УМКД

Тип тармағы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМК құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-35.1. ___
/01-2013

ПОӘК
Мұғалімдерге арналған пәннің бағдарламасы
<<Омыртқалылар зоологиясы>>

№ 1 басылым
_______.2013 ж.

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Омыртқалылар зоологиясы

<<5В011300>> - <<Биология>> мамандығы үшін

МҰҒАЛІМДЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2013

1.ӘЗЕРЛЕГЕН

Құрастырушы__________<<____>>_____ 20___ж., Нағашбекова Л.Ә.

<< Биология>> кафедрасының оқытушысы

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Биология кафедрасында отырысында
<<____>>___________ 20___ж.№____хаттама

Кафедра менгерушісі_______Калиева С.К.
2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

Төрайымы____________ Абдишева З.В.
3. БЕКІТІЛДІ
Университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

ОӘК төрайымы____________ Искакова Г.К.

4.БІРІНШІ РЕТ КІРГІЗЕЛГЕН

МАЗМҰНЫ:

* Қолдану саласы
* Нормативті сілтемелер
* Жалпы ережелер
* Пән мазмұны, пәннің модульдік бөлінуі
* СӨЖ тақырыптары мен мазмұны
* Пәнді оқу бойынша әдістемелік карта
* Оқу - әдістемелік әдебиеттер тізімінің қамту кестесі
* Әдебиет және қорлар

1.ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

<<Омыртқалылар зоологиясы>> пәнінің оқу-әдістемелік кешені <<5В011300>> - <<Биология>> мамандығының студенттеріне арналған. ПОӘК студенттерді курс мазмұнымен, өзектілігімен, қажеттілігімен, саясатымен және студенттің оқу үдерісінде қандай дағдылар мен іскерлікті үйренетінімен таныстырады.

2. НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

Осы <<Омыртқалылар зоологиясы>> пәнінің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) берілген пән бойынша ұйымдастыру ретін анықтайды және келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес әзірленген:
- ҚР <<Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты>>
23 тамыз 2012 ж. № 1080 қаулысымен іске қосылған және бекітілген;
<<5В011300>> - <<Биология>> мамандығының Типтік оқу жоспары,
___2013 ж. № ___ бұйрығымен іске қосылған және бекітілген;
- СТУ 042-СГУ-5-2012 <<Пәндердің оқу- әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты;
- ДП 042-1.07-2012 <<Пәндердің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>> құжаттандырылған процедурасы.

3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
Зоология - жануарлар туралы ғылым. Ол биологиядан мамандарды дайындау саласында іргелі пәндердің бірі болып саналады.
Зоологияның негізгі мақсаты - жануарлардың алуан түрлілігін, құрылыс ерекшеліктерін, тіршілік әрекеттерін, ортаға бейімделушіліктерін, таралу заңдылықтарын зерттеу, олардың өнімділігін арттыру, тиімді пайдалану және оның табиғаттағы қорын сақтау болып табылады.
Зоологияның міндеттері - жануарлардың негізгі типтерінің және кластарының өкілдерімен таныстыру, олардың морфологиясын, физиологиясын, экологиясын, этологиясын, көбеюін, дамуын, маңызын, филогениясын оқып білу. Халықаралық ғылыми терминдерді меңгерту. Зертханалық құралдармен жұмыс істеуді үйретіп, тірі организмдерді бақылап, объектілермен өз бетімен жұмыс істеуге дағдыландыру.
Жануарлар әлемінің алуан түрлілігіне және оларды зерттеу әдістерінің ерекшеліктеріне байланысты зоология екі үлкен бөлімге бөлінеді: омыртқалылар зоологиясы - хордалылар типіне жататын жануарларға қатысты деректерді біріктерді және омыртқасыздар зоологиясы - жануарлар дүниесінің қалған 22 типтерін зерттеумен айналысады. Осы ұсынылып отырған оқу-әдістемелік кешені омыртқасыздар зоологиясына арналған.
3.2 Пәннің оқыту мақсаты:
- жас маман-зоологтарды ғылыми зерттеушілік жұмыстарға дайындау:
- өткен материалды есте сақтау және айта білу;
- практикалық және зерттеушілік жұмыстарда зоологиялық әдістерді меңгеру;
- өткен материалды анализдей білу;
- өткен материалды дұрыс бағалай білу.
3.3 Пәнді оқытудың басты міндеттері:
омыртқасыздар зоологиясы және омыртқалы жануарлар туралы білімді кеңейту;
зоологиялық объектілердіің құрылысын нақты білу;
арнайы әдебиеттермен өздік жұмыстар;
зерттеу объектілерінің техникалық түрде суреттерін сала білу.

3.4 Оқып-білудің нәтижелелері:
Пәнді меңгергеннен кейін мынаны білу керек:
* негізгі отрядтарды,
* омыртқалы жануарлар әлемінің көптүрлілігін.
* жануарлар әлемінің негізгі эволюциялық этаптарын.
* жануарларды зерттейтін негізгі биологиялық пәндерді.
Зертханалық сабақтарда өздік жұмыс тапсырмаларын орындауда студенттер үйреніп шығады:
Жануарлар дүниесіне қолданылатын мөлшерді және сапаны дұрыс қолдана білуді;
Практикалық мақсатпен алынған зерттеулерге нақтылы баға, қорытынды беруді.
3.5 Курстың пререквизиттері: биология, экология, география, омыртқасыздар зоологиясы
3.6 Курстың постреквизиттері: зоогеография, омыртқалы зоологиясының үлкен практикумы, ихтиология, орнитология, әлем флора мен фаунасы, оқу практика.
3.7Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
1 кесте
Курс
Семестр
Кредиттер
Аудиториялық жұмыс
СӨЖ және СОӨЖ
(сағ)
Барлығы
(сағ)
Қорытынды бақылау түрі

АС (сағ)
ҚК (сағ)

1
2
3
15
30
45
90
емтихан

4. ПӘН МАЗМҰНЫ, ПӘННІҢ МОДУЛЬДІК БӨЛІНУІ

2 кесте
Тақырып атауы және мазмұны
Сағат саны
1
2
1МИКРОМОДУЛЬ <<КЛЕТКА>>
Лекция сабақтар
Хордалылар типі. Типтің жалпы сипаттамасы. Тип тармағы. Басқаңқасыздар. Басқаңқасыздардың ең қарапайым хордалылар екендігі.
Басқаңқасыздардың құрылысының ланцетниктің құрылысындағы айырмашылықтар. Систематикасы, таралуы. Тип тармағы. Личинкахордалылыар немесе қабықшалылар тип тармағы.
2
Омыртқалылар немесе басқаңқалылар Ұрық қабы жоқ омыртқалылар Жақсыз ауыздылар. Дөңгелек ауыздылар класы.
1
Жақауыздылар. Балықтар. Шеміршекті балықтар
Шеміршекті балықтардың жалпы сипаттамасы
Тақтажелбезектілер. Акулалар. Скаттар
Тұтас бастылар. Сүйекті балықтар классы. Сәулеқанатты балықтар. Қалақанатты балықтар.
2
Қосмекендiлер. Жалпы морфологиялық және биологиялық мінездемесі.Систематикасы. Дамуы және эволюциясы. Қосмекендiлердің экологиясы
2
Бауырымен жорғалаушылар. Жалпы биологиялық және морфологиялық мінездемесі. Бауырымен жорғалаушы-лардың сыртқы және ішкі құрылысы. Бауырымен жорғалаушылардың жіктелу жүйесі және шығу тегі
2
Құстар. Құстарға жалпы сипаттама. Систематикасы.
Сыртқы және iшкi құрылыстары. Экологиясы, биологиясы, маңызы және шығу тегi
3
Сүтқоректiлер немесе аңдар. Жалпы мінездемесі, систематикасы, сыртқы және iшкi құрылымдары, экологиясы, биологиясы, шығу тегi. Алғашқы немесе клоакалы аңдар. Қалталылар. Жоғары сатыдағы аңдар немесе плацентарлық сүтқоректілер

3
Зертханалық сабақтар.

1
Тақырып: Басқаңқасызда тип тармағы. Басхордалылар класы. Қандауыршаның сыртқы және ішкі құрысы.
Сабақтың мақсаты: Басхордалылар класының өкілі ретінде қандауыршаның сыртқы және ішкі құрылысын зерттеу.

2
Тақырып: Миноганың сыртқы және ішкі құрылысы
Сабақтың мақсаты: Дөңгелекауыздылар класының өкілі ретінде миноганың сыртқы және ішкі құрылысының ерекшелікерімен танысу.

3
Тақырып: Шеміршекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылысы.
Сабақтың мақсаты: Шеміршекті балықтың ішкі және сыртқы құрылысын зерттеу.

2
Тақырып: Сүйекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылысы
Сабақтың мақсаты: Сүйекті балықтардың сыртқы құрылысын зерттеу.
Балықты кесіп ішкі ұрылысын, мүшелерінің орналасуын зерттеу, балық тұлыбтарынан (чучело) түрлерін анықтау.
5
Тақырып: Қосмекенділердің сыртқы және ішкі құрылысы, систематикалық шолу.
Сабақтың мақсаты: Бақаның ішкі және сыртқы құрылысының ерекшеліктерімен танысу, қаңқа жүйесін зерттеу, суретін салу.
4
Тақырып: Бауырмен жорғалаушылардың сыртқы және ішкі құрылысы.
Сабақтың мақсаты: Кесіркені сою, оның ішкі және сыртқы құрылысын зерттеу, қаңқа жүйесіне көңіл бөлу, систематикасына тоқталу.

4
Тақырып: Құстардың ішкі және сыртқы құрылысы . Құстардың қауырсын жамылғысы.
Сабақтың мақсаты: Құстардың омыртқалылар систематикасындағы орны, оның ішкі және сыртқы құрылысымен, қауырсын жамылғысының ерекшеліктерімен танысу.

4
Тақырып: Сүтқоректілердің ішкі және сыртқы құрылысы.
Сабақтың мақсаты: Сүтқоректілердің ішкі және сыртқы құрылысын зерттеу, ішкі мүшелерінің орналасуын, миын, тері жамылғысының қабаттарын суретке түсіру.

5. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ:
1. Хордалылардың шығу тегі. Басқаңқасыздар, қабықшалылар тип тармағының филогенетикалық қатынастары. А.О. Ковалевский, А.Н. Северцов еңбектерінің маңызы.
2. Дөңгелек ауыздылар класы. Отряд Миксиндер. Құрылыстық ерекшеліктері, биологиясы, таралуы мен маңызы.
3. Тұтасбастылар класс тармағы құрылысындағы негізгі белгілер және экологиясы.
4. Қостыныстылар класс тармағы. Сүйекті балықтардың ежелгі тобы. Таралуы мен экологиясы.
5. Тұмсықбастылар отряды. Құрылысындағы қарапайымдылық. Таралу ерекшеліктері
6. Крокодилдер отряды. Рептилийлердің жоғарғы ұйымдасқан тобы. Жартылай суда тіршілік етуге байланысты құрылысындағы бейімделушілік белгілер
7. Шеміршекті балықтар класы. Кластың негізгі отрядтарына сипаттама. Акулалар отряд тармағы.
8. Қазақстандағы сүйекті балықтардың систематикасы, экологиясы, таралуы. Балықтарды жерсіндіру. Қорғау
9. Бауырымен жорғалаушылар классы. Жылдық циклі, географиялық таралуы, биоценоздағы алатын орыны .
10. Гомоитермділіктің морфологиялық негізі
11. Жүзгіштер отрядтармағына сипаттама. Пингвиндер отряды. Морфологиясы, құрылысы мен тіршілігіндегі ерекшеліктер. Экологиясы мен таралуы. Систематикасы
12. Қырсыз төстілер отряд тобына спаттама. Морфологиясы, құрылысы мен тіршілігіндегі ерекшеліктер. Экологиясы мен таралуы. Систематикасы
13. Қазақстан құстарының қысқаша систематикасы. Құстардың маңызы және қорғау. Қазақстанның қызыл кітабы
14. Алғашқы аңдар. Құрылысындағы қарапайымдылық белгілер. Даму ерекшеліктері. Географиялық таралуы мен экологиясы

6.ПӘН БОЙЫНША ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТА
3 кесте
Тақырып атауы
Қолданылатын құрал жабдықтар
Өзін - өзі тексеру сұрақтары
Бақылау түрі

Дәріс сабақтар

Зертханалық сабақтар

Хордалылар типі. Типтің жалпы сипаттамасы. Личинкахордалылыар немесе қабықшалылар тип тармағы.
Басқаңқасызда тип тармағы. Қандауыршаның сыртқы және ішкі құрысы.
Таблица, мультимедиялық тақта, тұрақты микропрепараттар, микроскоп
Басқаңқасыздардың ең қарапайым хордалылар екендігі.
Басқаңқасыздардың құрылысының ланцетниктің құрылысындағы айырмашылықтар. Систематикасы, таралуы.
Тест
Ауызша
Омыртқалылар немесе басқаңқалылар Дөңгелек ауыздылар класы.
Миноганың сыртқы және ішкі құрылысы
Таблица, мультимедиялық тақта, фиксацияланған минога тұрақты микропрепараттар, микроскоп
Ұрық қабы жоқ омыртқалылар Жақсыз ауыздылардың сыртқы құрылысы және мүшелер жүйесі, омыртқалылар систематикасындағы орна

Тест
Жақауыздылар. Балықтар. Шеміршекті балықтар

Шеміршекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылысы.
Таблица, мультимедиялық тақта, тұрақты микропрепараттар, микроскоп

Шеміршекті балықтардың жалпы сипаттамасы
Тақтажелбезектілер. Акулалар. Скаттар

Тест
Сүйекті балықтар классы.
Сүйекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылысы
Дайын препараттар, формалинде фиксацияланған препараттар. Таблица. балықтардың тұлыптары (чучело) . мультимедиялық тақта
Тұтас бастылар. Сәулеқанатты балықтар. Қалақанатты балықтар.
Систематикасы.
Дамуы және эволюциясы.
Реферат
тест
Қосмекендiлер класы.
Қосмекенділердің сыртқы және ішкі құрылысы, систематикалық шолу.
Таблица, мультимедиялық тақта, тұрақты микропрепараттар, микроскоп
Жалпы морфологиялық және биологиялық мінездемесі.Систематикасы.
Тест
Бауырымен жорғалаушылар класы
Бауырмен жорғалаушылардың сыртқы және ішкі құрылысы.
Дайын препараттар, формалинде фиксацияланған препараттар. Таблица.
Бауырымен жорғалаушы-лардың сыртқы және ішкі құрылысы. Бауырымен жорғалаушылардың жіктелу
Тест
Құстар класы . Құстарға жалпы сипаттама. Систематикасы.

Құстардың омыртқалылар систематикасындағы орны, оның ішкі және сыртқы құрылысы мен, қауырсын жамылғысының ерекшеліктерімен танысу.
Дайын препараттар, формалинде фиксацияланған препараттар. Таблица. Құстардың тұлыптары (чучело) . мультимедиялық тақта
Жалпы мінездемесі, систематикасы, сыртқы және iшкi құрылымдары, экологиясы, биологиясы, шығу тегi. Систематикасы
Реферат
Тест

Сүтқоректiлер немесе аңдар класы
Сүтқоректілердің ішкі және сыртқы құрылысы, систематикасы
Дайын препараттар, формалинде фиксацияланған препараттар. Таблица. Құстардың тұлыптары (чучело) . мультимедиялық тақта
Алғашқы немесе клоакалы аңдар. Қалталылар. Жоғары сатыдағы аңдар немесе плацентарлық сүтқоректілер. Систематикасы
Экологиясы
Реферат
Тест

7. ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІНІҢ ҚАМТУ КЕСТЕСІ
4 кесте
№
Оқулық және оқу-әдістемелік Құралдың атауы
Саны
Студент саны
Қамтылу пайызы,%
1
Олжабекова К,Б, Есжанов Б.Е. Омыртқалылар зоологиясы 1, 2 том, 2011 ж.
22
23
97
2
Наумов Н.П. Омыртқалылар зоологиясы. - 1970.

23
23
100
3
Курс зоологии/Под ред. Матвеева Б.С., 1966, т.2
12
23
50
4
Карташев Н.Н., Соколов В.Е., Шилов И.А. Практикум по зоологии позвоночных . 1976.

20
23
86
5
Адольф Т.А. и др. Руководство и лабораторные занятия по зоологии позвоночных, 1977.

18
23
70
6
Лукин Е.И. Зоология. 1989г.
6
23
26
7
Жизнь животных/ Под ред. Л. А. Зенкевича., 1968. Т.1,2; 1969. Т.3.
5
23
21
8
3.Жизнь животных 4-7 т.т "Просвещение" 1983г.

5
23
21
9
Наумов Н.П., Карташев Н.Н. Зоология позвоночных. I, и II тома. - М.: Высшая школа, 1979г.

20
23
86

8. ӘДЕБИЕТ ЖӘНЕ ҚОРЛАР

Негізгі:
1. Олжабекова К,Б, Есжанов Б.Е. Омыртқалылар зоологиясы 1, 2 том, 2011 ж.
2.Адольф Т.А. и др. Руководство и лабораторные занятия по зоологии позвоночных.
3.Карташев Н.Н., Соколов В.Е., Шилов И.А. Практикум по зоологии позвоночных . - М.: Высшая школа, 1976.
4.Курс зоологии/Под ред. Матвеева Б.С. - М.: Высшая школа. 1966, т.2.
5.Лукин Е.И. Зоология. М.: Агропромизд.1989г.
6.Наумов Н.П. омыртқалылар зоологиясы. - Алматы.: "Мектеп", 1970.
7.Наумов Н.П., Карташев Н.Н. Зоология позвоночных. I, и II тома. - М.: Высшая школа, 1979г.

Қосымша:
1.БанниковА.Г.,Денисова М.Н. Очерки по биологии земноводных. - М.: Учпедгиз1956.
2.Гриффин Д.Э., Новик Э. Живой организм. - М.: Мир, 1973
3.Жизнь животных 4-7 т.т "Просвещение" 1983г.
4.Никольский Г.В. Частная ихтиология. - М.: Высшая школа, 1971
5. Жизнь животных/ Под ред. Л. А. Зенкевича. М.: Просвещение, 1968. Т.1,2; 1969. Т.3.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz