудың  мақсаты 
Студенттерді микроскоппен ғана көруге болатын микробтар мен вирустар туралы, олардың  морфофизиологиялық ерекшеліктерін, олардың сыртқы ортада таралуын, жануарлардың инфекциялық ауруларындағы, жалпы биологиялық мақсаттарды шешудегі, ауыл шаруашылығы мен өндіріс саласындағы және сыртқы ортаны қорғаудағы  инфекциялық аурулардың қозырғыштарын анықтау тәсілдерін меңгеру.

1.4	Пәнді оқытудың міндеттері 
Студенттерді микробиологиялық және вирусологиялық зерттеу әдістеріне үйрету; алынған нәтижелерді  ветеринариялық-санитариялық бағалауға бейімдеу; жануарлар өнімдері микрофлорасын, олардың зардапты микробтармен және вирустармен зақымдануын анықтауға және залалсыздандыруға ( стерилизация) және дезинфекциялауға көп көңіл бөлу;зертханалық сабақтарда зардапты микробтар мен вирустардың және санитарлық көрсеткіш микробтар морфологиясы мен биологиясына, оларды анықтау әдістеріне көңіл бөлу. Студенттерді  инфекциялық ауруларды балау   қызметтеріне дайындау.

1.5 Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>>     пәнін оқыған студент мына  талаптарға сай болуы керек:
* Ветеринариялық микробиология және вирусология пәнін   оқып біткеннен кейін студент жалпы микробиология және вирусология, инфекция, иммунитет, микробтар мен вирустардың генетикасы мен селекциясын білу керек;
* Сонымен қатар тері-ішек шикізаттарының, жүннің, азықтың (шөп, сүрлем, сенаж) микробиологиясын, сыртқы ортадағы зардапты микробтарды анықтауды және дезинфекцияның игеру керек;
* Инфекциялық ауруларды балау әдістері,микробиологиялық және вирусологиялық зерттеулер жүргізу үшін, патологиялық материалды алу, консервілеу, тасымалдау, жұмыстарын; вакциналарды, қан сары суларын, диагностикумдарды, микробтар түзетін өнімдерді дұрыс пайдалану ісін; инфекциялық аурулардың балауын, емін, алдын алуын істеу білу;
* Микроб жасушасының физиологиялық үрдістерін меңгеру керек;
* Биотехнологиялық үрдістердегі микроорганизмдердің рөлін, індет және иммунитет туралы ұғымдарын   түсіну керек;
* Микроорганизмдердің  ұқсастығының ерекшелігін істей алу керек;
* Бактериялық препараттарды дайындау, оларды бояу және микроскопиядан өткізу және де микробты культуралармен жұмыс істей алу дағдысына ие болу;

1.6 Пәннің пререквизиттері: 
1.6.1 латын тілі дәрігерлік терминологиясымен,
1.6.2 жануарлар физиологиясы және биохимиясы 1.

1.7 Пәннің постреквизиттері:
1.7.1 ветеринариялық микробиология және вирусология 2, 
1.7.2 жануарлардың індеттану және індет аурулары, 
1.7.3 жануарлар патологиясы 2 және 3, 
1.7.4 терісі бағалы аңдардың індетті аурулары.









*  Сабақ түріне байланысты сағаттарды бөлу және пәннің мазмұны 

                                                                  Кесте 1 
№
Дәріс тақырыптары

                               Сағаттар


Дәріс
ЗС
СТС
СОӨЖ
СӨЖ
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
                                       6
                                       7
                                       
Модуль 1 микроорганизмдердің құрылысы және морфологиясы
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                      1 
1.Микробиологияның тарихы, дамуы,
маңызы
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                       2
2.Микроорганизмдердің морфологиясы мен жіктелуі
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                       
1Микробиологиялық зертхананың жұмысы. Мақсаты. Микроскоптың иммерсиялық жүйесімен жұмыс істеу.
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
2. Бояулар, ерітінділер. Бактериялардан препараттар жасау әдістері. Жай ( қарапайым ) бояу әдісі.
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
3. Бояудың күрделі әдістері: Грам және Циль- Нильсен әдісімен бояу, боялу механизмдері.
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
4. Бактериялардың спорасын және капсуласын анықтау
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
5. Микроскопиялық саңырауқұлақтардың, актиномицеттердің, ашытқы саңырауқұлақтардың морфологиясы.
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
6. Вирусология және микробиологияның даму тарихы
                                       
                                       
                                       
                                       
                                      7,5
                                       
7. Басқа микроорганизмдер топтарының ерекшеліктері  (зеңсаңырауқұлақтары, дрожжилер, актиномицеттер, риккетсийлер, хламидийлер, микоплазмдар)

                                       
                                       
                                       
                                       
                                      10
                                       
   Модуль 2 Микроорганизмдер физиологиясы
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                      3-4
3.Микроорганизмдер  физиологиясы
                                       2
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                       5
5.Микроорганизмдер генетикасы
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                       
6. Стерилизациялау әдістері.Қоректік орталар, компоненттері, олардың жіктелуі
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
7. Микробтардың таза өсіндісін алу әдістері. Аэроб және анаэроб микроорганизмдерді өсіру.
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
8. Микроорганизмдердің өсінділік қасиеттері
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
9. Микроорганизмдердің ферментативті қасиеттері.Микробтың түрін анықтау
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
10. Антибиотиктер мен бактериофагтар, алу жолдары, жіктелуі.
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
11.Микроорганизмдердің молекулярлы-гендік біркелкілігін анықтау әдістері (ПЦР)
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
12. Судың, ауаның және топырақтың микрофлорасы.
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
13. Бактериологияда зертханалық жануарларды пайдалану
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
14. Коллоквиум
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
3. микроорганиздерге химиялық, биологиялық факторлардың әсері
                                       
                                       
                                       
                                       
                                      10
                                       
4	Микроорганизмдер экологиясы

                                       
                                       
                                       
                                       
                                      10
                                       
Модуль 3 Індет және иммунитет туралы негізгі ұғым 
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       6
6.Инфекция туралы ілім
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                       7
7.Иммунитет туралы ілім
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                       8
Індет және иммунитет тәжірибелік оқудың маңызы
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                       
15. Агглютинация реакциясы (АР) Преципитация реакциясы (ПР)
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
16. Комплементті байланыстыру реакциясы(КБР)
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
17. Иммунофлуоресценттік реакциясы /ИФР/, имммуноферменттік анализ реакциясы  /ИФА/
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
5. Індетті ауруларды емдеу және дауалау үшін қолданылатын биопрепараттар
                                       
                                       
                                       
                                       
                                      10
                                       
                                Модуль 4
                      Жеке микробиология
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       9
Инфекциялық ауруларды балау әдістері. Патогенді коккалар
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                      10
Бруцеллалар 
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                      11
Энтеробактериялар.Эшерихиялар туыстарына жалпы сипаттама
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                      12
Топалаң қоздырғышы (сібір жарасы)
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                      13
Патогенді анаэробтар
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                      14
Микобактериялар.Туберкулездің қоздырғыштарына жалпы сипаттама
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                      15
Дерматомикоздар. Микотоксикоздар.
                                       1
                                       
                                       
                                      1,5
                                       
                                       
Бактериалды індеттердің балау схемасы
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
Патогенді коккалар
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
Бруцеллезді балау әдістері  
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
Колибактериоз  қоздырушысы
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
Сальмонеллез қоздырушылары
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
Шошқа тільмесі қоздырушысы. Листериялар
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
Пастереллалар. Антропозооноз обасының қоздырушысы.  
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
Топалаңды (сібір жарасы) балау әдістері  
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
Патогенді анаэробтар. Қарасан, қатерлі домбығу, ботулизм, сіреспе қоздырғыштары.
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
Патогенді микобактериялар. Туберкулез және паратуберкулез қоздырушылары.
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
Лептоспироз, кампилобактериоз қоздырушылары.
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
Микоз және микотоксикоз қоздырушылары..
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
                                       
 Коллоквиум
                                       
                                       
                                       1
                                       
                                       
                                       
Патогенді саңырауқұлақтармикоз және микотоксикоздардың қоздырушылары
                                       
                                       
                                       
                                       
                                      10
                                       
Туляремия қоздырушысы

                                       
                                       
                                       
                                       
                                      10
                                       
Барлығы:
                                      15
                                      15
                                      15
                                     22,5
                                     67,5





          2 ПӘНДІ ОҚУ ЖӨНІНДЕ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
 	Сабаққа дайындалуда алдын ала ұсынылған әдебиеттермен, әдістемелік нұсқаулармен таныс болу керек. Сабақтың мазмұнына, мақсатына, негізгі сұрақтарына назар аударыңыз. Оқу кезінде бағдарламада берілген барлық сұрақтар бойынша жұмыс дәптеріне конспект жасалуы керек. 
Іс-тәжірибилік сабақтарда берілген тапсырманы талдау диалог түрінде өтеді.  Іс-тәжірибилік сабақ екі критерий бойынша бағаланады: сабаққа қатысу және тақырыпты талдаудағы белсенділік көрсету. 
Сабаққа қатысу әр сабақ үшін 1 балл, талдауға қатысу 3 балл болып есептеледі (1-балл-қанағаттанарлық, 2-балл-жақсы, 3-балл- өте жақсы) АБЖ бойынша жасалған жұмысқа байланысты жұмыс дәптерінде жазылады. АБЖ барлығы  -  30. Әрбір АБЖ үшбалдық жүйе  бойынша есептеледі (1 балл-қанағаттанарлық, 2 балл-жақсы, 3 балл- өте жақсы). Күнделікті үйге берілген тапсырманы тиянақты орындау, сабақ кезінде тақырыпты талдауға белсене араласу  -  сіздің емтиханды жақсы тапсыруыңыздың кепілі екендігін ұмытпаңыз.
Аудиториялық ОСӨЖ  сабақ кезінде аудиториялық бақылау жұмысы ретінде (АКР-АБЖ) өтеді. Қолдарыңыздағы ОСӨЖ жоспары бойынша істелінген жұмыстар дәптерде болуы тиіс. Ағымдағы семестрде 15 АБЖ. Әрбір АБЖ үш балдық жүйе  бойынша есептелінеді (1балл-қанағаттанарлық, 2 балл-жақсы, 3 балл- өте жақсы). 
Аудиториядан тыс ОСӨЖ-ді студент сабақтан бос уақытында дәріске дайындалып жеке  дәптерге жазып және дәріс кезінде сұрақтарды талқылауға қатысып тиісті бағасын алады.
    	СӨЖ  жеке дәптер арнау керек. Жоспарда көрсетілген тақырыптардың сұрақтарына, ұсынылған әдебиеттерді пайдалана отырып, нақты жауап жазу керек.  Ағымдағы семестрде 15  СӨЖ.



* КУРСТЫҢ САЯСАТЫ 

Курстың саясаты  -  бұл оқытушының курсты оқыту барысында студентке қоятын талаптар жүйесі. Төменде ұсынылатын талаптар тізімі көрсетілген:
* сабақтан  кешігуге оны жіберуге болмайды;                                                
* сабақ  үстінде  ұялы  телефондарды  өшіру;
* барлық  тапсырмаларды  өз  уақытында  орындау;
* оқытушы  ұсынған  сабақ жоспарын  мұқият тыңдап,  оған  белсенді       түрде  қатысу;
* себепті  жағдаймен қатыспаған  сабағын ( деканаттың  рұқсатымен) қайта  тапсыру;
* өз  бетінше  кітапханада және үйде  дайындық  жасау;
* Академиялық  этика  ережесі:
* тәртіп  сақтау;
* тәрбиелік;
* адамшергілік;
* шыншылдық;
* жауапкершілігінің бар  болуы;




4 КУРСТЫҢ  ФОРМАТЫ
        	 Қатысуы: дәрістерге, практикалық сабақтарға қатысу  -  міндетті. Сабаққа қатыспаған студент түсінбеген материал үшін өзі жауап береді.
       	 Тәртібі: сабаққа бөгет жасаған студент аудиториядан шығарылып жіберіледі немесе  оған <<қанағаттанарлықсыз>> деген баға қойылады.
      	 Өздік жұмыс (СӨЖ) міндетті түрде орындалуы керек, кешіктіріліп орындалған жұмысқа төмен балл қойылады.
	 Аралық аттестация - студенттің дәрістерге, зертханалық сабақтарға қатысуына, дайындалуына, аудиториялық бақылау жұмысын ( АБЖ) орындауына, СӨЖ-ы орындауына байланысты қойылады.
 

5 БАҒАЛАУ  САЯСАТЫ 
 
1.Бір дәріс және зертханалық сабаққа қатынасу бір балл бойынша бағаланады.
2. Дәріске дайындық (ОСӨЖ ауд тыс) екі балл бойынша бағаланады.
3. Зертханалық сабаққа дайындық үш балл бойынша бағаланады.
4. СӨЖ, конспект жауабымен-үш балл, жауапсыз бір балл. ӨЖГ- (өздік жұмыс графигі)-уақытында тапсырса-1 балл, уақытында тапсырмаса-(-1)балл.
        Жіберілген дәрістер реферат және тақырып бойынша плакат жасау түрінде қайта тапсыру жүргізіеді. Зертханалық сабақта тақырып бойынша  конспект және ауызша немесе жазбаша  жауап бақылау жұмысының сұрақтарына жасалынуы қажет.




6 <<Медициналық және ветеринариялық биотехнологиясы>> пәнінен баллдардың бөлінуі 

                                                                   Кесте 2
Апта
Бақылау түрі
Барлық баллдар
Қосымша
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
1
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
10


СОӨЖ



СӨЖ


2
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ


3
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ


4
Дәрістер
10


Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ
20
4 тақырып
5
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ


6
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ


7
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ
20
7-ші тақырып бойынша конспектілер

СӨЖ


8
Дәрістер
30


1-ші қорытынды рейтинг
30
Коллоквиум

СОӨЖ



СӨЖ
30
4 тақырып
ҚР1
300 балл
270
30б-қатысқаны үшін
9
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ


10
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ


11
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ


12
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ
20
4 тақырып
13
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ



СӨЖ


14
Дәрістер



Тәжірибе сабағы
20


СОӨЖ
20
7-ші тақырып бойынша конспектілер

СӨЖ


15
Дәрістер
30


2-ші қорытынды рейтинг
50
Коллоквиум

СОӨЖ



СӨЖ
30
3 тақырып
Презентация(1 тақырып)
ҚР2
300 балл
270
30б-қатысқаны үшін
Барлығы
600 балл
540
60б-қатысқаны үшін




















7. Әдебиеттер 
Негізгі әдебиеттер 
7.1 Бияшев Б.К. Ветеринарная микробиология и иммунология. Алматы, 2007.  -  417 с.
7.2 Булашев А Иммунология, Астана,2002 

Қосымша әдебиеттер
7.3 Костенко Т.С., Скаршевская Е.И., Гительсон С.С. Практикум по ветеринарной микробиологии и иммунологии.  -  М.,1989.- 272с.
7.4 Толысбаев Б.Т, Шоқанов Н, Булашев А, Бияшев Қ, Мал дәрігерлік микробиология. Алматы,1999  
7.5 Костенко Т.С, Скаршевская Е.И, Гительсон С.С Практикум по      ветеринарной микробиологии и иммунологии, Москва, 1989     
7.6 Радчук Н.А. Ветеринарная микробиология и иммунология .-М.:   	Агропромиздат, 1991.
7.7 Любашенко С.Я. Санитарная микробиология.-М.:
 Пищевая         промышленность, 1980.
7.8 Сайдулдин Т.С Основы серологии.-Алматы: Ғылым, 1992 













Пәндер