УМКД

Файл қосу

Бейнелеу астрономиясы. Астрономия тараулары

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласыныңШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

3 деңгейлі СМЖ құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-38-/02-2013

ПОӘК
<< Бейнелеу астрономиясы пәнінің
Студенттерге арналған
№1 басылым 08.01.2014ж.

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

5В011900- <<Шет тілі>> мамандығы үшін

<<Бейнелеу астрономиясы>>

ПӘННІҢ СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН
БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2014

Алғы сөз
1 ҚҰРАСТЫРЫЛДЫ
Құрастырушы - Мешетова Жанагул Скендировна <<Физика>> кафедрасының аға оқытушысы

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Физика>> кафедрасының отырысында
№ хаттама 2014 ж.
Кафедра меңгерушісі _______ Маусымбаев С.С.

2.2 Физика-математика факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
№ хаттама 2014 ж.
Төраға ________ Батырова К.А.

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында мақұлданып және баспаға ұсынылды
№ хаттама 2014 ж.
ОӘК төрағасы ________ Искакова Г.К.

4 АЛҒАШ ЕНГІЗІЛДІ

Мазмұны

* Жалпы мағлұмат
* Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағатты жіктеу
* Пән бойынша әдістемелік нұсқау
* Курстың форматы
* Курстың саясаты
* Баға қою саясаты
7 Әдебиеттер

1 ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТ
+ Оқытушы және пән туралы жалпы мағлұмат
Мешетова Жанагул Скендировна
Кафедра <<Физика>>
Байланыс туралы ақпарат - тел. 77-33-58, №3 оқу ғимараты, № 307 каб.
Сабақты жүргізу орыны - 3ші қабат аудиториялары
Пән бойынша кредит саны - 3

1.2 Бейнелеу астрономиясы пәні мазмұнының қысқаша сипаттамасы.
Астрономия пәні, қысқаша даму тарихы. Сфералық астрономия элементтері. Эклиптика және оның негізгі элементтері. Уақытты өлшеу. Жұлдыздық және күндік уақыт. Күнтізбенің пайда болу және даму тарихы. Күн жүйесінің құрылысы. Тәуліктік параллакс. Ай фазалары. Ай жердің табиғи серігі. Ай мен Күннің тұтылулары, олардың жиілігі және периоды. Планеталардың қозғалыс заңдары.Кеплер заңдары.Космонавтика элементтері. Оптикалық телескоптар және олардың негізгі сипаттамалары. Күн физикасы.Күннің негізгі сипаттамалары. Күн атмосферасы. Қос және санды жұлдыздар. Спектрлі қос жұлдыздар.Айнымалы жұлдыздар. Галактика. Құсжолы.Метагалактикалар.

1.3 Осы курстың мақсаты студенттердің астрономия туралы мағлұматтар алуы;

1.4 Осы пәннің негізгі мақсаты қарастыратын негізгі құбылыстар жайлы білімді,
олардың өту ерекшеліктерін, негізгі ұғымдарды, физикалық шамаларды, олардың
математикалық жазылуларын, өлшем бірліктерін, тәжірибелік әдістердің
негіздерін және өлшеу нәтижелерін өңдеу туралы мағлұматтар беру.

1.5 Курсты оқығаннан соң студент
игеруі қажет:
негізгі құбылыстарды, олардың өту ерекшеліктерін, негізгі ұғымдарды, шамаларды, олардың математикалық жазылуларын, өлшем бірліктерін; тәжірибелік әдістердің негіздерін және өлшеу нәтижелерін өңдеуді; физика заңдарын нақты физикалық есептерге қолдануды, құралдармен жұмыс істеуді;
ұға білуі қажет:
негізгі физикалық заңдылықтарды, олардың табиғатта байқалуын және техникада қолданылуын, математикалық сипатталуын;
меңгеруі қажет:
астрономиялық приборлармен жұмыс істеуді, астрономияның нақты есептерін шығаруды және оны физика заңдарымен байланыстыра білуді;
Курсты оқығаннан соң студент мынаны істей білуі қажет:
- астрономиялық құбылыстың физикалық механизмін аша білуі, белгілі бір нақты процестерде параметрлердің өзгерісіне талдау жасай білуі,
- статистикалық әдісті қолдана білуі;
- құралдармен және жүйелердің негізгі параметрлерін өлшеу әдістерімен
жұмыс істей білуі;

* компьютерді қолдана білуі және өлшеу нәтижесінің статистикалық өңдеуінің нәтижесін ала білуі; молекулалық физика және термодинамика есептерін шығара білуі.

1.6 Курс пререквизиттері:
1.6.1 оптика

1.7 Курс постреквизиттері:
1.7.1 атомдық физика, ядролық физика, кванттық механика, философия.

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІНЕ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ
<<Бейнелеу астрономиясы>> 1 - кесте
№
р/с
Тақырып аттары
Сағаттар саны
Әдебиет
тер

Дәріс
Зерт.сабақ

Машық. саб.
ОБСӨЖ
СӨЖ

1
2
3
4
5
6
7
8

Дәріс№1. Астрономия .
Астрономия пәні, қысқаша даму тарихы. Астрономия тараулары. Астрономияның теориялық және танымдық мәні. Бақылаулар рол
Өздік жұмыс № 1
<<Астрономияның теориялық негіздері. Астрономиялық бақылаулардың ролі>>.

Дәріс № 2. Сфералық астрономия элементтері.
Аспан сферасы, оның негізгі нүктелері мен дөңгелектері. Астрономиялық координат жүйелері. Горизонталь координат жүйелері және оны анықтау. Экваторлық, эклиптикалық координат жүйелері. Кульминация. Меридиандағы жарық көзінің биіктігі. Әр белдеудегі аспан сферасының айналуы.

Дәріс № 3. Күннің көрінерлік қозғалысы.
Эклиптика және оның негізгі элементтері. Планеталардың жылдық қозғалысы. Тропикалық жыл. Зодиак шоқжұлдыздары

Дәріс№4. Уақытты өлшеу мәселелері.
Жұлдыздық және күндік уақыт. Орташа күн тәулігі, шын күн тәулігі. Уақыт тендеуі. Жергілікті, дүниежүзілік, белдеулік, декретті уақыттар. Уақыттың атомдық стандарты.
Өздік жұмыс № 2
<<Уақыт тендеуі. Жергілікті, дүниежүзілік, белдеулік, декретті уақыттар>>.
1

1
3

Дәріс № 5. Күнтізбенің даму тарихы.Жаңа және ескі күнтізбе.
Күнтізбенің пайда болу және даму тарихы.Жаңа және ескі күнтізбе.Универсальды құрал. Географиялық координаттарды және күннің талтүс сызығының бағытталуын анықтаудың жуықтау әдістері.
Өздік жұмыс № 3
<<Күнтізбе, түрлері. Жаңа күнтізбе құру проблемалары. Басқа елдер күнтізбелері туралы ақпараттар>>
1

Дәріс № 6. Әлемнің құрылымы туралы көзқарастың дамуы.
Күн жүйесінің кинематикасы.Астрономияның пайда болуы.Астрономияның ежелгі Грецияда дамуы. Планеталар. Планеталардың көрінерлік қозғалысы. Әлемнің Птолемей ұсынған геоцентрлік жүйесі. Коперниктің гелиоцентрлік жүйесі.
1

Дәріс № 7. Ай жердің табиғи серігі.
Айдың жұлдызға және Күнге қатысты көрінерлік қозғалысы., Ай фазалары. Ай жердің табиғи серігі. Айдың айналуының синодтық периоды. Ай мен Күннің тұтылулары, олардың жиілігі және периоды.
1

Дәріс № 8. Астрофизика мен жұлдызды астрономия негіздері.
Планеталық орбиталардың элементтері.Планеталардың қозғалыс заңдары. Кеплер заңдары. Нутация. Құйындар мен тасқындар.Космонавтика элементтері. ЖЖС, ИНТ орбитасын есептеудің қарапайым тәсілдері.
Өздік жұмыс № 4
<<Арақашықтықты анықтаудың радиолокациялық әдісі.Жылдық және горизонтал параллакс>>.
1

Дәріс № 9 Телескоптар.
Оптикалық телескоптар және олардың негізгі сипаттамалары.телескоп түрлері.Радиотелескоптар. Рогсон формуласы. Абсолютті жұлдыздық шамалар.
Өздік жұмыс № 5
<<Радиотелескоптар, оларды астрономияда қолдану>>.
1

Дәріс № 10 Күн жүйесінің физикасы.
Күн жүйесі жайлы жалпы мағлұмат. Күн физикасы.Күннің негізгі сипаттамалары: Массасы, температурасы, қысымы.Күн спектрі.Күннің ішкі құрылысы. Күн атмосферасы.Күндегі белсенді түзілістер. Олардың магит өрісімен байланысы Күн активтілігінің циклділігі. Күн активтілігінің Жердегі геофизикалық және биологиялық процестерге әсері.
1

Дәріс № 11 Планеталар және олардың серіктері.
Планеталардың жасанды серіктері және автоматты станциялар ұшыру.Айды зерттеу. Планеталар және олардың серіктері. Планеталардың физикалық қасиеттері, негізгі сипаттамалары. Кіші планеталар, кометалар. Сыртқы түрі.
Өздік жұмыс № 6
<<Кіші планеталар, кометалар, негізгі сипаттамалары>>.
1

1,5
3

Дәріс № 12. Жұлдыздардың спектрі және негізгі сипаттамалары.
Жұлдыздардың спектрі және спектрлік классификациясы.Жұлдыз атмосферасының химиялық анализі.. Герцшпрунг-Рессель диаграммасы.
1

Дәріс № 13. Жұлдыздардың түрлері.
Қос және санды жұлдыздар. Спектрлі қос жұлдыздар.Айнымалы жұлдыздар.Жаңа және өте жаңа жұлдыздар. Пульсарлар және нейтронды жұлдыздар. <<Қара құрдым>>.
1

Дәріс № 14. Құсжолы.Галактикалар.
Галактиканың құрылымынан қысқаша мағлұмат.: өлшемдері, формасы, галактикаға кіретін обьектілер. Құсжолы.Галактикада күннің орналасуы.Жұлдыз аралық орта. Галактиканың спиральды құрылымы. Квазарлар. Хаббл бойынша галактикалардың классификациясы.Метагалактикалар.
1

Дәріс № 15 Күн жүйесінің космогониясы.
Кант пен Лапластың космогониялық гипотезалары.Жер мен планеталардың жасы. Кеңейтілген Ғалам проблемасы. Жаңа Ғалам және қалдық сәулелену жайында түсінік.
Өздік жұмыс №7
<<Космология негіздері. Кеңейтілген Әлем теориясы>>.
1

4,5

Барлығы
15

7,5
22,5

3 СТУДЕНТТЕРГЕ ПӘНДІ ОҚЫТУДА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
Пәнді оқып меңгеруі үшін студенттің қолында оқулықтар, оқу құралдары, физикадан зертханалық жұмыстарға әдістемелік нұсқаулар, оқу бағдарламасы (syllabus), өзбетімен жұмысқа әдістемелік құралдар, дәріс конспектілері бар.
Студент барлық аудиториялық сабақтарға және ОКӨБЖ - қа қатысуы міндетті, оқытушымен қосымша сабақ өтуге мүмкіндігі бар.
Студент мерзімінде оқытушыға ӨБЖ тапсырмаларын тапсыруы қажет, зертханалық, машықтану сабақтарына және семинарларға дайын болуы керек.
Студент сабақты босататын болса, оның рейтингісі төмендетіледі, сондықтан ол босатылған сабақтар бойынша бақылау жұмысын орындауы қажет.
Студент оқу сабақтарының барлық түрлерінде белсенді жұмыс істеуі қажет, оның жұмысы баллмен бағаланады да, қосылып аралық және қорытынды рейтинг қойылады.
ОКӨБЖ - қа сабақ және өзбетімен жұмыс кезінде қиындық тудырған сұрақтар шығарылады. Егер ондай сұрақтар туындамайтын болса, дәріс бойынша білімін кеңейтіп тереңдетеді, қосымша ғылыми әдебиеттермен танысуына болады. Қарастырылып отырған сұрақтар бойынша студент баяндама жасауына болады.
4 КУРСТЫҢ ФОРМАТЫ
Студентке қойылатын талаптар:
Сабаққа қатысу: Дәріс, машықтану сабақтарына қатысу міндетті түрде. Қандай да бір себептермен сабақты босататын жағдайда да студент өзбетімен жұмыс тақырыптарын дәл уақытында өткізу қажет, ал босатылған сабақтар тақырыбы бойынша бақылау жұмысын жазу немесе тест тапсыру керек.
Мінез-құлық: Сабақ уақытында үнемі тәртіп бұзған студент аудиториядан шығарылып жіберіледі немесе бүкіл курс бойынша <<қанағаттанғысыз>> деген баға қойылады.
Бақылау тапсырмалары: Міндетті түрде оларды дәл уақытында орындап тапсыру керек. Уақытынан кешіктіріліп тапсырылған тапсырмалар автоматты түрде төмендетіледі бағаланады.
Межелік аттестация: Межелік аттестация сабаққа қатысу, өзбетімен жұмысты дәл уақытында өткізу, сабақ кезінде ауызша және жазбаша түрде тапсыру, межелік бақылау нәтижесінде қойылады.
5 КУРСТЫҢ САЯСАТЫ
Көшіру мен плагиат: Кез-келген көшіріп алу немесе плагиат (басқа студенттердің дайын тапсырмалары мен шығарылған есептерін қолдану) анықталатын болса студент аудиториядан шығарылып жіберіледі немесе бүкіл курс бойынша "қанағаттанғысыз" деген баға қойылады.
Ұялы телефондар: Сабақ кезінде өшіріліп қоюы керек.
Емтихан: Қорытынды ауызша емтиханға пән бойынша қойылатын ең жоғары баллдың 50% алған студенттер жіберіледі. Емтихан кезінде студент ұсынылған 2 сұрақ материалы бойынша жауап беруі және курс бойынша берілген есепті шығаруы керек.
6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ.
Студенттің пәнді меңгергенін оқытушы бағалайды. Студенттің жұмысын бағалаудың төрт мүмкін деңгейі қарастырылады:
репродуктивтікөмектесуарқылы (тану, қайталау);
репродуктивтікөмексіз (ескесақтаужәнетиптікесептердішығаруға
қолдану);
эвристикалық (типтікемес, қиынесептедлішығару);
творчестволық (оқу-зерттеунемесеғылыми-зерттеужұмыстары
барысындапроблемалықесептердішығару.
Осы білімдеңгейлерлерінесәйкесбағақойылады.
Біріншідеңгей - 3 (қанағаттанарлық), екіншідеңгей - 4 (жақсы), үшіншідеңгей - 5 (өтежақсы) - кебағаланады.
<<Бейнелеу астрономиясы>> пәні бойынша баллдарды бөлу
2 - кесте
Апталар

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

баллдар
Дәрістер

СОӨЖ

10
30

30
10
СӨЖ

25
25

40
10
Межелікбақылау

Барлығы

150

35
55

70
110

7 Әдебиеттер
7. 1. Негізгі
7.1.1. Дагаев М.М и др. Астрономия.- М., Наука.-1983.-384 с.
7.1.2. Мекебаев К.Р., Уразбаева К.Т., Мешетоав Ж.С. Астрономия, оқу құралы.-Семей . Тенгри, 2005
7.1.3. Бекбасаров Н.М. Астрономияға кіріспе. Алматы <<Рауан>>, 1996ж.
7.1.4. Волынский В.А. Астрономия.- М., Наука,1971.
7.1.5. Дагаев М.М. Сборник задач по астрономии.- М., Просвещение.-1980.-128 с.
7.1.6. Бакулин П.И., Конович Э.В., Мороз В.И.Курс общей астрономии.- М., Наука.-983.-560 с.
7.1.7. Воронцов- Вельяминов Б.А. Сборник задач и практических упражнений по астрономии.- М., Наука.- 1977.

7.2. Қосымша

7.2.1. Шкловский М.И. Вселенная. Жизнь. Разум. - М., Наука.-1984.
7.2.2. Баулин и др. Курс общей астрономии.- М., Наука.-1983.
7.2.3. Курышев В.И. Практикум по астрономии.- М., просвещение.-1986.- 144с.
7.2.4. Климишин И.А. Астрономия наших дней. - М., Наука.-1980.- 456 с,

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz