УМКД

Генетикалық карталар

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМК құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-35.1. 42
/01-2014

ПОӘК
Студенттерге арналған пәннің бағдарламасы
<<Генетикадан үлкен практикум>>

№ 2 басылым
2014 ж.

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Генетикадан үлкен практикум
<<5В011300>> - <<Биология>> мамандығы үшін

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2014

1.ӘЗЕРЛЕГЕН

Құрастырушы__________<<____>>_____ 20___ж., а/ш.ғ.к.
Садыкова Р.А.

<< Биология>> кафедрасының доценті

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Биология кафедрасында отырысында
<<____>>___________ 20___ж.№____хаттама

Кафедра менгерушісі_______Тлеубаева А.В.
2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

Төрайымы____________ Абдишева З.В.
3. БЕКІТІЛДІ
Университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

ОӘК төрайымы____________ Искакова Г.К.

4. 18.09.2013ж. № 1 БАСПАНЫҢ ОРНЫНА КІРГІЗЕЛГЕН

Мазмұны
1.
Жалпы ережелер
2.
Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
3.
Пәнді оқып білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
4.
Курс форматы
5.
Курс саясаты
6.
Баға қоюдың саясаты
7.
Әдебиет тізімі

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

+ Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер:
Садыкова Райгуль Алимгазовна ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты‚ доцент
Биология кафедрасы
Байланыс ақпараты - тел:53-92-19, оқу ғимараты № 3, кабинет № 120
Сабақ өткізу орны - дәрісхана № 126
Берілген пән бойынша кредиттер саны - 3

+ Пәннің қысқаша мазмұны:
Ұсынылып отырған бағдарлама генетика ғылымының қол жеткен табыстары, молекулалық генетика, онтогенез генетикасы мен ген инженериясы салалары бойынша мағлуматтардың жедел жамуы ескерілген. Генетика және селекция тікелей қатысы бар материалдардан басқа бағдарламаға пәнаралық байланыстар ескеріле отырып, генетиканың заңдылықтарын түсіну үшін қажетті білім беретін шектес пәндерден тақырыптар енгізілді. Соның ішінде, хромосоманың құрылысына, өсімдіктер мен жануарлардың көбеюінің цитологиялық негіздеріне, нуклеин қышқылының биохимиясы, онтогенездің заңдылықтарына т.б. қатысы цитологияның, биохимияның т.б. ғылымдардың кейбір бөлімдері берілген.

1.3 Пәнді оқып-білудің мақсаты:
Тұқым қуу мен өзгергіштіктің заңдылықтары, казіргі кездегі генетика ғылымының әдістер мен мәселелері туралы базалық білімдерін қалыптастыру, оларды басқару жолдарын аңықтау.
Студенттердің генетика облысындағы негізгі практикалық іскерліктері мен дағдыларын жетілдіру.
1.4 Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті:
* Тұқым қуалаушылық және өзгергіштіктің заңыдылықтарын және олардың цитологиялық негіздерін талдап зерттеу.
* Қазіргі кездегі генетика ғылымының жетістіктер мен мәселелерімен таныстыру.
* Студенттердің генетикалық көзқарасын дамыту.
Генетиканың басқа биологиялық және жаратылыстану ғылымдар жүйесінде орнын анықтау.

1.5 Оқып-білудің нәтижелелері:
Пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:
* Тұқым қуалаушылықтың молекулалық механизмдерін, тұқым қуалау материалының эволюциялық өзгеруін және ДНК молекуласының маңызын білуі;
* Тірі материяның ұйымдасу деңгейлері мен тірі организмдердің эволюциясының негізгі кезеңдері жөніндегі ақпараттарға ие болу;
* Генетикалық және молекулалық биология есептерді шешу әдістерін игеруі;-
* Селекцияның генетикалық негіздерін, әдістерін, жетістіктерін, биотехнология бағыттарын меңгеруі;
* Адам генетикасын, өзгергіштіктің заңдылықтарын, түрлерін, мутацияларды түсінуі;
* Геннің құрылысы мен атқаратын қызметін бұдандастыру үрдісіні моно- және дигибридтік бұдандастырудың негізгі заңдылықтарын, танымды есептерді құрастыра білу және алынған қорытынды деректер бойынша тұжырым жасауы, зерттеу қортындысы бойынша жазбаша және ауызша есеп беруді істей білуі;
* Генетикалық эксперименттердің қорытындыларына баға беру кезіндегі статистика әдістерін қолдана білуді үйренуі тиіс.

1.6 Курстың пререквизиттері:
1.6.1 Цитология,
1.6.2 биохимия,
1.6.3 анатомия,
1.6.4 физиология,
1.6.5 систематика,
1.6.6 генетика,
1.6.7 ботаника,
1.6.8 зоология,

1.7 Курстың постреквизиттері:
1.7.1 молекулалық биология
1.7.2 эволюциялық ілім
1.7.3 биологияны оқыту әдістемесі
1.7.4 өсімдіктер мен жануарлар экологиясы

2 Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
1 кесте
№
т/б
Тақырыб атауы
Сағаттар
Әдебиет

Дәріс
ЗС
БАОӨЖ
БАӨЖ

1
Дрозофила генетикасы. Дрозофиланың даму циклы. Мутанттардың сипаттамасы.
2
2

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968

2
Қорек ортасы. Қорек ортасын дайындау. Шыбындарды тәжірибеге дайындау.
2
2
5

Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
3
Будандардағы белгілердің еркін комбинациясы. Моногибридті будандастыру.
3
2

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.

4
Дигибридтік және полигибридтік будандастыру.
3
2

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968
5
Трансплантацияның генетикалық теориясы

10
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968
6
Жыныс генетикасы және жыныспен тіркескен белгілердің тұқымқуалауы.
3
2

5
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968

7
Жыныс хромосомалардың ажырамауы және жыныспен тіркес тұқым қуалаудың қалыпты жағдайдан ауытқуы

10
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968

8
Тіркесіп тұқымқуалау және кроссинговер. Генетикалық карталар.
3
2
7,5

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968
9
Дрозофила шыбынының генетикалық картасының толықтығы

7
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968

10
Толық және шала тіркесу себептері

5
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968
11
Летальды гендер.
3
1

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
12
Гендердің орналасуы. Хромосомадағы геннің локусын анықтау.
3
1

10
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968

13
Спонтанды және индукцияланған мутагенез.

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968

14
Дрозофила шыбынында жасанды мутацияларды алу әдістері
2
1

10
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968

15
Ұлпалардың үйлесімділігі генетикасы.
3

6,5

Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.

16
Селекцияның генетикалық негіздері.
3

10,5
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.

БАРЛЫҒЫ:
30
15
22,5
67,5

3 ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
Генетикадан үлкен практикум курсын оқыту өзара байланысты төрт форманы қажет етеді: дәріс, зертханалық жұмыс, БАОӨЖ-оқытушының студентпен өздік жұмысы, және БАӨЖ- студенттің өздік жұмысы.
Дәрістер конспектілері материалды игеруге негіз болып табылады. Дәрісте конспект жазуға әрбір студент міндетті. Конспекті оқулықтардан және оқу құралдарынан алынған материалмен толықтырып, жазып алған өте пайдалы. Конспекті лектор беретін кеңестер кезінде де толықтыруға болады. Зертханалық сабағына дайындалуда келесі қажет болады: практикалық сабақтың тақырыбына сәйкес оқу құралдардан және дәріс материалы бойынша ұсынылған теориялық материалдарды зерттеу; практикум немесе нақты әдістемелік нұсқаулардан жұмыстың мазмұнымен, қажетті құралдар, реактивтер, ыдыспен танысу; алғашқы сабаққа жіберілу алыңған соң жеке тапсырма орындау; қорытындысымен орындалған жұмыстың есебін жазу және оны қорғау. БАОӨЖ және БАӨЖ күнделікті және міндетті дайындықты талап етеді, нақты тапсырма бойынша орындалады және күнделікті оқытушымен тексеріледі. Аудиториядан тыс өздік жұмыста студенттер әдебиетпен жұмыс істеп, үй тапсырмасын орындап, зертханалық сабақтарға дайындалады.

4 КУРС ФОРМАТЫ
<<Генетикадан үлкен практикум>> - 3 кредит.
Курс бойынша 50 минуттық дәріс аптасына 2 рет болады, 50 минуттық зертханалық сабақ және 50 минуттық БАОӨЖ аптасына 1 рет болады. Дәрістерге, практикалық сабаққа, БАОӨЖ-ге қатысуға студент міндетті. Себепсіз босатылған сабақтар қайталап оқытылмайды. Жазбаша үй тапсырмалары (ЖҮТ) көрсетілген уақытта өткізілмесе, қабылданбайды, сондықтан студент белгілі бір балын жоғалтады. Зертханалық сабақтар студентті өздігінен жұмыс істеуге үйретеді, ойлау қабілетін арттырады, сондықтан сабаққа нұсқаудағы сұрақтарға толық жауап беріп және тәжірибе жүргізу үшін кейбір өсімдіктер анатомиясы мен морфологиясыныңмәнін анықтамалық кітаптан тауып, жазып келуі керек. Сол жағдайда ғана тәжірибелік жұмысқа толық қорытынды жасауға болады. Сабаққа дайын емес студент зертханалық сабаққа жіберілмейді, қосымша сабақ жүргізілмейді.

5 курс саясаты
Студент пәнді оқып-білу үрдісінде белсенді және өздік қабілеттерін көрсету міндетті, қалып келу, себепсіз сабақтан қалу, дер уақытта жұмыстарды тапсырмау және оқу үрдісінде пассивті болуда баллдарды алу түрінде штрафтар салынады.

6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
Пән бойынша емтихан бағасы модульдар бойынша, межелік бақылау бойынша және соңғы аттестация бойынша (60%) көрсеткіштер мен емтихан нәтижесінің (40%) қосынды балы түрінде қорытылады, қосындысы 100% құрайды.
Апта және бақылау түрлері бойынша баллдардың таратылуы кестеде келтірілген

<<Генетикадан үлкен практикум>> пәні бойынша балдардың таратылуы
2 кесте
Апта
Бақылау түрі
Балдардың барлығы
Қосымша
1-15
Аудиториялық сабақтарына қатысу және даярлық
60
Оқытушы электрондық журналда оқушының тек сабаққа қатыспау фактісін көрсетеді
Зертханалық жұмыстарды орындау(қорғау)
1
Дрозофила генетикасы. Дрозофиланың даму циклы. Мутанттардың сипаттамасы.
20
Зертханалық сабақта
2-3
Қорек ортасы. Қорек ортасын дайындау. Шыбындарды тәжірибеге дайындау.
20
зертханалық сабақта
4
Будандардағы белгілердің еркін комбинациясы. Моногибридті будандастыру.
20
зертханалық сабақта
5
Дигибридтік және полигибридтік будандастыру.
10
зертханалық сабақта
6
Жыныс генетикасы және жыныспен тіркескен белгілердің тұқымқуалауы.
10
зертханалық сабақта
7
Тіркесіп тұқымқуалау және кроссинговер. Генетикалық карталар.
10
зертханалық сабақта
8
Летальды гендер.
10
зертханалық сабақта
9
Гендердің орналасуы. Хромосомадағы геннің локусын анықтау.
10
зертханалық сабақта
10
Дрозофила шыбынында жасанды мутацияларды алу әдістері
10
зертханалық сабақта
11
Ұлпалардың үйлесімділігі генетикасы.
20
зертханалық сабақта
12
Селекцияның генетикалық негіздері.
20
зертханалық сабақта
Білім алушының өздік жұмысы
1
Дрозофила шыбынының генетикалық картасының толықтығы

Сабақ кестесіне сәйкес
2
Толық және шала тіркесу себептері

Сабақ кестесіне сәйкес
3
Гендердің орналасуы. Хромосомадағы геннің локусын анықтау
60
Сабақ кестесіне сәйкес
4
Дрозофила шыбынында жасанды мутацияларды алу әдістері

Сабақ кестесіне сәйкес
5
Селекцияның генетикалық негіздері.
70
Сабақ кестесіне сәйкес
Оқытушымен білім алушының өздік жұмысы
1
Тіркесіп тұқымқуалау және кроссинговер. Генетикалық карталар.
70
Сабақ кестесіне сәйкес
2
Спонтанды және индукцияланған мутагенез.

Сабақ кестесіне сәйкес
3
Ұлпалардың үйлесімділігі генетикасы.
60
Сабақ кестесіне сәйкес

Межелік бақылау
120

1 апта мен 15 апта аралығында оқу нәтижелері бойынша балдардың барлығы
60+160+260+120

Емтихан балдарының барлығы
400

Академиялық мерзімде балдардың барлығы
980

ӘДЕБИЕТ
Негізгі әдебиет
7.1.1 Жимулев И.Ф.Общая и молекулярная генетика. - Новосибирск: Изд. Сиб. унив., 2002.
7.1.2 Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
7.1.3 Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
7.1.4 Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
7.1.5 Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г..
7.1.6 Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
7.1.7 Мұхамбетжанов К.К. Генетика және селекция негіздері. - Алматы: Санат, 1996.
7.2 Қосымша әдебиет
7.2.1 Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979
7.2.2 Алиханян С.И. Общая генетика. - М.: Высшая школа, 1985.
7.2.3 Инге-Вечтомов С.Г. Введение в молекулярную генетику.М., 1983 г.
7.2.4 Быков А.П. Генетика человека. - М., 1978.
7.2.5 Бриге Ф., Нолэ П. Научные основы селекции растений. - М.: Колос, 1972.
7.2.6 Дубинин Н.П. Горизонты генетики. - М.: Просвещение, 1971.
7.2.7 Дубинин Н.П. Общая генетика. М.: Наука, 1976.
7.2.8 Захаров И.А. Курс генетики микроорганизмов. Минск: Высшая школа, 1978.
7.2.9 Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. - М.: Просвещение, 1979.
7.2.10 Браун А.Д., Фадеева М.Д. Молекулярные основы жизни. М., 1970 г.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz