Файл қосу
Теориялық және эмпирикалық зерттеулердің әдістері
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМЖ құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042 - 18-9.1.46/03-2013
ПОӘК
<<Мамандық бойынша ҒЗЖ>> пәнінен оқу-әдістемелік материалдар
Басылым № 1
18.09.2013 ж.
5В073200-<<Стандарттау, метрология және сертификаттау>>
мамандығына арналған
<<Мамандық бойынша ҒЗЖ>>
ПӘННІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР
Семей 2013
Мазмұны
Тәжірибелік сабақтар
Зертханалық сабақтар
Студенттердін өздік жұмысы
ТӘЖІРИБЕЛК САБАҚТАР
№ 1 тәжірибелік сабақ
Тақырыбы: Ғылым ұғымынын методологиялық негіздемелері
Сабақтың максаты: <<Ғылыми зерттеу жұмыстарының негіздері>> пәніне кіріспе сөздерін білу. Ғылыми ұғымдарына түсініктемелер.
Қолданылатын әдебиеттер: <<Основы научных исследований: Учебник для технических вузов / Кругов В.И., Грушко И.М., Попов В.В. - М.: Высшая школа, 1989. -400 с.
Тапсырма:
1 Окытушы берген материалдармен танысу.
2 Бақылау сұрактарына жауап беру.
Бақылау сұрақтары:
* Білім деген не?
* Ұғыну мәселесі деген не?
* Салыстырмалы қатынастық білім дегенді қалай түсінесіз?
* Абсолютті білім деген не?
* Сезім ұғымы нені қамтиды?
* Рационалды жеткілікті білім нені жеделдетеді?
* Ұғынудың түрлері?
* Сынау деген не?
* Ақыл-оймен түрлендіру деген не?
* Ғылыми ойлану деген не?
* Гипотеза деген не?
* Заң деген не?
* Теория деген не?
* Аксиома деген не?
* Функционалдық методология деген не?
№ 2 тәжірибелік сабақ
Тақырыбы: Теориялық және эмпирикалық зерттеулердің әдістері
Сабактың мақсаты: Теориялык деңгейлердің әдістерін, эмпирикалық деңгей әдісін және тәжірибелі-теориялық деңгей әдістерін үйрену.
Қолданылатын әдебиеттер: <<Основы научных исследований: Учебник для технических вузов / Кругов В.И., Грушко И.М., Попов В.В. - М.: Высшая школа, 1989.-400 с.
Тапсырма:
1 Окытушы берген материалдармен танысу.
2Бақылау сұрактарына жауап беру.
Бақылау сұрақтары:
* Жалпы ғылым әдістеріне не жатады?
* Абстрагирлеудің түрлерін атаңыз.
* Формализация деген не?
* Аксиоматикалык, әдістің мәні неде?
* Гипотетикалык әдістін мәні неде?
* Fылыми ұғымдарының әдістері қандай деңгейлерге бөлінеді?
* Эмпирикалық деңгейдің әдістерін атаңыз.
* Тәжірибелі-теориялық деңгейдің әдістерін атаңыз.
* Теориялық деңгейдің әдістерін атаңыз.
№ 3 тәжірибелік сабақ
Тақырыбы: Метатеоретикалық деңгей әдісі
Сабақтың мақсаты: Жүйелік талдау әдістері мен кезендерін үйрену.
Қолданылатын әдебиеттер: <<Основы научных исследований: Учебник для технических вузов / Кругов В.И., Грушко И.М., Попов В.В. - М.: Высшая школа, 1989.-400 с.
Тапсырма:
1 Оқытушы берген материалдармен танысу.
2 Бақылау сұрақтарына жауап беру.
Бақылау сұрақтары:
* Жүйеленген талдау әдістерін қай жерде қолданылады?
* Жүйеленген талдаудың түпкі негізі неде?
* Жүйеленген талдаудың бірінші кезеңінін мәні неде?
* Жүйеленген талдаудың екінші кезеңінін мәні неде?
* Жүйеленген талдаудың үшінші кезеңінін мәні неде?
* Аналитикалық әдістер қандай мақсатпен қолданылады?
№ 4 тәжірибелік сабақ
Тақырыбы: Теория және ғылыми-техникалық шығармашылық әдістемесінің элементтері
Сабақтың мақсаты: Ғылыми зерттеудің бағытын таңдауды және ғылыми-зерттеу жұмыстарының кезеңдерін анықтауды үйрену.
Қолданылатын әдебиеттер: <<Основы научных исследований: Учебник для технических вузов / Кругов В.И., Грушко И.М., Попов В.В. - М.: Высшая школа, 1989.-400 с.
Тапсырма:
1 Окытушы берген материалдармен танысу.
2 Бақылау сұрақтарына жауап беру.
Бақылау сұрақтары:
* Шығармашылық деген не?
* Шығармашылықтың мәні неде?
* Мотивация деген не?
* Мотивация қандай топтарға бөлінеді?
* Қарама-қарсы қайшылық және олардың түрлері.
* Бөлшектену және біріктірілу тәсілдерін атаңыз.
* Алыну тәсілдерінің мәні неде?
* Инверсия тәсілдерінің мәні неде?
* Әмбебап тәсілдерініңмәні неде?
* Идеалды шешім дегеніміз не?
* Аналогия немесе ұқсастық дегеніміз не?
* Аналогияның түрлерін атаңыз.
* Морфологиялық талдау әдістері нені карастырады?
№ 5 тәжірибелік сабақ
Тақырыбы: Ғылыми зерттеудің багытын таншау және ғылыми-техникалық жұмыстарының кезендері
Сабақтың максаты: Ғылыми зерттеудің бағытын таңдауды және ғылыми-зерттеу жұмыстарының кезеңдерін аныктауды үйрену.
Қолданылатын әдебиеттер: <<Основы научных исследований: Учебник для технических вузов / Кругов В.И., Грушко И.М., Попов В.В. - М.: Высшая школа, 1989.-400 с.
Тапсырма:
1 Окытушы берген материалдармен танысу.
2 Бақылау сұрақтарына жауап беру.
Бақылау сұрақтары:
* Ғылыми зерттеудің мақсаты не?
* Ғылыми зерттеудің нысандарын атаңыз.
* Ғылыми зерттеудің пәні не?
* Ғылыми зерттеулердің жіктелуі.
* Фундаменталды зерттеулер неге багытталған?
* Қолданбалы зерттеулердің мәні неде?
* Қолданбалы зерттеулер қандай түрлерге бөлінеді?
* Fылыми бағыт дегенді қалай түсінеміз?
* Кешеңді мәселе деген не?
* Fылыми-зерттеу жұмысының кезеңдері кандай?
* Теориялық зерттеулердің мақсаты неде?
* Нәтижелерді енгізу қалай жүргізіледі?
№ 6 тәжірибелік сабақ
Тақырыбы: Ғылыми акпаратты іздеу, жинақтау және өңдеу
Сабақтың мақсаты: Акпаратты-ізденіс жүйесі, гылыми-техникалық патентті акпарат пен ғылыми әдебиетпен жұмыс жасауды үйрену.
Қолданылатын әдебиеттер: 1 Основы научных исследований: Учебник для технических вузов / В.И. Кругов, И.М. Грушко, В.В. Попов и др.; Под редакциейВ.И. Крутова, В.В. Попова. -М.: Высшая школа, 1989. -400 с.
2 Научно-техническая патентная информация. Бюллетени изобретений Республики Казахстан
3 Научно-техническая патентная информация. Бюллетени изобретений Российской Федерации
4 Научно-техническая патентная информация. Авторские изобретения стран мира
5 Реферативные журналы <<Химия>>
Тапсырма:
1 Окытушы берген материалдармен танысу.
2 Бақылау сұрақтарына жауап беру.
Бақылау сұрақтары:
* Өнеркәсігггік меншік дегеніміз не?
* Пайдалы модель деп нені айтады?
* Өнеркәсіптік үлгі дегеңді калай түсінесіз?
* Патентті әдебиет дегенді калай түсінесіз?
* Патентті құжаттама дегенім із не?
* Патешті зерттеулер процесінде қолданылатын ақпарат көзі болып не табылады?
* Патентті бюллетендер дегенімв не?
* Өнер табыстардың халықаралық жіктелуі.
* Халықаралық патентті жіктелу.
* Кітапханалық каталогтар дегенді қалай түсінесіздер?
* Fылыми шолу деген не?
№ 7 тәжірибелік сабақ
Тақырыбы: Ғылыми және техннкалык шыгармашылықта моделдеу
Сабактың максаты: Ғылыми зерттеулердегі ұқсастықтарды, ұқсастықтар жөніндегі теоремаларды, моделдердің түрлерін окып меңгеру.
Қолданылатын әдебиеттер: <<Основы научных исследований: Учебник для технических вузов / Кругов В.И., Грушко И.М., Попов В.В. - М.: Высшая школа, 1989. - 400 с.
Тапсырма:
1 Окытушы берген материалдармен танысу.
2 Бақылау сұрақтарына жауап беру.
Бақылау сұрақтары:
* Ұқсастық критериясы дегенді қалай түсінесіз?
* Ұқсастықтар нені сипаттайды?
* Абсолютті ұқсастық дегеніміз не?
* Толық ұксастық деп нені айтады?
* Толық емес ұқсастык дегеніміз не?
* Ұқсастыққа жақын дегеніміз не?
* Ұқсастыктың бірінші теоремасының мәні неде?
* Ұқсастыктың екінші теоремасынын мәні неде?
* Ұқсастықтың үшінші теоремасының мәні неде?
* Концептуалды моделдер дегенді калай түсінеміз?
* Кибернетикалық моделдер неге негізделген?
* Квазианалогты модел дегеңді қалай түсінесіз?
* Электронды моделдеу нені шешуге мүмкіндік береді?
№ 8 тәжірибелік сабақ
Тақырыбы: Тәжірибелі зерттеулер
Сабактың мақсаты: Зерттеулердің жіктелуін, тәжірибелі зерттеулердің типтерін, тәжірибенің қарастыратын мәселелерін оқып меңгеру.
Қолданылатын әдебиеттер: <<Основы научных исследований: Учебник для технических вузов / Кругов В.И., Грушко И.М., Попов В.В. - М.: Высшая школа, 1989. - 400 с.
Тапсырма:
1 Окытушы берген материалдармен танысу.
2 Бақылау сұрақтарына жауап беру.
Бақылау сұрақтары:
* Тәжірибелі зерттеулердің жіктелуі.
* Жасанды тәжірибе дегеңді қалай түсінесіз?
* Қайта өңделген тәжірибеге не кіреді?
* Констатирлейтін тәжірибе не үшін қолданылады?
* Бакылаушы тіжірибенің міні неде?
* Ізденіс және шешуші тәжірибелердің мәні неде?
* Зертханалық тәжірибені түсіңдірініз.
* Ашық және жабық тәжірибелердің мәні неде?
* Жай және күрделі тәжірибелер не үшін қолданылады?
* Ақпаратты және энергетикалық тәжірибелер не үшін қолданылады?
* Заттық тәжірибе дегеніміз не?
* Пассивті тәжірибе нені карастырады?
* Әдістеме дегеніміз не?
* Тәжірибенің нәтижелеріне қандай талаптар қойылады?
* Бірфакторлы тәжірибе нені қарастырады?
* Социометриялық, технологиялык және белсенді тәжірибелердің мәндерін түсіндіріңіз.
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР
Зертханалық жұмыс №1
Тақырыбы: Такырыпты анықтау. ҒЗЖ жоспарлау. Тақырыптарды
Тарату
Жұмыстың мақсаты: Ғылыми зерттеу жұмысының тақырыбын таңдау. Ғылыми зерттеу жұмысының орындау графигін құрастыру.
Материалдык қамтамасыз ету: оқу құралдары, әлем елдерінің өнер табыстары, ғылыми-патенттік әдебиеттер.
Бақылау сұрақтары:
* Ғылыми негізгі аныктамалар.
* ЖОО ғылыми - зерттеу жұмысы қалай ұйымдастырылады?
* Ғылыми зерттеу жұмысы кандай кезендерден тұрады?
* Ғылыми зерттеу жұмысымен айналысатын негізгі ұйымдар?
* Ғылымдардың жіктелуі.
* Қазіргі қоғамда ғылымның көзқарасы.
* Ғылым және техникалық прогресс. Ғылым және техникалық прогрестіңөзара байланысы.
* Студенттік ғылыми-зерттеу жұмысының жоспары.
Зертханалық жүмыс №2
Тақырыбы: Патенттік - лицензиялық зерттеулер
Жұмыстың максаты: Патенгтік зерттеулерді жүргізу ережелерімен танысу. Тақырып бойынша патенттік ізденісті жүргізу
Жұмыстың тапсырмасы:
* Патенттік ізденісті жүргізу.
* Патенттік ізденісті карточкаларға рәсімдеу.
* Бакылау сұрактарына жауап беру.
Патенттік ізденісті (ғылыми-техникалық құжаттар, патенттік кұжаттар. кезендік басылымдар негізінде жүргізіледі. Ақпарат төрт бұрышты формалы карточкаларға рәсімделіп, онда кысқаша өнер табыстық мақсаты және негізгі қол жеткен нәтижелер, карточканың үстіңгі жағына автордың аты-жөні, мақала немесе кітаптың атауы, журнал немесе кітаптың атауы.Журнал нөмірі, басылу жылы және беті керсетіледі. Егер авторлық куәлік немесе патент болса, онда ақпарат былай рәсімделінеді: өнер табыстың халыкаралық немесе ұлттық жіктемесі, патент немесе авторлык куәлік нөмірі, мемлекеттік, патент атауы және патент немесе авторлық куәліктің жариялану уақыты көрсетіледі.
Мысалы:
B.C. Молохов. Использование сои в молочных продуктах, Молочная промышленность. №4, 2000, б 23-24
Бұл мақалада автордың сүт өнімдеріне сояны қолданудың өз зерттеулерінің нәтижелері беріледі.
Соя изолятын қолдану арқылы сүт десерт өнімін әзірлеу. Өнімнің құрамына хүзбе, кант, ванилин, соя изоляты, мейіз, өрік, өсімдік кілегейі кіреді. Дайын өнім жоғарғы биологиялық және тағамдык күнделікке ие. Өнімнің химиялық құрамы: ақуыздың массалық үлесі 5%, көмірсудың массалық үлесі 12%, майдың массалық үлесі. Бұл патентте автордың сүт өнімдеріне сояны қолданудың өз зерттеулерінің нәтижелері беріледі.
Соя изолятын қолдану аркылы сүт десерт өнімін әзірлеу.
Өнімнің құрамына: сүзбе, кант, ванилин, соя изоляты, мейіз, өрік, өсімдік кілегейі кіреді. Дайын өнім жоғары биологиялық және тағамдық кұндылыққа ие. Өнімнің химиялық құрамы: акуыздың массалық үлесі 5%, көмірсудың массалык үлесі 12%, майдың массалық үлесі 8,5%.
Бақылау сұрақтары:
* Ақпарат және ғылым.
* Акпараттық құрылым және ғылымдағы маңызы.
* Патенттік құжаттар. Патенттік кұжаттар түрлері.
* Унивицирленген ондық жіктеме (УДК), оның маңызы.
* Кезендік құжаттар.
* Акпараттық құрылымның мәліметтік қоры.
* Интернет. Ақпараттык қызмет көрсетудегі интернеттің маңызы.
Зертханалық жұмыс №3
Такырыбы: Әдеби шолу. Әдебиет көздерімен жұмыс
Жұмыстың максаты: Патенттік ізденіс негізінде әдеби шолу материалдарын ғылыми -зерттеу есебінде рәсімдеу
Жұмыстың тапсырмасы:
1. Әдеби шолу бөлімдерін анықтау.
2. Ғылыми-зерттеу жұмысы бойынша есептің ережелеріне сәйкес әдебишолуды жазу.
3. Бақылау сұрақтарына жауап беру. Әдеби шолу патенттік ізденіснәтижесінде кұрастырылатын материал. Әдеби шолу бөлімдерден жәнебөлімшелерден тұрады. Әдеби шолуда ертерек жүрізілген ғылымизерттеулер мен өнер табыстар туралы акпараттар келтіріледі.
Әдеби шолу мынадай акпараттан тұру қажет: ауылшаруашылық шикізатын өңдеу саласындағы казіргі кездегі жетістіктерден; тағам өнім өндірісіндегі прогрессивті және перспективті қалдыксыз технологиялар;
жоғары биологиялық және тағамдық кұндылықка ие, функционалдық бағыттағы және диеталық тагам өнімдерінің компоненттерін жетілдіру саласындағы гылым ментехниканың жетістігі;
- тағам өнімдерін дайындауда колданылатын толтырғыштар мен тағамдық қоспалар;
- тағам өнімдерін сақтау және буып-түюдегі ғылым мен техниканың жетістігі;
-қазіргі кездегі технлогиялық құрал-жабдықтар мен өсімдік және жануар тектес шикізатын өңдеудегі жаңа әдістер. Әдеби шолу ғылыми-техникалық әдебиеттер басылымдарынан (журналдар, газеттер, жалпы ақпараттар, диссертациялык жұмыстар, ғылыми-патенттік әдебиеттер, оку әдістемелері, әлем елдерінің басылымдары, <<Интернет>> акпараттық байланысының мәліметтері) тұрады. Патенттік ізденісті соңғы 5-7 жыл аралықта жүргізуге ұсынады.
Әдеби шолу кем дегенде 2 бөлімшеден тұруы кажет. Әдеби шолуда ақпарат өңделген күйде , негізгі гылыми зерттеулер кыскаша баяндалуы қажет.
Әрбір жаңа акпарат азат жолдан басталады. Абзац біте салып, акпараттык басылымға төрт бұрыш жакша ішінде сілтеме көрсетілген соң, нүкте койылады. Қолданған әдебиеттер тізімінде әдеби шолудың номеріне сәйкес әдебиет көздері көрсетіледі. Егер әдебиеттер қайталанса, сілтемеде алдыңғы абзацта көрсетілген номер қойылады.
Әдеби шолудың көлемі 20-25 бет болуы қажет. Әр белімнен кейін карастырылып отырған бөлімнің негізгі тенденциялары жөнінде қысқаша корытындылау кажет.
Мысалы:
1. Әдеби шолу
1.1 Сүт десерт өнімдер өндірісінде колданылатын тағамдық коспалар.
1.1.1 Ароматизаторлар мен бояғыштар.
Сүт өнімдер өндірісінде дәмі мен ароматын жақсарту мақсатында ароматизаторлар косылады. <<Инвест>> фирмасы түрлі ароматизаторларды өндіруде: <<Ананас-какос>>, <<Банан>>, <<Бал>>, <<Лича>>
АКШ-тың ауылшаруашылық өнімдерін зерттейтін ғылыми зертханасыөсімдік шикізатынан алынатын жаңа бояғышгар әзірлеу үстінде: <<Индиго>>,<<жағымды кызыл>> /2/..................... және т.б.
1.1.2 Тұрақтандырғыштар және қоюлатқыштар.
Сүт өнімдер өңдірісінде бірқалыпты құрылымды келтіру мақсатында тұрақтандырғыштар және коюлаткыштар қолданылады. <<Аква>> фирмасы йогурт және балмұздақ секілді сүт өнімдерінде тұрақтандырғыштар және коюлаткыштар (микроцеллюлоза, агар, пектин, модифицирленген крахмал) зерттеледі. Осы тұрақтандырғыштарды қолданғанда сүт десерттері жоғары
органолептикалық бағаға ие болады. /17/..................... және т.б.
1.2 Комбинирленген сүт өнімдерініи технологиясын және рецептурасын әзірлеуде негізгі тенденциялар.
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің <<Стандарттау жәнеқұрылыс материалдарының технологиясы>> кафедрасының кызметкерлерімен фито-сүт өнімдер өндірісінде сарысудың колдануы жөнінде тәжірибелікзерттеулері жүргізілді. /22/..................... және т.б.
Бақылау сұрақтары:
* Әдеби шолу. Негізгі ұғымдар.
* Fылыми ақпарат қалай өңделеді?
* Әдеби шолудың негізгі такырыбы.
* Бөлімішлерде кандай акпарат көрсетіледі?
Зертханалык жүмыс №4
Тақырыбы: Мақсаттар мен міндеттердің қойылымы, жұмыс болжамы (гипотеза)
Жұмыстың мақсаты: Ғылыми-зерттеу жұмысына максаттар мен міндеттер қою. Жұмыс болжамын құрастыру
Тапсырма:
* Ғылыми-зерттеу жұмысының максатын анықтау және мәтін түрінде баяндау.
* Ғылыми-зерттеу жұмысының міндеттерін анықтау және мәтін түрінде баяндау.
* Ғылыми-зерттеу жұмысының мақсаттары мен міндеттерін баяндау және материалдарды ғылыми-зерттеу жұмысының есебінде көрсету керек.
* Бақылау сұрактарына жауап беру.
Ғылыми-зерттеу жұмысының мақсаты, жоспарланған ғылыми-зерттеу жұмысының маңызын кыскаша көрсету керек. Ғылыми-зерттеу жұмысының міндеттері, ғылыми-зерттеу жұмысының негізгі мақсаттарын шешу жолдарын көрсету кажет. Ғылыми-зерттеу жұмысының мақсаты әдеби шолудан кейін орналасу қажет.
Мысалы:
Ғылыми-зерттеу жұмысының мақсаты консервіленген жеміс өнімінің рецептурасын және технологиясын әзірлеу.
Алға койылған мақсаттарға жету үшін келесі міндеттер койылды:
- жеміс-жидекті жемістердің экологиялық таза аймағын аныктау;
- консервіленген жеміс-жидекті өнімнің негізгі ингредиенттерінің құрамын сапалық және саңдық тандау және т.б..
- консервіленген жеміс-жидекті өнім өндірісінің технологиялық сұлбасын құрастыру және технологиясын әзірлеу.
Бақылау сұрақтары:
* Болжам ұғымы.
* Зерттеу мақсатының ұғымы.
* Ғылыми-зерттеу жұмысының міндеттерінің ұғымы.
* Fылыми ой-өріс ұғымы.
* Fылыми дәлел, негізгі ұғымдар.
* Таным, негізгі ұғымдар.
Зертханалық жұмыс №5
Такырыбы: Зерттеудің жалпы әдістемелерін тандау
Жұмыстың мақсаты: Тәжірибелік зерттеулер сұлбасын құрастыруды үйрену және дайын өнім мен шикізатты зерттеу әдістерін таңдау
Материалдық қамтамасыз ету: оку күралдары, мемлекетаралық стандарттарынын көрсеткіштері.
Жұмыстың тапсырмасы:
* Зерттеу әдістерін таңдау және мәтіндік материал түрінде қысқашабаяндау.
* Зерттеу әдістеріне МЕСТ анықтау.
* Тәжірибелік зерттеулер схемасын құрастыру.
* Материалды ғылыми-зерттеу жұмысының есебінде баяндау.
* Теориялық және практикалық курстын сұра.тарына жауап беру. Зерттеу әдістері қойылған мақсаттарға сәйкес таңдалынады. Алдан ала тәжірибелік зерттеулердің схемасы құрылады. Зерттеу әдістері мәтін түрінде қысқаша баяңдалу керек.
Мысалы:
2 Тәжірибені жургізу әдістемесі
2.1 Тәжірибелік кезендерді әзірлеу
Жұмыста қойылған міндеттерді шешу үшін келесі зертханаларда зерттеулержүргізілді: <<Сүт технологиясы. Стандарттау және сертификаттау>> Шәкәріматындағы СМУ (Семей каласы) 1 суретте көрсетілген схемаға сәйкес.Бірінші кезеңде шикізаттың химиялық құрамын зерттеді.Екінші кезеңде математикалық жоспарлау әдісімен негізгі шикізат пенкомпоненттерді таңдап, сүтті десерт өнімінің рецептурасын құрастырды.Үшінші кезеңде арнайы ингредиенттердің құрылымды түзеу процесіне әсерінжәне дайын өнімнің физико-химиялық пен органолептикалықкөрсеткіштеріне құрылымдық түзгіштің әсерін зерттеді.................және т.б.
2.2 Зерттеудің объектілері мен әдістері
Зерттеудің объектілері мен әдістері зерттеу объектілері болып табылады:
* Сиыр сүті МЕСТ 13264-88
* термофильді стрептококканың бактериалды ашыткысы ССТ49113
* <<Бифилакт-А>> бактериалды препараты ТШ 491016
* ауызсуы МЕСТ 2874
* қант кұм шекері МЕСТ21 -94 және т.б. 2.2.1 Физико-химиялық әдістері 2.2.1 Физико- химиялық әдістері
Сүт шикізатының және дайын өнімнің химиялық құрамын аныктау үшін келесі әдістерді қолданды:
* майдың, ылғалдың, құрғақ затгардың, ақуыздардың және көмірсулардың массалық үлесін жалпы қабылдаған әдістермен аныктады: МЕСТ 5867-90, МЕСТ 3626-73, МЕСТ 25179-90/162,163,164/....................................
Тәжірибені практшаныц өткізу схемасы блок-схема түрінде рәсімделінеді, мысал ретінде 1 суретте рәсімделуі көрсетілген.
Шикізат пен дайын өнімді зерттеу. Өнімнің әдістемелерін тацдау үшін әдістемелік нұскаулардағы <<ұсынылатын әдебиеттер тізімінде>> көрсетілген оқу құралдарын қолдану керек.
Бақылау сұрақтары:
* Зерттеудің қандай әдістері бар?
* Зерттеудің физикалық әдістерін атаңыз?
* Зерттеудің химиялық әдістерін атаңыз?
* Зерттеудің микробиологиялық әдістерін атаңыз?
* Зерттеулердің әдістемелері калай тандалынады?
* Жалпы белгілері бойынша (әлеуметтік, инструментальді және т.б.)зерттеу әдістері қалай жіктеледі?
* Тәжірибелік зерттеулер схемасы калай кұрастырылады?
* Схемаға тәжірибелік зерттеулердің қандай кезеңдерін кіргізеді?
Тәжірибені практикалық өткізу схемасы
Зерттеу кезендері.Қарастырылатын факторлар. Бақыланатын параметрлер.
Шикізаттың химиялық құрамымен танысу
Майдың,ылғалдың, ақуыздардың массалық үлесі,тағамдық талшықтар, органолептикалық бағасы
Химиялық құрамы
Негізгі шикізат пен компоненттерді таңдау. Рецептураны құрастыру
Математикалық модельдеу
Рецептура
Арнайы ингриедиенттерді таңдау. Өнімнің химиялық құрамына арнайы
Органолептикалық көрсеткіштері,МАФАнМ, көмірсулардың,ақуыздың құрамы, активтік, титрлік, қышқылдылығы
Зерттеудің физико-химиялық әдістері
Ингридиенттердің әсерін оқу
Тұтқырлығы судың белсенділігі
Зерттеу нәтижелерін практикалық өткізу
Сүт десерт өнімінің өндіріс технологиясының технологиясының
ерекшеліктерін оқу.
Температура, ұстау уақыты
Аминқышқылдардың, май қышқылдардың, фитаминдердің, миниралды заттардың, құрамы, майдың массалық үлесі, ақуыздардың, көмірсулардың құрамы, калориясы
Технологиялық схеманы құрастыру, технологияны баяндау
Тағамдық және энергететикалық құндылығы
Өнім өндіріс технологиясын әзірлеу
1-сурет
Зертханалық жұмыс №6
Тақырыбы: Тәжірибелік зерттеулер
Жұмыстың мақсаты: Шикізатқа физико-химиялық зерттеулер жүргізу. Тәжірибелік өнімді өндіру. Өнімді физико-химиялык зерттеу. Материалдык камтамасыз ету: электрлік плита, ыдыстар. Жұмыстың тапсырмасы:
* Шикізаттың химиялық құрамын зерттеу.
* Шикізаттың физикалык көрсеткіштерін зерттеу.
* Шикізаттың органолептикалык көрсеткіштерін зерттеу.
* Өнім өндірісінің технологиялық схемасын блок-схема түрінде құрастыру.
* Тәжірибелік өнімді өндіру.
* Өнімнін физикалық касиетін зерттеу (тұтқырлылығы, кышқылдылығы, сақтау температурасы, сактау мерзімдері).
* Өнімнің химиялық құрамын зерттеу (майдың, ақуыздың, көмірсулардың, құрғақ заттардың массалық үлесі, теориялық күйде витаминдердің құрамын, ауыстырылмайтын аминоқышқылдардың, каныққан және қаныкпайтын май қышкылдардың құрамын, өнімнің энергетикалық кұндылығын есептеу (ккал)).
* Өнімнің органолегттикалық қасиеттерін зерттеу (дәмін, иісін,консистенциясын).
* Теориялық және практикалық курстың сұрақтарына жауап беру.
Тәжірибелік зерттеулер. Тәжірибелік зерттеулер схемасына сәйкесжүргізіледі. Шикізаттың физико-химиялық көрсеткіштерін зерттегендемайдың, ақуыздың, көмірсулардың массалыө үлесін, қышылдығын, рН,температураны, адгезияны, тұтқырлыкты аныктайды. Органолептикалықзерттегенде өнімнің дәміне, иісіне, консистенциясына баға береді.Микробиологиялық зерттеулер кезінде МАФАнМ, бактериоскопияны аныктайды.
Зерттеулердің нәтижелері кесте түрінде рәсімделінеді.
Мысалы:
1 кесте -Сүттің химиялық құрамы
Майдың массалық үлесі, %
Акуыздың массалык үлесі, %
Көмірсулардың массалық үлесі, %
Құрғақ заттардың массалык үлесі, %
3,6
3,0
4,7
11,3
Тәжірибелік өнімді зертханалық құрал- жабдықтарды колданып, зертханалық жағдайда өндіреді. Өнімнің химиялық құрамын, физикалық қасиеттерін және өнімнің органолепгикад\лық бағасын, микробиологиялық зерттеулерін зертханалык құрал- жабдықтарын қолдана отырып, аныктайды. Нәтижелері кесте және мәтін түрінде рәсімделінеді.
Өндірістің технологиялық схемасы- өнімді өндіруге қажетті операциялардың тізімі, технологиялық параметрлерді (температура, уақыт, қысым) көрсетіп, блок- схема түрінде рәсімделінеді.
Бақылау сұрақтары:
* Тәжірибе дегеніміз не?
* Тәжірибелер қалай жіктелінеді?
* Тәжірибелік зерттеулер ұғымы.
* Тәжірибелік зерттеулерді ұйымдастыру.
* Тәжірибелік мәліметтер калай рәсімделінеді?
* Технологиялық схема дегеніміз не?
* Шикізатты жылумен өңдеудің кандай процестерін білесін?
* Шикізатты механикалық өңдеудің қандай процестерін білесіз?
* Тағам өнімдерінің кандай зерттеу әдістерін білесіз?
Зертханалық жүмыс №7
Тақырыбы: Нәтижелерді математикалық өндеу. Ғылыми-зерттеулердің нәтижелерін рәсімдеу
Жұмыстың мақсаты: Тәжірибелік мәліметтерді талдауды жүргізу. СҒЗЖ бойынша қорытынды жасау. Есеп түрінде ғылыми-зерттеу жұмысын рәсімдеу.
Материалдық қамтамасыз ету: плакаттар, оқу құралдары. Жұмыстың тапсырмасы:
* Тәжірибелік материалдарды график, диаграмма түрінде өңдеу және рәсімдеу.
* Тәжірибелік материалдарды кесте, мәтіндік материал түрінде өңдеу және рәсімдеу.
* СҒЗЖ бойынша қорытынды жасау.
* Теориялық және практикалық курстың сұрақтарына жауап беру. Ғылыми-зерттеу жұмысы бойынша есептің құрылымдық элементтері:
* Титульдік бет;
* Мазмұны;
* Кіріспе;
* Әдеби шолу;
* Тәжірибені жүргізудің әдістемесі;
* Эксперименттік зерттеулер;
* Қорытыңды;
* Қолданылған әдебиеттер тізімі;
* Қосымшалар.
Бақылау сұрақтары:
* Тәжірибелік мәліметтерді өңдеудің қандай математикалык әдістерін білесіз?
* Тәжірибелік зерттеулердің графиктері калай құрылады?
* Орташа арифметикалық, орташа квадраттык ауыткулар калай есептелінеді?
Жазбаша жазған кезде түсінікті жазумен, қара және көк пастамен жазу керек. Жолдар арасы 6-8мм болуы қажет. Қағаз шеттерінің размерлері: сол жақ -25 мм, оң жақ-5 мм, жоғарғы және астыңғы жак-5 мм. Беттің астыңғы жағында биіктігі 15 мм бұрыштык штамп, астыңғы оң жақ бұрышы 7 және 8 мм бөлінген 10 мм.
2) ЭЕМ колданған кезде кітап шрифті 12,14, біркелкі жол аралык интервалмен жазылады.
Қағаз шеттерінің размерлері: сол жақ - 20 мм аз емес, оң жақ- 20 мм аз емес, жоғарғы 20 мм аз емес және астыңғы жақ-10 мм аз емес болуы керек.
Титульдік бет жұмыстың беттерінің жалпы нумерациясына кіреді. Титульдік бетте беттің номері көрсетілмейді.
Бөлек беттерді керсетілген иллюстрациялар мен кестелер жұмыстың беттерінің жалпы нумерациясына кіреді.
Бөлімдер, бөлімшелер, пунктер мен подпунктер араб сандарымен номерленуі кажет.
Жұмыстың беттері реттік номерленуі кажет, араб сандарымен нүкте арқылы, мысалы, 1 .,2.,3.
Пунктер әрбір бөлімшете сәйкес ретпен нөмірленеді, мысалы, 1.1, 1.2 немесе 1.1.1, 1.1.2 жәнет.б..
Сандық материал кесте түрінде рәсімделінуі керек. Кестелерді жобада алғашкы рет ескертілен кезде сол бетте немесе келесі бетте керсету кажет. Барлық кестелерге сілтеме көрсету керек. Кестелерді араб сандарымен реттік номірлеу қажет. Кестелерді МЕСТ 2.105 сәйкес рәсімдейді. А косым шасы
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
Үш автордан кем емес кітап '
* Савельев И.В. Курс обшей физики. Т.І Механика: Учебное пособие, - М.: Наука, 1982.-432 с.
Книга под редакцией
2. Автоматизация сбора, обработки и представления информации /Под ред. СИ. Авдюшина, М.Машиностроение, 1983. -95 с.
Үш автордан көп кітап:
Программные системы /ИМ. Степанов, В.И. Николаев, В.М. Сваркин и др. Киев: Наукова-думка, 1983.-270с. МЕСТ
МЕСТ 2.105 - 95 ЕСКД. Общие требования к текстовым документам. -М.: Издательство стандартов, 1996. - 36 с. Деп. рукопись.
3. Вехницкая ТА. Управление материальным обеспечением ремонтов/Дальневост. науч. ин-т- Хабаровск. 1983, - 78 с.-Деп. в ВИНИТИ 15.09.83,Вып. М-13934.'
12
Диссертация
Луре Р.А. Исследование оборудования при обработке пористых строительных изделий: Дис. на соиск. учен.ст. канд.тех. наук.-М.. 1982. -145с.
Үш автордан кем немесе үш автордан тұратын журналдагы статья
Белох Н.В.. Петров Л.Н. Доходы, предложение и цены - проблемы сбалансированности //Изв. АН. РФ. Сер. экон. - 1982. -N 2, - С. 12-14.
8.- Программное обеспечение для обработки пространственной географической информации /Ю.Р. Архипов, В.М. Московским, М.В. Павлов и др. //Вестник высшей школы. 1993. - Т. 1, Вып. 4.-С. 102-103. Статья сборника,
9. Богданова Ғ..Г. Актуальные вопросы обучения аудированию//Сб. науч. тр. /Моск. лед. нн-т. -1981. -"Вып. 180. -С. 33-47. Авторов больше трех
10. Направления совершенствования "Единых норм времени и выработки наполиграфические процессы" /Исаков М.Е, Ватаева А.В., Жарова М.А. и др.//Тр. ВНИИ полиграфии. - 1982. - Т. 31, вып. 2.-С. 65-72.
Кітаптагы статья немесе глава
11. Ремазов К.С. Нормирование труда //Гурьянов С.Х., Поляков И.А.,Ремазов К.С. Справочник экономиста. - М., 1982.-Гл. 1. - С. 5-58. (А.с.бюллетеня) 1.2. А.С. 1007970 СССР, МКИЗ В253 15/00. Устройство длязахвата неориентированных деталей типа валов /B.C. Ваулин, В.Г. Козлов(СССР). -№ 33360386/25 08; Заявлено 23.11.81: опубл.
30.03.80, Бюл. N 12 //Открытии. Изобретения. - 1983. -N 12. -С. 82. ҒЗЖ бойынша есеп
13. Проведение испытании и исследований тепломеханических свойств .камер
КХС - 2 Отчет о НИР (промежуточ.) /Всероссийский, ин-т ниш. нром-ти. (ВІП
Ш): Руководитель Шаров В.М. - тема 090102; N гр. 80057138; инв. N
0282000326.-М.. 1982.-90 с. В КОСЫМ ШАСЫ ДЕГУСТАЦИЯ
3 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ
4.1 Курс бойынша өзіндік жұмысты келесі тәртіпте жүргізіп тұруы қажет. Курстың әрбір тақырыбы бойынша ұсынылатын әдебиетті оқып, теориясына көп токталмай, оқылатын сұрақтардың мәніне ғана тоқталып, түсініксіз жерлерін белгілеу керек.
Содан кейін материалды мұқиятты түрде игеру қажет, яғни теориялық ережелерді, керекті негізгі мәліметтерді арнайы дәптерге жазып тұрады.
Курсты оқу барысыңца студент СӨЖО мен СӨЖ реферат немесе үй тапсырмасы түрінде орындайды, оның басты мақсаты өткен тақырыпты толық меңгеру үшін.
Студенттердің өзіндік жұмысы такырыптарының тізімі:
* Ғылыми әлеуметтік ұйымдар.
* Тақырыптың экономикалык тиімділігін бағалау.
* Ғылыми құжаттар мен басылымдар.
* Курстық және дипломдық жобалар мен жұмыстар шегінде студенттердің ғылыми-зерттеу жұмысы.
* Ғылыми-техникалык ақпараттың мемлекеттік жүйесі.
* Ғылыми-техникалық ақпараттың халықаралық жүйесі.
* Акпараттық-ізденіс жүйелері.
+ Оқу - әдістемелік әдебиеттердің тізімі:
* Основы научных исследований: Учебник для технических вузов / В.И. Кругов, И.М. Грушко, В.В. Попов и др.; Под редакцией В.И. Крутова, В.В. Попова. -М.: Высшая школа, 1989. - 400 с.
* Научно-техническая патентная информация. Бюллетени изобретений Республики Казахстан
* Научно-техническая патентная информация. Бюллетени изобретений Российской Федерации
* Научно-техническая патентная информация. Авторские изобретения стран мира
* Реферативные журналы <<Химия>>
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz