Файл қосу

Оқытушыға арналған Орталық жүйке жүйесінің және жоғары дәрежелі жүйке қызметінің физиологиясы пәнінің оқу жұмыс бағдарламасы



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
 СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                     3 деңгейлі СМЖ құжат
                                   ПОӘК
 

ПОӘК 
042-18-22-1.127/01 -2014
                                       
                                   ПОӘК
Оқытушыға арналған <<Орталық жүйке жүйесінің және жоғары дәрежелі жүйке қызметінің физиологиясы>> пәнінің оқу жұмыс бағдарламасы 
                             Басылым № 1
                               <<__>>____20__ж 
                                       
                                       
                                       






            ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

<<Орталық жүйке жүйесінің және жоғары дәрежелі жүйке қызметінің физиологиясы>>

                     5В060700  -  <<Биология>>   
                          мамандығы үшін
                                       

              ОҚЫТУШЫҒА  АРНАЛҒАН ПӘННІҢ 
                            БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       















                                  Семей
                                      2014
	
                                Алғы сөз

* ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы: _______________ <<____>>___________20____ ж 
А. Тугельбаева, биология магистрі,  <<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының  аға оқытушысы 

* ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1.<<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының  отырысында          
Хаттама  №__    <<____>>_____20___ж

Кафедра меңгерушісі ___________ Б.Ахметова 

2.2. Аграрлық  факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама  №___    <<____>>_____20___ж

Төрағасы          ____________          Г.Джаманова 

3. бекітілді 
Университеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында қаралып, баспаға ұсынылды  
Хаттама  №___    <<____>>_____20___ж

ОӘК төрағасы _____________        Г.Искакова 

          4. АЛҒАШ  РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       

                                Мазмұны


1 Колдану саласы.
2 Нормативті сілтемелер
3  Жалпы ережелер
4  Оқу пәнінің мазмұны (модульдер)
5  Білім алушылардың өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі 
6  Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің қартасы  
7  Әдебиеттер
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       

          1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
<<Орталық жүйке жүйесінің және жоғары дәрежелі жүйке қызметінің физиологиясы>> пәнінің оқу-әдістемелік кешені 5В060700  -  <<Биология>>    мамандығына арналған. Оқу-әдістемелік кешен студенттерді курстың мазмұнымен, оның өзектілігімен және маңыздылығымен, курс саясатымен, оқу процесі барысында меңгеретін білімдерімен таңыстырады. ПОӘК пәнді оқу барысындағы негізгі нұсқаулық  болып табылады.

2 ЕРЕЖЕ БЕЛГІЛЕЙТІН (НОРМАТИВТІК) СІЛТЕМЕЛЕР
<<Орталық жүйке жүйесінің және жоғары дәрежелі жүйке қызметінің физиологиясы>>  пәнінің оқытушыларға арналған бағдарламасы келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін белгілейді: 
- Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты; 
- 5В060700 - <<Биология>> мамандығына арналған Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің элективті пәндер каталогы;
- <<Орталық жүйке жүйесінің және жоғары дәрежелі жүйке қызметінің физиологиясы>>  пәнінің  оқу бағдарламасы
- СТУ 042 - СГУ- 4- 2014 <<Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты;
- ДП 042-1.01- 2014 <<Пәндердің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>> құжаттандырылған процедурасы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1  Пәннің қысқаша мазмұны. 
Орталық жүйке жүесі және жоғары дәрежелі жүйке қызметі  -  физиология ғылымының маңызды және үлкен бір бөлігі. Физиология  -  ағзаның тіршілігін, оның барлық мүшелері мен  жасушаларының қызметін зерттейтін ғылым. Сонымен қатар, олардың функцияларын реттеу жолдарын анықтайды. өмір сүру, қоршаған орта яғни, экология, басқа да сыртқы және ішкі жағдайларға байланысты өтіп жататын ағзадағы құбылыстарды бақылайды. Бұған қоса, физиологияның мәселелері органикалық дүниенің эволюциялық дамуына байланысты қаралады. 
3.2  Пәнді оқытудың мақсаты:
Тірі организмдегі қалыпты функциялардың іске асуының заңдарын қоршаған ортаның үнемі өзгермелі және дамымалы жағдайлармен байланыстыра зерттеу. Сол тірі организмдегі функциялардың онтогенез және филогенез барысындағы дамуын әрі олардың өзара байланыстарын зерттеу. 


3.3  Пәнді зерделеудің негізгі міндеті:
Жануар және адам организмдеріндегі тіршілік процестерінің, мәселен нерв жүйесі мен басқа да жүйелер қызметтерінің спецификалық физиологиялық заңдарын одан әрі ашу, анықтау. Осы арқылы ол процестерді басқарудың жетілген әдістерін табуға болады. 
3.4 Оқып-білудің нәтижелері: 
- ағзаның қалыпты физиологиялық көрсеткіштерінің параметрлерін білу;
- мүшелер қызметінің мәнін, маңызын түсіну; 
- ағзадағы негізгі физиологиялық процестердің жалпы сипаттамасын,       олардың реттелу тетіктерімен танысу;
- физиологиялық процестердің мәнін талдау; 
- теориялық мағлұматтарды малды тиімді азықтандыру, күтіп - бағу мақсатында пайдалану;
- тірі жүйенің тұрақтылығын қамтамасыз ететін реттеу механизмін;
- лабораториялық жануарларға эксперименттік жұмыс әдістерін пайдалану;
- жарық және электронды микроскоптармен жұмыс істеуді және физикалық-химиялық зерттеулерді өткізу  -  дағдысын меңгеруі керек.

3.5  Курстың пререквизиттері: 
3.5.1 Адам анатомиясы
3.5.2 Жеке даму биологиясы 

3.6 Курстың  постреквизиттері: 
3.6.1 Биологиялық белсенді заттар

3.7 Оқу жоспарынан көшірме

                                                                  1- кесте
Курс
Семестр
Кредит
ЛК
ТС
БОӨЖ
БӨЖ
Барлығы
Қорытынды бақылаудың нысаны
3
  6
   3
  15
  30
22,5
  67,5
  135
емтихан

4 ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬДЕР)
                                                                  2- кесте
                        Тақырыптар атауы
                              Сағат саны
                                       1
                                       2
                         Дәріс сабақтары
                         Модуль 1 Кіріспе
 Блок 1 Орталық жүйке жүйесі туралы түсінік
1. Орталық жүйке жүйесі және жоғары жүйке әрекеті физиологиясы, оның ғылыми орны
                                       1
        Блок 2 Қозғыш ұлпалар физиологиясы
2. Нейрондағы қозу және оның таралуы
                                       1
             Модуль 2 Орталық жүйке жүйесі
Блок 1 Орталық жүйке жүйесінің бөлімдері және ондағы заңдылықтар
3. Орталық жүйке жүйесінің психофизиологиясы және рефлекторлы әрекетінің жалпы заңдылықтары
                                       1
4.   Ми бөліктерінің физиологиясы
                                       1
5. Вегетативтік жүйке жүйесі
                                       1
    Блок 2 Алдыңғы мидың психофизиологиясы
6. Алдыңғы ми, лимбиялық жүйе, базальдік түйіндер және үлкен ми сыңарларының қыртысы
                                       1
7. Орталық жүйке жүйесінің барлық бөлімдерінің бірлесіп іс  -  қимыл рефлекстерін үйлестірудегі мәні және кейбір өзекті мәселелер мен алдағы міндеттер 
                                       1
                       Блок 3 Талдағыштар
8. Талдағыштардың жалпы сипаттамасы
                                       1
9. Көру, есту және тепе-теңдік талдағыштарының қызметі және маңызы
                                       1
10. Тері, иіс сезу, дәм сезу талдағыштары және олардың маңыздары  
                                       1
             Модуль 3 Жоғары жүйке жүйесі 
Блок 1 Жоғары жүйке жүйесі әрекетінің психофизиологиясы
11. Шартты рефлекс және оның мидағы механизмі  
                                       1
12. Жоғары жүйке әрекетінің типтері және екі сигналдық жүйе  
                                       1
Блок 2 Күрделі психикалық құбылыстардың физиологиясы 
                                       
13.  Ұйқы, түс көру және гипноз
                                       1
14. Стресс және эмоция
                                       1
15. Есте сақтау және ұмыту
                                       1
                   Тәжірибелік сабақтар 
                        Модуль 1 Кіріспе 
 Блок 1 Орталық жүйке жүйесі туралы түсінік
1. Орталық жүйке жүйесін зерттеудің әдіс тәсілдері
                                       1
2. Жүйке  -  бұлшық ет препаратын дайындау әдісі 
                                       1
3. Бұлшық  -  ет және жүйке талшықтарының қозу табалдырығын анықтау 
                                       1
    Блок 2 Жүйке талшықтарының қасиеттері 
                                       
4. Ұлпадағы биоэлектрлік құбылыстар 
                                       1
5. Жүйке талшығының қозуды даралап өткізу қасиетін бақылау 
                                       1
6. Жүйке талшығының қозуды екі жақты өткізу қасиетін бақылау
                                       1
             Модуль 2 Орталық жүйке жүйесі
Блок 1 Орталық жүйке жүйесінің рефлекторлық қызметі 
7. Жұлын рефлекстерін зерттеу, олардың рецептивтік алаңдарын анықтау
                                       1
8. Тюрк әдісімен рефлекс уақытын анықтау
                                       1
9. Рефлекторлық доғаны зерттеу
                                       1
   Блок 2 Жүйке орталықтарының қасиеттері 
10. Қозудың таралуы
                                       1
11. Рефлекстердің тежелуі 
                                       1
12. Рефлекторлық доға
                                       1
13. Рефлекторлық тонус
                                       1
14. Доминанта (басымдылық) құбылысы
                                       1
15. Сеченов тежелуі
                                       1
16. Жұлын рефлекстерінің өзара тежелуі
                                       1
17. Тежелу бойынша Гольт тәжірибесі
                                       1
18. Жүріс  -  тұрыс рефлекстері және мишықтың қозғалысты реттеудегі қызметі
                                       1
19. Мишығы зақымдалған бақаның қозғалысын бақылау
                                       1
    Модуль 3 Жоғары дәрежелі жүйке қызметі 
                    Блок 1 Шартты рефлекс
20. Итке шартты қорғаныш рефлексін жасау 
                                       1
21. Балықта қоректік - әрекет рефлексін қалыптастыру
                                       1
 22. Қоянда қоректік - әрекет рефлексін қалыптастыру 
                                       1
                    Блок 2 Анализаторлар 
23. Көз алмасының түбін зерттеу
                                       1
24. Көз қарашығына сәуле әсерін зерттеу
                                       1
25. Соқыр дақты табу және көру аумағын анықтау
                                       1
26. Жылуды және суықты сезгіш рецепторларды анықтау
                                       1
27. Жанасуды сезгіш рецепторларды зерттеу
                                       1
28. Дәм сезу табалдырығын анықтау
                                       1
29. Иіс табалдырығын анықтау
                                       1
30. Бақаның жарты иірім каналдарын бұзу
                                       1
                                                                               
5 білім алушылардың ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ
5.1 Жүйке жүйесінің эволюциясы
5.2 Жүйке талшықтары және жүйке арқылы қозудың таралуы
5.3 Вегетативті жүйке жүйесі
5.4 Синапс және оның түрлері
5.5 Тежелу және оның пайда болу себептері 
5.6 Жүріс-тұрыс рефлексін қалыптастыру
5.7 Қоректік әрекет рефлексін қалыптастыру 
5.8Талдағыштар мен рефлекторлық доғаның құрылыс ерекшелігі, функциясы
5.9  Көздің бейімделу физиологиясы
5.10 Темперамент түрлері 
5.11 Ұйқы  
5.12 Гипноз 
5.13 Г.Сельенің стресс теориясы 
5.14 Эмоция 
5.15 Ес, есте сақтау

6  ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ
                                       
                                                                  3- кесте
Оқулықтардың, оқу-әдістемелік құралдардың атаулары
                          Экземпляр саны
                         Студенттер саны
                        Қамтамасыздану %
Несіпбаев, Т.  Адам және жануарлар физиологиясы .-Алматы,2005
                                      51
                                      12
                                      100
Арынова, Р.А. Адам және жануарлар физиологиясының практикумы.- Семей, 2003
                                       3
                                      12
                                      40
Несіпбаев Т.Жануарлар физиологиясы.-Алматы.,2005
                                      15
                                      12
                                      100
Несiпбаев Т.Н. Жануарлар физиологиясының практикумы А., 1994
                                      98
                                      12
                                      100
Төленбеков И.М. Нерв жүйесiнiң физиологиясы.- А., 1992
                                      144
                                      12
                                      100
Дүйсембин Қ. Орталық жүйке жүйесі және жоғары жүйке әрекетінің физиологиясы.  -  Алматы,  2001
                                      21
                                      12
                                      100














7 ӘДЕБИЕТТЕР
                                       
7.1. Негізгі әдебиеттер:
7.1.1 Несіпбаев, Т.  Адам және жануарлар физиологиясы .-Алматы,2005
7.1.2 Арынова, Р.А. Адам және жануарлар физиологиясының практикумы.- Семей, 2003
7.1.3 Несіпбаев Т.Жануарлар физиологиясы.-Алматы.,2005
7.1.4 Несiпбаев Т.Н. Жануарлар физиологиясының практикумы А., 1994
7.1.5 Төленбеков И.М. Нерв жүйесiнiң физиологиясы.- А., 1992 
7.1.6 Дүйсембин Қ. Орталық жүйке жүйесі және жоғары жүйке әрекетінің физиологиясы.  -  Алматы,  2001

7.2. Қосымша әдебиеттер:
7.2.1 Атлас анатомия және физиология/ Т.Ә.Ізмұхамбетов.- Алматы, 2007
7.2.2 Төлеуханов, С.Т.   Қалыпты физиология .-Алматы,2006
7.2.3 Нұрғалиев, Ж.Н.  Қалыпты эндокринология .-Алматы,2006
7.2.4 Несiпбаев Т.Н. Жануарлар физиологиясы.- А., 1995
7.2.5 Мырзаханов, Н.М.   Лимфа айналымы .-Алматы,2001

Пәндер