Файл қосу

Реляциялық деректер базасы



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
шәкәрім атындағы семей мемлекеттік университеті 
                                       
3 деңгейлі СМК құжаты 

                                   ПОӘК
                                       
                                   ПОӘК
                             042-39.1.106/02-2014
<> пәнінің оқу-әдістемелік кешені магистрантарға  арналған

                                  10.09.2014
                              №1 басылым
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
<>  пәнінен оқу-әдістемелік кешен
                                       
  6М060200 - Информатика  мамандығына арналған
                                       
                                       
магистрантарға арналған пәннің оқу бағдарламасы
                                       
                                       
                                       
                                       
 



                                       
                                       
                                       
                                  Семей
                                     2014

                                АЛҒЫ СӨЗ
1. Құрастырылды
Құрастырған ___________ <<____>>  _________ 2014 ж. Мусатаева И.С., п.ғ.к, <<Информатика және ақпараттық технологиялар>> кафедрасының доцент м.а.

2. Талқыланды
2.1. Семей қ. Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің <<Информатика және ақпараттық технологиялар>> кафедра отырысында талқыланды. 
Хаттама № ___,  <<___________>> 2014 ж.
Кафедра меңгерушісі __________  Берікханова Г.Е.

2.2. Факультетің оқу-әдістемелік бюросы отырысында қарастырылды. 
Хаттама №___, << _______________>>  2014 ж.
Төрағасы __________ Батырова Қ.А.

3. бекітілді
Университеттің Оқу-әдістемелік  кеңесі отырысында баспаға жіберуге ұсынылды және  мақұлданды. 
Хаттама №___ <<____>> __________ 2014 ж.
Оқу-әдістемелік жұмысы жөніндегі проректор__________ Искакова Г.Қ.
4. БІРІНШІ РЕТ ЕҢГІЗІЛДІ
                                       

                                       
                                мазмұны 
* Жалпы мағлұматтар
* Пәнді меңгеру бойынша оқу-әдістемелік нұсқаулар
* Курс форматы және саясаты
* Баға қою саясаты
* Пән мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
* ОБСӨЖ және СӨЖ мазмұны
* Пән бойынша оқу процесінің күнтізбелік графигі






































* Жалпы мағлұматтар
Оқытушы туралы жалпы мағлұматтар

Мусатаева И.С., п.ғ.к., доцент м.а.
Информатика және ақпараттық технологиялар кафедрасы
Байланыс ақпараттары: тел.: 36-02-75, №3 оқу ғимараты,  №102 кабинет. 
Сабақ өтетін орын  -  аудитория №206. Кредиттер саны  -  3

1.2 Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы
<> пәнінің информатика мамандығының  магистранттары үшін орны ерекше.  Деректер базасы  -  белгілі бір пәндік аумаққа жататын құрылымдық түрі бар деректердің атауы бар жинақ.   Қажетті деректер базасын жылдам жасауға рұқсат ететін әртүрлі программалар жиыны бар: Microsoft Access, Microsoft FoxPro, Paradox, dBase, InterBase, Oracle. Олардың ішінде Paradox пен dBase-да деректер базасы папкалар сияқты, ал әрбір кесте жеке файл сияқты анықталады, ал Access, InterBase және SQL-серверлерінің көпшілігі деректер базасынан тұратын бір үлкен файлды қолданады. 
Клиент-серверлік архитектура  -  деректер базасы серверде сақталады және мұнда пайдаланушылар сұраныстарын өңдейтін деректер базасын басқару жүйесі (ДББЖ) жұмыс істейді. Бұл архитектурада пайдаланушылар деректер базасымен қойылған тапсырмаларды орындайтын және алынған нәтижені қайтаратын ДББЖ арқылы жұмыс істейді. Табылған деректер клиентке желі бойынша серверден клиентке қарай жіберіледі. Клиент  -  сервер архитектурасының ерекшелігі SQL  -  құрылымдық сұраныстар тілін пайдалану болып табылады. Бұл архитектура бірнеше пайдаланушыларға бір уақытта бір деректер базасымен жұмыс істеуге рұқсат етеді. 
 

1.3 <>   курсының мақсаты
* Деректер базасымен жұмыс істеудің әртүрлі жұмыс істеу технологиясын меңгеру. SQL-   тілінің негізімен таныс болу.
* Деректер базасымен жұмыс істеудің негізгі операцияларымен таныстыру.
* Кірістірілген  SQL технологиясын оқып үйрену

1.4 Пәнді оқытудың негізгі міндеттері: 
* Ақпараттық жүйелер және оның негізгі ұғымдарымен таныс болу
* SQL  -  құрылымдық сұраныстар тілін пайдалану
* Мәліметтер қорының қауіпсіздігін басқару. 
* Мәліметтер қорының кіру рұқсатын басқару

1.5 Оқыту нәтижелері:

* Қандай да бір облыс үшін деректер базасын проектілей алуы керек
* Клиент  -  сервер архитектурасында SQL  -  құрылымдық сұраныстар тілін пайдалана алуы керек

1.6 Курстың пререквизиті:

* Информатика, 
* Деректер базасы және ақпараттық технологиялар,
* Ақпараттық технологиялар және телекоммуникациялар,


1.7 Курстың постреквизиттары:

* Интернетте программалау
* Жаңа ақпараттық технологиялар


2. ПӘН МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ 

                           Тақырып атауы
                           Сағаттар саны
                                       
                                  Дәріс
                              Мащықтану
                                   ООӨЖ
                                    ОӨЖ
                                       1
                                       2
                                       3
                                       5
                                       6
 Деректер базасының архитектурасы
                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Деректерді ұсынудың модельдері
                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Ақпараттық жүйелер және оның негізгі ұғымдары
                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Ақпараттық жүйенің түрлері
                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Мәліметтердің реляциялық, моделінің элементтері

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Кестелердің арасындағы байланыс түрлері.

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Деректер базасының стандартты SQL тілі

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
SQL -командаларының типтері

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Мәліметтер қорының объектілерін басқару.

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Индекстарды құру және жою.

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
  Ұсыныстармен жұмыс.

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Сақталатын процедуралар, оларды құру, орындау және жою

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Триггерлер, құру және жою операторлары

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Мәліметтерді басқару, кестедегі берілгендерді өзгерту

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
  Мәліметтер қорының қауіпсіздігін басқару

                                       1
                                       
                                       2
                                       2
Реляциялық деректер базасы
  Кестелердің өзара бірігуі
                                       
                                       1
                                       
                                       
SQL.  мәліметтердің әр түрлі типтері 

                                       
                                       2
                                       
                                       
SQL-ді кестеден ақпаратты шығару үшін қолдану  
                                       
                                       2
                                       
                                       
Реляционды және булев операторларының одан да көп предикаттарды шығаруда қолдану
                                       
                                       2
                                       
                                       
Скалярлы өрнекте  салынған агрегаттар
                                       
                                       2
                                       
                                       
Шарттарға арнайы операторларды қолдану.
                                       
                                       2
                                       
                                       
Сұраныстың нәтижесін қалыптастыру
                                       
                                       2
                                       
                                       
Сұраныстың нәтижесін қалыптастыру
                                       
                                       2
                                       
                                       


3 Пәнді меңгеру бойынша әдістемелік нүсқаулар 
Бұл курсты меңгеру кезінде магистрант дәріске, практикалық сабақтарға міндетті түрде қатысу. Егер магистрант өз бетімен меңгере алса, ОБСӨЖ-ге қатысуы міндетті емес. Дәрісті меңгергеннен кейін, практикалық тапсырма орындалу керек. ОБСӨЖ-ді оқытушы көмегімен немесе өз бетімен орындап, уақытында тапсыру керек. Өздік жұмысты орындау барлық меңгерген материал негізінде магистрант өз бетімен орындайды, көрсетілген уақытта тапсыру міндетті.

4 Курс форматы 
келесі талаптар:
* дәріске, СТС және ООӨЖ міндетті түрде қатысу. Егер қандай да себептермен магистрант сабақты босатқан болса, сол күні сабақта өтілген материалға өзі жауапты болады. 
* Сабақ үстінде ұялы телефонды өшіріп қою қажет.
* Сабақты жүйелі түрде бұзып, тәртіп бұзған магистрант аудиториядан шығарылады, немесе барлық курс үшін "қанағаттанарлықсыз" баға қойылады.
* СТС және үй тапсырмаларын орындау міндетті
* Бақылау жұмыстары міндетті түрде орындалып, аталған уақытта тапсырылуы қажет. Кешіктіріліп өткізілген жұмыс автоматты түрде төмен бағамен бағаланады.
* Көшіру орын алғанда магистрант аудиториядан шығарылады немесе "қанағаттанарлықсыз" баға қойылады. 
Межелік бақылауға сабаққа қатысуы, ағымдағы және үй жұмыстары, тақта алдында жауап беруі, орынында жауап беруі және бақылау жұмыстарын уақытында тапсыруы кіреді.
Қортынды бақылау барлық бақылауды қамтиды: Емтихан бағасы межелік бақылау (40%) және аралық аттестация қорытындысын (емтихан  -  60%) қамтиды да  100% құрайды. 
ОБСӨЖ тақырыптары бойынша бақылау жұмыстары орындалады. 

5 КУРС САЯСАТЫ
Осы курсты меңгеру барысында  магистрант дәріс, машықтану және зертханалық сабақтарына міндетті түрде қатынасуы қажет. Сабақтарға кешікпей келу қажет. Сабақ уақытында ұялы телефонды ағытып қою керек. Практикалық сабақтарда техника қауіпсіздігін сақтау қажет. Орнатылған программалар мен бөгде құжаттарды жоюға қатаң түрде тиым салынады. Сабақ уақытында сабақ өткізуге кедергі жасайтын болса, бірден <<қанағаттанарлықсыз>> бағасы қойылады. Өздік жұмыстарды уақытында тапсыру қажет, кешіктірілген жұмыс қабылданбайды.
Межелік аттестация магистранттарың сабаққа қатынасуына, тапсырмаларды уақытында орындауына, бақылау жұмыстарының бағасына қатысты қойылады. Соңғы қорытынды баға соңғы аттестацияның 60 және емтихан бағасының 40 құрайды.

6 БАҒАЛАРДЫ ҚОЮ САЯСАТЫ
Апта
Бақылау түрі
                                   Барл.
                                   балл
                               Ескертпе
1
2
                                       3
4
                                       
1-аптадан7-аптаға дейін аудиториялық сабақтардың барлығына қатысу
                                      30
                                       
2
Тапсырманы орындау
                                      15
                                   Зерт
2
Ауызшасұрау
                                      10
                                   СОӨЖ
3
Ауызшасұрау
                                      25
                                    СӨЖ
3
Тапсырманы орындау
                                      20
                                   Зерт
4
Ауызшасұрау
                                      10
                                   СОӨЖ
4
Тапсырманы орындау
                                      20
                                   Зерт
5
Ауызшасұрау
                                      25
                                    СӨЖ
5
Тапсырманы орындау
                                      20
                                   Зерт
6
Ауызшасұрау
                                      10
                                   СОӨЖ
6
Тапсырманы орындау
                                      15
                                   Зерт
7
Ауызшасұрау
                                      25
                                    СӨЖ
7
Тапсырманы орындау
                                      15
                                   Зерт

Шептік бақылау 1
                                      60
                                     ШБ
1-аптадан7-аптаға дейін оқу нәтижесі бойынша барлық балл
                                      300
                                       

8-аптадан 15-аптаға дейін аудиториялық сабақтардың барлығына қатысу
                                      30
                                       
8
Тапсырманы орындау
                                      10
                                     ЛБ
8
Ауызшасұрау
                                      10
                                   СРСП
9
Тапсырманы орындау
                                      10
                                     ЛБ
9
Ауызшасұрау
                                      25
                                    СРС
10
Тапсырманы орындау
                                      10
                                     ЛБ
10
Ауызшасұрау
                                      10
                                   СРСП
11
Тапсырманы орындау
                                      10
                                     ЛБ
11
Ауызшасұрау
                                      25
                                    СРС
12
Тапсырманы орындау
                                      10
                                     ЛБ
12
Ауызшасұрау
                                      10
                                   СРСП
13
Тапсырманы орындау
                                      10
                                     ЛБ
13
Ауызшасұрау
                                      25
                                    СРС
14
Тапсырманы орындау
                                      10
                                     ЛБ
14
Ауызшасұрау
                                      10
                                   СРСП
15
Тапсырманы орындау
                                      10
                                     ЛБ
15
Шептік бақылау2
                                      75
                                     РК
8-аптадан 15-аптаға дейін оқу нәтижесі бойынша барлық балл
                                      300
                                       
Емтихан үшін балл
                                      400
                                       
Академиалық кезең ішіндегі қортынды  балл
                                     1000
                                       

 
                    ООӨЖ және СӨЖ мазмұны
                                   ООӨЖ
                                    СӨЖ
                           аудиториялық
                       аудиториялық емес
                                       
                                       1
                                       2
                                       3
Деректер қорының обектілерін басқару.

Деректерді ұсынудың моделдері

ДҚ түсінігі. Терминдердің мағынасы: кесте, біріншілік кілт.
Кестелер арасында байланыстар. Кесте құруда қолданылатын типтер.

SELECT  таңдау операторы. Кестеден жазбаларды таңдау. WHERE және ORDER BY операторларының элементтері, олардың тағайындалулары.
Кестелер арасындағы байланыс. Сұранымдар.

Сұраным көмегiмен белгілі-бір өрістер бойынша кестедегі жазбаларды сұрыптау.
Сұраным көмегiмен белгілі-бір өрістер бойынша кестедегі жазбаларды сұрыптау.
Реляциялық деректер базасы. SQL . Мәліметтердің әртүрлі типтері
Реляциялық деректер базасы. SQL . Мәліметтердің әртүрлі типтері
Қосымшаларды пайдалануда таңдау жасау
Реляциялық және бульдік операторларды одан да көп предикаттарды шығаруда пайдалану
SQL -ді кестеден ақпаратты шығаруда қолдану. 
Шарттарға арнайы операторларды қолдану
Агрегаттық функциялар. 

Кестелердің өзара бірігуі

SQL- сұранысы көмегімен кестелерді біріктіру. Ішкі біріктірулер. 
Деректер қорының қауіпсіздігін басқару.

Деректер базасының негізгі элементтері. Деректер базасының стандартты SQL тілі
Есептелiнетiн өрiстерi бар сұранымдар қандай ережелер бойынша құрылады
Скалярлы өрнекте  салынған агрегаттар


7 Әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер

* Избачков. Ю.С., Петров В.Н. Информационные системы: Учебникдля вузов. 2-е изд.-СПб.: Питер, 2005.-656
* Информатика:Учебник/Под ред. Проф.Н.В.Макаровой,-М:-М.:Финансы и статистика,1997,2000.
* Информатика: практикум по технологии работы на компьютере/Под ред.проф.Н.В.Макаровой.-М.: Финансы и статистика.
* Информационные технологии управления: Учебное пособие/Под ред. Ю.М.Черкасова.-М.ИНФА-М..2001-216с.
* Мейер Д. Теория реляционных баз данных: Пер. С анг. М.:Мир.,1987.-608с.
* Миловзоров В.К. Элементы информационных систем..-М.-Высшая школа.,1989.
* Морозов В.К. Основы теории информационных систем.-М.:-Высшая школа.1994.
* С.В. Назаров, И. Першиков и др. Компьютерные технологиии обработки информации: Учебное пособие.- М.:Финансы и статистика.1995.-248с 

  + Қосымша әдебиеттер
1.   Гарбус Р.Д.   Administering   SQL Server,  Питер  2000.
2.   Database   Design   on   SQL  Server  Питер  2000
3.   Маленов Е. MS   SQL   Server   Санкт-Петербург  2000
4.   Введение   в   SQL    Лори  1996   





Пәндер