Файл қосу

Химиядан мектеп оқушыларының өздік жұмыстарының формалары және ұйымдастыру әдістемесі



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                    3 деңгейлі СМК құжаты
                                   ПОӘК
                            ПОӘК 042-16-13.1.04
                                   /01-2013
                                       
                                   ПОӘК
 Оқытушыға арналған  пәннің   бағдарламасы
<<Химиядан  мектеп оқушыларының өздік  жұмыстарының  формалары және ұйымдастыру  әдістемесі>> 
                                       
                             № 2 басылым
                                10.01.2013 ж.
                                       
                                       
	
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
            ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                                       
<<Химиядан  мектеп оқушыларының өздік  жұмыстарының  формалары және ұйымдастыру  әдістемесі >>
           5В060600  -  <<Химия>> мамандығы үшін
                                       
  ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН  ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
	
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                 Семей  
                                     2013


                                Мазмұны

* Қолдану саласы    
* Нормативтік сілтемелер 
* Жалпы ережелер 
* Оқу пәннің (модульдің) мазмұны 
* Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптардың  тізімі 
* Пән бойынша оқу-әдістемелік карта
* Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
* Әдебиеттер













	















1 ҚОЛДАНУ  САЛАСЫ

<<5В060600>>  -  <<Химия>> мамандығы студенттеріне арналған <<Химиядан  мектеп оқушыларының өздік  жұмыстарының  формалары және ұйымдастыру  әдістемесі>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешеннің кұрамына енгізілген оқытушыға арналған пәннің бағдарламасы.

2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

<<Химиядан  мектеп оқушыларының өздік  жұмыстарының  формалары және ұйымдастыру  әдістемесі >> пәнінің оқытушыға арналған бағдарламасы келесі құжаттар талаптары мен ұсыныстарына сәйкес құрастырылған және аталған пән бойынша оқу процесін ұйымдастыру тәртібін  белгілейді:
- ҚР <<Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты>> 23 тамыз 2012 ж. № 1080 қаулысымен іске қосылған және бекітілген;
<<5В011200>>  -  <<Химия>> мамандығының Типтік оқу жоспары, ___2013 ж. № ___ бұйрығымен іске қосылған және бекітілген;
- СТУ 042-СГУ-5-2012<<Пәндердің оқу- әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты;
         - ДП  042-1.07-2012 <<Пәндердің оқу- әдістемелік кешенініңқұрылымы және мазмұны>> құжаттандырылған процедурасы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1. Пәннің  қысқаша мазмұны:
<<Химиядан  мектеп оқушыларының өздік  жұмыстарының  формалары және ұйымдастыру>>  әдістемесі пәні бакалавр дайындау барысында маңызды орын алады және <<Химия>> мамандығында оқитын студенттер үшін таңдау компоненті пәндер блогының пәні,   өйткені студенттерге кәсіби жұмыс барысында мұғалімдік  қызметінің  практикасын игеруі қажет.
3.2 Пәнді оқып-білудің мақсаты: 
Оқушылардың өздік  жұмыстарын   сабақтың әр  түрлі  кезеңдерінде,  сабақтан  тыс  уақыттарда  ұйымдастыру, түрлері, ұйымдастыру  формалары  және соған байланысты әдістемелік мәселелері.

  + Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті:
Студенттерді химиядан  мектеп оқушыларының өздік  жұмыстарының  формалары және ұйымдастырудың  педагогикалық-психологиялық  негіздерімен таныстыру, олардың практикада  қолданылуының  әдістемесін  игеру  және оларды       ғылыми-зерттеу  жұмыстарын  орындау барысында,педагогикалық  практика  кезінде  студентке  жүктелген оқу-тапсырмаларын  орындауда қолдану.
3.4Оқып-білудің нәтижелелері:
	Пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:
* Химиядан  сабақтың әр   түрлі  кезедеріне  сәйкес  оқушылардың  өздік  жұмыстарын  ұйымдастыруға  байланысты әр түрлі  оқыту әдістерін қолдана  отырып,  сабақтың  толық  жаоспарларын  құрастыра  білуі тиіс;    
* оқулықпен жұмыс, қосымша әдебиеттермен, анықтамалық әдебиеттермен жұмыс, оқытушы сұрағына жауап әзірлеу, сарамандық сабақтардың есебін беру, тірек конспектілері, сызба нұсқа, сұлбамен жұмыс, топ серуен материалын өңдеу, химиялық сөз жұмбақ, викторинаға әзірлік, берілген тақырыпқа реферат жазу, химиялық әңгіме құрастыра білуі тиіс; 
* ақпаратты қайта өңдеу, қабылдау жолдарының түрлері мен негізгі әдістерін, компьютермен ақпаратты басқару үшін қолдана алуды меңгеру тиіс;
* жаңа  сапаға  жетуге  мақсатталған пәндерді  оқыту  процессінде жаңартпашыл  әдістерді  қолдана  білу;  кәсіптік  ақпарат көздеріне бағыттау  тәсілдерін (журналдар, сайттар,білім  порталдары) игеруі тиіс;

3.5 Курстың пререквизиттері:
* Химияны  оқыту  әдістемесі 
* Бейорганикалық  химияның теориялық  негіздері 
* Органикалық  химияның теориялық  негіздері 
* Мектеп химия  экспериментін  жүргізу  әдістемесі 
3.6 Курстың постреквизиттері:
* келешекте ұстаздық  қызметінде;
* ғылыми-зерттеу  жұмыстарын  орындау барысында;
* педагогикалық  практика  кезінде  студентке  жүктелген оқу-тапсырмаларын  орындауда;

3.7Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
                                                                    1кесте
                                   Курс
                                Семестр
                              Кредиттер
                                 ДР сағ.
                                СПС сағ.
                                 ЗС сағ.
                               ОСӨЖ (сағ)
                                СӨЖ сағ.
                                Бар-лығы
                                    сағ.
                  Қорытынды бақылау түрі
                                       4
                                       7
                                       3
                                      30
                                      15
                                       -
                                     22,5
                                     67,5
                                      135
                                емтихан

                                       
                                       
           4 ОҚУ ПӘННІҢ(МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ
                                                                               
                                                                    2кесте
 Тақырыбтардың атауы және олардың мазмұны 
                             Сағат саны 
                                       1
                                       2
1 МИКРОМОДУЛЬ <<МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ӨЗДІК  ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ  ТЕОРИЯСЫ>>
                         Дәріс сабақтары
Химияның  оқу-әдістемелік  жүйесінде  өздік  жұмыстар 
                                       2
Оқушылардың өздік жұмыстарын ұйымдастырудың педагогикалық-психологиялық аспектілері.
                                       2
Өздік жұмыс  -  оқу іс-әрекетінің  жоғарғы формасы  
                                       2
Оқушылардың өздік жұмыстарының  жіктелуі ,ерекшелігі 
                                       2
Өздік  жұмыстардың  әдістері 
                                       2
Өздік жұмыстарын сыныптан тыс уақытта  ұйымдастыру формаларының   әдіс-тәсілдері 
                                       2
Өздік  жұмыстардағы  сараланған  тапсырмалардың   жүйесі 
                                       2
                    Практикалық сабақтар
Химияны оқып-үйрену үрдісінде оқушылардың  оқулықтармен  жұмыс дағдысын  игере білуі
                                       3
Оқушыларда   химиялық  білімдерді  қорытындылау  және  жүйелей алу  дағдыларын  қалыптастыру
                                       3
VІІІ-ІХ сыныптарда  химияны оқып-үйренуді оқушылардың танымдық әрекеттеріне   байланысты өздік  жұмыстары 

                                       1
2 МИКРОМОДУЛЬ <<МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ӨЗДІК  ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ  ПРАКТИКАСЫ>>
                         Дәріс сабақтары
Өздік жұмыстарын  ұйымдастыру формаларының   өткізудің әдіс-тәсілдері 
                                       2
Өздік жұмыстарды  ұйымдастыруда  оқыту  құралдарының маңызы.
                                       2
 Сабақтың кезеңдерінде және әр түрлі оқыту формаларында өздік  жұмыс тапсырмаларын  қолдану  әдістемесі
                                       2
 8- сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
                                       2
9 -сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
                                       2
10 -сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
                                       2
11- сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
                                       2
Химиядан бейінді  және бейін алды оқытуда  өздік  жұмыстар  жүйесі
                                       2
                    Практикалық сабақтар
                                       
VІІІ-ІХ сыныптарда  химияны оқып-үйренуді оқушылардың танымдық әрекеттеріне   байланысты өздік  жұмыстары 
                                       2
VIII-IX сыныптарда  химияны оқып-үйренуді ұйымдастыру формаларына байланысты  оқушылардың өздік  жұмыстары 

                                       3
Сабақтан  тыс  жұмыстарда  өздік  жұмыстарды  ұйымдастыру әдістемесі  
                                       3
                                       
5 СТУДЕНТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ТАҚЫРЫБТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ 


 5.1.Химиялық элементтер, заттар және химиялық реакциялар туралы алғашқы химиялық түсініктерді  қалыптастыруға байланысты  өздік  жұмыстар жүйесі 
5.2. Д.И.Менделеевтің  периодтық заңын оқытуға байланысты  өздік  жұмыстарды  ұйымдастыру . 
5.3. <<Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары>> тақырыбын оқытуға байланысты  өздік  жұмыстар жүйесі. 
5.4. Органикалық қосылыстарды оқытудағы өздік  жұмыстар жүйесі. 
























* ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
                                                                             		
                                                                  3 кесте	
                               Тақырыбы
Көрнекті құралдар,
ТОҚ,
зертханалық тақталар (стенд)

Өз бетімен оқып үйренуге арналған сұрақтар
Бақылау нысанасы

                               Дәрістер
                            Практикалық
                               сабақтар
                                                                               
                                                                               
                                                                               
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
Химияның  оқу-әдістемелік  жүйесінде  өздік  жұмыстар 
Химияны оқып-үйрену үрдісінде оқушылардың  оқулықтармен  жұмыс дағдысын  игере білуі
Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
дидактикалық материалдар
* Өздік  жұмыстар  жөнінде  педагогтардың  пікірі  қандай?
* Өздік  жұмыстарға қанадай  анықтама  беріледі?
* Өздік  жұмыстардың  маңызы  неде?
                                                                               
Әңгімелесу,
өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау 
Оқушылардың өздік жұмыстарын ұйымдастырудың педагогикалық-психологиялық аспектілері.

Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
* Оқушылардың таным  әрекетінің  психологиясы ерекшеліктері қандай?
* Өздік  жұмыстарды  орындау кезінде  қандай таным  әрекеттері жүзеге  асады?
* Оқушылардың өзіндік танымдық белсенділіктерін арттыру әдістерінің сипаты қандай?
Әңгімелесу, өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау
Өздік жұмыс  -  оқу іс-әрекетінің  жоғарғы формасы  

Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
дидактикалық материалдар
* Оқушылардың өздік  жұмыстарында  оқушы  іс  әрекеті қандай?
* Оқушылардың өздік  жұмыстарында  мұғалім іс  әрекеті қандай?
* Өздік  жұмыстарды  орындауға  қандай  талаптар  қойылады?
                                                                               
Әңгімелесу,
өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау 
Оқушылардың өздік жұмыстарының  жіктелуі , ерекшелігі 
Оқушыларда   химиялық  білімдерді  қорытындылау  және  жүйелей алу  дағдыларын  қалыптастыру
Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
* Өздік жұмыстардың дидактикалық  мақсатқа  сай  түрлері қандай?
* Оқушылардың  танымдық  әрекетіне байланысты  типтерін атаңыз?.
* Ұйымдастыру  формаларына байланысты қалай жіктеледі?.
*  Өздік жұмыстардың білім  көздеріне  байланысты  жіктелуін сипаттаңыз?

Әңгімелесу, өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау
Өздік  жұмыстардың  әдістері 

Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
* Байқаудың өзіндік  таным  әрекетіндегі  ролі  қандай?
*  Оқу  эксперименттері арқылы өздік  жұмыстардың маңызы  неде?
*  Есеп шығару арқылы   оқушылардың   ізденісін дамытудың  мүмкіндігі  қандай? 
* Оқулықтармен  жұмыстың білім білік дағдыларын  қалыптастырудағы мәні  неде?


Әңгімелесу,
өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау 
Өздік жұмыстарын сыныптан тыс уақытта  ұйымдастыру формаларының   әдіс-тәсілдері 

Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
* Конспекті жасаудың талаптары  қандай?
* Рефератқа  қандай талаптар  қойылады?
* Аннотация қандай мақсатта жасалады?
* Баяндама дайындауда  оқушының  іс-әрекеті қалай  жүзеге  асырылады?
                                                                               
Әңгімелесу, өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау
Өздік  жұмыстардағы  сараланған  тапсырмалардың   жүйесі 
VІІІ-ІХ сыныптарда  химияны оқып-үйренуді оқушылардың танымдық әрекеттеріне   байланысты өздік  жұмыстары 

Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
* Үлгі  бойынша  өздік  жұмыстың  тапсырмаларына мысал  келтір?
* Реконструктивті-өздік  жұмыстардың  тапсырмаларының  ерекшелігі  неде?
* Эвристикалық өздік  жұмыстардың  тапсырмаларының ерекшелігі?
* Шығармашылық (зерттеушілік) өздік  жұмыстардың  тапсырмаларының  сипатын көрсет?  
                                                                               
Әңгімелесу,
өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау 
Өздік жұмыстарын  ұйымдастыру формаларының   өткізудің әдіс-тәсілдері 

Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
                                                                               
Әңгімелесу, өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау
Өздік жұмыстарды  ұйымдастыруда  оқыту  құралдарының маңызы.

Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
* Оқушылардың  өздік  жұмыстарын  ұйымдастыруда  техникалық  құралдардың орны
* Химия сабақтарында тірек схемалары мен тірек сигналдарын қолдану,олардың  дидактикалық  ролі
                                                                               
Әңгімелесу,
өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау 
 Сабақтың кезеңдерінде және әр түрлі оқыту формаларында өздік  жұмыс тапсырмаларын  қолдану  әдістемесі
VIII-IX сыныптарда  химияны оқып-үйренуді ұйымдастыру формаларына байланысты  оқушылардың өздік  жұмыстары 

                                                                               
* Жаңа тақырыпты өту кезіндегі оқушылардың өздік жұмысы.
* Өтілген материалды бекіту мен қайталау кезінде өздік жұмысты қолдану
* Эксперименттік практикумдар мен эксперименттік есептер шығару кезіндегі  өздік жұмыстар
                                                                               
Әңгімелесу, өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау
 8- сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі

Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
* <<Алғашқы химиялық ұғымдар>> материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
* <<Д.И.Менделеевтің периодтық заңын және периодтық жүйесін,атом құрылысы>> материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
* <<Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластары>> материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
Әңгімелесу,
өздік  жұмыс  тапырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау 
9 -сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
                                                                               
Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
9 -сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
Әңгімелесу, өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау
10 -сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
Сабақтан  тыс  жұмыстарда  өздік  жұмыстарды  ұйымдастыру әдістемесі  
Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
10 -сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
Әңгімелесу,
өздік  жұмыс  тапырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау 
11- сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
                                                                               
Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
11- сынып химия  курсын материалдарын  оқып  - үйренудегі   өздік  жұмыстардың жүйесі
Әңгімелесу, өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау
Химиядан бейінді  және бейін алды оқытуда  өздік  жұмыстар  жүйесі
                                                                               
Дәріс материалдары  бойынша презентациялар,
Химиядан бейінді  және бейін алды оқытуда  өздік  жұмыстар  жүйесі
Әңгімелесу,
өздік  жұмыс  тапсырмаларының түрлерін  жазбаша  орындау 
                                                                               
                                                                               
                                                                               
                                                                               
                                                                               
                                                                               
                                                                               
                                                                               
                                                                               

7 Оқу-әдістемелік әдебБиетпен қамтамасыз етудің картасы
                                                                  Кесте 4 
Оқулықтардың , оқу-әдістемелік құралдардың атауы
                              Дана (саны)
                      Студенттердің саны
                 Қамтамасыз етілу пайызы
Внеклассная работа по химии. П.Р. Цирельникова В.И., Чернобельской Г.М. ч.1.2. М., МГПИ, 1981.
                                      20
                                      17
                                      100
Методические рекомендации по совершенствованию методов преподавания химиив средней и высшей школе. П.р. Еригин Д.П., М., МГПИ, 1984.
                                      30
                                      17
                                      100
Ученые записки <<Вопросы химии и методики преподавания химии>> в.22, Кострома, КГПИ, 1972
                                      20
                                      17
                                      100
Чернобельская Г.М. Методика преподавания химии.М., ГИЦ <<Владос>>, 1999.
                                      80
                                      17
                                      100
Зайцев О.С. Методика обучения химии. М., ГИЦ <<Владос>>, 1999.
                                      15
                                      17
                                      100
Хомченко Г.П. Демонстрационный эксперимент по химии. М., Просвещение, 1978.
                                      20
                                      17
                                      100
Дүсiпова Л., Шатеков Ж. Органикалыќ химияны физикамен байланыстыра оќыту.-Алматы,2000 
                                       8
                                      17
                                      47
Жадрина М.Ж. Оќушыларды химиядан алѓан білімін пайдалануѓа даѓдыландыру.- Алматы, 1990 
                                       1
                                      17
                                       6
Нұрахметов Н.Н. Химия: оқулық 8 с.-А., 2004
                                      15
                                      17
                                      88
Нурахметов Н.Н. Химия:Учебник для 8 кл.-А.,2004
                                      15
                                      17
                                      88
Нурахметов Н.Н. Химия:Учебник для 9 кл..-А.,2005
                                      15
                                      17
                                      88
Нурахметов Н.Н. Химия:Учебник для 10 кл. Естественно-математическое направление.-А.,2006
                                      15
                                      17
                                      88
Нурахметов Н.Н. Химия:Учебник для 10 кл. Общественно-гуманитарное направление.-А.,2006
                                      15
                                      17
                                      88
Мансуров Б.А. Химия:Учебник для 10 кл.-А.,2006
                                       1
                                      17
                                       6







8. ӘДЕБИЕТ
8.1. Негізгі әдебиет
8.1.1. Нұғыманұлы И.,Шоқыбаев Ж.Ә,Өнербаева З.О Химияны оқыту әдістемесі /  Алматы: Prints, 2005.
8.1.2. Чернобельская Г.М. Методика обучения химии в средней школе.  -  М.: Владос, 2000.  -  336 с 
8.1.3.  Нұрахметов Н.Н., Заграничная Н.А., Сарманова К.А. Химия. Жұмыс дәптерi.  -  Алматы: Мектеп, 2004.  -  160 б. 
8.1.4. Шаповаленко С.Г. Учебник в системе средств обучения. Вып.4 1976
8.1.5. Нұғыманов И., Жұмадiлова Р., Аганина Ж. Химия. Жұмыс дәптерi.  -  Алматы: Мектеп, 2003.  -  155 б.
 8.1.6. Общая методика обучения химии / Под редакцией Л.А. Цветкова. Ч. І и ІІ. М., Просвещение, 1983.
 8.1.7.  Преподавание органической химии в средней школе. Л.А.Цветков. Изд. <<Просвещение>>, 1988-240 стр
8.1.8. Нұрахметов Н.Н және т.б. Химия оқулық. 8- сынып, Алматы, Мектеп -2005. - 240 б.
8.1.9. Нұрахметов Н.Н және т.б. Химия оқулық. 9- сынып, Алматы, Мектеп -2005. - 270 б.
8.1.10.Нұрахметов Н. Химия. 10 сынып оқулығы. Алматы, Мектеп, 2006

8.2. Қосымша әдебиет және қорлар
8.2.1. Әлімов А.Х. Интербелсенді әдістерді жоғарғы оқу орындарында қолдану. Алматы, 2009.  -  328 б.
8.2.2. Зайцев О.С. Методика обучения химии . Москва,ВЛАДОС, 1999. - 363c
8.2.3. Иванова Р. Г., Иодко А. Г.  Система самостоятельных работ учыщихся при изучении неорганической химии.   -  М.: Просващение, 1988. 
8.2.4. Суровцева Р. П., Савицкий С. Н., Иванова Р. Г.  Задания по химии для самостоятельной работы учащихся.  -  М.: Просвещение, 1981.
8.2.5. Суровцева Р. П., Софронов С. В.  Задания для самостоятельной работы по химии в 8 классе.   -  М.: Просвещение, 1993.



Пәндер