Файл қосу

Топырақ құнарлылығы



                                ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3деңгейлі  СМК құжаты
                                   ОӘКҚ
                                   ПОӘК
042-18-21.1.05/01.2013

                                   ОӘКҚ
<<Топырақтану геология негіздерімен>> пәнінен оқытушыға арналған жұмыс жоспары
                            № ___ басылым
                           <<___>>  ______   20__ж.




  5В080100  <<Агрономия >> мамандығына арналған

<<Топырақтану геология негіздерімен>>  пәнінің
                  ОҚУ -ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                                       
           ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫЛАРҒА  АРНАЛҒАН 
                      ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       



                                       
                                       
                                       












СЕМЕЙ  - 2013

                                       
                                       
                                       
                                Алғы сөз
1 ҚҰРАСТЫРҒАН

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің <<Агротехнология және орман ресурстары>> кафедрасының  аға оқытушысы  Каламов Бақытбек Хамзаұлы

<<___ >>              20      жыл
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ: 
2.1. <<Агротехнология және орман ресурстары>>  кафедрасының мәжілісінде. 
Хаттама <<       >>                     20__  жыл, №___
Кафедра меңгерушісі ________Сейлгазина С.М. 
2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде 
Хаттама <<    >>                  20__  жыл, №____
Төраға ______Тлеубаева А.В.
3 БЕКІТЕМІН:
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды 
Хаттама <<       >>                  20        жыл, №___
ОӘК төрағасы  __________ Искакова Г.К.

4   БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН
















		Мазмұны


1 Қолданылу аймағы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы жағдайлар
4Оқытушылар үшін пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны. 
5 Студенттің өздік жұмысы үшін тақырыптардың тізімі. 
6 Пәннің оқу- әдістемелік картасы
7 Оқу- әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы 
8 Әдебиеттер









                                        
                          











* ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
<<Топырақтану геология негіздерімен>>  пәні бойынша оқу- әдістемелік кешеннің құрамына       кіретін оқытушылардың жұмыс оқу жоспары 5В080100 <<Агрономия>> және 5В080700 <<Орманшылық және орман ресурстары>> мамандығының студенттеріне арналған.  Ол студенттерді курстың  мазмұнымен, оның өзектілігімен және қажеттілігімен, курс саясатымен, оқу процесінде студенттер игеретін тәжірибемен таныстырады. Оқу- әдістемелік кешен Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің агротехнология кафедрасында пәнді оқытудың негізгі құралы болып  табылады. 

* НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР  
    <<Топырақтану геология негіздері>> пәнінің оқытушыларға арналған жұмыс оқу   бағдарламасы осы пәннің оқу процесін ұйымдастыру  ретін  келесі құжаттардың талаптары мен  ұсыныстарына сәйкес орнатады: 
-      Жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты;
-    5В080100  -  Агрономия жоғары білім беру мамандығы бойынша типтік оқу жоспары. Жоғары және жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беру мамандықтары бойынша типтік оқу жоспарына 132 қосымша;
-  5В080100  -  Агрономия мамандығы бойынша пәннің типтік оқу бағдарламасы;
-   <<Пәннің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеу және рәсімдеуге қойылатын ортақ талаптар>> ТБС 042-ГУ-4-2013 Университет стандарты;
-  <<Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны және құрылымы>> ҚП 042-1.01-2013 Құжаттық процедура.

* Жалпы жағдайлар 

  + Пәннің қысқаша мазмұны.

<<Арономия>> мамандығының студенттеріне арналған <<Топырақтану геология  негіздерімен>> пәні егіншіліктің табиғи заңдылықтарымен жалпы теориясы, құнарлылық оның маңызы және жоғарлату жолдарына зерттеулер жүргізеді және мәдени өсімдіктерді өсіруге қажетті топырақтың онтайлы параметрі жоғары құнарлылығын жасау және жерді экономикалық, экологиялық және технологиялық тұрғыдан тиімді пайдалану.
3.2 Курстың мақсаты.
Курстың мақсаты: Топырақтың құнарлығын ұлғайтудың, оны эрозиядан қорғаудың агротехникалық шаралар жүйесін құрастыру мен жүзеге асыру жөніндегі теориялық негіздері және дағдылану әдістер мен студенттерді таныстыру.
3.3 Пәнді оқыудың негізгі міндеттері.
Топырақтың құнарлығын ұлғайтудың, оны эрозиядан қорғаудың агротехникалық шаралар жүйесін құрастыру мен жүзеге асыру жөніндегі теориялық негіздері және дағдылану әдістер мен студенттерді таныстыру; өсімдік тіршілігі жағдайларын оңтайландыру; арамшөптердің биологиялық ерекшеліктерін және түр құрамын анықтау, олармен күресудің кешенді шараларды белгілеу; әр түрлі шаруашылықтар үшін ауыспалы егістер нобайларын, оларды игеру жоспарын құрастыру және жүзеге асыру; топырақ қорғау және қорды үнемдеу жөніндегі топырақ өнделу жүйелерін жасау және топырақ өңдеуді минималдау; аймақтық бейімді ландшафтылық егіншілік жүйесінің негізін игеру.
3.4 Пәнді игеру нәтижесінде студент:
Осы пәнді оқып студент міндетті түрде білуі керек:
	-  топырақтың пайда болуын, құрамын, қасиетін және құбылымдарын;
	-  топырақтың географиялық таралуын;
	-  жіктелу мен номенклатура негіздерін, топырақ типтерінің диагностикасын;
	- техниканы тиімді пайдалануды;
3.5 Курстың перереквизиттері.
Биология, физиология, химия, география
3.6 Курстың постреквизиттері.
	Өсімдіктану, селекция мен тұқым шаруашылығы










  + Жұмыс оқу жоспарынан көшірме (Кесте  - 1)

                        Кесте  - 1. Оқу жоспарынан көшірме

Курс 
Семестр 
Кредит 
Дәріс 
Зертхана сағаты 
Тәжірибелік сағаты
ОЖ
СӨЖ

СӨЖ
Барлығы 
Бақылау түрі 
2
4
3
15
15
15
22,5
67,5
135
Емтихан 

ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ) 
                                                                   Кесте 2
               ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ  ЖОСПАРЫ
                           Тақырып атауы
                           Сағаттар саны
                                       1
                                       2
                       Дәріс тақырыптары
1  -  модуль Геология туралы жалпы мағлұматтар
    1  -  блок  -  Жер туралы жалпы мәліметтер.
Кіріспе. Топырақтану ғылымы .Жер туралы жалпы мәліметтер.
                                       1
Жер, оның химиялық және минерологиялық құрамы	
1
Топырақтың пайда болуы, құралу процесі.
1
Топырақтың химиялық құрамы және коллоидтар.
1
Топырақтың органикалық тірі бөлігі
1
Топырақтың физикалық және физико-механикалық қасиеттері
1
Топырақтың су,ауа және қасиеттері
1
Топырақтың морфологиялық қасиеттері
1
Топырақ құнарлылығы
1
Топырақ сапалылығы және жерді бағалау            
1
        2-модуль ТМД елдерінің топырақтары
    2- блок  -  Топырақтарға жалпы сипаттама
1
ТМД елдерінің негізгі топырақтары
2
Қазақстан жерінің топырағы
2
Топырақ карталары мен картограммалары
1
Жиыны 
15
                                       
                                       
           Зертханалық сабақ тақырыптары
1  -  модуль Геология туралы жалпы мағлұматтар
    1  -  блок  -  Жер туралы жалпы мәліметтер.
Пипетка әдісі бойынша топырақтың механикалық құрамын анықтау (Н.А. Кочинский модификациясы)
1
Топырақтың үлгілерін анықтау
1
Топырақтың сіңіргіштік қасиетіне тәжірибе жүргізу
1
Топырақтың физикалық қасиеттерін анықтау
1
Дала жағдайы әдістерімен топырақтың механикалық құрамын анықтау
1
Топырақ ылғалдылығын анықтау
1
Топырақ қабаттарының сипаттамасы
1
Топырақтың гранулометриялық құрамын анықтау
2
Топырақтың бөлшектік құрамын М.М. Филатов әдісімен анықтау
1
Топырақтың сулы сығындысын талдау
1
Сортаң топырақты классификациялау
1
Арамшөптерді гербаримен және шынайы түрінде танысып зерттеу
2
Топырақтың сулы сығындысын талдау
2
Жиыны 
15


           Практикалық сабақ тақырыптары
1  -  модуль Геология туралы жалпы мағлұматтар
    1  -  блок  -  Жер туралы жалпы мәліметтер.
Топырақ үлгілерін анализге дайындау
1
Гигроскопиялық ылғалдылықты анықтау
1

1
Топырақтың механикалық құрамын далалық әдіспен талдау
1
Сыбағалы салмақты пикнометрлік әдіспен анықтау
2
Көлемдік салмақты топырақ үлгілерінен анықтау
1
Топырақтың физика-химиялық қасиеттерін анықтау
1
Топырақтағы жалпы гумусты Тюрин тәсілімен анықтау
2
Топырақтың карбонатын көмірқышқыл газы тәсілімен анықтау
1
Топырақтың су сүзіндісін анықтау 
1
Аймақтағы жердің табиғи жағдайымен танысу және топырақтардың агроөндірістік  топтарын айыру
1
Топырақ картасы арқылы   нақтылы жер жағдайымен танысу
2
Жиыны
15


                                       
                   5 ОСӨЖ ЖӘНЕ СӨЖ МАЗМҰНЫ
*  Топырақ құнарлығының агрофизикалық көрсеткіштері және оны егіншілікте реттеу. 
* Топырақтың ауа режимі және оны реттеу. 
* Топырақтың жылу режимі және оны реттеу.
* Топырақ эрозиясы және оның даму заңдылықтары.
* Егістіктің және тпырақтың арамшөптенуін еске алу.
* Эрозияға ұшырайтын жерлерднгі ттопырақ өңдеу жүйесінің ерекшеліктері.
* Далалық жұмыстар сапасына агротехникалық баға беру.
* Егіншілік жүйелер.
 








6 <<ТОПЫРАҚТАНУ ГЕОЛОГИЯ НЕГИЗДЕРІМЕН>> ПӘНІНЕН ОҚУ  - ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
    Кесте 3 . <<Топырақтану геология негиздерімен>> пәні бойынша оқу әдістемелік карта
                                       
Тақырып 
Көрнекілік құралдар, плакаттар, зертханалық стендтер. 
   Өздігінен зерттеуге арналған сұрақтар 
                         Бақылау формасы
                          Дәрістік сабақ
                            Тәжірибелік 
                                  сабақ
                                       
                                       
                                       
1
2
3
4
5
                                Кіріспе.
Топырақтану ғылымы .Жер туралы жалпы мәліметтер.
                                       1
    Әдістемелік нұсқаулық, плакат,таблица.
* Топырақ құнарлығының агрофизикалық көрсеткіштері және оны егіншілікте реттеу
                                        
                                     АБ
Жер, оның химиялық және минерологиялық құрамы.
                                       2
    Әдістемелік нұсқаулық, плакат,таблица.
     Топырақтың ауа режимі және оны реттеу
                                       
                                     АБ
   Топырақтың пайда болуы, құралу процесі.
                                       3
    Әдістемелік нұсқаулық, плакат,таблица.
    Топырақтың жылу режимі және оны реттеу
                                     АБ
Топырақтың химиялық құрамы және коллоидтар.
                                       4
    Әдістемелік нұсқаулық, плакат,таблица.
Топырақ құнарлығы оның түрлері және оларды ұдайы арттыру
                                     АБ
      Топырақтың органикалық тірі бөлігі.
                                      5,6
             Видеоматериалдар, стендтер. 
Топырақ эрозиясы және оның даму заңдылықтары
                                     АБ
Топырақтың физикалық және физико-механикалық қасиеттері
                                      7,8
             Видеоматериалдар, стендтер. 
Егістіктің және тпырақтың арамшөптенуін еске алу.
                                       
                                     АБ
        Топырақтың су,ауа және қасиеттері 
                                       9
  Видеоматериалдар, стендтер, таблицалар. 
Эрозияға ұшырайтын жерлерднгі ттопырақ өңдеу жүйесінің ерекшеліктері 
                                     МБ
     Топырақтың морфологиялық қасиеттері
                                      10
    Видеоматериалдар, стендтер, суреттер. 
Далалық жұмыстар сапасына агротехникалық баға беру
                                     АБ
                    Топырақ құнарлылығы.
                                       
                                      11
     Видеоматериалдар, стендтер, суреттер.
                      . Егіншілік жүйелер
                                       
                                     АБ
Топырақ сапалылығы және жерді бағалау            
                                      12
     Видеоматериалдар, стендтер, суреттер.
     Ауыспалы егістердің ғылыми негіздері
                                     АБ
        ТМД елдерінің негізгі топырақтары
                                      13
     Видеоматериалдар, стендтер, суреттер 
Дақылдар себілген дақылдардың ауыстырып тұрудың себептері және негізгі дақылдарға сипаттама
                                     АБ
              Қазақстан жерінің топырағы
                                      14
     Видеоматериалдар, стендтер суреттер. 
               Ауыспалы егістің жіктелуі
                                     АБ
    Топырақ карталары мен картограммалары
                                      15
                      Кетселер, суреттер
Топырақ өңдеудің ғылыми негіздері және міндеттері
                                     МБ
                                       
7 Оқу- әдістемелік әдебиеттерімен қамтамасыз ету картасы
Кесте  4  Оқу- әдістемелік әдебиеттерімен қамтамасыз ету картасы
                                       
Оқулықтардың, оқу- әдістемелік құралдарының атаулары  
                         Экземпляр саны 
                     Студенттердің саны 
                   Қамтамасыз ету пайызы
1. Жаңабаев Қ.Ш., Саудабаев Т. С., Сейітов И.С Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы.
                                       5
                                       5
                                      100
2. М.Ш. Анафин <<Топырақтану және егіншілік>> пәнінен зертханалық және тәжірибелік сабақтарға арналған оқу құралы. 2009ж
                                       5
                                       5
                                      100
3. Тазабекұлы Т., Тазабекова Е. Топырақтану түсіндірме сөздігі. Алматы; Рауан, 1993.
                                        
                                       
                                       5
                                       5
                                      100
                                       
                                       
                            8  Әдебиеттер

  + Негізгі әдебиет 

    o Р.Елешев., Ж.Елемесов., С.Елюбаев  <<Топырақтану геология негіздерімен>>  Алматы  -  2007 
    o М.Ш. Анафин <<Топырақтану және егіншілік>> пәнінен зертханалық және тәжірибелік сабақтарға арналған оқу құралы. 2009ж
    o Шорин С.С., Шаушеков.Т.Қ. << топырақтану сабағына арналған зертханалық жұмыстар>> Қарағанды 2012

8.2 Қосымша әдебиет
8.2.1. В.Д. Блаватский, <<Егіншіліктің туындауы және дамуы>>, Наука, М., 1967,180с.
8.2.2.  Б.В. Андрианов, <<Біздің ата- бабаларымыздың егіншілігі>>, Наука, М., 1978,160б
     8.2.3    Тазабекұлы Т., Тазабекова Е. Топырақтану түсіндірме сөздігі.         Алматы; Рауан, 1993



           
                                       
Пәндер