УМКД

Нуклеин қышқылдарының алмасуының молекулалық механизмы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМК құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-35.1. 19
/02-2013

ПОӘК
Студенттерге арналған пәннің бағдарламасы
<<Молекулалық биология>>

№ 1 басылым
2013 ж.

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Молекулалық биология
5В011200 <<Химия>>
мамандығы үшін

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2014

1.ӘЗЕРЛЕГЕН

Құрастырушы__________<<____>>_____ 20___ж., а/ш.ғ.к.
Садыкова Р.А.

<< Биология>> кафедрасының доценті

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Биология кафедрасында отырысында
<<____>>___________ 20___ж.№____хаттама

Кафедра менгерушісі_______Тлеубаева А.В.
2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

Төрайымы____________ Абдишева З.В.
3. БЕКІТІЛДІ
Университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған
<<11>>09 2014ж. №1хаттама

ОӘК төрайымы____________ Искакова Г.К.

4.БІРІНШІ РЕТ КІРГІЗІЛГЕН

Мазмұны
1.
Жалпы ережелер
2.
Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
3.
Пәнді оқып білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
4.
Курс форматы
5.
Курс саясаты
6.
Баға қоюдың саясаты
7.
Әдебиет тізімі

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

+ Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер:
Садыкова Райгуль Алимгазовна ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты‚ доцент
Биология кафедрасы
Байланыс ақпараты - тел:53-92-19, оқу ғимараты № 3, кабинет № 120
Сабақ өткізу орны - дәрісхана № 126
Берілген пән бойынша кредиттер саны - 3

+ Пәннің қысқаша мазмұны:
Молекулалық биология тірі организмдердің жұмыс істеуін, олардың құрамына кіретін молекулалар және атомдардың химиялық құрылымы тұрғысынан зерттейтін ғылым саласы.
Қазіргі кезде молекулалық биология басқа биология ғылымдарының арасында ерекше орыналып отыр. Молекулалық биологияның дамуының арқасында тірі материяның аса маңызды заңдылықтарын молекулалық деңгейде зерттеп түсіндіруге мүмкіндік туды
Ұсынылып отырған бағдарлама молекулалық биологияның қол жеткен табыстары, молекулалық генетика, онтогенез генетикасы мен ген инженериясы салалары бойынша мағлуматтардың жедел жамуы ескерілген. Молекулалық биологияның тікелей қатысы бар материалдардан басқа бағдарламаға пәнаралық байланыстар ескеріле отырып, тұқым қуалау заңдылықтарын түсіну үшін қажетті білім беретін шектес пәндерден тақырыптар енгізілді. Соның ішінде, хромосоманың құрылысына, өсімдіктер мен жануарлардың көбеюінің цитологиялық негіздеріне, нуклеин қышқылының биохимиясы, онтогенездің заңдылықтарына т.б. қатысы цитологияның, биохимияның т.б. ғылымдардың кейбір бөлімдері берілген.
1.3. Пәнді оқыту міндеттері
Молекулалық биологияның міндеті - клетканы құраушы негізгі тіршілік құбылыстарын (заттардың алмасуы, тұқым қуалаушылық, нуклеин қышқылдарының құрылымы және олардың әр түрлі организмдердегі атқаратын қызметі) молекулалық даңгейде зерттеу.
1.4 Пәнді оқып-білудің мақсаты:
Пәнді оқыту мақсаты молекулалық биологияның өзекті мәселелерін молекулалық деңгейде түсіндіру
Тұқым қуу мен өзгергіштіктің заңдылықтары, казіргі кездегі молекулалық биология ғылымының әдістер мен мәселелері туралы базалық білімдерін қалыптастыру, оларды басқару жолдарын аңықтау.
* Студенттердің молекулалық биология облысындағы негізгі практикалық іскерліктері мен дағдыларын жетілдіру.
1.4 Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті:
* Тұқым қуалаушылық және өзгергіштіктің заңыдылықтарын және олардың цитологиялық негіздерін талдап зерттеу.
* Қазіргі кездегі молекулалық биология ғылымының жетістіктер мен мәселелерімен таныстыру.
* Студенттердің генетикалық көзқарасын дамыту.
Молекулалық биологияның басқа биологиялық және жаратылыстану ғылымдар жүйесінде орнын анықтау.

1.5 Оқып-білудің нәтижелелері:
Пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды білуге тиісті:
* Геннің құрылысы мен атқаратын қызметін.
* Хромосомалық теориясын жыныс генетикасын, белгілердің жыныспен тіркесу арқылы тұқымқуалау сипатын;
* Адам генетикасын, өзгергіштіктің заңдылықтарын, түрлерін, мутацияларды;
* Селекцияның генетикалық негіздерін, әдістерін, жетістіктерін, биотехнология бағыттарын.
* Тұқым қуалаушылықтың молекулалық механизмдерін, тұқым қуалау материалының эволюциялық өзгеруін және ДНК молекуласының маңызын.

Пәнді игеруде студенттер істей білуге тиісті:
* Молекулалық биологиядан танымды есептерді құрастыра білу және алынған қорытынды деректер бойынша тұжырым жасауы, зерттеу қортындысы бойынша жазбаша және ауызша есеп беруі;
* Генетикалық және молекулалық биология есептерді шеше білуі;
* Генетикалық эксперименттердің қорытындыларына баға беру кезіндегі статистика әдістерін қолдана білуді;
Вариациялық қатарлар көрсеткіштерін есептеп шығаруды және вариациялық қисық сызықты түзе білуі;

1.6 Курстың пререквизиттері:
1.6.1 Цитология,
1.6.2 биохимия,
1.6.3 бейорганикалық химия,
1.6.4 органикалық химия.

1.7 Курстың постреквизиттері:
1.7.1 эволюциялық ілім
1.7.2 биологияны оқыту әдістемесі

2 Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
1 кесте
№
т/б
Тақырыб атауы
Сағаттар
Әдебиет

Дәріс
ПР
ОСӨЖ
СӨЖ

1
Молекулалық биология пән ретінде. Жасуша эволюциясы.

2
3
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 г..

2
Тірі материяның химиялық құрамының бірлігі. Жасушаның химиялық құрамы. Көмірсулар.

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

3
Жасушаның химиялық құрамы. Липидтер.
2
1

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

4
Нуклеин қышқылдарының биологиялық мәні. Нуклеин қышқылдарының негізгі қасиеттері.
2
1
2
3
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 г..

Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.

5
ДНҚ-нің құрылымдық маңызы Репликацияның молекулалық механизмдері
2
1

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

6
Транскрипцияның молекулалық механизмдері. РНҚ-нің матрицалық түзілуі.

2
2
2
3
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.

7
Белок биосинтезі.

2
2
1
3
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 г..

8
Рибосома құрылымы және трансляция.

2
1

3
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 г..
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

9
Геннің нәзік құрылысы.
2
2
2
3
Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

10
Генетикалық код.

Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 г..
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

11
Нуклеин қышқылдарының алмасуының молекулалық механизмы. Плазмидтер.

2
1

3
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 г..
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

12
Мутациялардың молекулалық негіздері. НҚ эволюциясы.

2
1

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Медведев Н.Н. практическая генетика, М. 1968
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

13
Гендік инженерияның міндеттері мен бағыттары.
2
1

Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 г..
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

14
Нәруыздардың құрылымы, атқаратын қызметі
2
1

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

15
Заттардың мембрана арқылы тасымалдануы.
2
1

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.

БАРЛЫҒЫ:
30
15
22,5
67,5

3 ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
Молекулалық биология курсын оқыту өзара байланысты төрт форманы қажет етеді: дәріс, практикалық жұмыс, ОСӨЖ-оқытушының студентпен өздік жұмысы, және СӨЖ- студенттің өздік жұмысы.
Дәрістер конспектілері материалды игеруге негіз болып табылады. Дәрісте конспект жазуға әрбір студент міндетті. Конспекті оқулықтардан және оқу құралдарынан алынған материалмен толықтырып, жазып алған өте пайдалы. Конспекті лектор беретін кеңестер кезінде де толықтыруға болады. Практикалық сабағына дайындалуда келесі қажет болады: практикалық сабақтың тақырыбына сәйкес оқу құралдардан және дәріс материалы бойынша ұсынылған теориялық материалдарды зерттеу; практикум немесе нақты әдістемелік нұсқаулардан жұмыстың мазмұнымен, қажетті көрнекіліктермен танысу; алғашқы сабаққа жіберілу алыңған соң жеке тапсырма орындау; қорытындысымен орындалған жұмыстың есебін жазу және оны қорғау. ОСӨЖ және СӨЖ күнделікті және міндетті дайындықты талап етеді, нақты тапсырма бойынша орындалады және күнделікті оқытушымен тексеріледі. Аудиториядан тыс өздік жұмыста студенттер әдебиетпен жұмыс істеп, үй тапсырмасын орындап, практикалық сабақтарға дайындалады.

4 КУРС ФОРМАТЫ
<<Молекулалық биология>> - 3 кредит.
Курс бойынша 50 минуттық дәріс, 50 минуттық практикалық сабақ және 50 минуттық ОСӨЖ аптасына 1 рет болады. Дәрістерге, практикалық сабаққа, ОСӨЖ-ге қатысуға студент міндетті. Себепсіз босатылған сабақтар қайталап оқытылмайды. Жазбаша үй тапсырмалары (ЖҮТ) көрсетілген уақытта өткізілмесе, қабылданбайды, сондықтан студент белгілі бір балын жоғалтады. Практикалық сабақтар студентті өздігінен жұмыс істеуге үйретеді, ойлау қабілетін арттырады, сондықтан сабаққа нұсқаудағы сұрақтарға толық жауап беріп және қосымша ақпаратты кітаптан тауып, жазып келуі керек. Сол жағдайда ғана тәжірибелік жұмысқа толық қорытынды жасауға болады. Сабаққа дайын емес студент практикалық сабаққа жіберілмейді, қосымша сабақ жүргізілмейді.

5 курс саясаты
Студент пәнді оқып-білу үрдісінде белсенді және өздік қабілеттерін көрсету міндетті, қалып келу, себепсіз сабақтан қалу, дер уақытта жұмыстарды тапсырмау және оқу үрдісінде пассивті болуда баллдарды алу түрінде штрафтар салынады.

6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
Пән бойынша емтихан бағасы модульдар бойынша, межелік бақылау бойынша және соңғы аттестация бойынша (60%) көрсеткіштер мен емтихан нәтижесінің (40%) қосынды балы түрінде қорытылады, қосындысы 100% құрайды.
Апта және бақылау түрлері бойынша баллдардың таратылуы кестеде келтірілген

<<Молекулалық биология>> пәні бойынша балдардың таратылуы
2 кесте
Апта
Бақылау түрі
Балдардың барлығы
Қосымша
1-15
Аудиториялық сабақтарына қатысу және даярлық
60
Оқытушы электрондық журналда оқушының тек сабаққа қатыспау фактісін көрсетеді
Зертханалық жұмыстарды орындау(қорғау)
1
Молекулалық биология пән ретінде. Жасуша эволюциясы.
Жасушаның химиялық құрамы.

15
Практикалық сабақта
2-3
Нуклеин қышқылдарының биологиялық мәні. Нуклеин қышқылдарының негізгі қасиеттері. ДНҚ-нің құрылымдық маңызы Репликацияның молекулалық механизмдері
30
Практикалық сабақта
4
Транскрипцияның молекулалық механизмдері. РНҚ-нің матрицалық түзілуі.

30
Практикалық сабақта
5
Белок биосинтезі. Генетикалық код.

30
Практикалық сабақта
6
Рибосома құрылымы және трансляция.

30
Практикалық сабақта
7
Геннің нәзік құрылысы.
30
Практикалық сабақта
8
Нуклеин қышқылдарының алмасуының молекулалық механизмы. Плазмидтер.

30
Практикалық сабақта
9
Мутациялардың молекулалық негіздері. НҚ эволюциясы.

30
Практикалық сабақта
10

Нәруыздардың құрылымы, атқаратын қызметі
30
Практикалық сабақта
Студенттің өздік жұмысы
1
Нуклеин қышқылдарының денатурациясы және олардың гибридизация. Грифитс, Эвери, Мак-Карти, Херши және Чейз еңбектері.
20
Сабақ кестесіне сәйкес
2-3
Трансляция ингибиторлары. Белок молекулаларының конформациясын зерттеудің химиялық тәсілдері.

40
Сабақ кестесіне сәйкес
4
Эукариоттардағы сплайсинг. Транскрипция ингибитолары.
40
Сабақ кестесіне сәйкес
5
Эукариоттардағы генетикалық құрылым.

20
Сабақ кестесіне сәйкес
Оқытушымен студенттің өздік жұмысы
1
Мутатор және антимутатор гендер. Көшпелі гендер. Мутабильді гендер. Мутацияның қолданбалы маңызы.
15

Сабақ кестесіне сәйкес
2-3
Генетикалық кодтың пайда болуы мен эволюциясы.
30
Сабақ кестесіне сәйкес
4
Микроорганизмдердегі рекомбинация. Плазмидтер, эписомалар, профагтардың ген инженериясындағы маңызы.
15
Сабақ кестесіне сәйкес
5
Рекомбинантты ДНҚ-ны жасау принциптері.
30
Сабақ кестесіне сәйкес
1 апта мен 15 апта аралығында оқу нәтижелері бойынша балдардың барлығы
60+540

Емтихан балдарының барлығы
400

Академиялық мерзімде балдардың барлығы
1000

Студенттердің білім бағалау шкаласы:

Әріптік жүйе бойынша баға
Балдардың сандық эквиваленті
Проценттік мазмұны
Дәстүрлі жүйе бойынша баға
А
4,0
95-100
Өте жақсы
А-
3,67
90-94
-<<-
В+
3,33
85-89
Жақсы
В
3.00
80-84
75-79
-<<-
В-
2,67

-<<-
С+
2,33
70-74
Қанағаттанарлық
С
2,00
65-69
-<<-
С-
1,67
60-64
-<<-
Д+
1,33
55-59
-<<-
Д
1,00
50-54
-<<-
Ғ
0,00
0-49
Қанағаттанарлықсыз

ӘДЕБИЕТ
+ Негізгі әдебиет
7.1.1 Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
7.1.2 Алиханян С.И. Общая генетика. - М.: Высшая школа, 1985.

7.1.3 Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
7.1.4 Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 г..
7.1.5 Алиханян С.И. Современная генетика.
7.1.6 Медведев Н.Н. Практическая генетика. - М.: Наука, 1968.
7.1.7 Браун А.Д., Фадеева м.Д. Молекулярные основы жизни. М., 1970 г.
7.1.8 Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
7.1.9 Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г..

7.2 Қосымша әдебиет
7.2.1 Жимулев И.Ф.Общая и молекулярная генетика. - Новосибирск: Изд. Сиб. унив., 2002.
7.2.2 Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
7.2.3 Инге-Вечтомов С.Г. Введение в молекулярную генетику.М., 1983 г.
7.2.4 Быков А.П. Генетика человека. - М., 1978.
7.2.5 Бриге Ф., Нолэ П. Научные основы селекции растений. - М.: Колос, 1972.
7.2.6 Дубинин Н.П. Горизонты генетики. - М.: Просвещение, 1971.
7.2.7 Дубинин Н.П. Общая генетика. М.: Наука, 1976.
7.2.8 Захаров И.А. Курс генетики микроорганизмов. Минск: Высшая школа, 1978.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz