УМКД

Жеке жануарлар мінез - құлықтары

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМЖ құжат
ПОӘК
П 042-18.22.1.138/01-2013
ПОӘК <<Жабайы аңдардың мінез-құлқы>>
пәнінің оқытушысына арналған оқу жұмыс бағдарламасы
Басылым № __
<<__>>____20___ж

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

<<Жабайы аңдардың мінез-құлқы>>
5В080300-<<Аң өсіру және аңшылық>> мамандығына арналған

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ - 2013
Кіріспе

1. ӘЗІРЛЕНГЕН

Құрастырған Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті <<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының аға оқытушысы Айткалиев Б.М. <<_____>>_________2013 ж

2. ТАЛҚЫЛАНҒАН

2.1. Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті <<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының мәжілісінде.
<<___>> _________2013г., № __ хаттама.

Кафедра меңгерушісі __________ Тугамбаева С.М.

2.2.Аграрлық факультетіның оқу - әдістемелік бюросының мәжілісінде.

<<___>> _________2013г., № __ хаттама.

Төрағасы _________ Тлеубаева А.В.

3. БЕКІТІЛГЕН

Университеттің оқу - әдістемелік кеңесі мәжілісінде мақұлданып, басылымға ұсынылған.
<<___>> _________2013г., № __ хаттама.

ОӘК төрағасы,
бірінші проректор ___________ Г. Искакова

Алғаш рет еңгізілген

Мазмұны

1. Колдану саласы.

2. Ереже белгілейтін сілтемелер

3. Жалпы ереже

4. Оқытушыға арналған пәннің жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны

5. Студенттердің өз бетімен істейтін жұмыстары тақырыбының тізімі

6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы

7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің қартасы

8. Әдебиеттер

* ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
<<Жабайы аңдардың мінез-құлқы>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешені кешені 5В080300 -<<Аңшылықтану және аң өсіру>> мамандығының студенттеріне арналған. Кешен студенттерді пәннің өзектілігі және қажетілігімен, оқу барысындағы студенттің үйренер білімі мен қалыптасар дағдысымен таныстырады. Оқу-әдістемелік кешені пәнді игеру барысында негізгі құжат болып табылады.

* ЕРЕЖЕ БЕЛГІЛЕЙТІН (НОРМАТИВТІК) СІЛТЕМЕЛЕР
Осы мамандықты бітірушілерге бакалавр академиялық дәрежесі беріледі. Осы мамандықтар бойынша кадрларды дайындау Қазақстан республикасының мемлекеттік жалпы білім беру стандарттарына сәйкес ПОӘК мына құжаттар талабына, ұсыныстарына сай, пәннің оқу барысын ұйымдастыру тәртібін белгілейді. - <<Аңшылықтану және аң өсіру>> мамандықтарына ҚР мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты, ҚР МЖМБС 03.08.365-2004, ҚР БҒМ №779 бұйрығымен 2005 ж. 23.10. бекітілген және іске енгізілген.
042-РГКП-СГУ-8-2007
-ДП 042-08.10.12-2007 документациялық құжаттар

* ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ

3.1 Пәннің қысқаша сипаттамасы:
<<Жабайы аңдардың мінез-құлқы>> пәні -- болашақ маман иелеріне теориялық білім береді және осы табиғи өнімдерді өз еңбектерінде пайдалануда практикалық дағды қалыптастырады, ғылыми көзқарастарын арттырады. Жануарлардың мінез-құлқын әртүрлі жағдай кезінде зерттеу, практика жүзінде қолдануды үйретеді. Аңдарды қолға үйрету кезінде олардың ерекшеліктерін ескеруге көмектеседі.

3.2 Курстың мақсаты жабайы аңдардың түрлерін меңгеру, олардың қоршаған орта әсерінен мінез-құлықтарының өзгеру және қалыптасу ерекшеліктері, азықтану барысында, қорек іздеу кезіндегі мінез-құлық, ұя маңында, ұрпағын қорғау, өсіру кезіндегі мінез-құлық ерекшеліктерін зерттеу. Аңдарды аңшылар, иттер қуған кездегі мінез-құлқын қарастыру.

3.3 Пәнді оқу барысында студент міндетті:
-білуі керек: мінез-құлықтын эволюцияның, қоршаған ортаға әсері, жас жануарлардың мінез-құлқы қалыптасуы, жүріс-тұрысын, үйірде, өз түрінің басқа дараларымен қарым-қатынас, басқа түр өкілдерімен қарым-қатынас орта факторларының әсерінен мінез-құлқындағы өзгерісті.
- жұп тұяқтылардың мінез-құлқын, олардың үйірімен жүргенде, жеке жүргендегі ерекшеліктері, аңшылар, жыртқыштар қудалағанда, көбею кезеңіндегі інез-құлық өзгеруі,
- жыртқыштардың мінез-құлқы, олардың олжасын аулауы, ұрпағын өсіру
- жабайы жануарлардың маңызы мен пайдасын, оларды бақылау және мінез-құлқын ескере отырып тиімді пайдалану

3.4 Пәнді зерделеу нәтижесінде студент міндетті:
- жабайы аңдардың мінез-құлқының эволюциясын, оның қалыптасыуна қоршаған ортаның әсері, тіршілік үшін күрестің маңызы,
- аңдардың топтасуы, үйірдегі, табындағы мінез-құлық.
- аңдардың жасырын орындарында, ұяда, індегі мінез-құлқын білу қажет.
- аңдардың миграция кезінде, жерсіндіру барысында бейтаныс өлкедегі мінез-құлқы, бейімделудің қалыптасуын білу керек.
- аулау кезінде жабайы аңдардың мінез-құлқы, жауынан ізін жасыру, айбат шегу, қорғану.
- жабайы аңдардың көбею кезеңіндегі мінез-құлқы, олардың іс-әрекеттерін білу.
- аңдардың мінез-құлқын бақылау, олардың өзгерістерін байқау үшін тәжірбиелі дағдыларға ие болу.

3.5. Курстың пререквизиттері:
<<Жабайы жануарлар мінез-құлқы>> пәнінен студент меңгеруі керек: <<Жануарлар систематикасы>>, <<Териология>>, <<Кәсіптік жануарлар биологиясы>>, <<Генетика>> пәндері.
3.6 Курстың постреквизиті:
<<Жабайы жануарлар мінез-құлқы>> пәнінің ұғымы болашақта келесі пәндерді оқытуда қолданылады: <<Қазіргі заманда аң шаруашылығын жүргізу>>, <<Жабайы аңдар мен құстарды аулау техникасы>>, <<Аң шаруашылығының өнімін өңдеуі және технологиясы>>, <<Тері, жүн-тері шикізаты тауары және технологиясы>>

* Кесте. Оқу жұмыс жоспарының көшірмесі
Курс
Семестр
Кредит
Дәріс
Зертханалық
СОБЖ
СӨЖ
Барлығы
Бақылау түрі
4
8
3
15
15
25
45
135
емтихан

4. ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

2 кесте- Пәннің мазмұны. Сабақ түрлеріне орай сағаттардың бөлінуі
№
Тақырыптардың аты
Мазмұны
Сағат саны
Әдебиеттер
1
2
3
4
5

1 модуль Мінез-құлықтың қалыптасуы

1 блок Мінез-құлық эволюциясы

1
Мінез-құлық эволюциясы, ынта және оның әсері
Мінез-құлықтың шығу тегі, факторлары, мінез-құлықты анықтау актісі, мінез-құлықты қалыптастырудағы ынтаның ролі
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
2
Мінез-құлықтың қалыптасуына қоршаған ортаның әсері
Жабайы жануарлар мен аңдардың қалыптасуына табиғи жіне жасанды факторлардың әсері
2
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
3
Эволюция және әлеуметтік қалыптасу
Жабайы аңдар жынысының қалыптасуы, үйір, туыс, топтардың қалыптасу негіздері
2
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4

2 блок Жеке жануарлар мінез-құлқы

4
Жеке жануарлар мінез-құлықтары
Әр түрлі аңдардың мінез-құлықтары
2
8.1.1, 8.1.4

2 модуль Аңдардың қауіп төнген кездегі мінез-құлқы

1 блок Әр түрлі аулау әдістерін қолдану кезіндегі мінез-құлық

5
Індегі және ұядағы жануарлардың мінез-құлқы
Індегі және апандағы жануарлардың қорек жоқ кездегі мінез-құлықтары
2
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
6
Көлікпен, итпен адамдардың аңду кезіндегі жануарлардың мінез-құлықтары
Көлікпен, итпен адамдардың аңду кезіндегі жануарлардың қорғануы кезіндегі мінез-құлықтары. Оларды қалыптастыру себептері
2
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
7
Аулау кезіндегі жануарлардың мінез-құлықтарының қалыптасуы
Аулау кезіндегі жануарлардың мінез-құлыұтарының қалыптасуы. Тірідей аулау, улау, қақпанға түскендегі мінез-құлықтары
2
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4

2 блок Көбею кезеңіндегі мінез-құлық

8
Жануарлардың репродуктивті мінез-құлықтары
Аталық пен аналық жануарлардың көбею кезіндегі мінез-құлықтары. Жануарлардың ұрықтанудан кейінгі қысқа мерзімді отбасыларының бұзылуы. Ұрпақтарын тәрбиелеудегі олардың ролі
2
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4

Зертханалық сабақтар
Сағат саны
Әдебиеттер
1 модуль Мінез-құлықтың қалыптасуы

1 блок Мінез-құлық эволюциясы

1
Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Аюдың мінез-құлқы
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
2
Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Қасқырдың мінез-құлқы. Қасқырдың әлеуметтік мінез-құлқы
2
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4

2 блок Жеке жануарлар мінез-құлқы
3
Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Сусар тұқымдастары өкілдерінің мінез-құлқы
2
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
4
Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Жұптұяқтылардың мінез-құлқы. Қабанның мінез-құлқы
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
5
Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Бұғы, елік, қарақұйрықтардың мінез-құлқы
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
6
Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Ақбөкен, құдырдың мінез-құлқы
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
7
Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Ор қоян және ақ қояндардың мінез-құлқы
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
8
Сусар туыстастарының мінез-құлықтарының қалыптасуындағы ерекшеліктер
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4

2 модуль Аңдардың қауіп төнген кездегі мінез-құлқы

1 блок Әр түрлі аулау әдістерін қолдану кезіндегі мінез-құлық

9
Аңдар мен құстардың аңшыларға, иттерге, көліктерге қарсы әрекеттері
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
10
Тұяқтылардың әлеуметтік мінез-құлқының дәрежесі
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
11
Әртүрлі аңшылық әдістерге жабайы аңдардың қарсы мінез-құлықтары мен әсерлері
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4

2 блок Көбею кезеңіндегі мінез-құлық

12
Ұрпақтарын қорғаудағы аңдардың мінез-құлқы
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4
13
Иелік еткен жерлеріне адамдардың жақындауындағы мінез-құлықтары
1
8.1.1, 8.1.2, 8.1.4

* Студентке арналған өздік жұмыстар тізімі
5.1. Табиғи сұрыптау және мінез-құлық
5.2. Эволюция және мінез-құлық
5.3. Мінез-құлықтың бейімделуі
5.4. Жыныстық таңдау және мінез-құлық
5.5. Жануарлардың ұрпақтарына қамқорлығы
5.6. Жануарларды бағдарлау және су жолы
5.7. Ортаның мінез-құлқы және физиологиясы
5.8. Иттердің аңшылық кезіндегі жануарлаға қарсы мінез-құлқы
5.9. қақпанға түскен жануарлардың мінез - құлқы
5.10. Қолға үйретілген және бостандыққа жіберілген аңдардың мінез-құлқы
5.11. Үй және жабайы жануарларға шабуыл кезіндегі қасқырдың мінез-құлқы
5.12. Қояндардың азықтанғандағы мінез-құлқы
5.13. Суырдың мінез-құлқына антропогендік фактордың әсері
5.14. Бұғының қоректену ортасының өзгеруіне және ауа райының өзгерістеріне байланысты мінез-құлықтары
5.15. Түлкілердің әдеттегі жорығы және өлекселер көргендегі мінез-құлқы

* Пәннің оқу-әдістемелік картасы
3 - кесте. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
Тақырып
Көрнекілік құралдар
Өздік оқу сұрақтары
Бақылау түрі
Дәріс сабақтар
Зертханалық сабақтар

1
2
3
4
5
Мінез-құлық эволюциясы, қалыптасуы, әсері
Жабайы аңдар мінез-құлқы. Аюдың мінез-құлқы
Кестелер, сызбалар, слайдтар
Қорықтардағы және аулау кезіндегі қасқырлардың мінез-құлқы
АБ
Қоршаған ортаның мінез-құлыққа әсері
Жабайы аңдар мінез-құлқы. Қасқырдың мінез-құлқы. Қасқырдың әлеуметтік мінез-құлқы
Фильмдер, слайдтар
Әуеде бақылаудағы жануарлардың мінез-құлқы
АБ
Эволюция және әлеуметтік мінез-құлық
Жабайы аңдар мінез-құлқы. Сусар тұқымдас аңдар мінез-құлықтарының қалыптасуы
Слайд, кесте, сызба, альбомдар
Жабайы қабанның агрессивті мінез-құлқының қалыптасуы
АБ
Аулау кезіндегі аңдардың мінез-құлқы
Жабайы аңдар мінез-құлқы. Жұптұяқтылардың мінез-құлқы. Қабанның мінез-құлқы
Слайдтар, кестелер, сызбалар
Тірідей ауланған аңдардың мінез-құлқы
АБ
Ұясындағы, ініндегі аңдардың мінез-құлқы
Жабайы аңдар мінез-құлқы. қарақұйрық, ақбөкен, құдыр мінез-құлықтары
Слайдтар, кестелер, сызбалар
Адамдардың әсерінен жабайы аңдар мен құстардың мінез-құлқы
АБ
Адамдардың иттердің, көліктердің әсерінен жабайы аңдардың мінез-құлқы
Жабайы аңдар мінез-құлқы. Бұғы, елік, қарақұйрықтың мінез-құлқы
Слайдтар, кестелер, сызбалар
Будандасты
рылған аюдың мінез-құлқы
АБ
Қолға түскен аңдардың мінез-құлқының қалыптасуы
Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Ор қоян және ақ қоянның мінез-құлқы
Слайдтар, кестелер, сызбалар
Арқардың әр түрлі факторларға байланысты мінез-құлқы
АБ
Аңдардың қалыптасқан мінез-құлқы
Сусар тұқымдастарының аулау кезіндегі мінез-құлықтарының ерекшеліктері
Слайдтар, кестелер, сызбалар
Аңдардың мінез-құлық ерекшеліктері
АБ

Көлікке, итке, аңшыға құстар мен аңдардыың қарсы әсері
Слайдтар, кестелер, сызбалар, фильмдер
Аңдар мен құстардың ұядағы мінез-құлықтары
АБ

Тұяқтылардың әлеуметтік мінез-құлықтары
Слайдтар, кестелер, сызбалар
Құстар мен аңдардың қоныс аударуы
АБ

Әртүрлі аңшылық әдістерге жабайы аңдардың реакциясы
Статьялар, фильмдер
Қысқы ұйқы алдындағы жабайы аңдардың мінез-құлқы
АБ

Ұрпақтарын қорғаудағы мінез-құлықтары
Статьялар, фильмдер
Құстардың күнделікті бөлінудегі белсенділігі
АБ

Иелік еткен жерлеріне адамдардың жақындауындағы мінез-құлықтары
Слайдтар, кестелер, сызбалар, фильмдер
Мінез-құлық белгілерінің генетикасы
АБ

7.Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
4 Кесте- Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
Наименование учебников, учебно-методических пособий
Количество экземпляров
Количество студентов
Процент обеспеченности
1
2
3
4
Тинберген Н. Поведение животных. М., Мир, 1985

Хайнд Р. Поведение животных. М., Мир, 1975

Мак-Фарленд Д. Поведение животных. М., 1988

Корытин С.А. Повадки диких зверей. М., 1986

Баскин Л.М. Поведение копытных животных. М., 1976

Бибиков Д.И. поведение преследуемого волка. В кн. Поведение охотничьих животных. Киров, 1981

Боголов В.П. Поведение волков при нападении на домашних животных и профилактика ущерба животноводству. В кн. Поведение волка. М.,1980

Данилкин А.А. Поведение европейских косуль при троплении. М., 1983

Кудактин А.Н. О поведении волков в условии заповедной экосистемы. М., 1980

Мантейфель Б.П. Экология поведения животных. М., 1980

Терновский В.И. Биология куницеобразных. Новосибирск, 1977

8. Әдебиеттер
8.1. Негізгі әдебиеттер
8.1.1. Тинберген Н. Поведение животных. М., Мир, 1985
8.1.2. Хайнд Р. Поведение животных. М., Мир, 1975.
8.1.3. Мак-Фарленд Д. Поведение животных. М., 1988
8.1.4. Корытин С.А. Повадки диких зверей. М., 1986
8.1.5. Баскин Л.М. Поведение копытных животных. М., 1976
8.2 Қосымша әдебиеттер
8.2.1. Бибиков Д.И. поведение преследуемого волка. В кн. Поведение охотничьих животных. Киров, 1981
8.2.2. Боголов В.П. Поведение волков при нападении на домашних животных и профилактика ущерба животноводству. В кн. Поведение волка. М.,1980
8.2.3. Данилкин А.А. Поведение европейских косуль при троплении. М., 1983
8.2.4. Кудактин А.Н. О поведении волков в условии заповедной экосистемы. М., 1980
8.2.5. Мантейфель Б.П. Экология поведения животных. М., 1980.
8.2.6. Терновский В.И. Биология куницеобразных. Новосибирск, 1977

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz