УМКД

Вирустардың негізгі құрылысы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3-деңгейлі СМЖ құжаты
ОӘК

ПОӘК
042-18-23.03/01-2013

ПОӘК
<<Ветеринариялық микробиология және вирусология -2>> пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы

Басылым № 2

<<Ветеринариялық микробиология және вирусология-2 >>
пәнінің
5В01201 -<<Ветеринариялық медицина>> мамандығына арналған

ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН
ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей 2013

Алғы сөз

1 ДАЙЫНДАЛДЫ
Құрастырушы ___________<<__>>________2013__жыл, Есенгелді Омарбеков , ветеринария ғылымдарының кандидаты, доцент, <<Ветеринариялық санитария >>кафедрасы

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Ветеринариялық санитария>> кафедрасының мәжілісінде

Хаттама <<_____>> __________20 _ жыл, №____
Кафедра меңгерушісі ____________E.Омарбеков

2.2 Аграрлық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде
Хаттама <<_____>>__________ 20 __жыл, №_____
Төрайымы ___________________ А.Тлеубаева

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде мақұлданды және баспаға ұсынылды
Хаттама <<___>> ____________20 __ жыл, №_____
ОӘК төрайымы__________________Г.Искакова

4 БІРІНШІ БАСЫЛЫМНЫҢ (№ , <<____>> 20 ____ жыл ) ОРНЫНА ЕНГІЗІЛДІ

Мазмұны

* Пайдалану аймағы
* Нормативтік сілтемелер
* Жалпы ережелер
4. Оқытушыға арналған пәннің оқу жұмыс жоспарының мазмұны
5. Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі
8. Әдебиеттер

1. ПАЙДАЛАНУ АЙМАҒЫ
<<Микробиология және вирусология II>> пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы <<5В120100 - <<Ветеринариялық медицина>>, <<5В120200>> - <<Ветеринариялық санитария>>. мамандықтарының студенттеріне арналған.

2. НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Оқытушыға арналған <<Микробиология және вирусология II>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудағы негіз болып саналады және ол мына құжаттардың талабына сай құрастырылған:
* Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты, мамандық <<051201 - Ветеринариялық медицина>>, <<051202 - Ветеринариялық санитария>>. ГОСО РК 3.08.447 - 2006 ҚР білім және ғылым министрлігінің бұйрығымен бекітіліп, қолдануға жіберілген, 23 желтоқсан 2006 жжыл, № 779.
* университеттің СТУ 042-РГКП-СГУ-8 -2007 және ДП 042-08.10.10.12-2007 стандарттарына сүйене отырып жасалынған

3 Жалпы ережелер
3.1 Пән мазмұнына қысқаша сипаттама - <<Микробиология және вирусология II>> пәні организмдегі вирофлораның биологиялық құрылысын, әсіресе жануарлардың ауру қоздырғыштарын, балау түрлерін ойлап табу, әр түрлі вирустардың әсерінен болатын індетті аурулардың алдын алу және күресу шараларын оқытады
3.2 Пәнді оқытудың мақсаты - микроб және вирустарды өсіру және олардын түрін анықтау тәсілдерін менгеру.
3.3 Пәнді оқытудың негізгі міндеттері - студенттер вирустардың табиғаты туралы, олардың құрылысы мен ерекшеліктері туралы, жануарлардың вирусты ауруларының патогенезі туралы, вирусқа қарсы иммунитеттің ерекшеліктері туралы және оларға тән алдын алу әдістері мен тәсілдері туралы білім алулары қажет.
3.4 Микробиология және вирусология пәнін оқыған студент келесі талаптарға сай болу керек:
- жалпы микробиологияның, вирусологияның, індет пен иммунитеттің негізін; микроорганизмдердің генетикасы мен селекциясын; микробтар мен вирустардың пайдалы жақтарын; микроорганиздердің заттар арасындағы маңызы мен жануарлардың індетті патологиясындағы рольін; қоздырғыштардың негізгі принциптерін білу;
- торшааралық денелерді бөліп алуды, вирустардан таза өсінді алуды, және олардың биологиялық құрылымын зерттейтін әдістерді білу;
- вирустарды сұрыптау ерекшеліктерін білу;
- патологиялық материалдарды алу, консервілеу және тасымалдауды; вакциналарды, сарысу мен диагностикумдарды дұрыс пайдалануды; жануарлар үшін санитарлық - гигиеналық жағдайды дұрыс жасау және емдеу мен алдын алу шараларын ұйымдастыруды білу;
- серологиялық реакциялардың маңыздылығын түсіну;
- індет пен иммунитет ұғымы туралы, вирусқа қарсы иммунитеттің ерекшеліктері туралы, оларға тән алдын алу шаралары туралы білу;
- вирустық өсінділермен жұмыс істеуге, вирустық препараттарды дайындауға, оларды бояу мен микроскоп арқылы көруге дағдылану;
3.5 Пәннің пререквизиттері: органикалық және биологиялық химия, физиология, генетика, микробиология
3.6 Пәннің постреквизиттері: эпизоотология және індетті аурулар, патологиялық анатомия, ветеринариялық - санитариялық сараптау.

1 кесте - Оқу жоспардың көшірмесі

Курс
семестр
Кредиттер
саны
Дәріс
(сағ)
Зертха
налық
(сағ)
ОСӨЖ
(час)
СӨЖ
(час)
Барл
ығы
(час)
Қорыты
нды
бақылау
түрі
1
2
3
4
5
6
7
8
9
3
5
2
15
15
30
30
90
емтихан

4. ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ОҚУ ЖҰМЫС ЖОСПАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

2 кесте - Пәннің мазмұны. Сабақ түріне байланысты сағаттарды бөлу

Тақырыптардың аталуы және олардың мазмұны
Сағат саны
Әдебиеттер
1
2
3
Дәрістер
1. Вирусологияға кіріспе. Вирустардың ашылуы мен оларды оқудың тарихы. Ветеринариялық вирусологияның жетістіктері мен міндеттері.
1
Мырзабекова, Ш.Б. Ветеринариялық вирусология.-Алматы, 2004
2. Химиялық құрамы мен физмкалық құрылысы. Табиғаттағы вирустардың өмір сүру түрлері. Симметрия типтері. Вирустардың нуклеинді қышқылдары мен олардың функциялары. Вирустық геномдардың типтері.Құрылымдық ақуыздар және олардың құрамы мен айырмашылықтары.
1
Мырзабекова Ш. Жалпы вирусология.- Алматы.,1994
3. Вирустардың жіктелуі. Вирустардың жіктелу принциптері. Негізгі тұқымдастарының қысқаша сипаттпмалары.
1
1. 55-73
4. Вирустардың репродукциясы. Вириондар мен торшалардың қарым - қатынас түрлері.
1
1. 74-126
5. Вирустардың генетикасы мен селекциясы. Вирустардың тұқымқуалаушылығы, өзгергіштігі және эволюциясы. Вирустық геномның құрылымы. Вирустардың генотипі және фенотипі. Вирустардығ генетикалық және генетикалық емес қарым - қатынасы. Гендік инженерия
1
1. 146-188
6.Вирустарды өсіру. Вирустарды зертханалық жануарларда, тауық эмбриондарында және торша өсінділерінде өсіру.
1
3. Троценко Н. И., Белоусова Р. Практикум по ветеринарной вирусологии
37-116 бет.
7. Вирустарға химиялық, физикалық және биологиялық факторлардың әсері.
1
1. 54-55
159-168
8. Вирустық аурулардың патогенезі. Вирустардың жануарлар организміне ену жолдары Сезімтал торшаларға шоғырлануы.
1
1. 222-249
9. Вирусқа қарсы иммунитеттің ерекшеліктері. Вирусқа қарсы иммунитеттің өзіне тән емес факторлары
1

1. 249-305
10. Вирустық індеттің эпизоотологиялық ерекшеліктері және оларды алдын алу әдістері. Аурулардың клиникалық белгілері және олардың себептері.
1
1. 311-335
11. Жануарлардың вирустық ауруларының спецификалық алдын алу әдістері. Тірі және белсенділігінен айырылған вирустық вакциналар. Вирусқа қарсы әр түрлі типтегі вакциналардың артықшылықтары мен кемшіліктері
1
1. 335-349
12. Бірнеше малдардың ауруларын тудыратын вирустар (құтыру, ящур, Ауески ауруы, тұмау - әр ауру бойынша келесі сұрақтарға жауап береді: атауы, вириондардың құрылысы мен өлшемі, вириондардың төзімділігі, өсінді алу әдістері, алдын алу әдістерінің антигенді құрылымы
1
1. 336-369
379-381
409-413
13. Ірі қара малдар мен ұсақ малдарда ауру тудыратын вирустар (і.қ.м обасы, диарея, эктима, ПГ-3) - әр ауру бойынша келесі сұрақтарға жауап береді: атауы, вириондардың құрылысы мен өлшемі, вириондардың төзімділігі, өсінді алу әдістері, алдын алу әдістерінің антигенді құрылымы
1
1. 385-392
14. Шошқа мен жылқыларда ауру тудыратын вирустар (Шошқа обасы, АЧС,. Тешен ауруы, ИНАН) әр ауру бойынша келесі сұрақтарға жауап береді: атауы, вириондардың құрылысы мен өлшемі, вириондардың төзімділігі, өсінді алу әдістері, алдын алу әдістерінің антигенді құрылымы
1
2. 317-323
359
15. Құстарда ауру тудыратын вирустар (гепатит, Марек ауруы, Ньюкасл ауруы, тұмау) әр ауру бойынша келесі сұрақтарға жауап береді: атауы, вириондардың құрылысы мен өлшемі, вириондардың төзімділігі, өсінді алу әдістері, алдын алу әдістерінің антигенді құрылымы
1
1.392-397
2. 221-226
Барлығы
15

Зертханалық сабақтар
1. Вирусологиялық зертханамен танысу. Вирусы бар материалдармен жұмыс істеу қауіпсіздік ережелері мен жұмыс істеу тәртібі. Вирустардың негізгі құрылысы.
1
1. Троценко Н. И., Белоусова Р. В. Практикум по ветеринарной вирусологии 3-15
2. Патологиялық материалды алу және өңдеу.
1
1.15-27
3. Патматериалдан вириондарды және денелерді табу арқылы вирустарды индикациялау.
1
1.24-36
4. Зертханалық жануарлар және оларды вирусологияда қолдану
1
1.37-59
5. Тауық эмбрионы және оларды вирусологияда қолдану
1
1.59-73
6. Тауық эмбрионы және оларды вирусологияда қолдану
1
1.73-79
7.Торша өсіндісін алу және оларды вирусологияда қолдану
1
* 3-79
1.108-112
8.Торша өсіндісін алу және оларды вирусологияда қолдану
1
1.92-108
9. Вирустарды титрлеу.
1
1. 117-133
10. Гемагглютинация реакциясы, задержки гемагглютинацияны тежеу реакциясы, (ГАР, ГАТР), тура емес гемагглютинация.
1
1.134-141
157-164
11. Бейтараптау реакциясы және олардың вирусологияда қолданылуы Гельдегі диффузды преципитация реакциясы.
1
1.142-157
12. Ящур ауру кезіндегі комплементті байланыстыру реакциясы
1
1.164-177
219-242
13. Жануарлардың вирустарын табудың жалпы принциптері: құтыру, Ауески ауруы.
1
1.178-194
2.Частная ветеринарная вирусология
14. Контагиозді эктиманы зертханалық балау
1
1.279-281
2.Частная ветеринарная вирусология
15. Құстардың тұмауы мен Ньюкасл ауруларын дифференциациялау.
1
1.Троценко Н.И.
2.Сюрин В.Н.
Барлығы
15

Практикалық сабақтар

5. Студенттердің өздік жұмыстарының
тақырыптарының тізімі
5.1.Вирусология дамуындағы ғылыми ашылулар мен зерттеушілердің рольі. Вирус вириондарвнвң физикалық құрылысы мен химиялық құрамы.
5.2. Вирустардың жіктелуі. Вирустардың репродукциясы. Аралық рейтинг.
5.3. Вирустардың генетикасы мен селекциясы. Вирустарды өсіру.
5.4. Вирустарға физикалық және химиялық факторлардың әсері. Вирустық аурулардың патогенезі.Аралық рейтинг.
5.5. Вирусқа қарсы иммунитеттің ерекшеліктері. Вирустық індеттің эпизоотологиясының ерекшеліктері.
5.6. Бірнеше малдарда ауру тудыратын вирустар (Құтыру, Ящур, Ауески, Тұмау). Аралық рейтинг.
5.7. Ірі қара малында, ұсақ малдар мен шошқаларда құстар мен жылқыларда ауру тудыратын вирустар.
5.8 Қорытынды рейтинг. СӨЖ тақырыптарына қорытынды жасау.

6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
3 кесте - Пәннің оқу-әдістемелік картасы

Тақырып
Көрнекі құралдар,ТҚЖ,
плакаттар
Өздік жұмыс сұрақтары
Бақылау түрі
Дәрістер

Зертханалық сабақтар

1
2
3
4
5

1. Вирусологияға кіріспе
1. Вирусологиялық зертханамен танысу. Вирусы бар материалдармен жұмыс істеу қауіпсіздік ережелері мен жұмыс істеу тәртібі. Вирустардың негізгі құрылысы.
Плакаттар
Слайдтар зертханалық сабақтарға дайындалған методикалық нұсқаулар, антибиотиктер жиынтығы, микроскоп.
Вирусологиялық зертханада жұмыс істеу уақыты. Стерильдеу әдістері. Вирустарды консервілеудің негізгі әдістері. Қауіпсіздік ережелері.
Ауызша сұрау,
2. Химиялық құрамы мен физмкалық құрылысы.
2. . Патологиялық материалды алу және өңдеу
Плакаттар
Слайдтар. Патологиялық материал, құм, центрифуга, фильтрлер дайын мазоктар
Вирусологиялық зерттеулерге патологиялық материалды дайындау және оны жіберу тәртібі.
Ауызша сұрау,
3. Вирустардың жіктелуі.
3. Патматериалдан вириондарды және денелерді табу арқылы вирустарды индикациялау.
Плакаттар
Слайдтар Құтырыққа, індетті гепатитке дайын препараттар, микроскоптар
Вирустарды микроскоптау, жарық микроскоппен препараттан вирустарды табу
Ауызша сұрау,
4. Вирустардың репродукциясы
4. Зертханалық жануарлар және оларды вирусологияда қолдану
Плакаттар, слайдтар. Ақ тышқандар, қояндар, теңіз шошқасы, шприцтер, инелер, қайшылар, стерильді пробиркалар центрифуга, холодильник
Зертханалық жануарларды қолданудың мақсаты, оларға қойылатын талаптар (ұстауға, азықтандыруға, зақымдау әдістері, оларды сою)
Ауызша сұрау,
5. Вирустардың генетикасы мен селекциясы.
5. Тауық эмбрионы және оларды вирусологияда қолдану
Плакаттар, слайдтар, тауық эмбрионы, вирусы бар материал, овоскоп, пипеткалар, шприцтер инелер, пробиркалар
Тауық эмбрионын қолданудың мақсаты, Зақымдау үшін іріктелетін ТЭ. Зақымдауға ТЭ дайындау. ТЭ зақымдау әдістері
Ауызша сұрау,
6. Вирустарды өсіру
6. Тауық эмбрионы және оларды вирусологияда қолдану
Плакаттар
Слайдтар
ТЭ жару. Вирусы бар материалды алу.
Ауызша сұрау,
7. Вирустарға химиялық, физикалық және биологиялық факторлардың әсері.
7. Торша өсіндісін алу және оларды вирусологияда қолдану
Плакаттар
Слайдтар. Пробирка, трипсин, центрифуга, пипеткалар, дайын торша өсіндісі, микроскоп
1 аралық бақылау
Ауызша және жазбаша сұрау
8. Вирустық аурулардың патогенезі
8. Торша өсіндісін алу және оларды вирусологияда қолдану
Плакаттар
Слайдтар, тұмауға қарсы вакцина, тауық эритроциті, тұмауға қарсы сарысу,
Торша өсіндісінде вирустырдың өсуі. Торша өсіндісіндегі вирустардың индикациясы.
Ауызша сұрау,
9. Вирусқа қарсы иммунитеттің ерекшеліктері.
9. Вирустарды титрлеу
Плакаттар
Слайдтар, пробиркалар тауық эмбрионы, эритроциттер
Вирус титрін анықтау әдістері. Рид пен Менч әдістері бойынша дозаларды есептеу.
Ауызша сұрау,
10. Вирустық індеттің эпизоотологиялық ерекшеліктері және оларды алдын алу әдістері.
10. Гемагглютинация реакциясы, задержки гемагглютинацияны тежеу реакциясы, (ГАР, ГАТР), тура емес гемагглютинация.
Плакаттар
Слайдтар
Тарататын материал, эритроциттер, диагностикумдар, сарысулар
Құрамы, қою схемасы, постановки, реакцияны оқу..
Ауызша сұрау,
11. Жануарлардың вирустық ауруларының спецификалық алдын алу әдістері.
11. Бейтараптау реакциясы және олардың вирусологияда қолданылуы Гельдегі диффузды преципитация реакциясы.
Плакаттар
Слайдтар, еріген агар, заттық шыны, антиген мен антидене жиынтығы
Құрамы, қою схемасы, реакцияны оқу, балау мүмкіндіктері.
Ауызша сұрау,
12. Бірнеше малдардың ауруларын тудыратын вирустар (құтыру, ящур, Ауески ауруы, тұмау)
12. Ящур ауру кезіндегі комплементті байланыстыру реакциясы
Плакаттар
Слайдтар
Тарататын материал, пробиркалар реакция компоненті
Құрамы, қою схемасы, реакцияны оқу, балау мүмкіндіктері.
Ауызша сұрау,
13. Ірі қара малдар мен ұсақ малдарда ауру тудыратын вирустар (і.қ.м обасы, диарея, эктима, ПГ-3)
13. Жануарлардың вирустарын табудың жалпы принциптері: құтыру, Ауески ауруы.
Плакаттар
Слайдтар Тарататын материал, Бабеш-Негри гистопрепараты
Ауруды балаудың әдістерін қарастыру. Арнайы алдын алу әдістері.
Ауызша сұрау,
14. Шошқа мен жылқыларда ауру тудыратын вирустар (Шошқа обасы, АЧС,. Тешен ауруы, ИНАН)
14. Контагиозді эктиманы зертханалық балау
Плакаттар
Слайдтар
Тарататын материал, Морозов әдісі бойынша боялған препараттар
Ауруды балаудың әдістерін қарастыру. Арнайы алдын алу әдістері.
Ауызша сұрау,
15. Құстарда ауру тудыратын вирустар (гепатит, Марек ауруы, Ньюкасл ауруы, тұмау) Ньюкасла грипп)
15. Құстардың тұмауы мен Ньюкасл ауруларын дифференциациялау.
Вирусты аурулардың қоздырғыштарын дифференциациялауға арналған диагностикалау жиынтығы
2 аралық бақылау
Ауызша және жазбаша сұрау

7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі

4 кесте - Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі

Оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар
Саны
Студенттер саны
Қамтылу пайызы
1
2
3
4
1. Троценко Н. И., Белоусова Р. В., Преображенская Э. А. Практикум по ветеринарной вирусологии М., Агропромиздат, 1989 г.
291
17
100
2. Сюрин В. Н., Фомина Н. В. Частная ветеринарная вирусология. Справочная книга. М., Колос, 1979 г.
177
17
100
3. Горский Б. В. Основы общей ветеринарной вирусологии. Казан., 1973 г.
116
17
100
4. Мырзабекова Ш. Б. Общая вирусология. Алматы, 1994 г.
211
17
100
5. Диагностика инфекционных и протозойных болезней сельскохозяйственных животных (Альбом) - М.,1968. - 196с.
2
17
1
6. Топчий М. К., М. П. Корнюшенко Руководство по общей вирусологии. Киев, 1967 г.
129
17
100
7. Бетина В. Путешествие в страну микробов. - М.,1976.- 272с.
1
17
0,5
8. Коляков Я.Е. Ветеринарная иммунология. - М.:Агропромиздат. - 1986.
10
17
50
9. Тимаков В.Д. и др. Микробиология. - М.:Медицина. - 1983.

7
17
25
10.Сайдулдин Т.С. Основы серологии. - Алма-Ата: Галым, 1992. - 272с.
20
17
100
11. Петров Р.В. Иммунология. - М.: Медицина, 1987.
1
17
0,5
12. Пяткин К.Д.. Кривошеин Ю.С. Микробиология.- М.,1980.-512с.
1
17
0,5
13. Тимаков В.Д., Левашев В.С., Борисов Л.Б. М.,1983. - 512с.
5
17
15
14. Толысбаев, Б.Т. Ветеринариялық санитарлық микробиология.- Алматы, 2008
25
17
100
15. Толысбаев, Б.Т. Микробиология және иммунология.- Алматы, 2008
25
17
100
16. Мырзабекова, Ш.Б. Ветеринариялық вирусология.-Алматы, 2004
35
17
100
17. Мырзабекова Ш. Жалпы вирусология.- Алматы.,1994

211
17
100

8 ӘДЕБИЕТТЕР

8.1 Негізгі әдебиеттер
8.1.1 Сюрин В.Н., Белоусова Р.В., Фомина Н.В. Ветеринарная вирусология. М. ВО <<Агропромиздат>>, 1991.
8.1.2 Сюрин В. Н., Фомина Н. В. Частная ветеринарная вирусология. Справочная книга. М., Колос, 1979 г.
8.1.3. Троценко Н. И., Белоусова Р. В., Преображенская Э. А. Практикум по ветеринарной вирусологии М., Агропромиздат, 1989 г.
8.1.4. Толысбаев, Б.Т. Ветеринариялық санитарлық микробиология.- Алматы, 2008
8.1.5. Толысбаев, Б.Т. Микробиология және иммунология.- Алматы, 2008
8.1.6. Мырзабекова, Ш.Б. Ветеринариялық вирусология.-Алматы, 2004
8.1.7. Мырзабекова Ш. Жалпы вирусология.- Алматы.,1994

8.2 Қосымша әдебиеттер

8.2.1Диагностика инфекционных и протозойных болезней сельскохозяйственных животных (Альбом) - М.,1968. - 196с.
8.2.2 Топчий М. К., М. П. Корнюшенко Руководство по общей вирусологии. Киев, 1967 г.
8.2.3 Троценко Н.И. Общие принципы обнаружения и идентификации вирусов животных М. Моск. Ветакадеми, 1982
8.2.4 Коляков Я.Е. Ветеринарная иммунология. - М.: Агропромиздат. - 1986г.
8.2.5 Тимаков В.Д. и др. Микробиология. - М.: Медицина. - 1983.
8.2.6 Сайдулдин Т.С. Основы серологии. - Алма-Ата: Ғалым, 1992. - 272с.
8.2.7 Петров Р.В. Иммунология. - М.: Медицина, 1987.
8.2.8 Пяткин К.Д.. Кривошеин Ю.С. Микробиология.- М.,1980.-512с.
8.2.9 Тимаков В.Д., Левашев В.С., Борисов Л.Б. М.,1983. - 512с.
8.2.10 Құлдыбаев М.М. Микробиология пәнінің практикалық сабақтары.-А.,1995
8.2.11. Қулдыбаев М. Ауыл шаруашылығы микробиологиясы.-Алматы.,1994

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz