Файл қосу

Шығыс Қазақстанның физикалық, экономикалық және әлеуметтік географиясы



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 
        сЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы 
                МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                    3 деңгейлі СМК құжаты
                                   ПОӘК
                            ПОӘК 042-18-34.2.09
                                   /01-2013
                                       
                                   ПОӘК
Студенттерге арналған  пәннің бағдарламасы
    <<Қазақстанның физикалық географиясы>> 
                                       
                                       
                                       
                             № 1 басылым
                                18.09.2013 ж.
                                       

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       

                                       
            ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                                       
                                       
    <<Қазақстанның физикалық географиясы>> 
                                       
                                       
        5В011600  -  <<География>>мамандығы үшін
                                       
  ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН  ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       




                                       

                                  Семей 
                                     2013
                                Алғы сөз
1ӘЗІРЛЕНГЕН

Құрастырушы: _______ <<__02__>>___09____2013 ж.  Нурпейсова А.М.,
<<Химия және география>> кафедрасының оқытушысы
Құрастырушы  Г.К. Рахимова, аға оқытушы, <<Химия және география>> кафедрасы

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Химия және география>> кафедрасының отырысында

<<__02___>>__09__2013 ж., № 1 хаттама

Кафедра меңгерушісі м.а. _________ Д.Р. Онтагарова 

2.2 Жаратылыс ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының 
отырысында

<<_____>>___________2013 ж., №1  хаттама

Төрайымы_________ З.В.Абдишева

3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға
мақұлданған  және ұсынылған

<<___18__>>___09______2013 ж., №1 хаттама

ОӘК төрайымы ____________Г.К. Искакова

4. АЛҒАШҚЫ РЕТ ЕНГІЗІЛІП ОТЫР













                                Мазмұны

* Қолдану саласы    
* Нормативтік сілтемелер 
* Жалпы ережелер 
* Оқу пәннің (модульдің) мазмұны 
* Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптардың  тізімі 
* Пән бойынша оқу-әдістемелік карта
* Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
* Әдебиеттер













	














1 ҚОЛДАНУ  САЛАСЫ

<<5В011600>>  -  <<География>> мамандығы студенттеріне арналған <<Қазақстанның физикалық географиясы>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешеннің кұрамына енгізілген оқытушыға арналған пәннің бағдарламасы.

2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

<<Қазақстанның физикалық географиясы>> пәнінің оқытушыға арналған бағдарламасы келесі құжаттар талаптары мен ұсыныстарына сәйкес құрастырылған және аталған пән бойынша оқу процесін ұйымдастыру тәртібін  белгілейді:
- ҚР <<Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты>> 23 тамыз 2012 ж. № 1080 қаулысымен іске қосылған және бекітілген;
<<5В011600>>  -  <<География>> мамандығының Типтік оқу жоспары, 10 сәуір 2012 ж. № 158 бұйрығымен іске қосылған және бекітілген;
- СТУ 042-СГУ-5-2012<<Пәндердің оқу- әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты;
         - ДП  042-1.07-2012 <<Пәндердің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>> құжаттандырылған процедурасы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1. Пәннің  қысқаша мазмұны:
<<Қазақстанның физикалық географиясы>> пәні бакалавр дайындау барысында маңызды орын алады және <<География>> мамандығында оқитын студенттер үшін негізгі пәндер блогының міндетті бөлігі болып табылады, өйткені студенттерге профессионалды жұмыс барысында көп нәрсені біліп, істей алу тиіс.
3.2 Пәнді оқып-білудің мақсаты: жекелеген аймақтардың физикалық-географиялық ерекшеліктерін оқып-үйрену, табиғат кешендерінің бір бірімен қарым қатынасы, табиғат кешендеріндегі құбылыстар мен процестерді, сонымен қатар Қазақстан аумағының ландшафт бірліктерінің күрделі құрылымдарын зерттеу. 
3.3 Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті:
- Негізгі тектоникалық құрылым, геологиялық құрылысы мен жер бедерімен байланыс, климат, топырақ өсімдік жамылғысының даму тарихы
3.4 Оқып-білудің нәтижелелері:
- Қазақстанның географиялық орнының климатқа, рельефке, ішкі суларының таралуына, топырақ-өсімдік жамылғысының таралуына әсерін анықтау. Басқа мемлекеттермен географиялық орнын салыстыра отырып ерекшеліктерін анықтау;
- Қазақстанның табиғаты жағдайын оқып-үйренудегі зерттеушілердің рөлі; 
- Қазақстан рельефінің қалыптасуына геологиялық және тектоникалық құрылымдардың әсерін анықтау;
- Климат құрушы факторлардың әсер етуіне сипаттама бере отырып, температураның, желдің, қысымның, жауын-шашынның таралу заңдылығын анықтау;
- Карта бойынша ішкі сулардың таралуын, бассейндерге бөлінуін, қоректену режимін және т.б. анықтау;
- Картада топырақ-өсімдік жамылғысының таралуын анықтай отырып олардың арасын байланыстыратын негізгі факторларды анықтау;
- Табиғат зоналарын және биіктік белдеулерді қалыптастырушы негізгі факторларды анықтау;
	Пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:
- География ғылымындағы Қазақстанның физикалық-географиясының алатын орны;
- Қазақстанның географиялық орнының ерекшелігі және оның дүниежүзілік картадағы алатын орны, жер көлемі және шекарасы;
- Табиғаттың зерттелу тарихы;
- Тектоникалық-геологиялық құрылымы;
-  Климаты, климат құрушы факторлары;
- Ішкі сулары,олардың таралу ерекшелігі;
- Топырақ-өсімдік жамылғысы, олардың таралу заңдылығы;
- Жануарлар дүниесі, зоогеографиялық аудандастырылуы;
- Табиғат зоналары, олардың қалыптасу және таралу заңдылығы;
- Физикалық-географиялық аудандастырылуы мен аудандастырылу принципі;
- Экологиялық жағдайы, себеп салдары және оны шешу жолдары;
3.5 Курстың пререквизиттері:
* геология
* метеорология климатология негіздерімен
* жалпы жертану
3.6 Курстың постреквизиттері:
* Қазақстанның физикалық географиясы;
* Шығыс Қазақстанның физикалық, экономикалық және әлеуметтік географиясы.

3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
                                                                    1кесте
Курс
Семестр
Кредиттер
ДР сағ.
СПС сағ.
ЗС сағ.
ОСӨЖ (сағ)
СӨЖ сағ.
Бар-лығы
сағ.
Қорытын-ды бақылау түрі
                                       3
                                       6
                                       3
30
                                       -
15
22,5
67,5
                                      135
                                емтихан

           4 ОҚУ ПӘННІҢ(МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ
                                                                    2кесте
 Тақырыптардың атауы және олардың мазмұны 
                             Сағат саны 
                                       1
                                       2
1 МИКРОМОДУЛЬ <<Қазақстантерриториясыныңфизикалық- географиялықжағдайы>>
                         Дәріс сабақтары
Қазақстантерриториясыныңфизикалықгеографиялықжағдайы мен орны
                                       2
Табиғатыныңзерттелутарихы
                                       2
Тектоникалықгеологиялыққұрылымы
                                       3
Рельефі
                                       2
Климаты
                                       3
Ішкісулары
                                       2
                    Зертханалық сабақтар
Қазақстан Республикасының табиғи ортасының негізгі факторларын анықтау
                                       1
Қазақстан табиғатын географиялық зерттеудің тарихы 
                                       1
Қазақстанның таулы және жазық аймақтары үшін геологиялық қима құру
                                       1
Қазақстанның таулы және жазық аймақтары үшін гипсометриялық қима құру
                                       1
Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалар картасын құру
                                       1
Контур картаға тектоникалық аудандастырылуы түсіріліп оның рельефпен арасындағы байланысы анықталынады.
                                       2
2МИКРОМОДУЛЬ  <<Физикалықгеографиялықаудандастырылуы>>
                         Дәріс сабақтары
Топырақ жамылғысы
                                       3
Өсімдік жамылғысы, өсімдіктердің зерттелу тарихы
                                       3
Жануарлар дүниесі
                                       2
Табиғат зоналары
                                       3
Физикалық географиялық аудандастырылуы
                                       3
Экологиялық жағдайы
                                       2
                    Зертханалық сабақтар
Қазақстан табиғи ортасының климаттық көрсеткіштері 
                                       2
Қазақстан табиғи ортасының гидрологиялық көрсеткіштері
                                       1
Қазақстанның топырақтары
                                       1
Табиғи ортаның биотикалық факторлары
                                       1
Физикалық  - географиялық аймақтарға сипаттама
                                       2
Негізгі экологиялық апатты аудандарға сипаттама 
                                       1

5 СТУДЕНТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ 
5.1 Қазақстанның минералды ресурстары
5.2 Сырдария, Жайық, Нұра өзендерінің экологиялық жағдайы
5.3 Қазақстан таулары мұздықтарының шаруашылықтағы маңызы
5.4 Қазақстанның жер ресурстары, оларды тиімді пайдалану жолдары
5.5 Жерасты суларының қалыптасу жағдайы мен табиғат кешенінің дамуындағы маңызы
5.6 Қазақстанның өсімдік жамылғысына антропогендік әсерлер
5.7 Алтай тауының биіктік белдеулерінің табиғат жағдайы
5.8 Тянь-шань тауының биіктік белдеулерінің табиғат жағдайы
5.9 Жоңғар Алатау тауының биіктік белдеулерінің табиғат жағдайы
5.10 Саур, Тарбағатай тауларының биіктік белдеулерінің табиғат жағдайы
5.11 Қазақтың ұсақ шоқысының физгеографиялық сипаттамасы 
5.12 Мойынқұмға физгеографиялық сипаттама
5.13Қазақстанның негізгі ландшафттарына сипаттама

     6  ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
                                                                		3 кесте	
                               Тақырыбы
                     Көрнек-ті құрал-дар,
                                    ТОҚ,
             зертхана-лық тақталар (стенд)
                                       
             Өздік меңгерілетін сұрақтар
                                       
                        Бақылау нысанасы
                                       
                               Дәрістер
                            Зертханалық
                               сабақтар



                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       1
Қазақстан территория-сының физикалық географиялықжағдайы мен орны
Контур картаға шекарасын, шеткі нүктелерін, шекарасының ұзындығын түсіріп, осы ендіктегі кез-келген бір елмен географиялы қорнына салыстырмалы сипаттама
         Қазақстан-ның физикалық картасы,
                            схема, сурет
Табиғатының шаруашылығының қалыптасуына әсері. Жер көлемі. Шеткі нүктелері. Шекарасының жалпы ұзындығы. Құрлықтағы және теңіздердегі шекарасының ұзындығы, шекаралас мемлекеттер мен шекарасының ұзындығы.
                        Кезектік бақылау
Табиғатыныңзерттелу тарихы
Зерттелу тарихының кезеңдеріне байланысты өткізіліп, тапсырма реферат ретінде орындалады.
         Қазақстан-ның физикилық картасы,
                            схема, сурет
Территориямыздың біздің заманымызға дейінгі зерттелінуі (Геродот, Страбон, Птолемей және т.б.). Орта ғасырлардағы Араб және Қытай зерттеушілері (Ибн-Хордадбек, әл-Идриси, Макдиси, Ибн-Фадлан, әл-Истахри). Жергілікті зерттеушілер (әл Фараби, әл Беруни, Махмуд Қашқари). Территориямызды орыс зерттеушілерінің зерттеуі. Туған жерін зерттеудегі Шоқан Уалихановтың рөлі.
                        Кезектік бақылау
Тектоникалықгеологиялық
құрылымы





Контур картаға тектоникалық аудандастырылуы түсіріліп оның рельефпен арасындағы байланысы анықталынады. 
         Қазақстан-ның физикилық картасы,
                            схема, сурет
Кембрийге дейінгі, Палезой эрасындағы, Мезозой эрасындағы және кайназой эрасындағы табиғатының даму этаптары. Тектоникалық
аудандастырылуы.
                        Кезектік бақылау
Рельефі

Контур картаға геоморфологиялық аудандастырылуы түсіріліп негізгі морфомүсіндеріне сипаттама
         Қазақстан-ның физикилық картасы,
                            схема, сурет
Рельефтің ерекшелігі оның геологиялық-тектоникалық құрылыммен байланысы. Рельефтің генетикалық типтері: тектоникалық-денудациялық. Денудациялық. Аккумулятивті-аккумулятивті денудациялық.
                                       
Климаты
Контур картаға климаттың аудандастырылу картасы және климаттың элементтері түсіріліп әсер ету себептері


         Қазақстан-ның физикилық картасы,
                            схема, сурет
Климат құрушы факторлар. Атмосфера циркуляциясы, радияциялық режимі, жер бетінің төсеніш беті және рельефі. Температура, қысым, жел, жауын-шашын, буланушылықтың таралу заңдылығы және ылғалдану коэффиценті. 
                        Кезектік бақылау
Ішкі сулары
Контур картаға өзендердің бассейнденр бойынша таралуын түсіріп, өзендерге, көлдерге, жер асты суларына, мұздықтарына сипаттама

         Қазақстан-ның физикилық картасы,
Климат құрушы факторлар. Атмосфера циркуляциясы, радияциялық режимі, жер бетінің төсеніш беті және рельефі. Температура, қысым, жел, жауын-шашын, буланушылықтың таралу заңдылығы және ылғалдану коэффиценті. 
                        Кезектік бақылау
Топырақ жамылғысы

Контур картаға негізгі топырақ зоналарын, өсімдіктерін түсіреді. 

схема, сурет
         Қазақстан-ның физикилық картасы,
Топырақ-өсімдік жамылғысының таралу заңдылығына анықтама

                        Кезектік бақылау
                                       
Өсімдік
жамылғысы, өсімдіктердіңзерттелу
тарихы

                                       

                                       
Жануарлар
Дүниесі
Табиғат
зоналары

Қызыл кітапқа енген жануарларға қысқаша тоқталып, тапсырма реферат ретінде орындалады
схема, сурет
          Қазақстан-ның физикилық картасы
Жануарлардың зерттелу тарихы. Жануарлар дүниесінің таралу ерекшеліктері. Зоогеографиялық аудандастырылуы
                        Кезектік бақылау
Физикалық географиялықаудандасты-рылуы
Кешенді аудандастырылуы контур картаға түсіріліп, аудандастырылу принциптеріне анықтама
         Қазақстан-ның физикилық картасы,
                            схема, сурет
Физикалық географиялық аудандастырылуы
                        Кезектік бақылау
Экологиялық жағдайы
Экологиялық жағдайы
         Қазақстан-ның физикилық картасы,
                            схема, сурет
Экологиялық жағдайы
                        Кезектік бақылау
                                       
                                                                               
                                                                  Кесте 4 
Оқулықтардың , оқу-әдістемелік құралдардың атауы
                              Дана (саны)
                      Студенттердің саны
                 Қамтамасыз етілу пайызы
Афанасьев А.Б. Зоогеография Казахстана. А-А. АН КазССР, 1960.
                                       1
                                      13
                                      25
Бейсенова А.С. Исследования природы Казахстана. Изд-во "Казахстан". Алма-Ата., 1979.
                                       1
                                      13
                                      25
Бейсенова А.С. Физико-географическоеиследование Казахстана. Алма-Ата; Казахстан, 1982.
                                       1
                                      13
                                      25
Беспалов Б.Ф. Геологическое строение Казахской ССР. Алма-Ата., Наука, 1971.
                                      10
                                      13
                                      100
Гвоздецкий А.Н., Николаев В.А. Казахстан (очерки природы). М., Мысль,1971.
                                       1
                                      13
                                      25
Герасимов И.П. Современные проблемы геоморфологии Казахстана. А-А. 1943.
                                       1
                                      13
                                      25
Григорьев А.А. Природные условия Казахстана. М., 1944.
                                      46
                                      13
                                      100
Очерки по физической географии Казахстана. Под.ред. И.П. Герасимова. Алма-Ата. Наука, 1952.
                                       1
                                      13
                                      25
Пальгов Н.Н. Реки Казахстана, Изд. АН КазССР, Алма-Ата,1959.
                                      10
                                      13
                                      100

Әдебиеттер:
* Афанасьев А.Б. Зоогеография Казахстана. А-А. АН КазССР, 1960.
* Бейсенова А.С. Исследования природы Казахстана. Изд-во "Казахстан". Алма-Ата., 1979.
* Бейсенова А.С. Физико-географическоеиследование Казахстана. Алма-Ата; Казахстан, 1982.
* Беспалов Б.Ф. Геологическое строение Казахской ССР. Алма-Ата., Наука, 1971.
* Гвоздецкий А.Н., Николаев В.А. Казахстан (очерки природы). М., Мысль,1971.
* Герасимов И.П. Современные проблемы геоморфологии Казахстана. А-А. 1943.
* Григорьев А.А. Природные условия Казахстана. М., 1944.
* Климат Казахстана. Под.ред. А.С. Утешова Л., Гидрометиздат, 1959.
* Очерки по физической географии Казахстана. Под.ред. И.П. Герасимова. Алма-Ата. Наука, 1952.
* Пальгов Н.Н. Реки Казахстана, Изд. АН КазССР, Алма-
Пәндер