УМКД

Жалпы тіл білімі. Тіл біліміне кіріспе

ПӘННІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Жалпы тіл білімі
5 В 020500 - <<Филология: қазақ тілі>>

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ
2014
Алғы сөз
1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушы: -- -- -- -- <<09>> 09 2014 ж. Сәмекбаева Э.М., ф.ғ.к., доцент <<қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі>> кафедрасы

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1 <<Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі>> кафедрасының мәжілісінде

Хаттама №__1_ <<__09_>> ____09_____2014жыл.

Кафедра меңгерушісі _______________ Мұқанова Қ.Қ.

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросының отырысында

қарастырылды

Хаттама №__1_ <<__10_>> _09__2014 ж.

Төраға _________________Сәмекбаева Э.М.

3 БЕКІТІЛГЕН

Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралып, баспаға ұсынылды

Хаттама №__1_ <<__11_>> _____09______20 14ж.

Төраға _________________Искакова Г.К.

4 №2 баспа <<__02__>> ____09______ 2013ж. ОРНЫНА

Мазмұны
1 Қолданыс саласы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқу пәнінің (модулдің) мазмұны
5 Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі
6 Оқу-әдістемелік әдебиетімен қамтамасыз ету картасы
7 Әдебиеттер

1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
5В020500 -<<Филология: қазақ тілі>> мамандығы бойынша оқитын пәннің оқу-әдістемелік кешеннің құрамындағы оқытушыға арналған <<Жалпы тіл білімі>> пәні бойынша бағдарлама.
2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
Аталған оқытушыға арналған бағдарлама <<Жалпы тіл білімі>> пәні бойынша оқу үрдісін ұйымдастыру тәртібін келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сай бекітеді:
- Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары;
- <<5В020500>> - <<Филология: қазақ тілі>> мамандығының типтік оқу жоспары;
- СТУ 042-ГУ-4-2014 Университет стандарты <<Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеу және рәсімдеу жалпы талаптары>>;
- ДП 042-1.01-2014 Құжатталған рәсімдеме <<Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің құрылымы және мазмұны>>.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
Жалпы тіл білімі - тіл ғылымының жалпы тілдік теориясы. Ол - бүкіл тіл туралы ғылымның бағыт - бағдарын белгілейтін компас ғылым.
Бұл пән - білімалушыларды теориялық лингвистиканың ең негізгі, өзекті мәселелерімен таныстырады. Оларға жалпы тіл білімі ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт-бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты мәселелерінен жүйелі білім береді. Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі төрт бөлімге бөлінеді: лингвистика тарихы, тіл теориясы, лингвистикалық әдістер мен методикалар, тіл білімінің басқа ғылымдармен қарым-қатынасы.
3.2 Пәнді оқыту мақсаты: <<Жалпы тіл білімі>> пәнінің алға қоятын мақсаты - оқушыларды теориялық тіл білімінің ең негізгі, өзекті мәселелерінен хабардар ету. Оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт - бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты - басты проблемалардан оқу бағдарламасы талабына сай жүйелі білім беру. Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі үш бөлімге бөлінеді: тіл теориясы, тіл ғылымының тарихы, тіл ғылымындағы әдістер мен әдістемелер.Бұл бөлімдердің әрқайсысы өз ішінен бірнеше тарауларға, параграфтарға жіктеледі.
Білімалушыларға теориялық білім беріп, сол теориялық түсінікті пайдаланып тілдік элементтердің құрылымдық ерекшеліктерін талдаулар жасау арқылы еркін пайымдай алатындай дәрежеде білім беру.
<<Жалпы тіл білімі>> - ғылыми-теориялық білім беруді мақсат ете отырып, оның болашақта зерттелуге тиіс мәселелеріне байланысты студенттерді ғылыми ізденіске баулуды өзінің міндеті деп санайды.
3.3 Пәнді оқудың негізгі міндеттері:
- Лингвистикада тіл білімін жеке тіл білімі және жалпы тіл білімі деп екіге бөлінетіндігін түсіндіру;
- Жалпы тіл білімі қарастыратын мәселелерді сөз еткенде, олар жөнінде белгілі тұжырымдар жасағанда жеке тілдерді зерттеу нәтижелері басшылыққа алынатындығын ашып көрсету;
- Тіл мәселелеріне байланысты жазылып сақталған, біздің заманға жеткен деректердің ең көнесі Ежелгі Қытай, Үндістан, Ежелгі Греция елдеріндегі ғылыми мұралардың өзара байланыстарын көрсету;
* Жалпы тіл білімі дүние жүзіндегі тілдердің барлығына немесе басым көпшілігіне тән универсалды мәселелерді қарастыратындығына талдау жасау;
- Грамматикалық форма мен грамматикалық мағынаның ерекшеліктерін айқындау, олардың жасалу жолдары мен тәсілдеріне тоқталу;
- Тілдің өзіндік табиғаты мен мәні, ойлаумен, қоғаммен байланысы, атқаратын қызметі, тілдің құрылымыөзара байланысы, тілдің таңбалық, жүйелік сипаттары, дыбыс тілінің шығуы жайлы толық мағлұмат беру;
- ХІХ ғ. лингвистикасы, ХХ ғ. лингвистикасының қалыптасуы мен дамуы жайлы , тілдің даму заңдылығы туралы жан-жақты түсінік беру.
3.4 Білім алу нәтижесі:
Пәнді оқу нәтижесінде білімалушы міндетті:
- Жалпы тіл білімінің өзекті мәселелерін білуі керек;
- алған білімдерін практикада қолдана білу;
- тілдік талдаудың негізгі әдістерін меңгеру керек;
- жалпы тіл біліміне қатысты теориялық мәселелерді игеру қажет;
- осы салаға қатысты барлық теориялық және практикалық дағдыларды ұғып алу қажет;
- тіл білімі тарихының даму және қалыптасу сатылары, бағыттарын түсіну;
- өзіндік пікір айта алу;
- негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай білу.
3.5 Пән пререквизиттері:
3.5.1Тіл біліміне кіріспе
3.5.2 Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы
3.5.3 Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы
3.5.4 Қазақ тілінің морфологиясы
3.6 Пән постреквизиті:
3.6.1 Әлеуметтік лингвистика
3.6.2 Когнитивтік лингвистика
3.6.3 Этнолингвистика

3.7 Жұмыс оқу жоспарынан үзінді:
1 кесте
Курс
Семестр
Кредит
Дәріс
сағ.
Практ.сағ.
БОӨЖ
сағ.
БӨЖ
сағ.
Жалпы
сағ.
Қорытынды
бақылау түрі
3
6
2
15
15
15
45
90
Емтихан

4 ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛДІҢ) МАЗМҰНЫ
2 кесте
Тақырыптардың аталуы және мазмұны
Сағат саны
1
2
Дәріс сабақтары

1 модуль. Жалпы тіл білімінің қалыптасуы.
1.Жалпы тіл білімінің нысаны мен негізгі мәселелері, салалары. Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы
1
2.Тілдің өзіндік сипаттары. Тілдің табиғаты мен мәні.
Тіл және қоғам. Дыбыс тілінің пайда болуы
1
3.Тіл және этникалық бірлік. Тілдердің бөліну, бірігу үдерістері
1
.4. Әлемдік тілдер. Сөйлеу тілі мен кітаби тіл. Әдеби тіл.Тілдің диалектілік, әлеуметтік жіктері.
1
5.Тіл және ойлау. Тіл және сана. Тілдік мағына
1
6.Тілдің таңбалық , жүйелік, құрылымдық сипаты. Тіл деңгейлері. Грамматикалық категориялар
1
7.Тілдің даму заңдылықтары. Тілдік өзгерістердің ішкі, сыртқы себептері. Тілдік одақ. Ностратикалық тілдер
1
8.Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі.
Ежелгі Қытай тіл білімі. Ежелгі Үнді тіл білімі. Ежелгі Грек тіл білімі.
Рим тіл білімі

1
9.Орта ғасыр тіл білімі. Араб тіл білімі. Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. Универсал грамматика.

1
10.XIX ғасыр тіл білімі. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі. Тіл философиясы. Типологиялық зерттеу.

11. XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер.

1
12.XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер.
1
13. XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. Структуралық тіл білімі.
1

14.Кеңестік тіл білімі. Түркі тілдері туралы ғылым.

15.Тіл білімінің әдістері және олардың түрлері. Тіл біліміндегі талдау тәсілдері
1
Тәжірибелік сабақтар
1
1 модуль. Жалпы тіл білімінің қалыптасуы.
1.Жалпы тіл білімінің нысаны мен негізгі мәселелері, салалары. Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы
1
2. Тілдің табиғаты мен мәні, қызметтері. Тіл және қоғам. Тіл және этникалық бірлік. Әлеуметтік тіл білімі, оның қарастыратыны.

1
3. Тіл және ойлау. Тіл және сөйлеу. Тіл және сана
1
.4. Тілдің таңбалық, жүйелік, құрылымдық сипаттары
1
5. Тіл деңгейлері. Грамматикалық категориялар
1
6. Тілдің даму заңдылықтары.Тілдік одақтар
1
7. Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі
1
8. Орта ғасыр тіл білімі. Араб тіл білімі
1
9. Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. Универсал грамматика .
1
10. XIX ғасыр тіл білімі
1
11. ХІХ ғасыр тіл білімінде қалыптасқан тіл білімі мектептері мен ағымдары. Ф.де Соссюрдің лингвистикалық көзқарастары
1
12. ХХ ғасыр тіл біліміндегі бағыттар. Сөздер мен заттар.

1
13. ХХ ғасыр тіл біліміндегі бағыттар. Эстетизм. Неолингвизм. Социологиялық мектеп жайлы толық түсініктеме беру
1
14. XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. Структуралық тіл білімі.
1
15. Кеңестік тіл білімі.Тіл теориясы.
1

5 БІЛІМАЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ

5.1 Тіл мен ойлау
5.2 Тіл мен сөйлеу
5.3 Тіл және этникалық бірлік
5.4 Ежелгі дәуір тіл білімі
5.5 Орта ғасыр тіл білімі
5.6 XIX ғасыр тіл білімі
5.7 XIX ғасыр тіл білімі

6 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ

3 кесте
Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы
Саны
Студенттердің саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
2
3
4
1. Маманов, Ы. Қазақ тіл білімінің мәселелері. "Арыс қоры".- Алматы: Арыс, 2007.-482б.
2
30
7 %
2. Невченко В.Н. Введение в языкознание.
-Москва.:Дрофа., 2008.
-463с.

2
30
7 %
3. Попова З.Д.Общее языкознание.
-Москва: АСТ:Восток-Запад,2007.-408с.

2
30
7%
4. Исаев , С. Қазақ тіл білімінің мәселелері [Текст] = Вопросы казахского языкознания .- Алматы, 2011
3
30
10%
5.Шаяхметұлы.Қ. Қазіргі қазақ тілі. Сөзжасам-дериватология, сөзөзгерім-морфология. Семей; Новосібір: Талер-Пресс, 2007.- 334б.
3
30
10%
6.Жүнісова, М.Ә. Қазіргі қазақ тілі: оқу құралы.
- Алматы: Дарын, 2008.- 274 б.
5
30
10%
7. Шалабай, Б. Қазіргі қазақ тілі синтаксис. - Алматы: Қазақ университеті, 2012
.- 185б.
4
30
10%
8.Копыленко М.М. Избранные труды в 2-томах. - Алматы::Ин-т языкознания им. А.Байтурсынова.2010.,
-443с.
2
30
7 %
9.Норман Б.Ю.Лингвистические задачи. - Москва: Флинта-Наука.2009.-271с.
2
30
7 %
10.Аханов К. Грамматика теориясының негіздері: жоғары оқу орындарының филология факультеттеріне арналған оқу құралы / К. Аханов.
- Алматы: Өлке, 2010. - 240 б.
10
30
33 %
11.Сағындықұлы, Берік. Қазақ тілінің тарихы. Жаңа курс: лекциялар /
Б. Сағындықұлы, Ш. Омарбеков; Әл-Фараби атынд. Қазақ Ұлттық университеті. - Алматы: Қазақ университеті, 2011. - 145 б.
2
30
7 %

7 ӘДЕБИЕТТЕР
7.1 Негізгі әдебиет
7.1. 2 Сағындықұлы, Берік. Қазақ тілінің тарихы. Жаңа курс: лекциялар /
Б. Сағындықұлы, Ш. Омарбеков; Әл-Фараби атынд. Қазақ Ұлттық университеті. - Алматы: Қазақ университеті, 2011
7.1. 3 Рамазанова, Ш. Қазақ тілі: оқу құралы / Ш. Рамазанова; Әл-Фараби атын. Қазақ Ұлттық университеті. - Алматы: Қазақ университеті, 2012
7.1.4 Исаев , С. Қазақ тіл білімінің мәселелері// Вопросы казахского языкознания .- Алматы, 2011
7.1.5 Копыленко М.М. Избранные труды в 2-томах. А:Ин-т языкознания им. А.Байтурсынова., 2010
7.1.6 Попова З.Д.Общее языкознание. -Москва: АСТ:Восток-Запад, 2007
7.1.7 Аханов К. Грамматика теориясының негіздері: жоғары оқу орындарының филология факультеттеріне арналған оқу құралы / К. Аханов.
- Алматы: Өлке, 2010
7.1.8 Шалабай, Б. Қазіргі қазақ тілі синтаксис. - Алматы, 2012
7.2 Қосымша әдебиет
7.2.1 Ковчиков. В.А. Психолингвистика.Теория речевой деятельности.
- Москва: Астрель, 2007
7.2.2 Шаяхметұлы.Қ. Қазіргі қазақ тілі. Сөзжасам-дериватология, сөзөзгерім-морфология. Семей; Новосібір: Талер-Пресс, 2007
7.2.3 Копыленко М.М. Избранные труды в 2-томах. А:Ин-т языкознания им. А.Байтурсынова., 2010.,2010
7.2.4 Норман Б.Ю.Лингвистические задачи. - Москва: Флинта-Наука., 2009
7.2.5 Маманов, Ы. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2007
7.2.6 Невченко В.Н. Введение в языкознание. - Москва: Дрофа., 2008
7.2.7 Жүнісова, М.Ә. Қазіргі қазақ тілі: оқу құралы .- Алматы: Дарын, 2008

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz