Араның объектілері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласындағы ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                                       
                      СБЖ 3 деңгей құжаты
                                   ПОӘК
                                       
                                       
ПОӘК 042  -  18  -  8.1.61/02- 2013
                                   ПОӘК
          <<Машина жасаудағы квалиметрия >>
Оқу-әдістемелік материалдар
                                       
                            Баспа №1____2013
                                       
                                       
                                                   
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
         ПӘННІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ
                                       
          <<Машина жасаудағы квалиметрия>>
6M071200 - <<Машина жасау>> мамандығына арналған
                                       
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                Семей 2013

Мазмұны
1
Глоссарий
3 
2
Дәрістер
4
3
Практикалық және зертханалық сабақтар
22
4
Студенттердің өздік жұмысы
23















































Глоссарий
Осы УММ-ға анықтаулармен тиісті келесі терминдер қолданған:
СДҚБ  --  станок- дайындама- құрал- бөлшек
СПБ - сандық программалық басқару
Протяжка - тарту арқылы өндеу құралы
Фреза - фрезерлік станоктарда фрезерлеуге арналған құрал
Кескіш - токарлық станоктарды айналмалы денелерді қндейтін құралдар
Бұрғы - бұрғы станоктарында тесіктерді өндеуге арналған құралдар
Беру - пішілген заты немесе аспаптың бір айналымына орын ауыстыруды шамамен бейнеленеді (мм/об).
Кесулер терецдікпен - пішілген затының өндеген және жұмыстанылатын беттерінің аралығында ең қысқа қашықгықгарды деп атайды.
База -бет, сызық, анықгайтын анықгайтын жазықтықгардың бірлері немесе қарағанда орналастырылуды кіру рұқсаты менменсетін немесе орналастырылуды ауытқумен анықгалатын координаталар жүйесінің өстері, нүкте (немесе олардың тіркесі функцияны орындайтын сол) бөлшек
Соғу радиал - бұл және жазықтықгы қимадағы негізді өске айналуды беттің нақты профильсінің нүктелерінен ең кіші қашықгық ең үлкен перпендикуляр негізді өсінің айырымы.
Соғу кесік - бұл айырымы және жазықгыққа кесік беттің нақты профильсінің нүктелерінен ең кіші қашықгық ең үлкен, перпендикуляр перпендикуляр негізді өсі.
Күбі тәрізділік  --  оны жанында нақгы бетінің ұзына бойына қимасының профильсінің ауытқуы қай түзу сызықгы емес болуға және диаметрлер ортаға шеттерінен үлкеюге жасаушы.
Білік - бөлшектердің (қамтылатын ) сыртқы (беттер ) элементтерінің белгісі үшін қолданылатын термин.
Негізгі білік - жоғарғы ауытқуы нөлге тең білік т.б. ез=0.
Алмастырмалық - өнім құрылымы (машиналардың, құралдардың, механизмдердің және т.б), олардың бөліктері немесе онімнің басқа түрлері (шикізат, жартылайшикізат және тағы басқалар, материал) жиі кездесетін немесе басқа өнім түрлері.
Сыртқы алмастырмалық  --  пайдалану көрсеткіштері бойынша ( құрастырылатын басқа күрделі бұйымнан астам) сатып алынған және коопераңияға бірлестірілетін бұйымдар және жиынтық бірліктердің бұл алмастырмалықгары, сонымен бірге шақталарға және дәнекер беттердің формасына.
Ішкі алмастырмалық - бөлшекте, бірліктің сбороч ныесі және бұйым кіретін тетіктерге таралады.
Алмастырмалық (шектелген ) толық емес - емес іске асатын, бойьшша барлық емес, жеке геометриялық немесе басқа параметрлер бойынша тек қана.
Алмастырмалық толық - жиынтық бірлікте кез келген тап қалған дэлдікпен тэуелсіз жасалған бірөңкей бөлшектерді (немесе алмастыру жөндеуде) құрастыруын беспригоночной мүмкіндігі соңғы қамтамасыз етеді - сапаның барлық параметрлеріне арналған техникалық талаптардың (жиынтық бірліктерге немесе бұйымдарға) ол көрсетілетін бұйымдарында орындалуында.
Функционалды алмастырмалық - жанында қай бұл көрсеткіштер бойынша жиынтық бірліктер және алмастырмалық оларды үшін пайдалану көрсеткіші немесе жұмыс жасаудың ұтымды сапа көрсеткіпггерімен бұйымдардың жұмысқа қабілеттілігі (тап қалған шектерде) ұтымды және тұрақгы уақытында қамтамасыз етіледі.
Допуск - ең үлкен және ең кіші шекті өлшемдердің арасындағы айырым.
Отыргызуды кіру рұқсаты - ең үлкен және және ең кіші жіберілетін керіліс ең үлкен ең кіші жіберілетін саңылаулардың арасындағы айырым.
Кіру рұқсатының бірлігі - номиналды өлшемнен кіру рұқсатының тәуелділігін білдіреді.
Саңылау - егер біліктің өлшемі саңылауды өлшем көбірек болса саңылау және біліктің өлшемдерінің айырымы.
Саңылау - егер біліктің өлшемі саңылауды өлшем көбірек болса саңылау және біліктің өлшемдерінің айырымы.
Өнім сапасы - өнім қасиеттерді жиынтық, ескерт оның жарамдылығы оның тағайындауымен сәйкес нақгылы қажеттіктерді қанағатгандыру.
Квалиметрия - жаттығу және теориялық негіздер және өнім сапасының сандық бағасының әдістерінің өңдеуімен шұғылданатын ғылыми жұмыстың облысы.
Квалитет ( франц. циаіііе  --  сапа) - мысалы, ( анықгалатын коэффициентпен ) мм осы диапазонның барлық номиналды өлшемдері үшін Імен 500мен аралығындағы) тұракты салыстырмалы дэлдік мінезделетін кіру рұқсаттарының жиынтығы.
Өлшеу қателігі  --  өлшелетін шаманың шынайы мәнінен өлшеу нэтижені ауытқу.
Шек өрісі  --  жоғарғы және төменгі ауытқу шектелген өріс.
Отырғызу - бөлшектерді саңылаулар немесе керілістердің пайда болатын оны шама анықгалатын Қосу сипаты.
Сацылаулы отырғызу  --  жанында (саңылауды шек өрісі біліктің шек өрісінің үстінде орналастырған) Қосудағы керіліс қамтамасыз етілген отырғызу.
Тарту арқылы отырғызу  --  жанында (саңылауды шек өрісі біліктің шек өрісімен орналастьфған) Қосудағы саңылау қамтамасыз етілген отырғызу.
Отырғызу ауыспалы - (саңылауды шек өрісі және білік жартылай немесе толықгарды қайта жабады) керіліс те, саңылау да жанында алу болуы мүмкін отырғызу.
Өткізу шегі- материалдың максимал санына сэйкес келетін екі шекті өлшемдерден саңылау үшін білік және төменгі шек үшін жоғарғы шекке атап айтқанда қолданылатын термин.
Өтпейтін шек- материалдың ең төменгі санына сэйкес келетін екі шекті өлшемдерден саңылау үшін білік және жоғарғы шек үшін төменгі шекке атап айтқаңда қолданылатын термин.
Бөлшектердің шекті өлшемдері- екісі аралық жарамды болшекті нақгы өлшем тең бол бола алатынын болуы керек болатын немесе барынша жіберілетін олшемдер.
2. Дәрістер
Дәрістер 1. Кіріспе. ИТ техникалық негізі. Техникалық объект және технология.
Дәріс жоспары.
* Техниканың инвариантты негізгі түсінігі.
* Техникалық енердің қолдануда айқын суреттеп айтылған әдістемелер және жаңа техникалық шешімдердің іздестіруінің ережелері жеткілікті негізделген эвристикалык әдістері.
Адамның дамуын тарих - бұл өнертабыс, жасау және әр түрлі бұйымдар және технологиялардың әбден жетілдіруін тарих э дегенде. Бәрі бұл өнер деп аталатын таң ғажайып, азапты және сәулетті процесстің нэтижелері қоланың доңғалақгары бар арба, балқытуы, су доңғалағы, токарлық станогі, скрипка, бумен машина, пластмасса, теледидар, есептеуіш машинасы, ғарыштық аппарат, көп басқа көз жетпейтін жасанды жүрек пияз және кремилік ұштары бар жанында 10 мың өткен жыл пайда болған жебе жүйелі түрде қолдану және миллион жанында откен жыл басталған ондеулер табудың технологиясының тас және таяқгың біздің алыс арғы аталарымызымен және оттың шамамен 100 мың откен жыл пайда болған қолданулары.
Мыңдаған белгілі және атаусыз ойлап тапқыштар және рационализаторлар мындаған техника және технологияның элемі шексіз енді тудырды. Бұл әлем шындығында ұлы. Шығарылатын бұйымдардың номенклатурасы тек қана біздің елде бірліктер 20 миллионды асады.
Қорыта келгенде, басқалары да басқа итоларды жастардың жаппай үйренуін қажеттілік жоғары техникалық оқу орынында инженердің мәртебесі, инженерлік еңбектің мэлімділігінін көтеруі және үйренудің сапасының жоғарылатуымен күпггі байланған. Көп инженерлер мэселе, және шығармашылық есептер шешуге құруға икемі болмай, вынужденысымен шұғылдан және
қызықгы емес ескілікті іс жұмыс шаршататын. Қойылу және шығармашылық инженерлік есептердін шешімі эдеттену шығармашылық еңбектің еншісін едәуір үлкейтеді. Жақсы итолармен техниканың облыс жүмыс істейтін ішкі адам өмірдің өте жарық бетгері эдетте байланатын белгілі. Одан басқа, ито терең қанағаттандыруы элі қосымша моралдіқ және заттық марапаттауды жиі мүрынның алдындағы нәтиже алған. Сондықган итолардың әдістеріне жаппай үйрену - бүл инженерлік еңбекке мүдденің өте эсерлі бекітуірек жоғарылатуының бірі.
Сүрақгарды қатарға жауап береміз. Осы шақ неткен, итоларды әдістер бар болады? Екі топта шартты бөлуге болған әдістердің саны белгілі қолақпандай:
Қолдануда айқын суреттеп айтылған әдістемелер және жаңа техникалық шешімдерді іздестірудің ережелері жеткілікті негізделген техникалық өнер эвристикалық әдістер. Бүл әдістер (Сократ, Архимед) [9 ] ежелгі замандармен элі өндей бастады; ол ерекше ілтипат үздік ғалым ХҮІІ-ХҮІІІ күре тамырға қүйылатын Ф.Бэкон, Р.Декарт және Г.Лейбниц бөлді. 40 бастай - біздің жүз жылдық хо жылда эвристикалық әдістер, әдістемелер, қабылдауларды жасауға және қолдану бойымен зерттеу және эзірлеу кенет өбастай, қағида, ереже және ЮОірек эвристикалық әдістер, әдістемелер, тэсілдемелер және оның түрлендірулері осы шаққа т.б. белгілі.
Шығармашылық инженерлік есептердің шешімінде ЭЕМ қолдану негізделген іздестіру құрастырулары компьютер әдістері. Бүл әдістер 60 өндеп қолданыла бастады - жылдардың холары. Әр түрлі тәсілдемелер және іздестіру қүрастыруының әдістерінің белгілі ондығы осы шаққа.
ИТ әдістерінің әр түрлілігі болыцое болды енді есептей және онда, оның саны (өзі пэннің жастығының күшіне) өсуге жалғастырған сүрақгы тапсырыламыз: Бірінші кезекке әдісті оқытуға үсынылатын әдіс неткен элде?
Тэжірибелі үстаздар және метадисты қалай, қандай болмасын бір әдіске орынсыз оқытып немесе барлық бар жолдар және әдістерді меңгеруге тырысуға санайды. Бірінші кезең немесе итолардың әдістерінің меңгерудің бірінші баспалдағындағы студент немесе маманы ептеген жиынмен үш пайдалануға еркін үйренуі керек - бес әдістер. Қызметтің тиімділігінің ары қарай жоғарылатуы жүмыс істейтін инженер творчестволық меншікті тэжірибенің алуы және қолданылатын әдістер және творчествалық инженерлік есептердің шешімінің жүйелерінің жиынының кеңейтуімен байланған.
Осы курс (ақылдасуының әдістері, морфологиялық морфологиялық талдау және синтез, эвристикалық эвристикалық қабылдаулар) үш эвристикалық әдістердің зерттеуіне бағытталған. Маңызды айырмашылықгар неткен қүрастыруды поскового техникалық өнер және әдістер эвристикалық әдістері болады?
1977 жылда (көмегімен бірінші техникалық өнердің есептерін шешеді, екінші көмегімен - іздестіру қүрастыруын есеп) эвристикалық және компьютер әдістерінің арасындағы шартты бөліну жүргізілді. Техникалық өнердің есептеріне адамның жанында сынаулар мен қателерді әдіспен қойьшған есепке шешетін немесе ЭЕМ эвристикалық әдістер көмегімен қолдану дэстүр бойынша жатқан. Іздестіру қүрастыруының есептеріне мүндай адамды ЭЕМді қолданып шешетін творчестволық инженерлік есептер жатқан.
Екібастан, егер қүрастыруды барльщ есептер бір уақытта болу мүмкін эвристикалық әдістер көмегімен шешер еді болса, онда смысло оларды ерекше ерекшелеуге апмады. Қалай алайда, теория ғана емес, тэжірибе, яғни адам ЭЕМсіз шеше алмаған немесе шешім оларды түбегейлі қиындықгар (баламалы нэтижеде) мапшна қолдауысыз шақыратын іздестіру қүрастыруының есептерінің кейбір ішкі жиыны бар болады, жиын іздестіру құрастыруының есептері, тек қана олардан кесіп өтеді де көрсетті. Техникалық нысан және технология. Итолардың нәтижелерімен жаңа, мүлтіксізірек және тиімді техникалық нысандар және технологиялар патенттанушьшардың тілімен өрнектеле жиірек болып табылады немесе, жаңа құрьшымдар және әдістер.
(ТО ) техникалық нысанмен нақтылы қажеттіктің рениінің удовлетвосы үшін қолайлы құрылым жасалған адаммен немесе автоматпен жүзеге асатындай (бар болған ) бар деп атаймыз.
Онда жеке машиналарды жатқызуға болады, энергия немесе ақпарлық белгілер, ғимарат қағылез және тірі емес табиғаттың объекттерінің өрнектеуі бойынша нақгылы (операцияны ) функция орындайтын құрылымдар тағы сол сияқтылар, ғимарат, қол қол еңбек құралдары, киімді, құрал, аппарат. Сонымен бірге онда (агрегат, блок, бөлшек, түйін) элементтердің қайсысы болса да әкетеміз., сонымен бірге кешендердің қайсысы болса да өзара байланысты машиналар, құрал. аппарат. Бұл технологиялық сызық бола алады, цех зауыт тағы сол сияқтылар. Әр түрлі деңгейлер онда иерархиялық қатар бағыну бар болады. Мысалы, машиналар немесе технологиялық сызық немесе цехтың элемент болатын станоктер осылай агрегаттар немесе өз кезегінде, түйіндер және бөлшектерден тұратын блоктер Па бөліне алады. Итолардың әдістерін қатарда қолданылатын үстіңгі жүйенің ұғымы осыған байланысты енгіземіз. ТО қасында дерлік кез келген үстіңгі жүйе бар болады, өйткені. ТО басқа, ол жеке элемент функционалді қосылып немесе сияқты кіретін.
Зат, қуатты өндеу немесе сигнал көмекпен орындау болады онда кейбір айқын нақгылы операциялар тізбегі. Технология осымен байланыстыда әдіс-айла қонақ шақырып аламыз, көмегімен бастапқы ТО нақтылы тұруларымен берілгеніден тап қалған түпкі күйге әдіс немесе заттың өзгертуі, ин формация сигналдарының қуатын бағдарламаны
Дэл осылайлардың технологияларының әр түрлілігі ұлы, сонымен қатар әр түрлілік ТО, және екпіндеуге итолардың арқасында жалғастырады. Блин немесе торт және тағы басқалар ашық әдіспен көмір шығарудың технологиясы, болттар және гайкаларды жасаудың әр түрлі технологиялары, жасаудың технологиясы бар болады.
Дәріс 2. Техникалық нысандарды сипаттаманың иерархиясы.
Дәріс жоспары:
1. Іздестіру қүрастыруының творчестволық инженерлік есептердің шешімінде ЭЕМ қолдану негізделген компьютер әдістері.
Әрбірі онда иерархиялық қатар бағынатындық болатын сипаттама елестете алады. Сипаттаммасы екі қасиеттермен бейнеленеді:
әрбір келесі сипаттама ным және толықгау бөлшек аса болып табыл мінездейді онда дыдущим салыстыру бойымен өте;
әрбір келесі сипаттама дыдущее өте тұрды.
Мұндай қасиеттер келесі сипаттамасы болады: ностьтың потребалары, немесе функция онда; (ТФ ) техникалық функция; (ФС ) функционалдық құрылым; жоба физикалық қағидат. Бұл сипаттамаларды хия Иерар 1-ші сурет көрсеткен. Бұл ұғымдардың онына подробтьі қарап шығамыз.
Қажетгілік. Тағайындауды бұл табиғи тілдегі белгілі және қысқаша сипаттама онда немесе (тіршілік ) қолына түсу оның созы мақсаттар. Сұрақтарға қажеттілік отве сипаттамасында арман етеді: <<(нәтиже неткен) не жанында ерекше шарттарға және шектеу бұл қанағаттандыруы керек болғанын лазым (алыну) ие бол және?>>
Егер қажетгіліктің сипаттамасын жетерек қаралса, онда ол келесі ақпарат қосуы керек: (әрекетгің атауы) әрекет қажетті; бұл әрекет жіберілген (өңдеудің затьі) объект;шектеу ерекше шарттар.
Қажеттіліктің сипаттамасы компонент түрде үш алдында құруға боладылуға формалданылған: Р=(0,0,Н), (1)
Э қайда - емым рассматрива шығарылған әрекеттің нұсқауы онда е керекті нэтижеге, өйткені жетектеп жүнетін. ностиды құнтты потребалар (өткізу ) қанағаттандыруына; О - объектінін нұсқауы, немесе Б әрекет жіберілген өндеудің заты Н - ерекше шарттар және жанында Ә ствиенін деяларын орындаған шектеулерді нұсқау. Кестеге 3 қажеттіліктің компонента бойынша сипаттамасының мысалдары келтірілген.
Сонымен бірге тартудын инженерлік практе қатар қажеттіліктің ұғымымен функңияның ұғымын кең қолданылады онда. [1 ] жұмыста қажеттіліктің сипаттамасы және функция көрсеткен, онда тепе-тең дэл келеді. Қажеттілікпен және функцияның аралығында айырмашылық қажеттіліктің ұғым болған тұрады КестеЗ
Наименование ТО
Э
О
Н
Светильник
освещение
помещение
_

(освещает)
(помещение)

Электроплитка
нагревание
емкость с
-

(нагревает)
жидкостью

Мельница
размалывание
зерна (зерно)
на муку

(размалывает)


Грузовой авто-
перевозка (пе-
грузы (грузы)
по дороге
мобиль
ревозит)


путепровод
обеспечение
автомобили
через пре-

движения (обе-

пятствие

спечивает движе-



ние)


термометр
измерение
температура
-

(измеряет)
среды (темпе-

Қажеттіліктің сипаттамасының мысалдары адаммен немесе жобалау тиісті орындайтын қажеттілікке өткізудің есеп қойған (адамдар, автоматтарды ұжыммен) автоматпен әрқашан байланған онда және оның жасауы. Цияның Фунгі ұғым әрқашан байланған онда бұл қажеттілік іске асыратын. Осымен байланыстыда адам екі сапалардағы жиі шығып тұрғанын қызық айтып ескерту: субъект/қалыптастырушы қажеттілік қалай, және элемент онда ностьтың бұл потреба іске асыратын. Біз тек қана әрекеттің қажеттілігін сипатгамада зат есім етістіктен жасалған пайдаланған бұл ұғымдар ерекшелейміз, функция ал - етістікпен. 3 жақшалардағы кестеге функцияның сипаттамасы корсетілген.
(ТФ) техникалық функция. ТФ сипаттама келесі ақпаратта болады:
қанағаттандыра алған қажеттілік, онда;
көмегімен ностидың потребаларын жүзеге асыратын (физикалық айналу, білім өте) физикалық операция.
Қорыта келгенде, ТФ сипаттаматұр екі жиірек: Ғ-(Р,(R), (2)
Р қайда - (1 ) формула бойымен түсіндіріп жатылатын қанағаттандырылатын қажеттілік; <3 - физикалық операция.
(ФО) физикалық операциясының сипаттамасы компонент үш тұратын көрсетуге болады: (2 = (Ат,Е,Ст), или 0= (Ат  -- >Е -- ►Ст), (3)
АТ, ст қайда - сэйкесінше сәйкесінше кіретін немесе заттың (фактор ) шығатын ағыны, энергия немесе сигналдар; Е - Стқа аталарын айналу бойынша Коллердің операциясының ваниесі айырбас. Бұл сипаттамалар ненің сұрағына жауап береді - (А т ). <<(Е ) қалай, (ст) неге көмегімен өзгертеді онда түсіндіріп жатылатын. Жағдайында эсерлердің кез келген стінің шығуларын Есі - Аталардың кірулерін сан,- деп. Басқаша айтқанда, физикалық операциямен физикалық өрнектеу түсіне ағын кірісі, немесе фактор, (фактор ) шығатын ағынға ного берілген. Кестеге 4 онда үшін Фо сипаттаманың мысалдары келтірілген кестеге 3 көрсетілген.
(ФС ) функционалдық құрылым. Шинство басым түскен ауру онда (агрегаттар, блоктер, түйіндер) бірнеше элементтер және реттен тұр кэдімгідей бөлшектей алады. Қалай әрбір элемеет дербес онда нақтылы функцияны орындайды және е (ФО) бөлінген физикалық операциясы, өйткені жүзеге асырады. милиционермен Эляның аралығында байланыстарды екі түр орын ала/ және оның құрылымдық ұйымын сәйкесінше екі түр.

Дәріс 3. Дамытудың белгілері, сапа көрсеткіш және техникалық нысанның кемшіліктеріь
тізімі.
Дәріс жоспары:
* Техникалық нысанды үлгі.
* Ойша, немесе интуициялық үлгілер.
* Физикалық үлгілер.
Кез келген сипаттайтын параметрлерді ара-арасында және көрсеткіш онда, (қаралать сыныптың тіршілігінің кейде барлық тарихы онда) ұзақ уақыттың бойы бір немесе бірнеи әрқашан ие болады нақгылы деңгейдегі бір қалыпты өзгеріс немесе сүйемелдеудің тенденциясь өз шегін жетістікте тенденцияны алады. Бүл көрсеткіпггер барлық эбден жетілу жэі прогрессивтілік, және ол жеке класстарды дамуға өте қатты ықпалда болады онда техникас табандатқан өлшемін сиякты дұрысын айтады. Мұндай параметрлер және көрсеткіштер дамудь белгілерімен қонақ шақырып аламыз онда. Осындайға энергия сыйымдылық техникаль логикалық процесс, үлесті зат сыйымдылық қандай болса да механикаландырудың дәрежесі ш жатқызуға болады онда, сырт пішіні онда және даму және оның жүйелеуінің белгілерінің Нг сипаттамасы подробы т, үй аса глге келтірілген. 3.
Дамудың белгілерімен қатар, (сапа критериді) сапа көрсеткіштері элі бар болады онда, біріш кезекке нақгылы өзгерісі сапаны жақсартуға және тиімділік бұл алып келе алған параметр рь дамудың белгісі және некотоларды жататын онда. Одан басқа, сапа көрсеткіші екі бала\ нұсқалардан таддауға мүмкіндік береді онда теңдік немесе басқа көрсеткіштерді баламалықть; жанында жақсы нүсқаның оның сипатгамалары пли.
Қасында кез келген онда жасау және келесі себептер бойымен көбінесе пайда болған (ақаулар статки бітпеген нақгылы пайдалануды процессте бірден немесе уақытымен көрініп қалады:
мысалы, жобалауда онда болған істің кейбір талаптары төмендет сыйымдылықтарды зервнь жеткіліксіз көлем қайта көрсетті) немесе (жеке элементтерде ности басқалары шамадан тыс қоі тым көтерген;
мысалы, блоюгердің бірлерінің шыбын-шіркейлерінен қорғау талаптың ственныесі қанда болса да талаптардың тізіміне вюпочены емес маңызды);
тізім (оператордың жүмысын тиімділікті арзандатылатын автоматты басқаруда кері байланы енгізген) артық талабы болды;
кейбір параметрлерді мэн, және дамудың белгілерінің бірінші кезегіне, е элемдік деңгеі өйткені көрсеткіш төменде ие болады. бүйым собным неконкурентоспо көрсетгі.
Егер кемшіліктерге есепті емес талаптар, жарытымсыз талаптар және сапаның көрсету Те; қандай болса да жақсарта алған талапты жатады қысқа сөйлесе,.
Үшін қорытындысында әрбір қолданылатын онда әзірлеуге және жаңа ұрпақгы рованиясының проектиінің жанында талаптардың тізімінің ставлениясымен үшін негізбен қызме көрсететін кемшіліктердің тізімі қалыптасады, онда. (ақаулар ) анықгау және кемшіліктерді жо* онда И.Мюллердің кітабында толығырақ қарап шыққан.
Техникалық нысанның үлгісі
Үлгі онда екі сұрақтағы жауаптарын алуға мүмкіндік береді:
қаралатын сәйкес келеді онда элде талаптардың осы талапқа элде тізіміне (ТФ, ФС, ФПД, Т1 элде жоба) оның сипаттамасы ма?
екі балама нұсқалардан неткен онда сапа осы көрсеткіш бойымен жақсы?
Талаптың сэйкестігінің бағасы және жақсы нұсқаны тандау үшін үлгі үш түріндегі қолданадь және сэйкесінше үш әдіс және пішіндеудің қаржысы.
1. Ойша, немесе интуициялық, үлгі. Бар білімдердің негізі және тәжірибе ойша тәжірибе жасайтын (сарапшы ) адам реаль зует оның, онда мақсатпен талаптарға немесе сіз оның сәйкестігі анықта нақтылы сапа көрсеткіші бойымен екі нұсқалардан ең жақсы алу. Мысалы, жол өтпелерді кұрылым, сарагапы арналған сызбаларына екі айыратын сұрақтарға қарай жауап бере алады: тапсырма берілген жүктеме олар төзеді немесе жоқ бол; жасаудьщ сыйымдылығы немесе құйматастың шығыны және тағы басқалар құрылым неткен қасында аз еңбек. 2. Математикалық модельдер. Ол және қирататын механикаларды және материалдар кедергісінің ительнойы строның формулалар және тендеулерінің негіздеуінде жол өтпемен жағдайдың үшін ауылы есептеу формуласы, тендеулер, алгоритмдардың жүйелері және өйткені көмекпен талап және сапа критери бағалауға мүмкіндік бер есептеп шығаруға болады рауалы жүктеме. АЖ, (алгоритм ) арнайы әдістеменің көмегімен ал Опра қүйматастың шығыны бөлінінген мүмкін денелердің көлемдерінің анықтаудың формуласы пайдалана - оның құрылысының еңбек сыйымдылығы.
3. Физикалық модельдер. Оның көмегімен өз өткізу және сынау талап және сапа критери жолымен бағалауға болады онда онысы және жиі ықшамдалған үлгі (личенныхтың кейде Увасына) кішірейген. Осылай, жол өтпе ный тап қалған жүктеме сынау салуға боладуға түрғьвған; метраж хронологиялық қүрылыста өткізуге және жасаудың еңбек сыйымдылығы дэл анықгауға болады. Қүрылыс тағы да дейін жол өтпенің кішірейген үлгісін (ұқсастықгың териевін кридің негізінде) істеп шығаруға және сонымен бірге талаптарға сәйкестіктің тексеруі мақсаттарындағы оның сынауы өткізуге болады.
Ойша және физикалық модельдермен зовалсяның Польдың адамның тарихи әзелдендермен. Математикалық модельдер колданылып қойылдың жеке талаптарының бағасы үшін жанында 2 мың өткен жылы. XVII --  XVIII ғасырлармен матики мат дәуірлеумен байланыста математикалық модельдерді қолдануды даля басбастай, механика, жылу динамика және басқа ғылымдар. Математикалық модельдерін жасауында элі үлкен мүмкіндіктер ственнойтын есептеуіш машиналары XX ғасыр быстродейді ортасында пайда болған әкелді.
Математикалық модельдерде соңғы кезде денелік мэні бол қолдану облысы кеңіді. Мысалы, көбі онда құрылыс құралымы және құрылымдар, электр машинастар, автоматиканың элементтері және тағы басқалар қатар енді физикалық модельдерді қолданусыз қазір құруға болады). Мысалы, дегенмен үлкен сан бар болады онда, математикалық модель рых кото үшін ығыстырып шығармады және, элі де анық, ұзақ леялардың реактивті двигателерін эзірлеудің жанында ойша және физикалық модель ығыстырып шығара алады). Бұл екі себегггермен ұғындырылады. - болғанша математикалық модельдерін қазіргі мүмкіндіктер емес оқиғасы және процесстерін сипаттамасы үшін жеткіліксіз бірінші, онда. - екінші, дамудың екпіні және күрделіліктің өсуі онда үлгілердің матических мүмкіндіктердің матының өсуді озады.
Үлгі таңдау осы шаққа әртүрлі түріндегі дэлдік, уақытша шығындар және пішіндеудің құны бойымен талапты ескертіледі. Кестеге 6 бұл жақшалардағы жеке ауытқулар көп жағдайда белгі соққан үлгілердің әр түрлі түрлерінің көрсеткіштері бойымен жақын жүрген адам салыстырмалы баға келтірілген. Төменгі жолда бұл кестеде үлгілердің өте жиі исполь зованиясы есеп көрсетілген.
Үлгілердің түрлері таза түрінде қатар қолдануымен инженерлік тәжірбеде көрсетілген үш оның әр түрлі комбинациялары сонымен бірге қолданады. Мысалы, ұқсас үлгілеу Тический және физикалық үлгілеуді матема комбинация болады. Есептеудің (алгоритм ) әдістемесінде алдьш ала немесе келесі сарапшьшық бағаларды қолданатында леялардың ойша және математикалық сэндерінің жүз қиыстыру мосы сонымен бірге ие болады. (6-шы сурет қара) талаптардың тізімдерінің хииы үлгілердің иерархиясы, тиісті иерар бар болады. Дого каж үшін жанында бұл онда әрбір келесі үлгі бықыған үлгілердің иерархиясы, котоға сондай болып бар бол вает жетерек бағала онда және бәрі алдыңғы бағаларда болады. Үлгілердің иерархиясы, (4-ші тарауды қара)
тігу тандаудың есептерінің иерархиялық сарқыт денелілігімен сонымен бірге жоба- конструкторлық қайта сәйкес келеді.
Пішіндеу онда терең талқылану жеткілікті. Бұл білім аясында жеке орындар нако ЖБ нашар немесе жалпы жасалған тиіспеген. Таңдау ФО, ФС, ФПД есептерінде зуются исполь болғанша математикалық модельдер, ол дәуірлеу неткенмен аз және ТР тіпті. Уақытпен өзектілік ойша және интуициялық пішіндеудің сұрақтары болғанша нашар зерттеген, төмендетпегенінде емес, уақыты бар себептердің қатары бойымен ойша пішіндеуді қабілеттілік шығарылатын инженерлерде сонымен бірге бұл сұракгарды зерттеу алдыра алғанын арзандатылғанында.
Дәріс 4. Технкалық нысандардың функциялық-физикалық анализі Дәріс жоспары:
* Конструктивті, функционалды құрылымды құру
* ТО элементтерге бөлу.
* ТО Элементтердің физикалық операцияларының сипаттамасы
Осы басшыда әдістеме беріл құрылымның зерттеуі және құрылымның ногосы тереңдеткен онда, жетілдірілуге талап ететін. Кезек вую қауырсындарға мұндай зерттеуде келесі түсініп анықтап алуға керек:
функция неткен әрбір элементті орындайды онда және элемент функционалді өзара байланатын;
ол өзара өзара байланыстырған әрбір элемент няет выпол (өзгерту ) физикалық операциялар неткен және;
құлдың әсерлері неткен негізінде физикалық-техникалық әрбір элементті ериді онда және ол өзара өзара байланыстырған.
Құрылғы туралы айқын және тұтас ұсыныс бұл сұрақгарды анықтауда көрініп қалады (қай жетілдірілуге талап етеді) онда функционалдық және пікірлерді тараумен физимен. Өте тиімді жаңа техникалық шешім мұндай ұсыныссыз ізденуге денелік қинал.
Конструктивтік ФСті құрылыс функциямен және құрылымның аралығында сәйкестік ар жағында көне негізделеді онда 3 гл-ші тарауды қара. 5).
Бөліну онда элементтерге. Цияның Функ талдаудың негізіне онда және конструктивтік ФСті құрылыс е бөлу және екі деңгейлі иерархиясы бар құрылымдардың қарастыруын цип, өйткені прин салынған. кез келгені онда әрбірі жұмыстың жабдықтамасы бойымен әбден нақтылы (немесе функция) функция ие болған бірнеше элементтерге бөлуге болады, онда немесе оның элементтері. Жанында бұл қаралатын онда жоғары деңгей өзіменмен ставляет алдында, артқы элементтер ерекшеленген функцилер ал - төменгі.
Егер талдауды (терендету ) жалғастыруға талап етсе, онда сияқты сматриваетсяның нәсілдердің төменгі деңгейінің ерекшеленген элементтерінің әрбірі дербес онда, сонымен бірге мұндай екі деңгейлі иерархиясы бар құрылымдардың біріктіруі товтың бірнеше функционалдық Элемені және тағы басқаларда бөлуге болады тур көп деңгейлі Структі алуға мүмкіңцік берген. Көп деңгейлі құрылымдардың негіз салынған конструктивтік ФСтер күрделі және труднообозримыми жартылай арман ететіндігіміз, адам зерттеу, талдау және синтез эсіресе, онда екі деңгейлі құрылымдарды әдетте ерекшелеп қарайды, басқаға бір құрылымнан көлбеу немесе вертикаль арналған қайта жүренен, дегенмен біз негізгі екі деңгейлі құрылымдарда қараймыз. Академиялық Г.С.Поспелов осымен байланыстыда жазады: <<Екі деңгейлі жүйелер ныенің негіздерінің (модульдар ) элементтері ортағырақ көп деңгейлі жүйелердің синтезінде сияқты қолданыла алады.
Көп деңгейлі бөлінудің терендігі онда элементтерге есеп немесе зерттеудің есебімен болатын жоба-конструкторлық мінезбен эдетте анықталады онда. Өте айтарлықгай толық бөлінуі онда (функционалдық мағынада) бөлінбейтін элементтерге дейін мүмкін.
Бөлінбейтін элемент басқа элементтерді жұмыстың жабдықтамасы бойымен (бірден кем емес) функциялардың ең төменгі санымен (немесе бөлшектің бір бөлігі) бөлшекті қонақ шақырып аламыз, элементтер кез келген бөлінуінде көрініп қалатын, Цня дербес функцияның ющиесі немесе бірдей Функпен Имео. Мұндай элементтердің мысалдарымен ішпекте түйіршік болып табылады немесе шарикті автоқаламға, тұрба, су цилиндрда сұйықтық, сұйықтық щая өткізе, конусты істіктелген шегенің бір бөлігі және т.б..
Қорыта келгенде, кез келген (товтан бөлінбейтін Элеменнен басқа) онда әрбірі нақгылы функциялардың (бірден кем емес) ең төменгі саны алуы керек бірнеше ірілендірілген функционалдық элементтерге бөліне алады. Мұндай бөліну агрегаттар, блоктер, түйіндерге конструктивтік бөлінуге, бөлшек, бөлшектердің бір бөлігі инженерлік тэжірбеде ауызы жаңарған эдетте сэйкес келеді. [1 ] жұмыста кестеге 23 көрсетілген өте таралған функционалдьщ элементтерді анықтау және сипаттама берді.
Бір мезгілде бөлінумен онда элементтерге (Ара ) қоршаған ортаның объектілерін ерекшелейді, ваемыйын қай рассматриларымен онда функционалдық немесе ваемыйын қай рассматриларымен амалсыз өзара іс-әрекетінде болады және құрылымға айтарлыктай әсер етеді онда. Араға бірінші кезегіне әрекет қабылдайтын объектілерді жатады онда туралы компонент (1) формула 1 қара. Сонымен бірге Араның объектілеріне тұжырымдалатын қуат, басқарушы ескертпе дабылдар, пайдаланылған заттар жұмыс істеген объектілер, жағымды шығарулар және құрылымға маңызды әсер көрсететін басқа эсерлер онда, және тағы басқалар неблаго жата алады.
Барлық ерекшеленген элементтердің арасында онда ерекше ілтипат эзірлеу жанында жоба- консгрукторлық көпшілікте ерекшелеуге болатын (немесе алғашқы, бастапқы элемент) басты элементтерге көбінесе зер салады, онда. Басты элементтерге жұмысшы мүшелер және взаимодей тікелей Араның 0 және басқа объектілерінің өндеуін затпен ственнойтын басқа элементтерде экетеміз. Араның объектілері келесі қасиеттер көздегені болуға ұсынылуға оған сэйкес басты элементтерді бөлуде:
функциямен дэл келетін онда немесе шешуші өлшемде Цияның Фунгі байланысатын онда басты элементтерді функция;
ствиенің деялары жіберілген объектілермен дэл келетін, онда басты элементтер үшін Араның объектілері.
Кестеге 7 Араның объект оған сәйкес басты элементтерді мысал келтірілген.
Басты элементтерге ол егер ЕО белгі бірнеше тағайындайды, онда ЕОІ, Е02,...). Белгі Е1, Е2 сваиваютының жанында өңге элементтерге, ..., Еп. Араның объектілері торымиға өзара әрекет етеді онда және оның элементтері, арқьшы VI, У2 белгі қояды,...
Мүмкін, кестеге 8 және 9 милиционерлерді Эляда бөлінудің мысалдары әр түрлі келтірілген онда бұл Ара және басты элементтердің объект нұсқаумен.
Элементгердің функцияларының сипаттамасы. 3 гл-ші тарау айтылған әдістемелік нұсқаулары бар сэйкестікте сывают опи элементтерді функция. 1. Кестеге мысалдарды пайдалан мысалдарды пайдалану мүмкін 3 мәліметтер кестеге 7 -- 9 келтірілген үйретуші программа мысалдардың сапасында жанында бүл.
Жақшалардағы элементтердің функцияларының сипаттамасында орынды Ара және функцияның сипаттамасында қатысатын басқа элементтердің объектілерінің белгісін қайталану. Өздерінің функциясы ФО, Ф1, Ф2ді әріпті белгі қоямыз, ... (ин Декс элементтердің белгілеріне сэйкес келеді).
Бөлінудің нэтижелері онда оның функцияларының элементтер және сипаттамасына функциялардың талдауын бір кестеде ресімдейді. Үшін мұндай кестелердің қүрастыруының мысалдары әр түрлі онда кестеге 8, 9 келтірілген. Бөлінудің нэтижелері болғандықтан біресе бір кестеде.
Тур конструктивтік функционалдық Структің құрылысы. Конструктивтік ФС шындарымен элементтерді вания наименолар болып табылған граф рованный ориенти болады, онда және Араның объектілері, қабырға ал - элементтерді функция.
Шың ФС құрылыста бастапқыда суреттейді. Бірінші үстінде шың - атау өзді онда. Н^ екінші (көлбеу арналған) қатарда артықшылығы бар шың ойласын - Араның объектілері, шын үшінші қатарында - элементтер. Овалдар немесе тік төртбүрыш өзімен көрінетін шындарді (кесгемен ствии соответке 8, 9) белгі және Араның объектілерінің атауы және милиционерлеі Эляны көрсетеді.
Графтың брасы яты бүл стродан кеі бағытталған қайта. Қабырға ол шындарді Цияның кімдікі Фунгіне шық ол жұмысі қамтамасыз ететін шыңдардағыны суретт< және бітеді, немесе элементпен триваемі рассмамен өзара жұмыс істе Аран: шындарындағы. Әрбір шыңнан - элемеі функция милиционердің Элясына ие болатынд қабырғаларына шығады. Шың, қабырғаны бітк (жақшалардағы) функцияның сипаттамасың көрсетілген. Конструктивтік ФС екі түрлерд қабырғасы иемдене алады. Бірінші түр шында пшнаға басқа жалғыз наным бітетін жаі бастап жүрген қабырға бос тұрулар. Екіні қабырға Ара басқа бірнеше элементтер жэь объектілердің арасындағы қосу немесе өзара іс-әрекетті қамтамасыз ететін элементтерді функод түріндегі суреттейді. Мұндай қабьфғалар бір ие бол <<шығу>> және бірнеше <<кіре берістер>> өзар және бірлескен - е шыңмен, өйткені. бір шында наются начи ол - элемент және арқылы абстракті.1 және - шың екі бітеді және (Араның объектілері) шың аса.
Графта барлық қабырғаларға элементтердің тиісті функцияларының белгілерімен дэл келетіі белгілерді тағайындайды. Мендуется өзен (оның суретінде) графтың шыңы мұнда қабырғалардың қиылысуларын ең төменгі сан болу қат-қабат болған істің қабырға сабакта шындары жақынырағу үшін және үшін ретте орналастыру. Жанында бұл элементтерд орналастырылу мүмкін деуге болады және төртінші қатарда.
Элементтердің (ФО ) физикалық операцияларының сипаттамасы онда. Әрбір ерекшеленгеі элемент үшін ФО сипаттамада аталарды ПОНЕНТАның жұмаршағы, Е, Ст (3 ) формуласы бар сэйкестікте көрсетуге керек. Оның сипаттамасы бойымен толық кепілдемеден астам береміз.
Ағындар немесе факторларды демалыс Ст кіретін аталар және сипаттама келесі ақпарі болуы керек:
а)	зат, қуаттың ағындарын атау немесе налдар немесе басқа факторды сиг:
болып табыл ) (фактор ) ағын техникалық шешім айтарлықтай ықпал ететін сапалық
сипаттама онда; мысалы, сапалық сипаттама ағын үшін белгі қоя аладуға <<электр қуаты>> <<айнымалы>>, ток арналған үшін <<электромагнитті сэулелену>> - <<көрінетін жарық>>;
б)	(фактор ) ағын, оның үйреншікті белгісі, елшем бірлігін теризующую (шама ) негізгі физикалық шаманы, харак;
г ) (тордың фагі) ағынның сандық сипаттамасын - Т техникалық шешімге маңызды әсер көрсететін физикалық шама мэндері - қажеттілік О. жанында аталарды өзгерістің ауқымдары, Сттарды көрсетеді.
                                       
Мысалы, сөз бірер ағын және физикалық шаманы ағын <<температура>> ) немесе (<<қайнау температурасы>> ) және тағы басқалар табиғи сипаттама корот г ал айдарлардағы ) көрсетілген мэліметте болу үшін маңызды) шен физикалық Велидің мэн сипаттайтын атауды білдіруге мүмкіндік берген эбден үнемді табиғи тілді зуетсяны испольдың тәжірибесінде болғандықганнан, аталарды сипаттама, Сттың жанында ал айдарлардың мэліметін эдетте орынсыз ерекшелесін) - г). Бұл айдарлар бойымен сипаттаманың толықгығы болатын есептің мінезіден зерттеугене дейін бірінші кезекке байланысатындығы онда немесе эзірлеу жаңа онда, сонымен бірге ал айдарлардын
мэліметі ) еске сақгауы керек, г ) сөзсіз барлық жағдайларда болып табылмайды. Мысалы, мағынаның чаяхы кейбір Слуге ағынның сипаттамасын ственные және тағы басқалар өлшем бірлігі, количе көрсетуге жоқ және ал айдарлардағы мәліметтермен, мәліметтермен қатар ) жағдай, г сонымен бірге мүмкін), қосымша мэлімет қосуға мағынасы болады.
(клас өздеріні) сынып қандай болса дамен тұрақты жұмыстың жанында онда орынды аталар, сонымен бірге ал әсер сипаттамада физикалық-техникалық пайдаланылатын кіру-шығуларды сөздікпен АЖы мақұлдауы керек болатын Ст кіру-шығуларды варь объекті немесе мэселелі бағдарлалған слоны құрап үдетуге өкілдік етеді. Мұндай сөздік аталарды компонент, Ст сипаттаманы едэуір жеңілдетіп стандарттайды, ал басты - жаңа физикалық қағида әрекетін іздестірудің тивносты эффекті жоғарылатады. Компонента Е в описании ФО должна обозначать дей-хтвие, производимое над входным потоком (фактором), которое превращает Ат в Ст. Р. Коллер предложил [48, 591 12 пар операций Е (табл. 11), которые, по его мнению, позволяют описывать ФО любого ТО или его элемента независимо от их физического принципа действия.
Дәріс 5. Ағынды функционалдық кұрылымның құрылысы.
Дәріс жоспары:
1. Физикалык әрекет ету қағидасьшьщ сипаттамасы
Бөліну онда элементтерге. Мұндай бөліну кепілдеме, осы 1 гл-ші тарауға есеппен орындайды. 2. Дегенмен жанында бұл, басты элементтерді ерекшелемегенінде емес, Арасының ПОНЕНТАсының жұмаршағы көзімен кіруші әдетте санасқанында онда науасының шығар ағын ағын. Араның объектілеріне нөмір 0 -- 1, 0 -- 2 тағайындайды,...
Құрастырымдық элемент алған бөліктеуде өзгертілетін ағынға милиционерлерді бұл Эляға арқылы өтетін сол ретіндеде нөмерлеу мүмкіндігі бойымен шығады. Сонымен бірге бөліну көздегені болуы керек, онда негізгі элементтерге соңғы бола алады күрделі агрегаттар немесе түйін жеткілікті, рых кото үшін өз ағынды ФСы қүрастьірыла алады.
Бөлінудің мысалы онда 10-ші кестеге қоршаған орта Данның объектілерінің бөлуімен элементтеріне.
Егер құрылғы болса, онда труднообозримо, ерекшеленген элементтер ҚК зываютты нөмір онының маңызды схемасын, біресе суреттейді, онда біресе.
Элементгердің (ФО ) физикалық операцияларының сипаттамасы онда. Әрбір ерекшеленген элемент үшін ФО сипаттамада аталарды ПОНЕНТАның жұмаршағы, Е, Ст (3 ) формуласы бар сэйкестікте қөрсетуге керек. Оның сипаттамасы бойымен толық кепілдемеден астам береміз.
Ағындар немесе факторларды демалыс Ст кіретін аталар және сипаттама келесі ақпарат болуы керек:
ал) зат, қуаттың ағындарын атау немесе налдар немесе басқа факторды сиг:
болып табыл ) (фактор ) ағын техникалық шешім айтарлықгай ықпал ететін сапалық сипаттама онда; мысалы, сапалық сипаттама ағын үшін белгі қоя аладуға <<электр қуаты>> <<айнымалы>>, ток арналған үшін <<электромагнитгі сэулелену>> - <<көрінетін жарық>>;
) (фактор ) ағын, оның үйреншікті белгісі, өлшем бірлігін теризующую (шама ) негізгі физикалық шаманы, харак;
г ) (тордың фагі) ағынның сандық сипаттамасын - Т техникалық шешімге маңызды әсер көрсететін физикалық шама мэндері - қажеттілік О.жанында аталарды өзгерістің ауқымдары, Сттарды көрсетедіАт, Ст.
Мысалы, сөз бірер ағын және физикалық шаманы ағын <<температура>> ) немесе (<<қайнау температурасы>> ) және тағы басқалар табиғи сипатгама корот г ал айдарлардағы ) көрсетілген мэліметте болу үшін маңызды) шен физикалық Велидің мэн сипаттайтын атауды білдіруге мүмкіндік берген эбден үнемді табиғи тілді зуетсяны испольдың тэжірибесінде болғандықтаннан, аталарды сипаттама, Сттың жанында ал айдарлардың мэліметін эдетте орынсыз ерекшелесін) - г).
Бұл айдарлар бойымен сипаттаманың толықгығы болатын есептің мінезіден зерттеугене дейін бірінші кезекке байланысатыңдығы онда немесе әзірлеу жаңа онда, сонымен бірге ал айдарлардың мәліметі) еске сақтауы керек, г) сөзсіз барлық жагдайларда болып табылмайды. Мысалы, мағынаның чаяхы кейбір Слуге ағынның сипаттамасын ственные және тағы басқалар өлшем бірлігі, количе көрсетуге жоқ және ал айдарлардағы мәліметтермен, мэліметтермен қатар) жағдай, г сонымен бірге мүмкін), қосымша мәлімет қосуға мағынасы болады.
(клас өздеріні) сынып қандай болса дамен тұрақгы жүмыстың жанында онда орынды аталар, сонымен бірге ал эсер сипаттамада физикалық-техникалық пайдаланылатын кіру-шығуларды сөздікпен АЖы мақүлдауы керек болатын Ст кіру-шығуларды варь объекті немесе мэселелі бағдарлалған слоны құрап үдетуге өкілдік етеді. Мүндай сөздік аталарды компонент, Ст сипаттаманы едэуір жеңілдетіп стандарттайды, ал басты - жаңа физикалық қағида әрекетін іздестірудің тивносты эффекті жоғарылатады. Компонента Е в описании ФО должна обозначать дей^ствие, производимое над входным потоком (фактором), которое превращает Ат в Ст. Р. Коллер предложил [48, 591 12 пар операций Е (табл. 11), которые, по его мнению, позволяют описывать ФО любого ТО или его элемента независимо от их физического принципа действия Кестеге 11 келесі белгілер қабылданған.:
Сд, Ов  --  қуат, заттың екі сапалы айырмашылығы болатын түрлері немесе әр түрлі физикалық шама өлшелетін әр түрлі қасиет болатын сигналдар;
Оаі Ові  --  екі қуаттьщ сандай айырмашылығы болатын күйі, физикалық шама ылғи бір өлшелетін заттар немесе сигнал;
Оав  --  қуат, зат немесе сигнал, ОА, ОВ сапалы айырмашылық болатын екі әртүрлі компоненттерінен композициялығы өзіменмен ющие көрсете;
Оді+ві  --  куат, зат немесе сигнал, ОАІ, ОА2 сандай айыратын екі біркелкі компоненттерінен композициялығы өзіменмен ющие көрсете.
Операциялардағы 10, 11 ПОНЕНТА екі жұмаршақтан астам да қатыса алады. Қашырлардың кұрылымдық фораларда индекс дербес негізгі операциялар рет қисындастыратын тіркестердің қүрьшысында, қуаттың ковы, заттар немесе сигнал өзгертудің логикасынан тер сүйене тандайды.
Кесте 1 Іден қосымшаға Коллердің өте қолайлы операциясының тандауын жеңілдік үшін 1 сипаттама берді және әрбір операцияның белгілері личительные. Ар жағында бірден қосымша 1 кейбір жағдайларда түсіндіру неткенмен Коллердің операциясын дящую подхоның мүмкін емес бірмэнді өте көрсетілетінін көздейміз. Бұл жағдайдалардағы, айыр операция Е прасы таңдаумен және дэлелдеумен өзіне жалғыз ғана труднятьқа ермегенінде емес, пікірлерге туитивным ин верн аса болып көрінетін алуы керек болғанында. Е нования Найым бүл қате тандауда ие болмай зардап <<қашып құтылы алмайтын>>.
Е операциялардың тізімінің ұсынған Р.Коллерін толықгығының өткізілген тексеруінің 1 кездестіре алатынын көрсетті, үшін.Ши - мүйіз басқа операциялар болу лайықгырақ Е.сондықтан (кесте 11) Келлердің тізімінен операцияның таңдауында қиындьщтарда менование және белгі өз қолайлы ең беруге болады. Кестеге осымен байланыстьща 11 13, 14-ші нөмірлердің астында Е екі жиі кездесетін қосымша операциялар берді, сонымен бірге оның түсіндіруі ал қосымшаларға 1 келтірілген.
Сипаттама ФО мысалдары кестеге Сттың (фактор ) сипаттама ФО Гияға Дру түрлі жағдайлардан астам кестеге ЛТ компонент 12 келтірілген) ағындарын сандық сипаттамалар көрсетілмеген кращенномен аса элі сипатталған 10 берді. ФО шығу Ст Лт немесе бір кіре берістен астам иемдене алатын сірэ кестеден 12; кейбірі онда новременно ЖБ ичч Е бір операциядан астам тіпті бір ФОдан астам іске асыра алады. Ағынды функционалдық құрылымның құрылысы
Элементтерді сипаттама ФО процессінде онда кестелері бар ұқсастық бойымен тұлғаға таб аталарды компонент атаудан басқа, Ст, бағаналардағы 4, 7 ағынның ваниясы мекенжай із көрсететін 10 кұрайды: аталар үшін - (элемент немесе қоршаған ортаның объектісі) (кіре беріс )
ағын <<келді>> <<көз>> нөмірі; Ст үшін - (ортаның ружающейі қастарды объект элемент пли) (шығу ) ағын <<кетті>> <<қабылдағыш>> нөмір. Ные бұл Дан ағынды ФСты құрылыс үшін керек.
Ағынды ФСты анықгау 3 ғл-ші тарауға берілген. 1. (қай қосу ФО ретін анықгайды) элементтерді сипаттама ФО анықтаумен және кестесімен бүған ветствии соотқа ағынды ФСты қүрылысты орындайды. 9-шы сурет келтірілген мысалдардың түсініктісі жүгірмек Ниясы әдістеме эбден. Рованной және жалпылаған ағынды ФСты конкретизи сэйкес сурет сонымен бірге мүмкін.
Байқау керек, ағынды ФС егер зат, қуаттың бірнеше ағындары немесе сигналдардан түратын, онда оны немесе жүйелік қүрылым тармақгы күрделірек ие болады.
Астында тек қана мұндай ФОлар торыеге (ФТЭ ) эсер көмекпен бір физикалық- техникалық өткізіле аламыз аужайлаған рацияның қарапайым физикалық Опасымен ұғым енгіземіз.
Триваемого физикалық әрекет ету қағидат рассма сипаттамасы үшін онда ФПД, осы 3 гл- ші тарауға анықгауға сәйкес. 1 ) қарапайым ФОлардың тек қанасы түратын ағынды ФСы болуға керек. ФПД қүрылыс арналған осымен байланыстыда келесі ретіндеде орындайды.
1.2 гл-ші тарау кепілдеме арналған жалпылаған ағынды ФСтар салып суреттейді. 2.
* Ағынды ФСты талдау өткізеді және бірнеше ФТЭлерді көмекпен өткізілген ФО ные слождарды анықгайды.
* Түйіндер үшін онда күрделі ФО болатын ағынды ФСты қарапайым ФОлардың тек қана түратын қүрылысты орындайды. Жанында бүл кесте пішін бойымен ФО ментарных Эляға сипаттаманың кестесін 10 алады.
Байқау керек, түйіннен әрқашан емес күрделі ФО іске асыратын элементтер, тиісті қарапайым ФО ные конструктивке бөлуге оңай болған. Түбегейлі қиындықгарда бүл істемеуге болмайды. 4 күрделі ФОны талдаудың негізінде келесі тарауда жағдайдың жүмаршақ та және элемент выы қүрылымы оған сәйкес;-өзара байланысты ФТЭларды алуы ляют бүл ФО іске асыратын. Күрделі ФО үшін сонымен бірге ФТЭның ментарныхтың бірнеше Элясынан тұратын іске асыратын оның кешенді ФТЭсі енгізуге рұқсат етіледі.
* Әрбір қарапайым ФО үшін оның ФТЭсы реаль зующий анықгайды және кесте пішін бойымен сипаттама ФТЭ кестесін 13 құрайды. Ал аталар, (қарапайым ФОларды сипаттамада) Ст және компонент компоненттердің арасындағы сәйкестік ФТЭ сипаттамада ие болатындығы, онда ФТЭ Ния сипаттама кесте ФОны ментарныхты Эляға сипаттаманың кестесінің негізінде құрайды, аталарды сипаттама компонент, Ст (ФТЭ ) нөмір ФО, қайдан шығады, Втар жоғарғы палуба указыва Е орынына ал.
* Құрылым ФО ФТЭның сипаттаманың кестелерінің негізі және өздерінің ФТЭсі негізгі Е операциялардың атауы орынына наха басқар ственнойтын физикалық объектілер соответгерді көрсететін және мүмкіндік арналған қарапайым ФОларды құрылымнан ерекшеленген граф, атауды түрде ФПДтар суреттейді. ФТЭның атауларының графындағы нұсқау ФПД қабылдау және түсіну едәуір жеңілдетеді.
Байқау керек, ФПДқа көрсету мақсаттарында эсер физикалық-техникалық ФТЭ мардымсыз ные тривиаль ФПД құрылымға кейде орынды қоспауға (құрылымға онда) күпггі ықпал ететін (көрсеткіштер үшін онда) өте маңызды. Кейбір қарапайым ФОларды өткізудің жаеті ФПД бұл жағдайдада отра емес. Мұндай жеңілдету үшін ФТЭ көп болатьін күрделі және ФПДтың шолынатын құрылымдарына қиын мағынасы болады.
Еш орындауда. 2 -- 4 ФТЭ анықгауы бар қарапайым ФО іске асыратын Нияның затрудне пайда бола алады. Мұндай қиындықтар ФТЭ нием назвамен бірінші кезекке байланған. Осымен байланыстыда тізбе бойымен қолмен немесе ФТЭ сіздің бираютыңыз ЭЕМ ФО қаралатын көмекпен үстірт тиісті ФТЭні қормен пайдалануға ұсынылады. Ауызының бір немесе бірнеше ФТЭлерін таңдауынан кейін қалай осы ФО лизует Реж өзі істегі ФТЭ таңдаған болғанын құйғыштайды. Если при этом оказывается, что ин-формации недостаточно для установления
(распознава-чшя) ФТЭ, то обращаются к дополнительным источникам или экспертам (специалистам по данному классу ТО или физикам).
13 және 10-ші сурет кестеге тұрмыстық электр пештің ФПДі сипаттама және сурет берілген. Кестеге ағынды ФС бұл мысалда 10 қарапайым ФОларды құрылым болады. Сондықган ішкі бап арналған жұмыс тек қана ФПД құрылыста орындады. 1, 2,4, 5.
Дәріс 6. Техникалық нысандардың белгілері.
Дәріс жоспары: Техникалық нысанның дамуын функционалдық, технологиялық, экономикалық белгілерді.
Онда дамытуды белгінің анықтауы сонымен бірге немесе сапаның Рийларын Крит дамытуды белгіні бір уақытта ең маңызды көрсеткіштермен болып табылғанын көрсетілетін 7 1 тараулар тарауға берілген, өйткені. онда сапаның бағасының жанында үлкен мэнді алады. Өндеудің жанында ұмтылатын мамандар үшін дамытудың белгілерінің мэні әсіресе маңызды бұйымдардың Валары бірақ жақсы дүниелік достиже нийлердің деңгейін асып түссін немесе деңгейде жақсы әлемдік табыстардың бұйымы алу. Дамытуды белгінің бұл есептерінің шешімдері үшін бұйымдар және технологиялардың магистралдіқ озық дамытуды бағыт көрсетуші компастар ролді ойнайды.
Кез келгені біресегендігі, дамыту бірнеше белгілері болатын, онда әрбір жаңа ұрпақ үшін тия озық виаларды қағида, біресе бір және басқа белгілердің неухудшенииі жақсартуда болатын.
Онда әр түрлі класстар үшін дамытудың белгілерінің тандаулары едэуір дәрежеде дэл келеді, сондьщтан техниканың дамытуы негізінен айту айту мүмкін көбінесе бағындырған техниканың дамыту анықгайтын белгілердің біртұтас жиынына айту мүмкін.
Бұл біртұтас жиын белгілердің келесі төрт тобы қосады:
онда функционалдық белгілер, функцияның іске асыруының сипаттайтын ең маңызды көрсеткіштері;
онда тек қана мүмкіндікпен және жасауды оңайлықпен сабақгас технологиялық белгілер;
көмегімен онда қаралатын функциясының іске асыруының тек қана экономикалық орындылық анықгайтын экономикалық белгілер;
онда жасалған шақырылған адамдарға адам факторы немесе оң және теріс факторлардың әсер сұрақгарға қатысты антропологиялық белгілерді.
11-ші сурет онда дамытудың белгілерінің жүйелеуі көрсетілген әр түрлі функция іске асыратын. Бұл тізім жеткілікті толықтыққа талаптанбайды. Осы басшының мақсаты - конструкторға немесе технологке онда құнтты сынып үшін дамытудың белгілерінің жиынын құрастырып сипаттауға көмектесу.
Шарт және онда дамытудың белгі жататын параметрлер қанағаттандыруы керек болатын талап сипаттаймыз. Басқаша айтқанда, шарт және кез келген сынып үшін көмегімен талап онда дамытуды оның белгісін ерекшелеуге болады анықгаймыз.
Өлшенетіндіктің шарты. Дамытудың белгілерінде онда тек қана мұндай параметрлер қабылдана алады, [55 ] өлшемдердің шэкілдерінен бір-бірденнің сандық бағалары мүмкіндікке жол беретін: қатынастардың шэкіліне, интервал шэкіл реттің шәкіліне. Егер ол қолайсыз болса, жоғары бағалау қатынастардың шэкіліне беріледі, бірақ интервал шэкілге және соңғы кезекте реттің шэкілі бойынша.
Салғастырымдылықты шарт. Белгі мұндай салыстыруға мүмкіндік берген өлшем бірліктері әртүрлі замандар және елдер үшін онда алуы керек. Өлшемсіз шамалар және көмегімен салыстыруға болатын меншікті шамалар сэйкесінше әр түрлі функциялар және бірдей функциямен немесе жақын функциялармен онда ең жақсы жақындайды.
Ерекшеліктің шарты. Белгілерде онда мұндай параметрлер қабылдана алады, ең алдымен оның тиімділіктерін мінездейтін және оның дамытуына анықгайтын ықпалдарда
болатын. Бұл параметрлер егер (мұндай ойша тәжірибе өткізуге қиын емес) біресе жаңа ұрпактардың жасауында аяққа бассын, біресе бұл келесіге келтіре алады; онда қаралатын сыныптың жағымсыз бекітуірек дамытуына пайда болуга; дамытуга жұтаулар;
(қолданушы ) адам қажеттілікті қанагаттандыруды едәуір кішірек шара немесе тіпті толық қанағаттанбауга.
Ерекшеліктің шарттары қарастыру кезінде 5 тарау материалдарға пайдалы сұрау.
Тұрақтылықгың шарты. Белгілерде онда мұндай параметрлер қабылдана алады, үшін ерекшеліктің шарты әрдайым орын алатын.
Министрлік және тэуелсіздіктің шарты. Дамытудың белгілерінің барлық жиынтығы тек қана басқа белгілерден қисынды шығарьшған немесе салдармен қисынды атын бол олардың түзу бола ала алмайтын болуы керек.
Конструктор немесе ойлап тапқыш онда құнтты сынып үшін дамытудың белгілерінің жиынъшың ерекшелеулерінен кейін әрбір белгінің сипаттамасы беруі керек. Мұндай сипаттама келесі мэліметтер қосады.
  + Белгінің мэні, уақыт және оның пайда болуын себеп.
  + Белгінің өлшемінің формула немесе әдісі, шэкіл немесе өлшем бірлігінің нұсқауын
қоса.
  + Белгінің мэндерінің өзгерісінің диапазон және сипаты уақытында.
  + үш балдық шэкіл бойынша белгінің ортактығының дәрежесінің бағасы:
) белгі бірдей немесе жақын функциялармен онда қаралатын сыныпқа қатысты болады;
а)	белгі әр түрлі функциялармен онда бірнеше сыныптарға қатысты болар еді, бірақ нактылы ортақ қасиеттермен;
б)	белгі кез келген функциямен онда қатысты болады.
Белгінің ортақтығының дәрежесінің бағасы техниканың басқа облыстарынан жақсартылған техникалық шешімдердің қарызға алуы мүмкіндікке көрсетеді
  + үш балдық шэкіл бойынша өткені және шолынатын келешектерге белгісінің (туальностидың Ағалары) салыстырмалы маңыздылығының өзгерісінің бағасы:
а)	өзектілік өседі;) өзгеріссіз болып қалар еді;
б)	төмендейді.
  + Негізгі әдістер және белгінің жақсартуын құрал.
Біріншіден, техниканың дамытуы белгілері туралы ортақ ұсынысты берген дамытудың белгілерінің үрмен-дүрмендерін қорытылған мінездеме төменде тура келеді, екіншіден онда 1 -- 6 құнтты сыныптың ішкі бабы арналған әдістемелік материалмен дамытудың белгілерінің сипаттамасында қызмет көрсете алады.
Дәріс7. Техникалық нысандарды конструктивтік эволюция. Дәріс жоспары:
1. Техникалық нысандарды конструктивтік эволюцияның зерттеуі туралы. 2. Конструктивтік эволюцияның сипаттамасы және техникалық нысандарды талдауды әдістеме.
Конструктивтік эволюцияның зерттеуі онда зерттеумен және құнтты сыныптың дамытуын тарихтың талдауымен байланған бірдей немесе жақын функция болатын. Мэні келесі циклданың қайталауында тұратын зерттеуі (2 5 тараулар тарауды қара) онда озық эволюцияның заңында тұрақганады:
жасау және техникалық нысандарды Siнің ұрпағының қолдануының басы; кемшіліктердің іісі жинақталу уақыттың ішінде Siнің ұрпағында
Si+1дің жаңа ұрпағының (өндеу) жасауы, оның жасауы және қолданудың Si және басы мінейсің. Қай конструктивтік эволюцияның талдауын өткізудің кейбір өте маңызды мақсаттары көретін, техниканың тарихының зерттеу және зерттеуіне түбегейлі шығындарды сөз жоқ ақтаған көрсетеміз.
1. Онда жаңа ұрпактың жасауында, онда бірнеше бекітуірек ары қарай конструктивтік өзгеріс және эбден жетілдіруде болатын. Арасында әдетге бір-ағы барлық талғаулы бекітуірек өте дұрыс және перспективалы болады. Өңгесі тұғырықты жиі толып қалады. Конструктордың алдында сондықган бірнеше талғаулы жақсартылған техникалық шешімдерді ойлап шығаруғана емес, бас та жауапты есеп әрдайым тұрады; жалғыз өте дұрыс шешімді табу. Онда ары қарай дамыту және әбден жетілдіру кез келген, оның конструктивтік эволюциясының барлық тарихында тұрақганатын. Бұл тарихтың білімі е конструктордың сезгіпггігі, өйткеніні ең жақсы бағдарлайды. инженерге эволюцияның зерттеуі онда дамыту ықпал ететін негізгі орнықгы факторлар айқындалып, және оның дамытуын тенденцияның өзі үшінін өте дұрыс сипаттауға көмектеседі.
2,Онда тарихтың білімі оның ары қарай әбден жетілдіруінің сэтті идеяларын жиі есіне салады. Бұл техниканың төңірегідегі теріске шығаруды философиялық заң жұмыс істеген байланған, сипаттайтын спираль бойынша сипаттайтын дамыту. Инженерлік тәжірибеде нақыл сөз осыған байланысты бар болады: << Барлық жаңа - жақсы ұмытқан ескісі. Олай, айталық, XVII ғасырда водяные дөңгелек сияқгы қайраттың бастауы вытеснены паровыми машиналармен болды, ал соңында XIX ғасырдың дейін ғасырдың XX ортасының өте кең таратуды тап- гидравлические турбины біткен. Бер ортаның ғасырдың XX гидравлических турбин( гидроэлектрических бекеттердің ) таратуы жылының электростанций бурным дамуымен шектелу стало. В осы уақытгы тағы гидроэлектрических бекеттің	( приливные,
прибойные және п. т.) рөлі өсіп келеді. Тағы бір мысал. 1870 жылга гладкоствольных дула деген оқга- артилерийских сайманның игерушілігі тоқгаған. Қазыналық бөліктен деген оқта- иір- ойықты пушки үстем болу стали, бірақ шамалы арқылы бітті минометы 70 жас.
    o Сындарлы эволюции сарала- және қысқа суретте- квлиметрии задач шешімінің тэжірибесін айқындау қояды. Мынадай тәжірибені жиі түрінде жиынтық эвристических әдіс- айлалардың( правил ) белгілі нысанға келтіреді, ал- Si+1 жақсарт- шешімінің Si прототипа көрсетіп отырамьш. Мынадай жөн-жосықгың бәсі, не олар айтылмыш сынып үшін ана( қарамастан және сырттың сыныптары үшін ) жиі қайыра ана құралады срабатывают, е т. олар мағынаны есті пайдалан- имеет, тем астам, не олардың арасында оказываются және конструкции өзгерісінің жеке зандылықгары ана.
Бас-басы жақсы суретші ара мақсаттар өзінің ұсталығының жетілдір- себя тындырымды ұлы шебердің жұмысының көшіріп ал- есептейді. Да және жақсы құрастырушы - изобретатель бөлшектерде түсінуге және " арқьшы себя " өткізіп ал- үздік ойлап тап- ал- үдерісін керек, прежде барлық өзінің облысында. Сындарлы эволюции сарала- мынадай мыслительную жаттығуды алу қояды және шұқырайт- таныс- жұмыс және үздік құрастырушының тәжірибесін.
 Иетересующего сыныптың сындарлы эволюции шұқырайт- және қырлы байқауын ана деректің қажетті сомасын құрылымның және дамудың заңдылығының тұжырымда- үшін теру қояды. Мынадай зандылықгың білімі тиімді техникалық тынымның тап- жаңа, және перспективалы тағы астам жеңілдетеді. Байланысты мен осы айту болады, не квлиметрии наивысший деңгейі ана басын аш- және заңның және құрьшымның және дамудың заңдылығының тұжырымда- қамалады және есті оның игерушілігінің жақсарт- техникалық тынымның ізденісінде.
Сындарлы эволюции және техникалыц нысанның сарала- сипаттамасының әдістемесі Техникалыц нысанның сындарлы эволюции сарала- мақсаты бірдей немесе жацын атцаратын қызметтеріммен: цамалады
дамудың төзімді( ылги цолданыстагы ) өлшемінің басын аш- ана және оның сапасының показаиелей;
жацсарт- техниксиіыц тынымның ал- жөн-жосыцының( әдіс-айлалардыц ) түжырымда- жолымен прототипа өзгерісінің.
Сындарлы эволюции сарала- байцау және қызыцтырып экет- сыныптың дамуының тарихының сипаттамасы ана предіиествует, неиііншіні түрінде эволюционной цатар-цатар атайтын өзгерістің тізбектілігінің үсыну болады:

                                       
Мұндағы Si - і - дің тұқымдар, болып табыл- прототипом ша қатынас к жақсарт- ана; Si+1 - ана кейінгі тұқымның; 8к - соңгы( бүгінгі) тұқым ана.
При эволюционной қатардың құрылысында және сұрыпта ол техникалық нысанның Si тұқымдарының басқару ұсыныл- келесі жөн-жосықгармен:
ал- линейной эволюци ол ретроспективно ара обратном направлени прямой жатамын Si
онной қатарға және салып бер-
бұл ретте үшін бас-басы Si тандап ал- Si негізгі( негіздік) прототип - 1, бас негіз нешінші жаса- Si болды; қатар дейін 8о( ол алыс прошлого замандарына деген қарау біледі) бірінші пионерного шешімінің сал-;
* тартып ал- ғана топтама немесе бұқаралық жаса- к қарасты ана Si. Сол, әрине, бірегей ана тимейді, олар изготовления және игерушілікгің шарты қалады;
* тартып ал- ғана ана Si, нешінші иемют байыпты өзгеліктер прототипов, сол талап эволюционную қатарды малоинтересных( сындарлы эволюции мағынасында ) модификаций арылту қояды.
Эволюционная қатар бас негіз техниканың дамуьшың дүниежүзілік тэжірибесінің құрылу біледі, қарамастан немесе бас негіз техниканың дамуының ұлттық тарихының, қарамастан немесе бас негіз жеке кэсіпорынның зерттемелерінің.Алайда арада көрінген уақиғада тырысуға керекке орында- бір шартгы: при Si Si+1 бас-басы өпселінің сипаттамасында ( реконструкции ) пайдалан- Si Si+1 тұқымының жаратқандары ақиқаттық итеріл- ақиқаттық прототип болуға керек. әрине, арада многих уақиғаларда тағайында- ақиқатгық прототип бейнетті. Тогда ең ықгимал прототип сайлайды.
Si бас-басы тұқымы үшін ТР сипаттамасы беріледі, дамудың және сапаның көрсеткішінің өлшемдерінің, сындарлымен және тасқынмен ФС, ФПД. Негізгі ұсыныстарды ша мынадай сипаттаманың кел- келтіреміз.
При Si( от 8о дейін 8к ) тұқымының сипаттамасының кел- алғаш кестені толтырады. 16( см.п. Згл.4):
1	бағанда бер- Si тұқымының ТР сипаттамасын немесе ғана оның айырым белгілерін ша салыстыр- мен Si - 1 при шартта не сол біраз толық тамашаны туралы ТР береді; қажет болған жағдайда сипаттаманы изобоажением ТР көркемдейді; жаса- немесе Si топтаманың өндірісінің түбінің жылын нұсқайды;
2 бағанда басты міндер нұсқайды, из - үшін нешінші Si+1 келесі тұқымының жаса- зары
туды;
ара 3 бағанда бас негіз басты міндердің дамудың өлшемдерін және көрсеткіпггерді, нешіншінің жақсартуының сапалар( оның өзгерісінің үрдісінің нұсқауымен ) немесе к міннің жоюына деген келтіру ара Si+1 тұқымында белгілі нысанға келгір- келгір- біл-;
4 бағанда көрсеткіпггің гізбесі ара Si жақсарт- ша с Si салыстыр- бол- сапалар - 1 берілетін. 4 баған бас негіз бағанның мэліметтерінің 2 толады және 3, лайықты Si тұқымының - 1.
Басқа ана, 4 бағанда тағы попутно бол- көрсеткіпггер нұсқайтынЛекция 8. Законы строения и развития техники и их приложения.
Дәріс 8. Құрылыс және техниканың дамуы және оның қосымшасының зандары.
Дәріс жоспары:
Инженерлік өнерде техниканың зандары.
Техниканың озық эволюциясының заңы.
Техниканың кезең дамуын заң. Қолдану - техниканың басқа зандарының маңызы.
Кезеңнің дамуының заңы та дүниежүзілік техниканың дамуын арада бүтіндікте сәуле түседі, бүл көрнекі түрде кестеде көрсетілген., қайда белгіні " ана" техникалық ствами сәрсенбілерінің-іргелі атқаратын қызметімнің соответ^ствующей жүзеге асуына деген нүсқайды.
Белгілеу тиіс, не заңмен дәйекті төрткезеңнің дамуының предписываемая суреті ана имеет жер ғана ана, дейін XVIII ғасырдың біт- сынып үшін. Уже XIX ғасырда, қашан техника арада бүтіндікте дамудың екі кезеңінде болды, тағы біт- ана одновре-^менно технологиялықгы және энергетикалықгы функ-тщи жүзеге асырды, поскольку осы үшін қажетті научно- технический деңгей өмір сүрді және сол әлеуметтік-экономикалық целесообразности талаптардан деген тиіс. Тәрізді суретті біз в осы уақытты қараймыз, қашан тағы біт- пионерные ана жаңа қажеттіліктің жүзеге асуы үшін жиі айтар-айтпастан үш іргелі атқаратын қызметімді(технологиялық, энергетикалық, басқармалар) жүзеге асырады. Сол себептен заңның білімі кезең витие ретінің-^ана тездету қояды.
Байланысты мен осы кезеңнің дамуының заңының тәжірибенің игерушілігі ша оның қабының қызықтырып экет- сыныпқа ана зертте- жаса- тоқулы, ал да функциялық жақын сыныпқа ана, имеющих опере-\дамудың жающие шапшандықгарын. При орындалу осы исследо^ваний жауаптар келесі сұрақгарға: беріледі
Дамудың қандай кезеңінде қара- ТС) немесе технологиялық кешен болады?
Ма адамның мүмкіндіктерін негізгі көрсеткіштің байыпты жақсартуы ана шектейді?
Ма қажетті научно-технические бар және техно^қисынды мүмкіндіктер өткел үшін келесіге жүздеді?
Бас негіз мынадай сарала- түжырым туралы өткелдің целесооб^айырымында келесі кезеңге болып жатады және лайықгы тапсырма ғылыми-зерттеу және опытно-конструкторские зерттемелерге белгілі нысанға келеді.
ТЕХНИКАНЫҢ ӨЗГЕ ЗАҢЫН ИГЕРУ
Үшін квлиметрии шг^терес және қүрылымның және техниканың дамуының сырттың зандары, мулировка фор^нешінші дана прил үсынады. 4, ал толық мазмүндама және қисын - кітапта [12].
олай, егер бірыңғай қатардың зерттемесі ана барса, щих нарықгы бірдей атқаратын қызметімді имею^және ажыратыл- басты функциялық параметрдің мағыналарымен, сол үшін сырттың маңызды сындарлы параметрінің аспа-жалап үйғарымі үшін мүмкін пайдалан- жорамал туралы бірыңғай қатар параметр корреляции заң ана.
Мүддені сарала- және разрабатывае^мого сарапшылығы ана мен үсынады. Зертте- ша заңның қабының гомологических қатар ана қояды, во-первых, едэуір ашып-жарып болжа- жаңа техникалық тынымның біт- ша аналогии мен жаңа химиялық элементтің про- гнозированием ашылымдары мен көмек Д. И. мерзімді кестесінің Менделеева. Басқа ана, бас негіз гомологических қатардың заңының ана мүмкін әзірле- морфологического сарала- және синтеза әдісінің тиімді модификация. Осы модификации абзалдықгары морфологической кестеде жаңа жақсарт- техниче^ских тынымдардың талғамның маңызды жеңілдет- қүралады.
Пионерных ойлап тап- жаса- жиі шақырт- жаңа қажеттіліктермен болады, нешіншінің жүзеге асуы үшін түңғыш рет техникалық ақы-пүлдар құралады. Байланысты мен осы квлиметрии
жоғарғы деңгейлеріне ойлап тап- немесе жаңа шынайы қажеттіліктің ашылымы қарайды. Бүгін пока жаңа қажеттіліктің сннтеза әдістері бол-. При мынадай задач шешімінде, ал да при лайықгы әдістің зерттемесінде анық мүддені жорамал туралы көпшіліктің аумақтауының заңында ұсынады
Дәріс 9. Инженерлерді эстетикалық эзірлеу
Дәріс жоспары:
Қоршаған	элемнің адам және әдемілігі.
Эстетикалық эзірлеу Инженерлік қажеттілік туралы.
Жаңа бүйымның жаратқандары бас деңгей алды дүниежүзілік табыстардың, сияқгы правило, кең мэдениеттің адамдарымен болды. Барлық өнерлерден астам барлық немесе көбіне инженерно-техническому шығармашылыққа изо^бразительные өнердің способствуют және олармен тоқулы ұғым кра^соты. Осы бастың мақсаты арада ных және көріктің сырттың көрінісінің бейнеле-^шығармашылық ойла- инженердің мэдениетінің аумақгауында қамалады. Алайда айтар-айтпастан жала жабамыз, не сол бас не арада коей шарада жер ортада және жоғарғыда техникалық мектептерде имеющих осы бағытта олқылықтың толықгыр- деген претендует. ара онда біреулер беріледі, на бізді назарды, үшін предста^вления инженерлерінің ең маңызды ша эстетике, ал басты оның задача, итеру чтобы келешек инженерлерді к қүралым және көріктің өзінің арманының истюльзованию ара ана қамалады.
Туралы көріктің рөлінің. Бас-басыда бізден өзі интуитив^ное тамаша туралы ана имеет, не мынадай көрік. Үшін сравне^ния және осы үғымның анықга- жалпыға бірдей қабылданған оның ұйғарымдерін келтіреміз. Орыс тілдің сөздігі көрікті сияқты сапаның құрамын насла^ждение взору және есту қабілетіме жеткіз- анықгайтын. Философиялық сөздікте не көрік белгіленеді", қарамастан немесе өмірде және өнерде тамаша, доста-ъляет рухани қуаныпггы және рақатгы және алып танымдық және тэлімдік рөл қоғамда имеет.
көрікіің үш үлгісі : қапта- тірі және өлі табиғаттың көркі,, адаммен жаса- бұйымның және сырттың нысанының көркі, және, өнер жасайтын көрік өмір сүретін. Осы үш үлгіден көрік қоршаған орта бүктетіледі. Табу аусарлық немесе жаса- краси^вую қоршаған ортаны бір адамның ең күпггі алғашқы қажеттіліктерінен болды.
В растама айт- кітаптан Л. Любимова деген сабырды г келтіреміз, нешіншіде Новго^ХІ руының сипаттайды - ғасырдың XIII: "ұлы новгородское өнер туды және тамашаға бүкілхалықгық эуестіктің негізінде гүлденді. Ғой руда, ара Новго^жасаған раскопки көрнекі түрде көргізді, не көркем шығармашылық тіпті осы ескі қаланың барльщ тұрмысын өтіп кетті. Новгородцы өзінің өмірінің сияқгы болады әдемі сэндеуге тырысты, затейливее. Ағанггың тұрғындарьш олар бұрандамен безендірді, қақпаны, кіре берістің еменнің саптарын, шатырдың карнизы, терезенің және причелины наличники бастым. Қарамастан және барлық, не домашнего обихода үшін сұрады, керек масайрат- көз болды. Айту болады без асырғандықгың, не ескі Новгороде почти бірде-бір пред^пайдалы мақсаттың мета кездеспеді, нешінші бы ажарла- "айлакер кестемен" болмады.
Ту- және адамзаттың бол- шешуші рөлді екі ең маңызды қозғаушының фактора: сыграли еңбек физиологических қажетгіліктің және еңбектің(да физиологических қажеттіліктің қанағаты үшін) сайманының жаса- қанағаты үшін;
ізденіс және жасампаздық көрік қоршаған орта, бұл еңбектің және тұрғынның сайманының сэнінде білдірді, арада орындау және музыканың және бинің шығармасында және многом сыртта. Ең оғаш замандарда эстетической қызметте почти қоғамның бас-басы мүшесі қатысты, сол қатысу шешуші бейнемен прачеловеке туғыз- және рухани түптің дамуына деген әсер етті, оны очело^вечивание және окультуривание қамсыздандырды.
зейіннің дамуы к байымға және жаса- әдемі қоршаған орта түпкіліктіні на қоғамның, е т. өндіргіш күшінің балала- деген тельное ықпалды оказывало сал-~\ екі қозғаушының фактор -
эстетическая мэдениет - астам ақылды және алғыр мүшенің тәрбиесін үшін еңбек қызметінің және, мен нешіншімен инте-ресов баудың ығының, сияқгы правило қамсыздандырған, атпен жүретін вағонды-', көңілдің на эстетическое тәрбиеғе игнорирующие немесе азғантай айналдыр- рировать баулар емес білмеғен.
Нанымды растамамен осы жаса- М. П. Щетининым эксперимент эдеттеғі ортаның мектебінде қызмет етеді, қайда бол- қысқарт- шамалы ша тындырымды тәртіптерғе және қарамастан 1/3 кэсіпке.шеғінде бар бюджеттің үсте- уақытқа сэйкесінше тәжірибенің кэсіптерінің ша эстетическому тәрбиеғе(музыкалар, хореоғрафические, бейнелі). Тындырымды кэсіптің мынадай қысқарт- тек шығынды ша негізғі дайындыққа әкелмеді, ал ашық шешу оқы- үсталығын задачи, меңгер- қағидалы материалды және д. т. жоғарылатты. Эстетическое тәрбие алып бер- үстеме тіпті спорт табыста. Айталық, осы мектептің командасы бас команданың арнаулы спорт мектептен ша баскетболға женді.
Ақырында, тәрбиеде және зейіннің дамуында к байымға және жаса- әдемі қоршаған орта өте күшті функциялық кесімді адамзаттың озық эволюции имеет. Байланысты мен осы П. И. Гаврилюк 1: "эстетическая мэдениет в барлық замандарды қорытады және замандарды адами түп адамда возвеличивала, белсене адами қоғамның гуманизации способствовала, элеуметтік озықтықтың" ұлы ісіне қызмет етті.
ДәрісІО. Квлиметрия әдістері. Дәріс жоспары:
* Есептің қойылу және талдауы.
* Алдын ала міндет қою.
* Анықгап алған міндет қою
Есептің қойылу және талдауы
Осы баста ең кең сыныптың қойылымының әдістемесі - квлиметрии задач беріледі, қашан жақсарту сүра- прототипом атайтын белгілі қүрылымды, тағайынды өзгерістерді оған деген ене. Сол әдістеме задач сырттың сыныпгарын қамашаламайды, мынадай сияқгы жаңа қажеттіліктің ізденісі және түжырымда- жаңа функ-чдай ана; зерттеме қағидашыл жаңа техникалық шешімде, үмітсіз прототипов(И) гл. қара; жаңа техникалық тынымның ізденісінің задач қойылымы сияқгы задач матического программирования(гл. 13 қара) мате^.
Квлиметрии задачи, сияқгы правило, шаются ре^итерационным жол, е т. несколько жанасушылық искомому шешімге бас негіз ал- нәтижелердің болып жатады. Сол себептен задачи үсын- қойылымында сияқгы бы екі кезең имеет. Бірінші кезенде жүмысты мен көмек операций орындайды!- 5(1 гл.7 п. қара), кейін ненің пред-гзадачи шешімінің амаддары "сынаманың және қатенің" табиғи спосо^бом қабылданады мен көмек какого-либо әдістің бар-. Екі кезеңде операции 6-12 мен кейін^задачи шешімінің соқ- амалдарымен орындалады
Кейін бас-басы операции орындалуы желательно қысқа жазып ал- ал- нәтижені.
Мақсат қойылымы - емесжеңіл жүмыс. Алайда керек ьшғи үмытпа-, не шығармашылық инженерлік задачи дүрыс қойылымы - сол оның шешімінің жарты. Ол жиі многих бесперспективных отсечением тоқулы және ізденістің тупико^вых бағыттарының. Уақиғалар емессирек, қашан задачи шешімін ара үдеріс оның қойылымының табады. Сол себептен сле^үнемде- уақытты сарала- және задачи қойылымына соғады.
I операция. Проблемалық жағдайдың сипаттамасы. Сол опе~рация собой ең предварительную крат^сомда- задачи түжырымда- жауаптар келесі сүрақгарға асырауға керекке: үсынатын
ал. Неде қиналыс немесе проблемалық жағдай қүралады және оның предыстория қандай?
б. Бүл проблемалық жағдайдың, е т. жоюы үшін алқындыру сұра-. қандай қажеттілікті жарытуға керекке?
в.	не проблемалық жағдайдың жоюына немеее мақсаттың табысының араластырады?
г.	не задачи шешімінің үшін адамның, кәсіпорынның, халықгың шаруашылығының және д т. береді.?
Проблемалық жағдайлардыы сипаттау мысалдары.
а.	цех ішіндегі пневмотранспорт 300 мм құбырының диаметром бар, нешінші ауық- ауьщ на жүмыс жайларымды үнтақты және үсақ пластмассаның дайындамаларын жеткізеді. Цех жаңа өнімнің изготовление деген аударды, нешіншінің өндірісі үшін на жүмыс жайларымды требу-ется әпер- тагы және кесек-кесек дайындамаларды габаритными өлшемдермен, бірталай қүбырдың преныпгпощимн диаметр.
б.	Қамсыздандыруга қажетке кесек-кесек дайындаманың механикала- эпер- қоймадан дейін жүмыс жайларымның.
е. Кесек-кесек дайындамаларды жеткізу болмайды пневмотранспортом ара қүбырдың жас диаметра. Внутри цеха кәліктің соқпақтары болмайды, бүл доңгалақты кәліктің игерушілігін затрудняет. Арада баста цеха еркін ая қондыргы және шүмектің жабдыгының жүмысы үшін бол-.
г. есептің шешімі дайындаманың ручное транспортгау айтылмын цехты шығару қояды және сырттың тәрізді уақиғаларында.
Операция 2. Атқаратын қызметімнің(мақсаттар) сипаттамасы ана. Сипаттама ашық және қысқа мінездемені ана-^болады удовлетво^рить ту- қажеттілікті нического тәсілдің асырайтын. Выпол^няется атқаратын қызметінің сипаттамасы сэйкес мен 3 гл. п. 1 ұсыныстарымен және 1 гл. п. 2. Бұл ретте беру ұсынылған алғаш сапалы, ал кейін атқаратын қызметімнің санның сипаттамасының мен көмек әзірле- жүзеге асыру сұра- ана.
Атқаратын қызметімнің сипаттамасының мысалдары, соның ішінде пневмотранспорттың жүйесі үшін, кестеге деген келтір-. 28, қайда бас-басы үшін ана басында атқаратын қызметімнің нарықгы, ал кейін сан сипаттамасы түрінде о) жеке компонентов айтылмыш, б), в), нешінші оқу тиіс қатарынан сияқгы бір ұсыныс.
Таблнца 28
Примеры описания функции
                                       

Операция 3. Талғамы және талаптың тізбесінің кел прототипа-. Проблемалық жағдайдың сипатгамасында жиі ұпггау сұра- прототип нұсқайтын. Осы бастапқы прототип эншейін үшін нову араларыныщалу кезіінде жақсарт- шешімнің ізденісінде. Басқа осы, таңдап ал- тағы 1-2 қосымша прототипа, имеющих тағайынды абзалдықгарды ша салыстыр- мен ис-ходным. Бұл ретте в бірінші кезекті нағыз-ствующие бұйымның тэжірибесінде бас деңгей алды дүниежүзілік үлгілердің пайдаланылады, тәрізді техникалық тынымдар басты сыныпта ана. Басты сынып ана ша салыстыр- мен рассматри-ваемым жақын атқаратын қызмегім және биік техниче имеет
ский деңгей. Айталық, автомобилестроения үшін щим сыныппен мүмкін авиация жүргіземін-1, қүрылыс үшін - машиностроение.
ТО, да техникалық функциялар, (өнертабыстардың халықаралық классификациясын) Мктер қосымша түп түлғалардың таңдауында создіктерді пайдалануға үсынылады, патент (бойынша қалай қаралатын, сол сияқгы онда функционалді жақын сыныптарға) соңғы 5 -- 10 жылдарға патент сипаттамалары. Қолдану төте ақылдасуы сонымен бірге бола алады.
Түп түлғаға негізгі талаптарының тізімі әрекет ету қағидатына немесе техникалық шешімге талаптардың тізімінің түріндегі оның сипаттамасының деңгейіне байланысты қүрайды. Мұндай тізімдердің қүрастыруы бойынша ұсыныстар 6 1 тараулар тарауға берді. Негізгі талаптардың тізіммен біргесімен онда функцияның сандық сипаттамасы онда жаңа ұрпақгың өндеуіне техникалық тапсырма болады.
Кейде түп тұлғаның тандауында шешімді мойынға және мәселенің ахуалын нақ сол түсуге жақындай табуға лажы болады. Осы жағдайда уақыттың дефицитінде және қорлары Ского Нич жақсартылған шешімнің іздестіруін есебінің шешімі тоқгатуға болады. Мүмкіндіктің нағыз өзі дегенмен уақыт болған жағдайда табылған Ния Решін жақсартып және жаңа мэселенің ахуалының пайда болуын уақытгы нақ сол жылжытып қоюға әрдайым мағынасы болады. Есептерді орнату
* шы	операция. Түп тұлғаның функцияларының талдауы және жақсартылған конструктивтік функционалдық құрылымның құрастыруы. Түп түлғаның функцияларының талдауы және оның конструктивтік Фсінің құрастыруы 1 2 тараулар тарауды ұсыныстармен сэйкес орындалады. Фс (жақсарту ) түзетулерді осыдан кейін өткізеді, үшін сұрақтарға не жауап беруге керек:
а.	Онда түп тұлғаның кемшілікті жоюы элде тиімділік және сапаның маңызды жоғарылату қамтамасыз ететін милиционерлер жаңа функционалдық Элялар неткен енгізуге болады? Мұндай элементтерге деп атайды және олардың функциялары суреттейді.
б.	Онда түп тұлғаның кемшілікті жоюы элде тиімділіктің жоғарылатуы және сапа үшін элементтер неткен шығаруға болады?
в.	Элементтер непсен басқа элементтерге олардың функцияларының берілуін орынды жолымен шығарады?
г.	Элементтер бір екі орынына функциялардың бөлінуі және кіріспе бірнеше функция болатын элементтер неткен үшін орынды пли көп? Жаңа элементтерге деп атайды және олардың функциялары сурепгтейді.
Аталған сұрақгарға жауаптан кейін салады конструктивтік Фсті шеннуюді ретін келтерді. Сонымен бірге түп тұлғаның Фсы немесе появын өзгертуге лажы болмайды Фс жақсартылған бірнеше талғаулы тебісетінде Ция ситуасы болуы мүмкін.
Электроплита тұрмыстық функция анализінің мысалы. Олардың функцияларының элементтер және сипаттамасына электр пепггің бөлінуі кестеге (2 тарау ) 9 берілген, 8-ші сурет конструктивтік Фс-шінің суреті.
Жақсартылған конструктивтік Фстің іздестіруі: сұрақгарға жауапта ) қыздыруды уақыт бұдан әрі энергияның тұтынуының женном понидың жанында қайнауды қолдауға қысқартуға мүмкіндік берген реттеуіш енгізілген;
сұраққа жауапта) ЕЗтің элементіне реданның песі (кесте 9) Е4тің элементінің функциясы, бойынша отқа шьщамды элемент орынына нәтижеде отқа шьщамды жүк көтергіш элемент болып табьшған болады. ( ЕОнің тұтынылатын қуатын өзгеріс электр - желі VI) Ф6 функциясы бар еь реттеуіш сонымен бірге қосылған. Жақсартылған функционалдық құрылым 36-шы сурет көрсетілген.
* ші	операция. Жүйенің иерар хииы бойынша функцияларының талдауы жоғарғы. Мысалы, онда әрдайым қаралатынына жақын элемент басқа сияқты көрсетуге болады, көп машинаға, цехтың технологиялық сызығьгадағы машинасы және тағы басқаларға түйіндегі бөлшекті жүйеге тараумен, түйін еш күрделірек.). Талдау үшін керек:
  + Высту паюты торларына жүйені иерархия бойынша жоғарғы (ішкі жүйелер ) жеке элементтер ретінде ерекшеленеін онда объекттер тағы басқалар онда жапсарлас олардан басқа, қоршаған орта, адам және тағы басқалар қаралатын.).
  + Жүйеге зығыр дүкенін выде кіретін барлық элементтерді функцияны сипатталсын, және конструктивтік Фсті құрастыру.
  + Ностидың потребалардың қанағаттандыруының мүмкіндігін анықтау, өйткені.: жапсарлас объекттерде өзгерістердің енгізулері онда функциясын орындауға бола ма қаралатын жолымен; жартылай немесе толық қандай болмасын жапсарлас объектке онда рассматри ваемогоның функциясының орындауын мүмкін емес тапсыру; өзгерістердің енгізуіне не және кедергі жасайтын факторлар шеттете алдуға мүмкін емес қақпалайды.
  + Жапсарлас объекттерде өзгерістердің енгізуін 5 есепті операциясы бар ұқсастық бойынша сипаттау. Объекттер 5 смеж ныеге өзгерістің енгізуін есеппен операция бойынша Дачиға бастапқы қойылуды салыстырудың техникалық-экономикалығы өткізу. Егер соңғысы көп тиімді болса, онда операциялар бойынша ол 1 -- 6 жүмыс істеу керек.
Дәрісіі. Ми шабуылдың әдістері.
Дәріс жоспары:
    o Төменгі сананың мүмкіндіктерін қолдану.
    o Ми шабуыл тура әдіс.
    o Кері ми шабуылдың әдісі. Қиысгырылған - ми шабуылдың әдістерінің қолдануы .
Эвристический прием
Адамның алдында ертедендері келесі ахуал жиі пайда болды. Еңбек құралы бар, машина немесе қару жаңа талаптарға қанағаттандыруға тоқтады немесе шығаруға керек болатын лайықсыз кемшіліктері болды, станок. (конструктор ) адам кемшіліктердің жолымен логикалық талдауы және олардың жоюын жақсартылған техникалық шешімді табуға тырысты немесе іздестіру және табиғатқа немесе техниканың басқа облысындағы ұқсас шешімнің приспосовлениясы, немесе протитипаның жолымен кездейсоқ өзгерістері жолымен. Жақсартылған шешімнің іздестіруін өте жүйелі талпыныстар бүның барлығы сынау және қателік әдістерімен деп атайды. 40-ші жылдардағы бүл ежелгі әдістің негізінде эвристикалық қабылдауларды әдіс пайда болды.
Есептің шешімінің көп мысалдарының біріне сынау және қателік әдісі сайып келгенде бастапқыда қарап шығамыз.
Микулина есеп. Апаттардың көпшілігі магнето ақаумен байланды оталдыруды ұшқынның жоғалуын ішкі жанудың қозғаушылары бар ұшақтарының белсенді игеруі басталатында басында XX ғасыр. Магнетоның жұмыстың сенімділігінің жоғарылатуының есебі осыған байланысты пайда болды. Есепті бұл балғын А.Микулин сынау және қателік әдісінің ұзақ азапты іздестірулерінен кейін шешті, академик келешек, белгілі авиация қозғаушьшарының белгілі конструкторы. Ол көше бойынша келді және күшті астынан қағылған, жүзген және еиггеңеге қатысы жоқ көргісіз сол көзбен үлкен еркекті көрді. Уақыт бүл және болжам келді! Микулин атақты авиатор С.И.Уточникке қонақ үйге бірден жүгіруге біріне-бірі шап ете түсті, және олардың арасындағы келесі эңгімеде өтті: Көздің екі-екіденінің адамдарында, сол-оң көреуге үлтандаңыз. Уточкин - Мен ешкімге көз шегелейін деп жатқан жоқпын,- деп айтты. Бір магнетоны сіздін машинаңызға - екі орнатасыңыз!
Ғажайып ой! - Уточкин айтты. - Менің әрбір сәтті көрнекті ұшуымды 10 сомдар бойынша саған төлеймін. Көрнекті ұшулар ақылы сонда болды. Және Уточкин аудармалар әрбір үшудан кейін жібере сөзінде тұрды. Жаңа бастап жүрген ойлап тапқыш не тэжірибелі конструктордан айырмашылығы болады? Жаңа бастап жүрген ойлап тапқыш (Тиз ) творчестволық инженерлік есептің табысты шешімінде әрдайым екі нәтиже алады: (қүнтгы оның Тизының шешімінін
әдісінің өнертабысы) әдістемедік нэтиже және ойлап шығарылған әдіс көмеғімен алған ізделетін техникалық шешім
Ойлап тапқыш қашан жаңа Тиздан кездеседі, онда оны ең алдымен ол ойлап шығарылған әдіс көмегімен шешуге тырысады. Егер бұл (есептің басқа түрі кездескендігі) лажы болмаса, онда ойлап тапқыш сынау және қателік әдісімен және шешім іздете алды. Табысты шешімде ол ойлап тапқыштық есептердің шешімінің екінші әдісі өзі үшінді ашады. Осылай біртіндеп адамда тэжірибелі ойлап тапқыпгга айналдырылуға жаңа бастап жүрген әдістердің өз жиыны, оны қалыптасады. Мүндай әдістер немесе Тиздың шешімнің ережесі қысқаша ұйғарым немесе бар түп тұлғаны өзгертетін немесе қайсы тұста ізделіп отырған шешім алыну үшін іздеуі керек болатын нұсқау болатын (Эп ) эвристикалық қабылдаулармен деп атайды. Эп түп тұлғаны өзгертетін бірмәнді нұсқауды түзу әдетге болмайды. Егер Эбы қаралатын Тизға қатысты болса, дегенмен оның табылуына кепілдік бермейді, онда ол алу ізделіп отырған шешім жеңілдететін анықтаманы болады. Әр түрлі адамдарға әр түрлі басуға керек болады
Дәріс 12. Эвристикалық қабылдауларды әдіс.
Дәріс жоспары:
      - Эвристикалық қабылдау.
      - Эвристикалық қабылдауларды сала аралық қор.
      - Эвристикалық қабылдауларды жеке қор.
Эвристикалық қабылдауларды әдіс сала аралық қор Эпта тұрақтанады. Бұл қор (кесте 32) 12 топтарға бөлінген 180 жеке Эптердің сипаттамасы (2-ші қосымшаны қара) біздің әдістемеде болады. Сала аралық қор Эп әмбебап сипаты болады, яғни техниканың тіптен әр түрлі облыстарына бағытталған. Эп сондықган қорытылған сипаттамаларды алады. Объекттердің астында оларында қол саймандары және аспаптар жобаланады, технологиялық операция және қатар объектпен кейбір Эптерінде тағы басқалар элеменатмиларды деп атайтын объекттің бір бөлігі ерекшелеуге мағынасы болады, түйін, кешен станоктер және құралдар және тағы басқалар, сонымен бірге олардың бөлшегі, технологиялық үдеріс, аппарат, машина, құрал, станок. Оған бөлшек жата алады, блок агрегаттар, объекттің тағы басқа болігін технологиялық операция, түйін. Қысқарту мақсаттарындағы сипаттаманың соңында коп Эптер сонымен бірге бойынша кері өзгеру өндіріп алатын немесе кері бағытта іздеуге ұсынылатын қабылдауды инверсия нұсқау элі беріледі. Мысалы, (2-ші қосымша) 1.2-ші Эп келесі толық сипаттама алар еді: << саңылау және қуыстың (элемент) объектінде жасалсын, саңьшау және қуыстың (элемент) объектінде шығару.
Номер группы
Наименование группы
Число ЭП
1
Преобразование формы
16
2
Преобразование структуры
19
3
Преобразования и пространстве
16
4
Преобразования во времени
8
5
Преобразование движения и силы
14
6
Преобразование материала и вещества
23
7
Приемы дифференциации
12
8
Количественные изменения
12
9
Исполъзование профилактических мер
22
10
Использование резервов
13
11
Преобразования по аналогии
9
12
Повышение технологичности
16
Эп кез келген сала аралық немесе мамандандырылған қор Эпта бұл Эп көмегімен Тиздың шешімнің 2-ші мысалы қабылдауды сипаттамадан кейін беруі керек. Эптың сипаттамасы орынның үнемдеулері мақсаттардағы біздің қорда қолданудың мысалдарысыз берді. Терең зерттеуден астам Эп және өзі үшін әрбір Эп үшін Тиз шешімнің мысалдары (тезникидің тарихынан немесе патент қоры) теріп алуға оқу практикум ретінде үсынылады. Екі Эп үшін мысалдарды осыған байланысты келтіреміз.
Эвристикалық қабылдауларды әдіспен келесі алты біртіндеп кезеңдердің қойылуға және Тиз шешімінде ерекшелеуге болады. 1. Есептің 1 7 тараулар тарау айтылған алдын ала түжырымымен Эп әдістің қолдануында қанағатгануға болады. Шешімнің тым тереңірек және жемісті іздестіруі анықгап алған есептің қойылуының 2 7 тараулар тарау айтылған негізінде Эбы әдісі арқылы жүзеге асырады. 2. Есептің шешімі қолайлы Эптардың таңдауынан бастайды. Ол үшін бастапқы мэліметтер болып табылады:
жақсартуға керек болатын нақгы түп түлға; шеттетуге кереккен түп түлғаның бас жетіспеушілігі; шеттетуге керек болатын түп түлғаның дамытуын бас қайшылық. Эптың топтардың 32 атының бүл мэліметтерді қарап шығадыдан кестеге сүйене және топ өте лайық (интуициялық пікірлер бойынша негізінде) алып қояды. Бүл топтардың әрқайсыларында барлық Эптарды қарап шығады сол қаралатын есеп үшін мүддені үсынатын Эптар сезгіштік бойынша сонымен бірге таңдайды. Егер Эптың топтарының тандауы қиыншылық шақырса, онда Эп өте лайық барлық қорды көрулерді жолымен алып қояды.
Эвристикалық қабылдауларды әдісте нақгы есеп үшін Эп тандаудың қандай болмасын үстірт немесе жартылай үйреншікті ережелері өте лайық беруге мағынасы болмайды. Егер тереңірек қараса, онда Эп тандау - бүл формалданылмайтын процедура негізінен. Мүндай тандау ең жақсы есеп шешуші конструктор Эп барлығын бірге қарап шыға интуициялық өндіріп алады. Таныс қор Эптың жылдам көруіне уақыт аз жұмсалынады - жинағы 5-ші - мин. Құрастыруына еңгезердей еңбек жұмсайтын [2 ] матрица Г.С.Альтшуллер осыған байланысты үлкен мағынаны алмайды. Ол уақытты сығымдап ұстамайды және Эпты жиі көрсетпейді, нақгы есептің шешімі үшін өте тиімді 3. Түп тұлғаның өрнектеуі тандаулы қабылдаулар көмегімен бастайды. Сонымен бірге қысқа сипаттама (және ) немесе ықшамдалған схеманың түріндегі жақсартылған техникалық шешімдердің идеяларын бекітеді. Сала аралық қор Эпта эвристикалық артықшылықпен деп атайтын бір күшті қасиет бар болатынын байқау керек. Бүл қасиеттің екі бір түрі атап өтеміз. Біріншіден, көп есептер тэуелсіз әртүрлі Эптермен шешіле алады. Мысалы, резервтегі магнетоның үшағындағы қоюы бар Микулина келтірілген есеп осылай тэуелсіз (2-ші қосымша) Эп арқылы 8.2, 9.15 немесе 11.2 шеше алды. Эвристикалық артықшылықтың екінші бір түрі бір уақыттағы қолдану екі және Эп көп жақсартылған техникалық шешімнің табылуын жеңілдік олардың өзара күшейтуіне маңызда алып келген түрады. Микулина үш Эп оның шешімі жеңілдетуге көрсетілген есебінде осьшай бір уақыттағы қолдану. Екі және нақты Тиз қарағанда Эп көп жеке әлсіз эвристикалық анықгамасы болатында жағдайлар сонымен бірге сирек емес,.
Дәріс 13. Техникалық шешімдерді морфологиялық талдау және синтез.
Дәріс жоспары:
        ** Морфологиялық комбинаторика.
        ** Өте тиімді техникалық есептеу жолдарын таңдауы.
Морфологиялық талдау және синтездің әдісі астрономиялық құралдардың құрастыруы үшін швейцария жүлдызшысы Ф.Цвиккимен бағзы 30-ші жылдарындағын жасалды. Әдіспен бірінші тіпті нэтижелі практикалық қолдану оның қысқа уақытына ракета қозғаушылар және арасында зымырандардың жаңа техникалық шешімдерінің бірнеше он шақгылары соңыра
көрсететін Фау-шы неміс зымыран айналмалы шешімдер ұсыныс жасаған алған авнацня фирмасындағы Ф.Цвиккидің АҚШындағы 1942 жылында көрсеткен, Фау. Қаралатын морфолоғиялық әдіс комбинаторикада негізделғен. Мэн оны құнтты бұйым немесе объектте конструктивтік немесе басқа белгілердің негізгі топтарын ерекшелейтін тұрады. Әрбір белгі үшін балама нұсқаларды тандайды, яғни болуы мүмкін оның орындауы немесе іске асырудың варианттары. Олар қиыстыра әр түрлі шешімдердің жиыны алу мүмкін өзара алу мүмкін, соның ішінде жатгығу мүддесі представляюших.
Мысалы, кестеге пышақ бұйымдар үшін 35 белгілер және балама нұсқалардың тізімі келтірілген. Егер бұл кестенің әрбір жолынан вариантқа бір-бірдендерін алса, онда пышақтың кейбір конструкциясын аламыз. Осьшай, варианттардың тіркестері үшін 1.1, 2.3 3, 3 4.2; 5.1 ), екінші бірінші цифр әрбір буға жолдың нөмірін белгі қоятын - бағананың нөмірі, пьппақгың конструкциясын аламыз: << металлдан жүзі, сап - пластмасса, жүздің формасы - үшбұрыштық, қаптағы жүз, пышақгың қосымша функциясы - қатты заттарды арамен кес
Номер
Признаки
Альтернативные варианты ( номер столбца)
строки

1
2
                                       3
4
                                                                              5
1
Материал лезвия
Металл
Камень
                                  Кость
Пластмасса
                                                    Луч электронов
2
Материал рукоятки
Дерево
Кость
                             Пластмасса
Металл
                                                       Металл и кожа
3
Форма лезвия
Удленен- ный прямо- угольник
Кривая вытянутая
                            Треугольник
Круглая
                                                                              -
4
Безопасность хранения
Открытое лезвие
Лезвие в чехле
                       Лезвие в рукоятке
-
                                                                              -
5
Выполняемые дополнительные функции
Распили- вает твер- дые тела
Открывает кеталличес- кие пробки
                     Выворачивает шурупы
Отварачивает гайки М12
                                                  Открывает замок
Қарастырылған мысалдан әдістің мэні морфологиялық кестенің құрастыруында болатыны көруге болатын ол толтыру алынатын комбинациялардың жиыны балама нұсқалармен және тандауда барлығымен өте лайық болуы мүмкін және ең жақсы шешімдер. 50-ші жылдарда морфологиялық әдістер АҚШтағы кең таратуы, батыстарға тапты, сонымен бірге біздің елде. Ф.Цвикки бірнеше түрлендірулерді жасады 36, игерілген У.Г.Зиннұровының морфологиялық кестесіне елестеткен. Бұл кестелер 3 миллионнан астам болады!) әр түрлі технологиялық қағидасы металлдардың өңдеуі.
Морфологиялық әдіс көмегімен жақсартылған техникалық шешімнің іздестіруін есептің қойылуы 1 7 тараулар тарау сәйкес орындалады. Қосымша ретінде бұл сапаның белгілерін тандайды, яғни мұндай өте маңызды сандық көрсеткіш немесе техникалық шешімнің екі немесе бірнеше мүмкін
вариантгары көмегімен ең жақсы тандайтын параметр. Мүмкін мұндай негізгі талаптарға қанағаттандыратын шешімдердің вариантгары деп атайды. Сапаның белгісіне (3 тарауды қара) дамытуды белгі немесе басқа өте маңызды көрсеткіштер қандай болмасын эдетте қабылдайды. Түп түлғаның конструктивтік Фсінің қүрастыруы (6-шы операция) 2 7 тараулар 1 2 тараулар және тарау тарау сәйкес орындалады.
Таблица
Фүнкциң ңңвңдүаді Элементы
ьного дома
Функции
Обозначение
Наименование
Обозначение
Описание
Еі
Стены

Защита людей (Уі) от ветра (Уі)



Снижение теплообмена между



воздухом снаружи (Уз) и внутри



(У4)



Передача действия массы пере -



крытия ( Ег ) и крыши ( Ез ) на



цоколь и фундамент (Ез)
Е2
Верхнее



перекрытие


Ез
Крыша

Защита перекрытия (Ег) и стен



(Е:) от осадков ( Уз )
Е4
Пол





Образование горизонтальной



твердой плоской поверхности на



уровне низа стен (Еі)



Снижение теплообмена между



наружным воздухом (Уз) и по - '



лом (Е4) |
Еб
Печь

Обогревание внутреннего воздуха



(^4) |
|
Кемінде үш болу тиісті онда бөледі болу тиісті элементгердің сан түрде алу керек, бірақ оннан көп емес. Әрбір түп тұлға үшін нәтижеде бір немесе бірнеше Фстер алады. Сонымен бірге онда қүнтты сынып үшін өзінің тізбе Фсі қолданып қүрауға болады.
Дәріс 14. Морфологиялық кестелердің қүрастыруы. Дәріс жоспары:
1. Конструктивтік функционалдық қүрылымның міндет қою және постороениесі
Кесте формулярының дайындамасы. Морфологиялық кестені конструктивтік Фстің негіздерінде салады. Ол саны әдетте функционалдық элементтердің санына тең бірнеше бағаналардан түрады. Бағаналардың бастарымен элементтердің функцияларыньщ сипаттамалары болып табылады. Формулярдың мысалы морфологиялық кесте кестеге 39 көрсетілген. Функциялардың <<Өдигүндарымен кестелерді формулярдың пішілген заты және бағаналардың бастарында қатар бүл кестеге 40 істелген олардың сипаттамасы беруге кейде ыңғайлырақ. Ф1 функциялар морфологиялық кестенің формулярында такомалардың Еідің конструктивті сабақгас элементтері өте көрші бағаналарда амалдарынша болу үшін ретінде жақсы орналастыру. Формулярдың әзірлеулері процессте әрбір бағананың балама нүсқаларының толтыруын мүмкіндік және орындылықгар бағалайды. Бүл кейбір функционалдық элементтер түп түлғаның Фсына немесе талғаулы алмастыруға болмайтында жағдайлар немесе оларды өзгертуге мағынасы болмайды жиі кездесетін байланған. Мүндай (функциялар ) элементтердің морфологиялық кестесінде үшін жеке Люцгерді ескермейді. Таблица 38
Элементы

Функции
Обозначение
                           Наименование
Обозначение
Описание
Ем
                            Глухая часть

Защита людей (Уі) от ветра (Уг)

                                  стены

Снижение теплообмена между возду - хом снаружи (Уз) и внутри (У^)
Передача действия массы перекрытия (Ег) и крыши (Ез) на цоколь и фун - дамент (Ез)
ЕІ-2
                                   Окно

Обеспечение достаточного доступа дневного света (Уе) в ограниченное пространство (V*)
Еі.з
                                  Дверь

Обеспечение видимости наружного пространства (Уз) из ограниченного пространства (У^)
Обеспечение быстрого образования и закрывания проемов в стене (Еі)
Ем
                      Вертикальные стыки

Обеспечение плотного сопряжения между стенами (Еі)
Морфологиялық кестені емес кейде орынды салсын, нақты түп тұлғаның Фсын негіз емес, олардағы тэн функционалдық элементтері ерекшелей және олардың морфологиялық кестенің бағаналарының бас болып қалыптасатын қорытылған функциялары үшін қүрастыра түп түлғалардың қатардың жалпылауын негіз. Мысалдың ғалымның зерделі творчестволық жүмысы үшін (кабинеттер ) бөлменің элементтерінің функциясы келтірілгендейі кестеге 40 келтірілген, жазушы және морфологиялық кестені В ауылы өйткені түп түлғаның элементтерін бастапқьща кіргізеді, конструктор конструктор-ойлап тапқыш, рационализатор, студент. Содан соңы болуы мүмкін өте қызықгы және тиімді варианттарды жазады. Сонымен бірге қолдана алады: меншікті білімдер және мамандардың сүрауының нэтижелері; анықтамалар және энциклопедия; техникалық функциялардың сөздікгері; қүнтты айдарлар бойынша өнертабыстар және патент сипаттамалары халықаралық классификатор; элементгердің техникалық шешімдерінің іздестіруі үшін көрмелердің тізбелері, тиісті жақсы дүниелік үлгілердің тиісті деңгейлері. Эвристикалық қабылдауларды ақылдасуы және әдіс балама нүсқалардың бағаналарының толтыруында әдістерді пайдалануға үсынылады. Эвристикалық қабылдаулар көмегімен әрбір элемент үшін соңғы жағдайда оның түрлендірулерін жақсартылған варианттарды іздейді.
Ескерту. Түп түлғадағы кейбір элементтері бірнеше жүзеге асырылатын (кесте 39 қара) функцияларды иемдене алады. Кестелер көп мэнді элементтер ол үшін бағаналардың толтыруында балама нүсқалар теруге қиын көрсете алады. (элемент ) бір бағана орынына бүл жағдайда екі енгізуге болады және функциялардың кішірек сан орындайтын талғаулы элементтері бар бағаналар көп.
Бір бағана тәуелді балама нүсқалардың тиімді комбинацияларының анықталуы.
Біріктірулер әрбір бағанада жолымен екі және талғаулы варианттардан астам келесі қасиеті бар (өсіретін ) тиімді комбинацияларды айқындайды: едәуір көп мөлшердедегі ол (кемшіліктер ) кемшілік қандай болмасын жояды немесе жеке балама нұсқаға қарағанда сапаның белгісі жақсартады. Егер морфологиялық кестедегі балама нұсқалардың сипаттамалары жеткіліксіз айқын болса, онда олар үшін график түрінде нобайлар орындалады немесе қосымша түсініктер жеке парақгарда беріледі.
Өте тиімді техникалық шешімдердің тацдауы
Санның анықтауы Тр болуы мүмкін. Комбинациялардың үлкен саны артынан Тр өте қолайлы немесе тиімді комбинациялар морфологиялық кестеден жеңіл емес тандау. Сондықтан болуы мүмкін морфологиялық кестенің негізінде (синтез жасау ) алуға болған Трдың варианттарынын саны бастапқыда бағалайды:
                                       
Мұнда п - балама нұсқалардың бағанасындағы сан; ш - бағаналардың саны. 39-шы болуы мүмкін кестеғе Трдың варианттарының саны бұл формулада құрайды N=7*6*6*5*5*7=44100. Бағаналардағы балама нұсқалардың санының қысқартуы және бағаналардың саны. Барлық варианттардың жиынынан өте тиімді Трлері лақтырып тастау есебінен ең аз тиімді және ең аз перспективалы Трлардың бұл жиынның жолымен біртіндеп қысқартуы тандауға бола алды. Бірінші қысқарту теңсіздіктің орындауы үшін өткізеді N < N06, мұнда N формула (18 ) бойынша анықталады; N06 - кейбір шолынатын сан Трдың варианттары болуы мүмкін. Трдың екі кез келген варианттарының салыстыруы үшін қабылдау қабылдау мүмкін аспайтын 10 орташа орналасады қабылдау мүмкін техникалық нысандардың бос тұрулары туралы үшін N06 = 10 000. Күрделі обьектілер үшін N06 = 1 000. Егер (18 ) формула бойынша анықгасақ N > N06 шығадыонда әрбір бағанада негізгі талаптар қанағаттандырудың дәрежесі бойынша оларды ара-арасындаларды аныкталу үшін балама нұсқалар ең жақсы және ең жаман салыстырмалы талдау жүргізеді, түп тұлға және сапаның оның белгілерінің жақсартуының кемшіліктерінің төмендетуді дәрежесі бойынша. Қол жеткізу қол жеткізу мүмкін әрбір бағанадағы ең жаман балама нұсқалары лақгырып тастай қол жеткізу мүмкін N < N06.
Ы-шы санның кішірейтуін басқа жол морфологиялық кестеде бағаналардың санының қысқартуында болады. (функционалдык элементтер) барлық бағаналардың арасында сонымен бірге бас, немесе шешуші түрмен тиімділік және бұйым сапаларына ықпал ететін негізгі сонымен бірге өзі болмашы және шығаруға болатын мардымсыз функционалдық түйіндер ерекшелейді. Жнынның қысқартуы элементтердің комбинацияларының ерекшелігі Трдың варианттары жолымен болуы мүмкін.
Болатын морфологиялық кестеде N < N06, ережелерге дәйекті түрде әр түрлі Тр варианттар (құрау ) синтез жасауға және таңцау үшін олар өзара ең жақсы салыстыруға болады. Оның оңайлығын мұндай әдіс, неткенмен дегенмен, тіпті сыйымды болып табылады. Сондықтан вариантгардың санның үнемшіл процедурадан астам қысқартуын бұл жерде ұсынылады.
Дәріс 15. Техникалық нысан функционалдық-құндық талдау.
Дәріс жоспары:
* Өткізудің реті функционалді - құн талдауы.
* Шешім әзірлеу жақсартылған жоба-конструкторлық.
Техникалық нысандар және технологиялардың (Фпд) физикалық қағида әсерінің іздестіруі - қоса принципті жаңа шешімдер алынуға мүмкіндік беретін квлиметриидің өзі биік деңгейлерінің бірі және пионерлік. Ловектің Чеолары гическиінің Лорлары структивныеге байланыстыға ғана емес бір-бірімен жақсы шолынатын және байланыстырылған белгілер эдетте өзгертіп бағалата алғандығынан, Фпд өндеу дегенмен - бұл және квлиметрии күрделі мэселе өте. (Фтэ ) эффектгер физикалық-техникалық деңгейде дерексіздендірілуге бұл жерде дэл келеді, анықган әрдайым емес және ных терең таныстыру жеткілікті. Жаңа комбинацияларға қарағанда конструктивтік белгілер Фтэ бинациедегі жаңа жұмаршақтары едэуір қиындау ойша көрсетіп бағалау. ЗОООірек-ші атақ олардың опиы эдебиетке ғылыми-техникалығында бір жағынаннан, бас қиындық инженер 200ге дейін әдетте білетін тұрады, еркін 100 Фтэдан аспайтын қолдану жеткілікті. Бұдан басқа, Фтэ ғылым және техниканың өсетін дамудың екпіндері, сан байланысты үнемі үлкееді. Сайып келгенде, біздің заманымызда тасылып чиктердің жұмыстарында
Біріншіден, жаңа Фпдтардың ванна бөлмесі іздестіруін автоматизиро баяндалатын әдістерді осы басшыларда Фтэ бойынша Ция көрсетілген дефициттер шетгетуге көбінесе мүмкіндік береді; екіншіден, е Фтэның жаңа іскер комбинациялары, ойткені Ния получесі едэуір жеңілдету. бұйым және технологиялар Фпд Ва Фпдтар бірақ.
Екінші деңгей сипаттаманың үшінші деңгейі мәліметімен бірге көлемі машинаға басьшған беттерді эдетте 5 -- 10 құрайтын толық сипаттамадан астам Фтэ береді. үшінші деңгей Фтэның сипаттамасы келесі айдары болады:
* Фтэ ат.
* Физикалық заңдар және Фтэ негізделген қүбылыстардың аты.
* Фтэ мэн және схема С 6. шығуы А
* В
* объекті кіру.
* Фтэ математикалық үлгі.
* Кері Фтэнің болуы.
* Техникадағы Фтэ қолдану.
* Фтэ инженерлік-техникалық мінездемелер. И.қосымша пайдалы мәлімет.
* Фтэның сипаттамасының картасы.
* Толық сипаттамадан астам Фтэ берілген эдебиеттің тізімі.
Фпдтың автоматты синтезінің жүйесі екі варианты болады: оқу мақсаттары үшін және өнеркэсіптік қолдану үшін. Бірінші варианттың жүйесінің деректер қоры біріншіге және сипаттаманың екінші деңгейімен 200 шақгы Фтэда болады. Тек қана оқу жүйесінің мазмүны және оның қолдануьгаың әдістемесі осы басшыда баяндалған. Қосымшаларға 3 бұл жүйенің қор Фтэсы келтірілген. Кітаптар шектелген колеммен сонымен бірге байланысты Фтэның сипаттамасының тек қана бірінші деңгейін беріледі. Жүйенің екінші варианты Фтэ дамыған базадан астам мәлімет бойыншаларда болады және Сания опи үшінші деңгей қосатын, сонымен бірге лирования математикалық сэнге дамыған жүйені және жаңа Фпдтардың бағасы. Оқу жүйесімен боты алдын аласы ра іріндікке айналған қолдану оның үлғаймалы варианттарынан кейін едәуір жеңілдетеді.
Олардан көмекпен үшін қажетті жаңа бүйымдар және технологиялардың ностиы ойлап шығарылуға өндеуге қатысты коп есептерді сонымен бірге тиімді шешуге болғандығынан, оқу жүйесі атау көбінесе шартгы болып табылғанын байқау керек. Бүл жерде келтірілген сипаттама бойынша және қосымшасы бірнеше студенттерінің 3 тобы өзін Фтэ қор Фтэсының негізінде мүндай Пасы жүйесін эбден жасай алады мини- немесе микроэвм бүдан әрі оның нақтьшы инженерлік мамандыққа бағытпен немесе интерді жетілдіруге бар - онда сүғатын сынып.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс