УМКД

Ірі қара малдың конституциясы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                  3  деңгейдегі СМЖ құжаты
                                   ПОӘК
                                   ПОӘК
                            042-18-22.1.56/01 -2013
                                   ПОӘК
Оқытушыға арналған  <<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>> пәнініңоқужұмысбағдарламасы
                    Басылым №____ <<___>>_____20__
                                       

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>>
                                       
                                       
          ПӘНІНІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІККЕШЕНІ
                                       
5В080200 <<Малшаруашылығыөнімдерінөндірутехнологиясы>> мамандығына арналған
                                       
           ОҚЫТУШЫ ҮШІН ПӘН  БАҒДАРЛАМАСЫ

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       










СЕМЕЙ  -  2013



Алғы сөз


1 ҚҰРАСТЫРҒАН

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің <<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының  доценті Қорабаев Ж.З
<<____ >>___________20__ жыл
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің <<Мал шарушылығы және аңщылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының мәжілісінде. 
Хаттама <<___>>______20___ жыл, №____

Кафедра меңгерушісі ______________ Тугамбаева С.М. 

2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде 
Хаттама <<____>>______20___ жыл, №___

ОӘБ төрайымы _________________ А.В.Тлеубаева  

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды 
Хаттама <<___>>_____20___ жыл, №___

ОӘК төрайымы_____________Г.Искакова


4АЛҒАШҚЫ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН
















Мазмұны



1 Қолданылу аймағы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны (модулі)
5 Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптардың тізімі
6 Пән бойынша оқу- әдістемелік карта
7 Оқу- әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы
8 Әдебиеттер




































* ҚОЛДАНЫЛУ АЙМАҒЫ
	<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>>пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасы 5В080200<<Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы>>мамандықтарының студенттеріне арналған оқу- әдістемелік кешеннің құрамына кіреді. Осы құжат мал азығы түрлерін, ауыл шаруашылығы малдарын азықтандыру жолдарын және тағы басқа технологияларын оқу процесін ұйымдастыру негізгі орындау тәртібін жүйеге келтіреді және регламентациялайды және <<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасында пайдалануға арналған. 

* НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>>пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасы келесі құжаттардың талаптарына сәйкес оқу процесін ұйымдастыруда тәртіп орнатады: 
- Қазақстан Республикасы   мемлекеттік жалпы білім беру стандарты,  ҚР МЖМБС  3.08.360-2006;
- 5В080200 <<Мал шаруашылығының өнімдерін өндіру технологиясы>> мамандығының типтік оқу бағдарламасы РОӘК-ң 2006 жылғы 22 маусымдағы хаттамасымен бекітілген;
- УСТ 042- СМУ-4-2013 Университет стандарты <<Пәннің оқу- әдістемелік кешендерінің жасауға және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> 
- ҚП 042-1.01-2013  Құжаттандыру процедурасы <<Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>>. 

* ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР  
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>>пәнінің мазмұны: ауыл шаруашылығындағы салалардың бірі. Ірі қараның еті, сүті халықтың сүйікті тағамы. Бұл саладан өндірілетін бағалы тағамдармен қатар, Ірі қара терісі жеңіл өнеркәсіптік былғары бұйымдарына, қаны вакцина және сыворотка жасауға кеңінен пайдалынады. Халықаралық көрмелерде де ірі қараға деген талап-артып отыр. 

3.2 Курстың мақсаты:
<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>>пәнін оқытудың мақсаты: Қазақстанның негізгі ірі қара тұмдарын, сол тұқымдарды өсіретін үлкен фермалармен және азықтандыру түрлерін үйрету.



3.3 Пәннің негізгі міндеті:
Пәнді оқытудың негізгі міндеті  -  ірі қара шаруашылық өндірісінің теориясымен, түрлерімен, өсіру технологиясымен, азықтық қасиеттерін ескере отырып, ірі қара шаруашылық малдарының өнімдерін көтеру мақсатында мал азықтандыру ерекшеліктерін  жетік білулері қажет.
	
3.4 Пәнді оқу барысында студент:
* Ірі қараны өсіру әдістерін білу;    
* Ірі қараны асылдандыру жұмыстарын ұйымдастыру және жоспарлауды жетік білу;
* Ірі қара малдың дене өлшемдерін және салмағын өлшеуді меңгеру;
* Ірі қара малдың сүт және ет өнімдерін есептеу әдістерін тәжірибие жүзінде білу;
* Ірі қара малдың сүт өніміне әсер ететін факторларды білу және ұғу;
* Ірі қара малдың сүт, сүтті-етті және ет бағыттарына жататын тұқымдар жөнінде жалпы мәлімет болу қажет.
* Ірі қара мал жөнінде сұрыптау және жұптау жөнінде қажетті білім және ұғым жинақтау

3.5Курс пререквизиттері:
* Генетикабиметриянегіздерімен
* Ауыл шаруашылық малдарын өсіру және селекция
* Ауылшаруашылықмалдарыназықтандыру
* Мал шаруашылығы негіздері
3.6Курс постреквизиттері:
- Қой шаруашылығы,қойдын етін,жүнін,елтірісін өндіру технологиясы
-Құс шаруашылығы, құстың өнімдерің өндіру технологиясы
-  Жылқы шаруашылығы, сүтін және етін өндіру технологиясы
- Селекция және ірі қара малмен жылқының  өз төлімен  интенсивті көбейту  технологиясы.


3.7 Оқужоспарыныңкөшірмесі
                                                                    Кесте1
Курс
Семестр
Кредиттер
ДР
(сағ)
                                 ТС (сағ)
ЗТ
(сағ)
ОБӨЖ (сағ)
СӨЖ
(сағ)
Барлығы (сағ)
Қорытындыбақылаутүрі
                                       4
                                       7
                                       2
                                      15
                                      15
                                       -
                                      15
                                      45
                                      90
Емтихан




4 ПӘННІҢ ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛІ)
                                                                   Кесте 2
       Тақырып атауы және олардың мазмұны
Сағат саны
                                       1
                                       2
                                                              Дәрістер
1  -  модуль Ірі шаруашылығың кәзіргі жағдайы және келешектегі дамуы, Ірі қараның дене мүшелері, ішкі құрылысы, конституциясы
1  -  блок Ірі қараның жасын  және тірі салмағын анықтау
1 Кіріспе. Пәнің даму тарихы. Ірі қара мал шаруашылығының кәзіргі жағдайы және келешектегі дамуы
                                       1
2 Ірі қара малдың шығу тегі және туыстас түрлері 
                                       1
3 Ірі қараның дене мүшелері, түр-түсі, ен-таңбасыжәнебасқабелгілері. Ірі қараныңжасын  және тірі салмағын анықтау
                                       1
4 Ірі қара малдың ішкі құрылысы (интерьері).
                                       1
5 Ірі қара малдың конституциясы.
                                       1
2- модуль Ірі қара малдың сүт және ет өнімділігі. Ірі қара малдың сүт және ет өнімділігіне әсер ететін факторлар
1- блок Ірі қара малдың сүтөнімділігін есептеу..
6 Ірі қара малдың сүт өнімділігі.
                                       1
7 Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар
                                       1
8 Ірі қара малдың сүт өнімділігін есептеу
                                       1
9 Ірі қара малдың ет өнімділігі
                                       1
10 Ірі қара малдың ет өнімділігінің қалыптасуы
                                       1
3 -  модуль Ірі қара малдың ет өнімділігінің қалыптасуы және есептеу.Ірі қара малдың тұқымдарының структурасы және классификациясы.
1- блок Ірі қара малдың  сүтті, сүтті-етті, етті-сүтті және етті тұқымдары.
11 Ірі қара малдың ет өнімділігін есептеу
                                       1
12 Ірі қара малдың тұқымдарының структурасы және классификациясы.
                                       1
13 Сүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
                                       1
14 Қос бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
                                       1
15 Ет бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
                                       1
Тәжірибелік сабақтар
1  -  модуль Ірі шаруашылығың кәзіргі жағдайы және келешектегі дамуы, Ірі қараның дене мүшелері, ішкі құрылысы, конституциясы
1  -  блок Ірі қара жасымен дене өлшемдерін анықтау
1 Пәнің даму тарихы. Ірі қара мал шаруашылығының кәзіргі жағдайы және келешектегі дамуы
                                       1
2 Ірі қара малдың шығу тегі және туыстас түрлері 
                                       1
3 Ірі қараның дене мүшелері, түр-түсі, ен-таңбасыжәнебасқабелгілері. Ірі қараныңжасынанықтау
                                       1
4 Ірі қара малдың ішкі құрылысы (интерьері).
                                       1
5 Ірі қара малдың конституциясы.
                                       1
2- модуль Ірі қара малдың сүт және ет өнімділігі. Ірі қара малдың сүт және ет өнімділігіне әсер ететін факторлар
2- блок Ірі қара малдың сүтөнімділігін есептеу.
6 Ірі қара малдың сүт өнімділігі.
                                       1
7 Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар
                                       1
8 Ірі қара малдың сүт өнімділігін есептеу
                                       1
9 Ірі қара малдың ет өнімділігі
                                       1
10 Ірі қара малдың ет өнімділігінің қалыптасуы
                                       1
3 -  модуль Ірі қара малдың ет өнімділігінің қалыптасуы және есептеу.Ірі қара малдың тұқымдарының структурасы және классификациясы.
3- блок Ірі қара малдың  сүтті, сүтті-етті, етті-сүтті және етті тұқымдары.
11 Ірі қара малдың ет өнімділігін есептеу
                                       1
12 Ірі қара малдың тұқымдарының структурасы және классификациясы.
                                       1
13 Сүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
                                       1
14 Қос бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
                                       1
15 Ет бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
                                       1
                                                                               

* 5СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗ БЕТІМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ
* ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
                                       
5.1Ірі қара малды өлшеу түрлері
5.2Ірі қара малдың бағып күтуәдістері	
5.3Ірі қараны  азықтандыру және рацион түрлері
5.4Қазақстандағысүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
5.5Қазақстандағы сүтті-етті бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
5.6Қазақстандағы ет бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
5.7 Ірі қара малдың сүтінің құрамы және оның өзгергіштігі
5.8 Сүттін құрамы мен сапасына әсер ететін жағдайлар
5.9 Ірі қара малдың еттілігі және еттіліктің өзгергіштігі
5.10 Ірі қара малының етінің сапасы 
5.11 Ірі қара малдың қондылығын сынау
5.12 Ірі қара малдың терісі және оның сапасы
5.13 Ірі қара малдың сүт өніміне әсер ететін факторлар
5.14 Ірі қара малының ет өніміне әсер ететін факторлар
5.15 Ірі қара малдың өнім бағытына байланысты тұқымдары

                  6  ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
                                                                                                     Кесте3
                                Тақырып

Көрнекті құралдар, ТЖО, плакаттар, зертханалық стенд
Өз бетімен оқып білу сұрақтары
Бақылау формасы
                         Дәріс сабақтары
        Тәжірибелік (семинарлық) сабақтар





                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
Модуль 1.   Кіріспе. Пәнің даму тарихы. Ірі қара мал шаруашылығының кәзіргі жағдайы және келешектегі дамуы. Ірі қара малдың шығу тегі және туыстас түрлері. Ірі қараның дене мүшелері, түр-түсі, ен-таңбасы және басқа белгілері. Ірі қараның жасын  және тірі салмағын анықтау. Ірі қара малдың ішкі құрылысы (интерьері). Ірі қара малдың конституциясы.
Кіріспе. Пәнің даму тарихы. Ірі қара мал шаруашылығының кәзіргі жағдайы және келешектегі дамуы
Ірі қара малдың шығу тегі және туыстас түрлері.
Слайдтар дәріс,ірі қара малдың альбомдары
Ірі қара малды өлшеу түрлері
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Ірі қара малдың шығу тегі.
Ірі қарамалдың экстерьерін оқып білу.
Ірі қара малдың альбомы, кестелер,
Ірі қара малдың бағып күту әдістері	
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Ірі қараныңденемүшелері, түр-түсі, ең-таңбасыжәнебасқабелгілері. Ірі қараныңжасынанықтау..
Ірі қара малдың экстерьерін бағалау әдістері
Кестелер, муляждар, ең салатын құрал-жабдықтар
Ірі қараны  азықтандыру және рацион түрлері
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Ірі қара малдың ішкі құрылысы (интерьері).
Ірі қара малды 
кластау	
Слайдтар, схемалар, кестелер, муляждар
Қазақстандағы сүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Ірі қара малдың конституциясы
Ірі қара малдың түсімен реңдері	
Схемалар, кестелер,
Қазақстандағы сүтті-етті бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Модуль 2. Ірі қары малдың сүт өнімділігі. Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар. Ірі қара малдың сүт өнімділігін есептеу. Ірі қара малдың ет өнімділігі. Ірі қара шаруашылығындағы мал тұқымын асылдандыру жұмыстары.
Ірі қары малдың сүт өнімділігі
Ірі қара малдың күйі 	
Слайдар, схемалар, кестелер, графиктер
Қазақстандағы ет бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар	
Ірі қара малға ең салу  салу және онын     аттар   аттары
Слайдтар, схемалар, кестелер, графиктер
Ірі қара малдың сүтінің құрамы және оның өзгергіштігі
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Ірі қара малдың сүт өнімділігін есептеу.
Ірі қара малдың жасын айыру әдістері 	
Кестелер, графиктер
Сүттін құрамы мен сапасына әсер ететін жағдайлар
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Ірі қара малдың ет 
өнімділігі.
Ірі қара малдың сүт өнімділігі 	
Кестелер, 
Ірі қара малдың еттілігі және еттіліктің өзгергіштігі
Ауызшасұрау, бақылау жұмысы
Ірі қарашаруашылығындағымалтұқымынасылдандыружұмыстары.
Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар 	
Слайдтар
Ірі қара малының етінің сапасы
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Модуль 3. Ірі қара малдың ет өнімділігінің қалыптасуы. Ірі қара малдың ет өнімділігіне әсер ететін фактор. Ірі қара малдың тұқымдарының стуктурасы және классификациясы. Сүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары. Қос бағытындағы ірі қара мал тұқымдары.
Ірі қара малдың ет 
өнімділігінің
 қалыптасуы
Ірі қара малдың сүттілігін есепке алу тәсілдері 	
Слайдтар,дәріс
Ірі қара малдың қондылығын сынау
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Ірі қара малдың ет өнімділігіне әсер ететін фактор.
Ірі қара малдың  ет өніділігі	
Слайдтар, схемалар
Ірі қара малдың терісі және оның сапасы
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Ірі қара малдың тұқымдарының стуктурасы және классификациясы
Ірі қара малдың ет өнімділігіне әсер ететін фактор 	
Слайдтар, схемалар
Ірі қара малдың сүт өніміне әсер ететін факторлар
Ауызшасұрау, бақылау
жұмысы
Сүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
Ірі қара малдың ет өнімділігін есептеу әдістері 	
Слайдтар
Дәріс
Ірі қара малының ет өніміне әсер ететін факторлар
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі
Қос бағытындағы ірі қара мал тұқымдары	
Ірі қара малдың өнімө өнімділігіне 
байланысты 	
тұқымдары
Кестелер
Ірі қара малдың өнім бағытына байланысты тұқымдары
Ауызшасұрау, зертхана нәтижесі




7  ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК  ӘДЕБИЕТТЕРМЕН  ҚАМТАМАСЫЗ  ЕТУ КАРТАСЫ
                                                                    Кесте4
№
Оқулықтың, оқу-әдістемелікқұралдарыныңаты
Дана саны
                         Студенттер саны
Қамтамасызетупайызы
1
Г.В.Родионов, Ю.С.Изимов, С.Н. Харитонов, Л.П.Табакова. Скотоводство.М.:Колос,2007.-405с.
                                       1
                                       5
                                       
                                      20
2
Қ.Ш.Нұрғазы. Мал шаруашылығы: Оқулық  -  Алматы, ЖШС РПБК    <<Дәір>>  2012-        400бет
                                      10
                                       5
                                      200


8 ӘДЕБИЕТТЕР

8.1. Негізгі әдебиеттер
8.1.1Г.В.Родионов, Ю.С.Изимов, С.Н. Харитонов, Л.П.Табакова. Скотоводство.М.:Колос,2007.-405с.
8.1.2Қ.Ш.Нұрғазы. Мал шаруашылығы: Оқулық  -  Алматы, ЖШС РПБК    <<Дәуір>>  2012-400бет
8.2. Қосымша әдебиеттер
8.2.1Е.А Арзуманян и др.Скотоводство.М.: <<Колос>>, 1984-399с.
8.2.2 С.А. Рузский. Племенное дело в скотоводстве. М.:Колос, 1977-320с.
8.2.3 Б.Ысқақбаев.Ірі қара шаруашылығы.  -  Алматы, <<Қайнар>> 1996-192бет.
8.2.4 Н.Омархожаев. Қолда мал өсіру.-Алматы, <<Қайнар>>, 1995-352бет
Пәндер
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz