УМКД

Қырғауылдарды өсіру пәннің оқу бағдарламасы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМЖ құжат
ПОӘК
П 042-18.22.1.137/01-2013
ПОӘК <<Қырғауылдарды өсіру>>
пәнінің оқытушысына арналған оқу жұмыс бағдарламасы
Басылым № __
<<__>>____20___ж

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

<<Қырғауылдарды өсіру>>
5В080300-<<Аң өсіру және аңшылық>> мамандығына арналған

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ - 2013

Алғы сөз

1. құрастырылды
Құрастырушы: _______________ <<____>>___________20____ ж
Айткалиев Б.М. <<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының аға оқытушысы

2. талқыланды
<<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының отырысында
Хаттама №__ <<___>>_____20___ж

Кафедра меңгерушісі ___________ С.Тугамбаева

2.2. Аграрлық факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама №__ <<___>>_____20___ж

Төрағасы __________ А.Тлеубаева

3. бекітілді
Университеттің оқу - әдістемелік кеңесінің
отырысында қаралып, баспаға ұсынылды
Хаттама №__ <<___>>_____20___ж

ОӘК төрағасы _____________ Г.Искакова

АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ

Мазмұны

1. Колдану саласы.

2. Ереже белгілейтін сілтемелер

3. Жалпы ереже

4. Оқытушыға арналған пәннің жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны

5. Студенттердің өз бетімен істейтін жұмыстары тақырыбының тізімі

6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы

7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің қартасы

8. Әдебиеттер

* ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
<<Қырғауылдарды өсіру>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешені кешені 5В080300 -<<Аң өсіру және аңшылықтану>> мамандығының студенттеріне арналған. Кешен студенттерді пәннің өзектілігі және қажетілігімен, оқу барысындағы студенттің үйренер білімі мен қалыптасар дағдысымен таныстырады. Оқу-әдістемелік кешені пәнді игеру барысында негізгі құжат болып табылады.

* ЕРЕЖЕ БЕЛГІЛЕЙТІН (НОРМАТИВТІК) СІЛТЕМЕЛЕР
Осы әзірленген <<Қырғауылдарды өсіру>> пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасы келесі құжаттардың талаптарына сәйкес оқу процесін ұйымдастыруда тәртіп орнатады:
- Жоғарғы оқу орынына мемлекеттік жалпы білім беру стандарты;
- 5В080300 <<Аңшылықтану және аң өсіру>> мамандықтарының элективті пәндердін каталогы 22.02.2012 ж., № 6 протоколымен бекітілген.
- 5В080300 <<Аңшылықтану және аң өсіру>> мамандығы бойынша бакалавр дайындауға арналған <<Қырғауылдарды өсіру>> пәнінің оқу бағдарламасы;
- <<Қырғауылдарды өсіру>> пәннің оқу бағдарламасы 18.09.2013ж., № 1 университетін оқұ- әдістеме секция протоколымен бекітілген.
-Шәкәрім атындағы Семей мемлекетік университетінің ПОӘК стандарты 042- РГКП-СГУ-8-2007
- УСТ 042- МУ-4-2013 Университет стандарты <<Пәннің оқу- әдістемелік кешендерінің жасауға және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар>>
- ҚП 042-1.01-2013 Құжаттандыру процедурасы <<Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>>.

* ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ

3.1 Пәннің қысқаша сипаттамасы:
Қырғауылдарды өсіру - тауық тәрізді құстардың қолда ұстау ережелерімен, торларға, қораларға қойылатын талаптармен таныстырады, жұмыртқа жинау, балапан өсіру, инкубаторларды қолдану, ересек және балапан құстарды қоректендіру, олардың ауруларының алдын алу сияқты жұмыс жүргізуді үйретеді. Қырғауылдардан алынатын өнімді өндеу, оның сапасын жоғарлату жолдарымен таныстырады. Сонымен қатар қырғауыл туысына жататын құстар алуан түрлілігімен, олардың мекен ететін ареалымен және қолда ұстау мүмкіндіктерін қарастырады.

3.2 Пәннің мақсаты:
Курс мақсаты қырғауылдардың систематикасымен танысу, олардың қолда өсіретін түрлерін анықтау, қырғауыл шаруашылықтарының даму тарихын зерттеу, біздің елімізде, шет елдерде қырғауыл фермаларының жұмысын талқылау. Қырғауылдарды өсірудің тиімділігін, еліміздің экономикасын дамытуға кіретін үлесін зерттеу, шаруашылықтарда құстарды азықтандыру ерекшеліктерімен таныстыру, қорек түрлерімен оларды пайдалану мерзімдерін анықтау болып табылады.

3.3 Пәнді зерделеудің негізгі міндеттері:
студенттерді қырғауыл шаруашылығын ұйымдастырудың негізгімен таныстыру, оларды сұрыптап, торда ұстауды үйрету.
- қырғауыл шаруашылығымен айналысуға территорияның жарамдылығын бағалайтын әдістерді оқып-үйрену.
- қырғауыл қоректерінің түрлерін, олардың сапасын анықтай білу.
- қырғауыл фермасында ауруларға жол бермеу, өнімді жоғарлату әдістерін ойластыру, шаруашылықтың тиімділігін арттыру.
- құстарды мерзіміне және жас құрамына байланысты дұрыс қоректендіру, балапандарды сұрыптап, өсіру.

3.4 Пәнді зерделеу нәтижесінде студент міндетті:
- Қырғауылдардың биологиялық және экологиялық ерекшеліктерімен танысу, олардың систематикасын білу.
- қырғауыл асырайтын шаруашылыққа қойлатын талаптарды білу, жұмысты дұрыс ұйымдастыру ретін оқып білу; ғылыми терминологияны меңгеруі қажет.
- қырғауылдарды жас және жыныс құрамына қарай қоректендіру, дұрыс рацион құрауды үйрену.
- Құстарды сұрыптау, әлсіз және ауру дараларды ажырата білу.
- қырғауыл шаруашылығын экономикалық тиімділігін, алынатын өнімнің сапасын жоғарлату жолдарын қарастыру, қырғауыл шаруашылығымен айналысудағы маңызын түсіну.
- қырғауылдардың аруларын білу, олардың алдын алу жұмыстарын жүргізу.
- торда өскен құстарды табиғатқа жіберу, оларды табиғи ортаға жерсіндіру жолдарын білу.

3.5 Курстың пререквизиті:
<<Қырғауылдарды өсіру>> пәніне қатысу үшін студент, келесілерді білуі қажет: <<Орнитология>>, <<Териология>>, <<Аңдар мен құстарды аулау техникасы>>, <<Кәсіптік жануарлардың биологиясы>>, <<Аңшылық алқаптардың типологиясы>>, <<Биотехния және жабайы аңдар мен құстарды өсіру>>.

3.6 Курстың постреквизиті:
- <<Аңшылық шаруашылығын құру>> пәнінің ұғымы болашақта келесі пәндерді оқытуда қолданылады: <<Қазіргі заманда аң шаруашылығын жүргізу>>, << Аң шаруашылығының өнімін өңдеуі және технологиясы>>, <<Тері, жүн-тері шикізаты тауары және технологиясы>>

+ Оқу жоспарынан көшірме
1 кесте
Курс
Семестр
Кредит
Дәріс
Зертханалық
СОБЖ
СӨЖ
Барлығы
Бақылау түрі
1
2
2
15
15
15
45
90
емтихан

4. ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

2 кесте- Пәннің мазмұны. Сабақ түрлеріне орай сағаттардың бөлінуі

Тақырыптың атаулары және олардың мазмұны
Сағат саны
1
2
3

1модуль Қырғауылдарды өсіру

1 блок Қырғауылдардың биологиялық ерекшеліктері

1
Кіріспе
Қырғауылдарды өсіру тарихы. Аңшылық шаруашылықта жеке меншік шаруашылықта өсіру. Оны өсірудің тиімділігі
1
2
Қырғауыл туыстары мен түрлері
Қырғауылдардың көп түрлілігі. Таралуы, биологиялық ерекшеліктері.Табиғаттағы жануартектес, өсімдіктектес қоректері
1

2 блок Қырғауылдарды қолда ұстау

3
Қырғауылдарға арналған торлар
Торлардың түрлері. Оларға қойылатын талаптар. Торларды даярлауға қолданылатын материалдар.
1
4
Қырғауыл өсіруге арналған құрал-жабдықтар
Қырғауылдар өсіруде қолданылатын құрал-жабдықтар. Жарық құралдары, қорек астаулары. Жылыту құралдары, құм ванналары. Қонақтау орындары
1

2 модуль Құстарды күтіп баптау

Блок 1.Құстарды таңдау

5
Қырғауылдарды таңдап алу (сұрыптау) және тасымалдау
Қырғауылдарды сұрыптау ерекшеліктері. Құстардың сипаттамалары. Тасымалдау ережелері. Тасымалдауға арналған құрылғылар. Карантин.
1

2 блок.Қырғауылдарды қоректендіру

6
Құстарды қоректендіру
Ақуыздар. Майлар мен көмірсутектер. Олардың қажетті мөлшері. Дәрумендер, олардың түрлері, минералды қоспалар.
1
7
Өсімдіктетктес қоректер түрлері
Дәнді- дақылдар түрлері. Жүгері, бидай, тары, арпа, бұршақ тұқымдас өсімдіктердің дәндері олардың тиімділігі, пайдалану мөлшері
1
8
Жануартектес және жұмсақ қорек түрлері
Сүйек-ет ұнтағы, балық, құрттар, бұнақденелілер дернәсілдері, құстар жұмыртқасы, әртүрлі қоспалар
1
9
Рацион
Әр жыл мезгілі бойынша құралатын рациондар. Олардың құс фермасы орналасқан географиялық белдеуге байланысы. Барлық қажетті заттармен қамтамасыз ету.
1

3 модуль. Қырғауылдарды көбейту

1 блок. Құстарды көбеюге даярлау

10
Жұмыртқаларды жинау, сұрыптау
Жұмыртқа жинау, оларды инкубацияға сұрыптап алу. Балапандарды инкубатор және тауық арқылы басып шығару.
1
11
Инкубаторлар . Балапандарды бағалау.
Инкубаторлар түрлері, оларды қолдану ерекшеліктері. Жұмыртқадан шыққан балапандарды қарау, ауруларын, әлсіздерін анықтау
1

2 блок.Жас қырғауылдарды өсіру

12
Қырғауыл балапандарын азықтандыру
Балапандарға арналған рациондар. Оларға ақуыз, майлар мен көмірсутектердің қажетті мөлшері. Қоректер түрлері.
1
13
Балапандарды өсіру.
Брудерлер. Жас балапандарды жылыту. Қырғауыл балапандарына арналған құрылғылар. Жауларынан қорғау. Табиғатқа, аңшылық алқаптарға жіберу.
1

3 блок Қырғауылдың аурулары

14
Қырғауылдардың аурулары және олардың алдын алу
Инфекциялық аурулар, инвазиялық аурулар, жұқпалы емес аурулар,зат алмасудың бұзылуы.
1
15
Қырғауылдарды өсірудің маңызы
Қырғауылдардан алынатын өнім, қырғауылдардан тұлып, чучело жасау. Аңшылықтағы және табиғаттағы маңызы.
1

Сарамандық сабақтар тақырыптары

1 модуль Қырғауылдарды өсіру

1 блок. Қырғауылдардың биологиялық ерекшеліктері

1
Қырғауылдың систематикасы, шығу тегі. Мекендейтін ареалы мен жерсіндірілген аудандар.
1
2
Қырғауыл тұқымдасына жататын басқа тауық тәрізді құстар. Олардың таралуы мен маңызы.
1

2 блок Қырғауылдарды қолда ұстау

3
Қырғауыл торларының үлгілері. Арнайы жасалған ерекшеліктері. Торларға қойылатын талаптар.
1
4
Қырғауылдар өсіруде қолданылатын құрал-жабдықтар
1

2 модуль Құстарды күтіп баптау

Блок 1. Құстарды таңдау

5
Тасымалдау ережелері. Тасымалдауға арналған құрылғылар. Карантин.
1

2 блок. Қырғауылдарды қоректендіру

6
Құстарды қоректендіру
1
7
Өсімдіктетктес қоректер түрлері
1
8
Жануартектес және жұмсақ қорек түрлері, олардың қасиеттері
1
9
Рациондарды құрау. Жылдың мезгілдеріне байланысты қоректендіру
1

3 модуль. Қырғауылдарды көбейту

1 блок. Құстарды көбеюге даярлау

10
Жұмыртқаның құрылысы. Құстардың көбею ерекшеліктері.
1
11
Инкубатор, олардың түрлері. Қолдану тәртібі
1

2 блок. Жас қырғауылдарды өсіру

12
Балапандарға арналған рациондар.Қоректер түрлері. Азықтандыру ерекшеліктері.
1
13
Брудерлер. Жас балапандарды жылыту. Қырғауыл балапандарына арналған құрылғылар
1

3 блок Қырғауылдың аурулары

14
Қырғауылдардың аурулары және олардың алдын алу
1
15
Қырғауылдарды өсірудің маңызы
1

5. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ.
5.1. Қырғауыл туысының ареалы.
5.2. Қырғауыл тұқымдасына жататын құстардың ерекшеліктері.
5.3. Қырғауылды шет елдерде жерсіндіру.
5.4. Тауық тәрізді құстардың алуан түрлілігі.
5.5. Жыныс жүйесінің құрылысы. Ұшуға, көбеюдің мезгілдігіне байланысты ерекшеліктері.
5.6. Шығыс Қазақстан жағдайындағы қырғауыо аулау ерекшеліктері.
5.7. Шығыс Қазақстандағы мекендейтін қырғауыл тұқымдасының өкілдері.
5.8. Қазақстандағы аңшылық құстардың тарауы.
5.9. Спорттық-әуесқойлық аңшылықта қырғауылдың маңызы.
5.10.Қырғауыл аулауда иттерді қолдану ерекшелігі.
5.11. Тауық тәрізді құстар санын есептеу және болжау.
5.12.Аңшылық жануарларды сақтау және өндіру.
5.13. Қырғауылдың санын есептеу әдістері.
5.14. Өндірістік жұмыстарды қамсыздандыру.
5.15. Қырғауылдардың сыртқы және ішкі паразиттері.
5.16. Қырғауылды үстеме қоректендіру.
5.17. Қырғауыл өсіру питомниктерінде зиянды жануарлармен күресу.

6. ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТА
3 кесте - Пәнің оқу-әдістемелік картасы
Тақырыбы
Көрнекі құралдар,ТОҚ, плакаттар
Өз бетімен дайындалуға арналған сұрақтар
Бақылау түрлері
Дәрістер
Сарамандық сабақтар

1
2
3
4
5
Кіріспе
Қырғауылдың систематикасы, шығу тегі. Мекендейтін ареалы мен жерсіндірілген аудандар.
слайдтер, кестелер схемалар
Қырғауылдың Қазақстандағы мекен ету ортасы
АБ
Қырғауыл туыстары мен түрлері
Қырғауыл тұқымдасына жататын басқа тауық тәрізді құстар. Олардың таралуы мен маңызы.
слайдтер, кестелер схемалар,
Қырғауылдың ареалы
АБ
Қырғауылдарға арналған торлар
Қырғауыл торларының үлгілері. Арнайы жасалған ерекшеліктері. Торларға қойылатын талаптар.
слайдтер, кестелер схемалар
Балапан өсіру кезіндегі қырғауылдардың қоректенуі
АБ
Қырғауыл өсіруге арналған құрал-жабдықтар
Қырғауылдар өсіруде қолданылатын құрал-жабдықтар
слайдтер, кестелер схемалар
Су алмасудың реттеу механизмдері
АБ
Қырғауылдарды таңдап алу (сұрыптау) және тасымалдау
Тасымалдау ережелері. Тасымалдауға арналған құрылғылар. Карантин.
слайдтер, кестелер схемалар,
Ауа қаптарының құрылысы
АБ
Құстарды қоректендіру
Құстарды қоректендіру
слайдтер, кестелер схемалар
Қауырсындар түстерінің маңызы
АБ
Өсімдіктетктес қоректер түрлері
Өсімдіктетктес қоректер түрлері
слайдтер, кестелер схемалар
Құстарға аса маңызды қорек түрлері
АБ
Жануартектес және жұмсақ қорек түрлері
Жануартектес және жұмсақ қорек түрлері, олардың қасиеттері
слайдтер, кестелер схемалар
Мезгілдік қоныс ауыстырулар
АБ
Рацион
Рациондарды құрау. Жылдың мезгілдеріне байланысты қоректендіру
слайдтер, кестелер схемалар
Құстардың ас қорытуында гастролиттердің рөлі
АБ
Жұмыртқаларды жинау, сұрыптау
Жұмыртқаның құрылысы. Құстардың көбею ерекшеліктері.
слайдтер, кестелер схемалар
Қауырсындар ауысуы
АБ
Инкубаторлар . Балапандарды бағалау.
Инкубатор, олардың түрлері. Қолдану тәртібі
слайдтер, кестелер схемалар
Қазіргі кездегі жиі қолданылатын инкубаторлар
АБ
Қырғауыл балапандарын азықтандыру
Балапандарға арналған рациондар.Қоректер түрлері. Азықтандыру ерекшеліктері.
слайдтер, кестелер схемалар
Балапандардың ерекшеліктері
АБ
Балапандарды өсіру.
Брудерлер. Жас балапандарды жылыту. Қырғауыл балапандарына арналған құрылғылар
слайдтер, кестелер схемалар
Қырғауылды торда өсіру тарихы
АБ
Қырғауылдардың аурулары және олардың алдын алу
Қырғауылдардың аурулары және олардың алдын алу
слайдтер, кестелер схемалар
Қазақстанда кездесетін қырғауылдардың паразиттері
АБ
Қырғауылдарды өсірудің маңызы
Қырғауылдарды өсірудің маңызы
слайдтер, кестелер схемалар
Қырғауылдан алынатын өнімнің сипаттамалары
АБ

7.Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
4 Кесте
Оқулықтардың,оқу-әдістемелік құралдарының атаулары
Экземпляр саны
Студент саны
Қамтамасыздану%
1
2
3
4
Б.А.Кузнецов. Дичеразведение. - Москва: <<Лесная промышленность>>, 1972г.
3
3
100
С.П.Бондаренко. Разведение фазанов. - М. <<Издательство АСТ>>, 2002 г
3
3
100
Кузьмина М. Тетеревиные и фазановые СССР. - Алма-Ата: Наука, 1977 г.
10
3
100
Б.Е. Есжанов, С.С. Көбегенова, С.Т. Нұртазин. Орнитология. - Алматы, <<Дәуір>>, 2011
10
3
100
Рахманов А.И., Бессарабов Б.Ф. Фазановые: содержание и разведение. - М.: Лесная промышленность, 1991г.
3
3
100

8. ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізгі әдебиеттер
8.1.1. Б.А.Кузнецов. Дичеразведение. - Москва: <<Лесная промышленность>>, 1972г.
8.1.2. С.П.Бондаренко. Разведение фазанов. - М. <<Издательство АСТ>>, 2002 г
8.1.3. Рахманов А.И., Бессарабов Б.Ф. Фазановые: содержание и разведение. - М.: Лесная промышленность, 1991г.
8.1.4. Кузьмина М. Тетеревиные и фазановые СССР. - Алма-Ата: Наука, 1977 г.
8.1.5. Б.Е. Есжанов, С.С. Көбегенова, С.Т. Нұртазин. Орнитология. - Алматы, <<Дәуір>>, 2011
8.2. Қосымша әдебиеттер
8.2.1. О.Габузов. Что такое дичеразведение. <<Охота и охотничье хозяйство>>, № 6 1975г.
8.2.2. В.Жезлова. Кормление кряковых уток <<Охота и охотничье хозяйство>>, № 1 1968г
8.2.3. С.П.Бондаренко. Разведение фазанов. - М.1980г.
8.2.4. Б.Р.Акимбеков, С.Т.Тулегенов. Дичеразведение и учет охотничьих животных.-Алматы, 1998г.
8.2.5. С.П.Бондаренко. Разведение и выращивание страусов. - М., 2003г.
8.2.6. А.А.Тореханов, К.А.Молдажанов и др. Разведение, кормление и содежание африканских страусов в условиях Казахстана.-Алматы, 2006г.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz