УМКД

Тұқым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын молекула деңгейінде түсінуі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМК құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-35.1. 38
/01-2014

ПОӘК
Студенттерге арналған пәннің бағдарламасы
<<Молекулалық биология>>

№ 2 басылым
2014 ж.

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Молекулалық биология
<<5В011300>> - <<Биология>> мамандығыүшін

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2014

1.ӘЗЕРІЛЕГЕН

Құрастырушы__________<<____>>_____ 20___ж., а/ш.ғ.к.
Садыкова Р.А.

<< Биология>> кафедрасының доценті

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Биология кафедрасында отырысында
<<____>>___________ 20___ж.№____хаттама

Кафедра менгерушісі_______Тлеубаева А.В..
2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

Төрайымы____________ Абдишева З.В.
3. БЕКІТІЛДІ
Университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған
<<11>> қыркуйек 2014ж. № 1 хаттама

ОӘК төрайымы____________ Искакова Г.К.

4.БІРІНШІ РЕТ КІРГІЗІЛГЕН
Мазмұны

1.
Жалпы ережелер
2.
Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
3.
Пәнді оқып білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
4.
Курс форматы
5.
Курс саясаты
6.
Баға қоюдың саясаты
7.
Әдебиет тізімі

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

+ Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер:
Садыкова Райгуль Алимгазовна ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты‚ доцент
Биология кафедрасы
Байланыс ақпараты - тел:53-92-19, оқу ғимараты № 3, кабинет № 120
Сабақ өткізу орны - дәрісхана № 126
Берілген пән бойынша кредиттер саны - 2

+ Пәннің қысқаша мазмұны:
Молекулалық биология тірі организмдердің жұмыс істеуін, олардың құрамына кіретін молекулалар және атомдардың химиялық құрылымы тұрғысынан зерттейтін ғылым саласы.
Қазіргі кезде молекулалық биология басқа биология ғылымдарының арасында ерекше орыналып отыр. Молекулалық биологияның дамуының арқасында тірі материяның аса маңызды заңдылықтарын молекулалық деңгейде зерттеп түсіндіруге мүмкіндік туды
Ұсынылып отырған бағдарлама молекулалық биологияның қол жеткен табыстары, молекулалық генетика, онтогенез генетикасы мен ген инженериясы салалары бойынша мағлуматтардың жедел дамуы ескерілген. Молекулалық биологияның тікелей қатысы бар материалдардан басқа бағдарламаға пәнаралық байланыстар ескеріле отырып, тұқым қуалау заңдылықтарын түсіну үшін қажетті білім беретін шектес пәндерден тақырыптар енгізілді. Соның ішінде, хромосоманың құрылысына, өсімдіктер мен жануарлардың көбеюінің цитологиялық негіздеріне, нуклеин қышқылының биохимиясы, онтогенездің заңдылықтарына т.б. қатысы цитологияның, биохимияның т.б. ғылымдардың кейбір бөлімдері берілген.
1.3. Пәнді оқыту міндеттері
Молекулалық биологияның міндеті - клетканы құраушы негізгі тіршілік құбылыстарын (заттардың алмасуы, тұқым қуалаушылық, нуклеин қышқылдарының құрылымы және олардың әр түрлі организмдердегі атқаратын қызметі) молекулалық даңгейде зерттеу.
1.4 Пәнді оқып-білудің мақсаты:
Пәнді оқыту мақсаты молекулалық биологияның өзекті мәселелерін молекулалық деңгейде түсіндіру
Тұқым қуу мен өзгергіштіктің заңдылықтары, казіргі кездегі молекулалық биология ғылымының әдістер мен мәселелері туралы базалық білімдерін қалыптастыру, оларды басқару жолдарын аңықтау.
Студенттердің молекулалық биология облысындағы негізгі практикалық іскерліктері мен дағдыларын жетілдіру.
1.4 Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті:
* Тұқым қуалаушылық және өзгергіштіктің заңыдылықтарын және олардың цитологиялық негіздерін талдап зерттеу.
* Қазіргі кездегі молекулалық биология ғылымының жетістіктер мен мәселелерімен таныстыру.
* Студенттердің генетикалық көзқарасын дамыту.
* Молекулалық биологияның басқа биологиялық және жаратылыстану ғылымдар жүйесінде орнын анықтау.

1.5 Оқып-білудің нәтижелелері:
Пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:
* Тұқым қуалаушылықтың молекулалық механизмдерін, тұқым қуалау материалының эволюциялық өзгеруін және ДНК молекуласының маңызын білуі;
* Тірі материяның ұйымдасу деңгейлері мен тірі организмдердің эволюциясының негізгі кезеңдері жөніндегі ақпараттарға ие болу;
* Генетикалық және молекулалық биология есептерді шешу әдістерін игеруі;
* Тұқым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын молекула деңгейінде меңгеруі;
* Тұқым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын молекула деңгейінде түсінуі;
* Молекулалық биологиядан танымды есептерді құрастыра білу және алынған қорытынды деректер бойынша тұжырым жасауы, зерттеу қортындысы бойынша жазбаша және ауызша есеп беруді істей білуі;
* Генетикалық эксперименттердің қорытындыларына баға беру кезіндегі статистика әдістерін қолдана білуді үйренуі тиіс.

1.6 Курстың пререквизиттері:
1.6.1 Цитология,
1.6.2 жалпы химия,
1.6.3 анатомия,
1.6.4 физиология,
1.6.5 систематика,
1.6.6 ботаника,
1.6.7 зоология,
1.6.8 гидробиология
1.7 Курстың постреквизиттері:
1.7.1 эволюциялық ілім
1.7.2 биологияны оқыту әдістемесі
1.7.3 генетика,
1.7.4 педагогикалық іс тәжірибе
1.7.5 топырақ биологиясы

* Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
1 кесте
№
т/б
Тақырыб атауы
Сағаттар
Әдебиет

Дәріс
ЗС
БАОӨЖ
БАӨЖ

1.
Молекулалық биология пән ретінде. Жасуша эволюциясы.
Жасушаның химиялық құрамы.
2
2

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977
2.
Нуклеин қышқылдарының биологиялық мәні. Нуклеин қышқылдарының негізгі қасиеттері. ДНҚ-нің құрылымдық маңызы Репликацияның молекулалық механизмдері
2
2

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
3.
Транскрипцияның молекулалық механизмдері. РНҚ-нің матрицалық түзілуі.

2
2

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
4.
Белок биосинтезі. Генетикалық код.
2
2

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977
5.
Рибосома құрылымы және трансляция.

2
1

Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
6.
Геннің нәзік құрылысы.

2
2

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
7.
Нуклеин қышқылдарының алмасуының молекулалық механизмы. Плазмидтер.
1
1

Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
8.
Мутациялардың молекулалық негіздері. НҚ эволюциясы.

1
1

Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
9.
Нәруыздардың құрылымы, атқаратын қызметі
1
2

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г. Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г.
10
Жасуша ядросы. Ядро мембранасы.

15
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977
11
Хромосома құрамындағы ДНҚ молекуласының құрылымы..

15
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977
12
ДНҚ молекуласының репликациясының механизмі. Гендердің рекомбинациясы. Вирустар.

15
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977

13
Жасушаның компартметтерге бөлінуі. Қосмембраналы органоидтар: ядро, митохондрия және хлоропластар.
Митохондриялар мен хлоропластардың эволюциясы

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г.

14
Цитоплазмалық мембрана. Липидті биқабат.

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977
15
Мебрана нәруыздары. Мембрана арқылы заттардың тасымалдануы.

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г.
16
Жасуша ядросы. Ядро мембранасы.

15
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г.
17
Хромосома құрамындағы ДНҚ молекуласының құрылымы..

15
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г.
18
ДНҚ молекуласының репликациясының механизмі. Гендердің рекомбинациясы. Вирустар.

15
Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г.
19
Жасушаның компартметтерге бөлінуі. Қосмембраналы органоидтар: ядро, митохондрия және хлоропластар.
Митохондриялар мен хлоропластардың эволюциясы

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г.
20
Цитоплазмалық мембрана. Липидті биқабат.

Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
21
Мебрана нәруыздары. Мембрана арқылы заттардың тасымалдануы.

БАРЛЫҒЫ:
15
15
15
45

3 ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
Молекулалық биология курсын оқыту өзара байланысты төрт форманы қажет етеді: дәріс, зертханалық жұмыс, БАОӨЖ-оқытушының студентпен өздік жұмысы, және БАӨЖ- студенттің өздік жұмысы.
Дәрістер конспектілері материалды игеруге негіз болып табылады. Дәрісте конспект жазуға әрбір студент міндетті. Конспекті оқулықтардан және оқу құралдарынан алынған материалмен толықтырып, жазып алған өте пайдалы. Конспекті лектор беретін кеңестер кезінде де толықтыруға болады. Зертханалық сабағына дайындалуда келесі қажет болады: практикалық сабақтың тақырыбына сәйкес оқу құралдардан және дәріс материалы бойынша ұсынылған теориялық материалдарды зерттеу; практикум немесе нақты әдістемелік нұсқаулардан жұмыстың мазмұнымен, қажетті құралдар, реактивтер, ыдыспен танысу; алғашқы сабаққа жіберілу алыңған соң жеке тапсырма орындау; қорытындысымен орындалған жұмыстың есебін жазу және оны қорғау. БАОӨЖ және БАӨЖ күнделікті және міндетті дайындықты талап етеді, нақты тапсырма бойынша орындалады және күнделікті оқытушымен тексеріледі. Аудиториядан тыс өздік жұмыста студенттер әдебиетпен жұмыс істеп, үй тапсырмасын орындап, практикалық сабақтарға дайындалады.

4 КУРС ФОРМАТЫ
<<Молекулалық биология>> - 2 кредит.
Курс бойынша 50 минуттық дәріс, 50 минуттық зертханалық сабақ және 50 минуттық БАОӨЖ аптасына 1 рет болады. Дәрістерге, практикалық сабаққа, БАӨЖ-ге қатысуға студент міндетті. Себепсіз босатылған сабақтар қайталап оқытылмайды. Жазбаша үй тапсырмалары (ЖҮТ) көрсетілген уақытта өткізілмесе, қабылданбайды, сондықтан студент белгілі бір балын жоғалтады. Зертханалық сабақтар студентті өздігінен жұмыс істеуге үйретеді, ойлау қабілетін арттырады, сондықтан сабаққа нұсқаудағы сұрақтарға толық жауап беріп және тәжірибе жүргізу үшін кейбір өсімдіктер анатомиясы мен морфологиясыныңмәнін анықтамалық кітаптан тауып, жазып келуі керек. Сол жағдайда ғана тәжірибелік жұмысқа толық қорытынды жасауға болады. Сабаққа дайын емес студент практикалық сабаққа жіберілмейді, қосымша сабақ жүргізілмейді.
5 курс саясаты
Студент пәнді оқып-білу үрдісінде белсенді және өздік қабілеттерін көрсету міндетті, қалып келу, себепсіз сабақтан қалу, дер уақытта жұмыстарды тапсырмау және оқу үрдісінде пассивті болуда баллдарды алу түрінде штрафтар салынады.
6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
Пән бойынша емтихан бағасы модульдар бойынша, межелік бақылау бойынша және соңғы аттестация бойынша (60%) көрсеткіштер мен емтихан нәтижесінің (40%) қосынды балы түрінде қорытылады, қосындысы 100% құрайды.
Апта және бақылау түрлері бойынша баллдардың таратылуы кестеде келтірілген
<<Молекулалық биология>> пәні бойынша балдардың таратылуы
2 кесте
Апта
Бақылау түрі
Балдардың барлығы
Қосымша
1-15
Аудиториялық сабақтарына қатысу және даярлық
60
Оқытушы электрондық журналда оқушының тек сабаққа қатыспау фактісін көрсетеді
Зертханалық жұмыстарды орындау(қорғау)
1
Молекулалық биология пән ретінде. Жасуша эволюциясы.
Жасушаның химиялық құрамы.
10
Зертханалық сабақта
2
Нуклеин қышқылдарының биологиялық мәні. Нуклеин қышқылдарының негізгі қасиеттері. ДНҚ-нің құрылымдық маңызы Репликацияның молекулалық механизмдері
20
зертханалық сабақта
3
Транскрипцияның молекулалық механизмдері. РНҚ-нің матрицалық түзілуі.
20
зертханалық сабақта
4
Белок биосинтезі. Генетикалық код.
20
зертханалық сабақта
5
Рибосома құрылымы және трансляция.
20
зертханалық сабақта
6
Геннің нәзік құрылысы.
10
зертханалық сабақта
7
Нуклеин қышқылдарының алмасуының молекулалық механизмы. Плазмидтер.
10
зертханалық сабақта
8
Мутациялардың молекулалық негіздері. НҚ эволюциясы.
10
зертханалық сабақта
9
Нәруыздардың құрылымы, атқаратын қызметі
20
зертханалық сабақта
Білім алушының өздік жұмысы
1
Жасуша ядросы. Ядро мембранасы.
70
Сабақ кестесіне сәйкес
2
Хромосома құрамындағы ДНҚ молекуласының құрылымы..

Сабақ кестесіне сәйкес
3
ДНҚ молекуласының репликациясының механизмі. Гендердің рекомбинациясы. Вирустар.
60
Сабақ кестесіне сәйкес
Оқытушымен білім алушының өздік жұмысы
1
Жасушаның компартметтерге бөлінуі. Қосмембраналы органоидтар: ядро, митохондрия және хлоропластар.
Митохондриялар мен хлоропластардың эволюциясы
60
Сабақ кестесіне сәйкес
2
Цитоплазмалық мембрана. Липидті биқабат.

Сабақ кестесіне сәйкес
3
Мебрана нәруыздары. Мембрана арқылы заттардың тасымалдануы.
70
Сабақ кестесіне сәйкес

Межелік бақылау
120

1 апта мен 15 апта аралығында оқу нәтижелері бойынша балдардың барлығы
60+160+260+120

Емтихан балдарының барлығы
400

Академиялық мерзімде балдардың барлығы
1000

ӘДЕБИЕТ
Негізгі әдебиет
7.1.1 Жимулев И.Ф.Общая и молекулярная генетика. - Новосибирск: Изд. Сиб. унив., 2002.
7.1.2 Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
7.1.3 Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002.
7.1.4 Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
7.2 Қосымша әдебиет
7.2.1 Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
7.2.2 Алиханян С.И. Общая генетика. - М.: Высшая школа, 1985.
7.2.3 Инге-Вечтомов С.Г. Введение в молекулярную генетику.М., 1983 г.
7.2.4 Браун А.Д., Фадеева М.Д. Молекулярные основы жизни. М., 1970 г.
7.2.5 Ашмарин А.Н. Молекулярная биология , Л., 1977 г.
7.2.6 Степанов В.М. Молекулярная биология. Структура и функции белков. М. 1996 г..
7.2.7 Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz