УМКД

Студенттерді инфекциялық ауруларды балау қызметтеріне дайындау

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                    3-деңгейлі СМЖ құжаты
                                    ОӘК
                                       
                                       
                                   ПОӘК
                           042-18-23.1.48 / 01-2013
                                       
                                   ПОӘК
<<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>> пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы 

№__ басылым  "____" _________   20___





<<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>>
                                 пәнінің
         5В120100- <<Ветеринариялық медицина>>
        5В120200- <<Ветеринариялық санитария>>
                    мамандығына арналған
                                       
                  ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                                       
                                       
                                       
              ПӘННІҢ  ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН 
                      ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       

                                       
                                  Семей 
                                     2013
                                       
                                       
                                Алғы сөз

1 ӘЗІРЛЕГЕН

Құрастырушы ____________ Байғазанов А.Н., ветеринария ғылымдарының кандидаты, профессор м.а.
 <<___>> __________ 2013 жыл.


2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Ветеринариялық санитария>> кафедрасының  мәжілісінде
№____хаттама  <<_____>> __________2013 жыл
Кафедра меңгерушісі ____________E.Омарбеков


2.2 Аграрлық факультеттің оқу-әдістемелік  кеңесінің мәжілісінде
№____хаттама  <<_____>> __________2013 жыл
Төрайымы ___________________     А. Тлеубаева


3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде  мақұлданды және баспаға ұсынылды
№____хаттама  <<_____>> __________2013 жыл


ОӘК төрағасы, оқу ісі жөніндегі проректор __________ Г. Искакова


4 АЛҒАШ РЕТ  ЕНГІЗІЛДІ.
 


 










                                Мазмұны

1  Пайдалану аймағы
2  Нормативтік сілтемелер 
3  Жалпы ережелер
4  Оқытушыға арналған пәннің  оқу жұмыс жоспарының мазмұны
5  Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі
6  Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7  Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі
8  Әдебиеттер


































1 ПАЙДАЛАНУ АЙМАҒЫ

       <<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен 5В120100 - <<Ветеринариялық медицина>>, 5В120200-<<Ветеринариялық санитария>> мамандықтарының студенттеріне арналған. Ол студенттерді курстың мазмұнымен, қажеттілігімен, актуальдығымен, саясатымен таныстырып,   қажетті біліммен қамтамасыз етеді. Оқу-әдістемелік кешен пәнді оқудағы басшылыққа алатын  негізгі құжат болып саналады.
       

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

<<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудағы негіз болып саналады және ол мына құжаттардың талабына сай құрастырылған:
<<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудағы негіз болып саналады және ол мына құжаттардың талабына сай құрастырылған:
* Мемлекеттік жалпыға міндетті жоғары білім беру стандартына;
* 5В120100 - <<Ветеринариялық медицина>>, 5В120200-<<Ветеринариялық санитария>> мамандығын дайындау <<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>>  пәнінің  типтік оқу бағдарламасы;
* 5В120100 - <<Ветеринариялық медицина>>, 5В120200-<<Ветеринариялық санитария>> мамандығына арналған типтік оқу жұмыс жоспары. Типтік оқу жоспарының мамандық бойынша Қосымша №117 Жоғарғы оқу және жоғарғы оқудан кейінгі білім.
* СТУ 042-ГУ-4-2013 Университет стандарты  <<оқу  -  әдістемелік пәннің кешені дайындалуы мен рәсімделуіне жалпы талаптар>>;
* ДП 042-1.01-2013 Құжатты рәсімдеу <<Пәннің оқу  -  әдістемелік кешенінің құрлымы мен мазмұны>>.


3  ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР 

3.1 Пән мазмұнына қысқаша сипаттама
Ветеринариялық медицина және ветеринариялық санитариямамандығының студенттеріне арналған <<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>> пәні   эпизоотология, зоогигиена мәліметтерін ескере отырып, зерттеулер жүргізеді. Жануарлар патологиясында бактериялық және вирустық аурулардың үлес салмағы жыл сайын өсіп келеді. Инфекциялық аурулар мал шаруашылығына жануарлардың өлімімен, төлді толық алмаумен, мал өнімдерінің төмендеуімен, ауруға диагноз қоюға, емдеуге, аурудың алдын алуға кететін шығындармен байқалатын біраз экономикалық зиян келтіреді. Ветеринариялық санитария мамандығының студенттеріне арналған инфекциялық ауруларды балау әдістері пәні заманымыздың талабына сай әртүрлі мәселелерді, әдістемелік мақсаттарды қарастырады. 

3.2 Пәнді оқытудың  мақсаты 
Студенттерді микроскоппен ғана көруге болатын микробтар мен вирустар туралы, олардың  морфофизиологиялық ерекшеліктерін, олардың сыртқы ортада таралуын, жануарлардың инфекциялық ауруларындағы, жалпы биологиялық мақсаттарды шешудегі, ауыл шаруашылығы мен өндіріс саласындағы және сыртқы ортаны қорғаудағы  инфекциялық аурулардың қозырғыштарын анықтау тәсілдерін меңгеру.

3.3 Пәнді оқытудың міндеттері 
Студенттерді микробиологиялық және вирусологиялық зерттеу әдістеріне үйрету; алынған нәтижелерді  ветеринариялық-санитариялық бағалауға бейімдеу; жануарлар өнімдері микрофлорасын, олардың зардапты микробтармен және вирустармен зақымдануын анықтауға және залалсыздандыруға ( стерилизация) және дезинфекциялауға көп көңіл бөлу;зертханалық сабақтарда зардапты микробтар мен вирустардың және санитарлық көрсеткіш микробтар морфологиясы мен биологиясына, оларды анықтау әдістеріне көңіл бөлу. Студенттерді  инфекциялық ауруларды балау   қызметтеріне дайындау.

3.4 <<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>>     пәнін оқыған студент мына  талаптарға сай болуы керек:
* Ветеринариялық микробиология және вирусология пәнін   оқып біткеннен кейін студент жалпы микробиология және вирусология, инфекция, иммунитет, микробтар мен вирустардың генетикасы мен селекциясын білу керек;
* Сонымен қатар тері-ішек шикізаттарының, жүннің, азықтың (шөп, сүрлем, сенаж) микробиологиясын, сыртқы ортадағы зардапты микробтарды анықтауды және дезинфекцияның игеру керек;
* Инфекциялық ауруларды балау әдістері,микробиологиялық және вирусологиялық зерттеулер жүргізу үшін, патологиялық материалды алу, консервілеу, тасымалдау, жұмыстарын; вакциналарды, қан сары суларын, диагностикумдарды, микробтар түзетін өнімдерді дұрыс пайдалану ісін; инфекциялық аурулардың балауын, емін, алдын алуын істеу білу;
* Микроб жасушасының физиологиялық үрдістерін меңгеру керек;
* Биотехнологиялық үрдістердегі микроорганизмдердің рөлін, індет және иммунитет туралы ұғымдарын   түсіну керек;
* Микроорганизмдердің  ұқсастығының ерекшелігін істей алу керек;
* Бактериялық препараттарды дайындау, оларды бояу және микроскопиядан өткізу және де микробты культуралармен жұмыс істей алу дағдысына ие болу;

3.5 Пәннің пререквизиттері:  латын тілі дәрігерлік терминологиясымен,  жануарлар физиологиясы және биохимиясы 1.

3.6 Пәннің постреквизиттері: ветеринариялық микробиология және вирусология 2, жануарлардың індеттану және індет аурулары, жануарлар патологиясы 2 және 3, терісі бағалы аңдардың індетті аурулары.

3.7  Оқу жұмыс жоспарынан көшірме  

                                                         	      Кесте 1   
Курс
Семестр
кредит
саны

Дәріс (сағ)
СТС
час.
ЗС
ОСӨЖ (сағ)
СӨЖ
 (сағ)
Барлығы (сағ)
Қорытынды бақылау түрі
2
4
3
15

30
22,5
67,5
135
емтихан
                                                                               
                                                                               
                                                                               
4 ОҚУ ЖҰМЫС  ЖОСПАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ 
                                       
                                                                 Кесте  2 
   Дәріс тақырыптары және олардың мазмұны
                              Сағат саны
                                       1
                                       2
                               Дәрістер
                                       
Модуль 1 микроорганизмдердің құрылысы және морфологиясы
                                       
1.Микробиологияның тарихы, дамуы,
маңызы
                                       1
2.Микроорганизмдердің морфологиясы мен жіктелуі
                                       1
   Модуль 2 Микроорганизмдер физиологиясы
                                       
3.Микроорганизмдер  физиологиясы
                                      1 
4.Микроорганизмдер  физиологиясы
                                       1
5.Микроорганизмдер генетикасы
                                       1
Модуль 3 Індет және иммунитет туралы негізгі ұғым 
                                       
6.Инфекция туралы ілім
                                       1
7.Иммунитет туралы ілім
                                       1
8.Антиген және антиденелер.
                                       1
                                Модуль 4
                      Жеке микробиология
                                       
9.Ветеринарлық-санитарлық микробиологияның мақсаттары. Санитарлы- көрсеткіш микробтар
                                       1
10.Инфекциялық ауруларды балау әдістері. Патогенді коккалар
                                       1
11.Бруцеллалар 
                                       1
12.Энтеробактериялар.Эшерихиялар туыстарына жалпы сипаттама
                                       1
13.Топалаң қоздырғышы (сібір жарасы)
                                       1
14.Патогенді анаэробтар
                                       1
15.Микобактериялар.Туберкулездің қоздырғыштарына жалпы сипаттама
                                       1
Барлығы
                                      15
    Зертханалық және тәжірибелік сабақтар
                                       
Модуль 1 Микроорганизмдердің құрылысы мен морфологиясы
                                       
1Микробиологиялық зертхананың жұмысы. Мақсаты. Микроскоптың иммерсиялық жүйесімен жұмыс істеу.
                                       1
2. Бояулар, ерітінділер. Бактериялардан препараттар жасау әдістері. Жай ( қарапайым ) бояу әдісі.
                                       1
3. Бояудың күрделі әдістері: Грам және Циль- Нильсен әдісімен бояу, боялу механизмдері.
                                       1
4. Бактериялардың спорасын және капсуласын анықтау
                                       1
5. Микроскопиялық саңырауқұлақтардың, актиномицеттердің, ашытқы саңырауқұлақтардың морфологиясы.
                                       1
                                Модуль 2
        Микроорганизмдердің физиологиясы
                                       
6. Стерилизациялау әдістері.Қоректік орталар, компоненттері, олардың жіктелуі
                                       1
7. Микробтардың таза өсіндісін алу әдістері. Аэроб және анаэроб микроорганизмдерді өсіру.
                                       1
8. Микроорганизмдердің өсінділік қасиеттері
                                       1
9. Микроорганизмдердің ферментативті қасиеттері.Микробтың түрін анықтау
                                       1
10. Антибиотиктер мен бактериофагтар, алу жолдары, жіктелуі.
                                       1
11.Микроорганизмдердің молекулярлы-гендік біркелкілігін анықтау әдістері (ПЦР)
                                       1
12. Судың, ауаның және топырақтың микрофлорасы.
                                       1
13. Бактериологияда зертханалық жануарларды пайдалану
                                       1
14. Коллоквиум.
                                       1
Модуль 3 Індет және иммунитет туралы негізгі ұғым
                                       
15. Агглютинация реакциясы (АР) Преципитация реакциясы (ПР) 
                                       1
16. Комплементті байланыстыру реакциясы(КБР)
                                       1
17. Иммунофлуоресценттік реакциясы /ИФР/, имммуноферменттік анализ реакциясы  /ИФА/
                                       1
                                Модуль 4
                      Жеке микробиология
                                       
18. Бактериалды індеттердің балау схемасы
                                       1
19. Патогенді коккалар
                                       1
20. Бруцеллезді балау әдістері  
                                       1
21. Колибактериоз  қоздырушысы
                                       1
22. Сальмонеллез қоздырушылары
                                       1
23. Шошқа тільмесі қоздырушысы. Листериялар
                                       1
24. Пастереллалар. Антропозооноз обасының қоздырушысы.  
                                       1
25. Топалаңды (сібір жарасы) балау әдістері  
                                       1
26. Патогенді анаэробтар. Қарасан, қатерлі домбығу, ботулизм, сіреспе қоздырғыштары.
                                       1
27. Патогенді микобактериялар. Туберкулез және паратуберкулез қоздырушылары.
                                       1
28. Лептоспироз, кампилобактериоз қоздырушылары.
                                       1
29. Микоз және микотоксикоз қоздырушылары..
                                       1
30. Коллоквиум
                                       1
Барлығы
                                      30
 
5 Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптар 

5.1 Эукариотты микроорганизмдердің пішіні. 
5.2 Микроорганизмдер экологиясы    
5.3 Микроорганизмдерге физикалық,  химиялық   факторлардың әсері
5.4 Микроорганизмдерге биологиялық    факторлардың әсері 
5.5 Ветеринарниялық биопрепараттар. Балау, дауалау және емдеүге арналған 
5.6 Сальмлнеллез қоздырушылары
5.7 Пастереллалар. Иерсиниялар   
5.8 Сіреспе, ботулизм қоздырушылары
5.9 Некробактериоз қоздырушсы
5.10 Патогенді спирохеталар, лептоспиралар
5.11 Кампилобактерлер   
5.12 Микоз қоздырушылары
5.13 Микотоксикоз қоздырушылары
5.14  Туляремия қоздырушсы
5.15  Микобактериялардың атипті түрлері.


6  Пәннің оқу-әдістемелік картасы
Кесте 3
                                Тақырып
                       Көрнекі құралдар,
                                    ТҚЖ,
                              плакаттар
                   Өздік жұмыс сұрақтары
                            Бақылау түрі
                               Дәрістер
                                        
                    Зертханалық сабақтар



                                       1
                                       3
                                       4
                                       5
                                       6
1.Микробиологияның тарихы, дамуы,
маңызы
Микробиологиялық зертхананың жұмысы. Мақсаты. Микроскоптың иммерсиялық жүйесімен жұмыс істеу.
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп
 Микробиологиялық лабораторияда жұмыс істеу тәртібі
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
2.Микроорганизмдердің морфологиясы мен жіктелуі
Бактерияның морф ологиясы 
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп
 Микробтардың құрылысы
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
3.Микроорганизмдер  физиологиясы
 Бояулар, ерітінділер. Бактериялардан препараттар жасау әдістері.
Жай ( қарапайым ) бояу әдісі.
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп,бояулар, ерітінділер
 Бактериялардың боялу механизмі
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
4.Микроорганизмдер  физиологиясы
Микроскопиялық саңырауқұлақтардың, актиномицеттердің, ашытқы саңырауқұлақтардың морфологиясы.
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп, саңырауқұлақтар өсіндісі
 Микроорганизмдердің метаболизмі
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
5.Микроорганизмдер генетикасы
 Бояудың күрделі әдістері: Грам және Циль- Нильсен әдісімен бояу, боялу механизмдері.
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп
 Күрделі бояу негіздері
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
6.Инфекция туралы ілім
 Бактериялардың спорасын және капсуласын анықтау
Плакаттар, 
Микроскоп,микропрепараттар
 Спора мен капсуланың функциялары
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
7.Иммунитет туралы ілім
 Бактерия қозғалысын анықтау
Плакаттар,
биопрепараттар,микроскоп
 Жіпшелер қызметі
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
8.Антиген және антиденелер.
 Стерилизациялау әдістері.Қоректік орталар, компоненттері, олардың жіктелуі
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп,қоректік орталар
 Залалсыздандыру әдістері
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
9.Ветеринарлық-санитарлық микробиологияның мақсаттары. Санитарлы- көрсеткіш микробтар
 Микробтардың таза өсіндісін алу әдістері, Аэроб және анаэроб микроорганизмдерді өсіру.
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп, анаэростат, қоректік орталар
 Санитариялық микробиологяны мақсаттары.
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
10.Инфекциялық ауруларды балау әдістері. Патогенді коккалар
Микроорганизмдердің өсінділік қасиеттері
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп
 Микроорганизмдердің қоректік орталарда өсу ерекшеліктері
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
 11.Бруцеллалар 
Микроорганизмдердің ферментативті қасиеттері.Микробтың түрін анықтау
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп, қоректік орталар
 Қоздырғыштардың морфофизиологиялық ерекшеліктері
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
12.Энтеробактериялар.Эшерихиялар туыстарына жалпы сипаттама
 Антибиотиктер мен бактериофагтар, алу жолдары, жіктелуі.
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп,антибиотиктер, бактериофагтар
 Қоздырғыштардың морфофизиологиялық ерекшеліктері
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
13.Топалаң қоздырғышы (сібір жарасы)
 Бактериологияда зертханалық жануарларды пайдалану .  
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп, лабораториялық жануарлар
 Қоздырғыштардың морфофизиологиялық ерекшеліктері
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
 14.Патогенді анаэробтар
Коллоквиум 
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп,реакция компоненттері
Ауруларды балау ерекшеліктері
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау
15.Микобактериялар.Туберкулездің қоздырғыштарына жалпы сипаттама
 Агглютинация реакциясы (АР) Преципитация реакциясы (ПР)
Плакаттар,
биопрепараттар,
микроскоп ,реакция компоненттері
Ауруларды балау ерекшеліктері 
Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

16 Комплементті байланыстыру реакциясы(КБР


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

17 ИФР және ИФА/С/ реакцияларын қоюды меңгерү


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

18 Судың, ауаның және топырақтың микрофлорасы.


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

19 Патогенді коккалар


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

20 Бруцеллезді балау әдістері  


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

21 Колибактериоз  қоздырушысы


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

22  Сальмонеллез қоздырушылары


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

23  Шошқа тільмесі қоздырушысы. Листериялар


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

24 Пастереллалар. Антропозооноз обасының қоздырушысы.  


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

25 Патогенді анаэробтар. Қарасан, қатерлі домбығу, ботулизм, сіреспе қоздырғыштары. 


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

26 Топалаңды (сібір жарасы) балау әдістері  


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

27 Патогенді микобактериялар. Туберкулез және паратуберкулез қоздырушылары.


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

28 Лептоспироз, кампилобактериоз қоздырушылары. 


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

29 Микоз және микотоксикоз қоздырушылары.


Ауызша сұрау, реферат,микроскопиялық препараттарды анықтау

30 Қорытынды бақылау



7  Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі
 

                                                                  Кесте 4 
   Оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар
                                   Саны
                         Студенттер саны
                          Қамтылу пайызы
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
Негізгі
* Бияшев Б.К. Ветеринарная микробиология и иммунология. Алматы, 2007.  -  417 с.
15
18
83
2. Костенко Т.С., Скаршевская Е.И., Гительсон С.С. Практикум по ветеринарной микробиологии и иммунологии.  -  М.,1989.- 272с.
227
18
100
8. Әдебиеттер 
Негізгі әдебиеттер 
8.1 Бияшев Б.К. Ветеринарная микробиология и иммунология. Алматы, 2007.  -  417 с.
8.2 Булашев А Иммунология, Астана,2002
Қосымша әдебиеттер
8.3 Костенко Т.С., Скаршевская Е.И., Гительсон С.С. Практикум по ветеринарной микробиологии и иммунологии.  -  М.,1989.- 272с.
8.4 Толысбаев Б.Т, Шоқанов Н, Булашев А, Бияшев Қ, Мал дәрігерлік микробиология. Алматы,1999  
8.5 Костенко Т.С, Скаршевская Е.И, Гительсон С.С Практикум по      ветеринарной микробиологии и иммунологии, Москва, 1989     
8.6 Радчук Н.А. Ветеринарная микробиология и иммунология .-М.:   	Агропромиздат, 1991.
8.7 Любашенко С.Я. Санитарная микробиология.-М.:
 Пищевая         промышленность, 1980.
8.8 Сайдулдин Т.С Основы серологии.-Алматы: Ғылым, 1992
Пәндер
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz