Файл қосу

Экспертті жүйелердің архитектурасы жайлы



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                                       
3 деңгейлі СМК құжаты
                                    ОӘК
ПОӘК 042-14-02-03.1.20.64/2-2013
<<Деректер қорлары және эксперттік жүйелер>> пәнінің оқу-әдістемелік кешені
Баспа
                            №1 от 28.08.2013 г
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
<<ДЕРЕКТЕР ҚОРЛАРЫ ЖӘНЕ ЭКСПЕРТТІК ЖҮЙЕЛЕР>>
                                       
            пәнінен оқу-әдістемелік кешен
050737 <<Стандарттау, сертификаттау және метрология>> 
                    мамандығына арналған

                                       
СТУДЕНТКЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       
                                       
                                       







                                  Семей 
                                     2013
                                       
                                КІРІСПЕ 
* ӨНДЕЛГЕН
Құрастырушы Құрышбаева Д.Т.,  <<Автоматтандыру және басқару>> кафедрасының оқытушысы
                                                  "_____" ________ 2013 ж.
                                                                               
* ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Автоматтандыру және басқару>> кафедрасының мәжілісінде талқыланған.
Хаттама  №  _____.  <<___>> __________ 2013 жыл

Кафедра меңгерушісі_________Золотов А.Д.

2.2 Ақпаратты-коммуникациялық технологиялы факультетінің оқу әдістемелік кеңесінің мәжілісінде талқыланған
Хаттама  №  _____.  <<___>> __________ 2013 жыл

Төрағасы ______________Бекбаева Р.С.

* БЕКІТІЛГЕН
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде мақұлданып, баспаға ұсынылған
Хаттама  №  _____.  <<___>> __________ 2013 жыл

ОӘК председателі __________Искаковы Г.К.	
      
4 АЛҒАШ ЕНГІЗІЛГЕН 
                                       















                                Мазмұны

                                       1
Қолдану аймақтары

                                       2
Нормативті сілтемелер

                                       3
Жалпы жағдайлар

                                       4
                                       5
                                       6
                                       7
                                       8
                                       9
                                       
Оқытушыға арналған пәннің жұмыстық оқу программасының  мазмұны
Студенттің өздік жұмыстарына арналған тақырыптардың тізімі
Пәнін оқу-әдiстемелiк  картасы
Оқу-әдiстемелiк әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
Әдебиеттер

                                       

1 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР
  + Оқытушы және пән туралы жалпы мағлумат
Курушбаева Динара Талгатовна, аға оқытушы
Кафедра <<Автоматизация и управление>>
Контакттік ақпарат:
Телефон 35 29 43 ;
№ 1 оқу ғимараты;
Кабинет № 701
Сабақтарды өткізу орны  -  дәрісхана № ___
Пәннің кредиттер саны  -  2.
1.2 Оқу жоспарынан көшірмесі
Кесте 1  -  Оқу жоспарынан көшірмесі

Курс                                                                                        
Семестр
Кредиттер саны
Д
(сағ)
ТЖ
(сағ)
СОӨЖ
(сағ)
СӨЖ
(сағ)
Барлығы (сағ)
Бақылау түрі
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
                                       6
                                       7
                                       8
                                       9
                                       2
                                       4
                                       2
                                      15
                                      15
                                      30
                                      30
                                      90
                                Емтихан
                                  (тест)


2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

2.1 Бұл " Деректер қорлары және эксперттік жүйелер " пәнінің Оқу-әдістемелік  кешені  берілген пәнге арналып құрылған және  осы пән бойынша  жүргізілетін оқу процесін ұйымдастырудың реті төмендегі  құжаттардың ұсыныстары мен  талаптарына сәйкес құрылған: 
050737 - <<стандарттау,сертификаттау және метрология>>  мамандығы  бойынша  жалпы білімдік мемлекеттік стандарты енгізілді;

 -  СТУ 042-РГКП-СГУ-8-2007 Университет стандарты <<Оқу-әдістемелік кешендерді құруға жалпы талаптар>>;
 -  ДП 042-08.10.10.12-2007 Құжатталған процедура <<Оқу-әдістемелік кешендердің құрылымы және мазмұны>>.
2.2  Пәнді оқудың негізгі міндеті  -  жасанды интеллект, деректер қорлары ұғымы, білім базасы, реляциялық ДҚ кіріспе, экспертті жүйелердің әдістері туралы түсінік алу, шешімді іздеу әдістерін пайдалану, экспертті жүйелерді құру технологиясын оқуды көздейді.

2.3   Пәнді оқу нәтижесінде студент:
* Деректер қорларымен жұмыс істеуді үйрену;
* Деректер қорларын құру, өңдеу;
* Нәтижелерді ДҚ-нан таңдау;
* Экспертті жүйелер туралы түсінік алу;
* Экспертті жүйелер есептерін шешу әдістерін үйрену;
* Экспертті жүйелердің архитектурасы жайлы;
* Экспертті жүйелерді құру технологиясы жайлы;
* Күй кеңістігінде шешімді іздеу әдістері жайлы.
* Интеллектуалды жүйелердің әртүрлі типтерін көрсету алу;
* Бір әдістен келесі әдіске өте алу;
* Әртүрлі әдістерді қолдана отырып эксперт білімдерін түрлендіру;

1.5 Курс пререквизиттері:
* Сызықтық алгебра;
* Математикалық логика;
* Информатика.
;
1.6 Курстың постреквизиттері:
Дипломдық жоба.

2 ПӘНДІ ОҚЫП БІЛУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

<<Деректер қорлары және эксперттік жүйелер>> курстын бағдарламада көрсететінгендей кезекпен оқып білу қажет. Математиқалық қортындының жүрісін түсініп негізгі анықтамаларын шешу керек. Математиқалық операциялар өтілуімен бірге, теориалық материалды оқып білу кезінде міндетті түрде оның  өлшем   бірлігіне   көніл   аудару     керек.     Ескерту, кез-келген өлшемнің бірлігі, ереже бойынша, оның физиқалық мағынасын бейнелейді. Тақырыптың теориялық 
материалын оқып білгеннен кейін, есептің шешілу әдісімен айналысу керек. Қурстық материалды жақсы меңгеру үшін, әр бір тақырыпқа конспект құру ұсынылады.
Аудиториялық сабақтарды елеуіні толтыратын, <<Машиналық графиканың элементтері және автоматтандырылған жобалау жүйесінің негіздері>> курсының оқып білуінде, студенттің өзіндік жұмысы маңызды және  қажетті бөлімі болып табылады. Өздік жұмысқа бірқатар сурақтарды өзбетімен зерттеу және теориялық бөлімдердің оқылуы шығарылады. Рефераттардың зертханалық жұмыстардың қорғалуы және өздік жұмыстың бақылауы ауызша түрде жүргізіледі.
Әр түрлі жұмыстарды орындау кезінде (теориалық сурақтарды талқылауда, есеп шешкенде, реферат жазғанда) тәртіптік бағдарламада көрсетілген тізімдегі әдебиеттермен шектелмеу керек. Интернетпен ақпараттардықарастырған кезде, қарастырып отырған тақырыбына сәйкесінше келетін ақпаратты кездестеру әбден мүмкін. Мұндай ақпаратты міңдетті түрде сақтап, талдап шығу қажет. Олардың ішінде жорамдылары болуы мүмкін.
 Рефератқа титулдық бет, мазмұгы, кіріспе, негізгі бөлім, қортынды, қолданылған көздердің тізімі кіреді. Реферат жазуын қажет етпейтін өздік тапқыланатын тақырыптар, қолданылған көздердің көрсетілуімен конспект түрінде жеке дәптерге орындалады.
Рефератторды дайындау университеттің стандартына сәйкес келу керек. Жазба құжаттарды дайындаудың жалпы талаптары СТУ 042-РГКП-СГУ-6-2005.
Рубеждік бақылауға дайындық, оқылған тақырыптардың талдауынан тұрады. Рубеждік бақылау айтылған формалардың біреуімен ғана жүргізіледі. Олар: жазбаша сураныс, текст.
 

3 КУРСТЫҢ ФОРМАТЫ ПЕН САЯСАТЫ  

Аудиториялық оқулар өздеріне келесі түрлерді енгізеді: дәріс (Д), практиқалық жұмыстар (ПЖ), зертханалық жұмыс (ЗЖ) және ОСӨЖ бөлімі.
Тақырыптардың бір бөлігі студенттермен сабақта, ал бір бөлімі өз бетімен орындалады. 
Сабаққа міңдетті түрде қатысу керек. Егер студент қандай-да бір себеппен сабаққа келе алмаса, онда ол барлық өтпеген материалдарға жауапты. 
Сабақ уақытында жиі тәртіп бұзушы сабақтан шығырылып немесе бүкіл курс бойы <<қанағаттанғысыз>> бағасымен жазаланады.
Бақылау тапсырмалары міндетті түрде орындалуы керек және айтылған уақытында өткізілуі тиіс. Кешігіп өткізілген жұмыстардың автоматты түрде бағалары төмендейді.
Рубеждік аттестация қортындылары сабаққа қатысуымен, студенттік өздік жұмысының орындалуымен, дәл уақытында, жазбаша немесе ауызша түрде сабақта жауап беру және рубеждік бақылаудың нәтижесімен қойылады.
Кез-келген көшіру немесе плагиат (басқа студенттердің тамсырмаларын және шешімін көшіру алу және қолдану) аудиториядан шығарылып немесе <<қанағаттанғысыз>> бағасымен жазаланады.
 Оқу процесіне бөгет жасайтын мобилды телефондарды, пейджелерді және т.б. техникаларды сабақ үстінде өшіру керек. Тәртіпті бұзушылар аудиториядан шығарылып немесе <<қанағаттанғысыз>> бағасымен жазаланады.

* БАҒАЛАРДЫ ҚОЮ САЯСАТЫ


Курстың жеке компонентері бойынша төмендегі бағалар (балдар) қарастырылады:
Сабаққа 1 сағ. қатысу  -  1 балл;
Практиқалық сабақтарда жұмыс істеу (зертханалық жұмыстарды жасау және қорғау,   сұрақтарға жауап және консультация) -  50 балл;
ОСӨЖ (тапсырманы орындау және қорғау)  -  30 балл;
СӨЖ (тапсырманы орындау және қорғау)  -  20 балл;
Рубеждік бақылау -  50 балл.
Кесте  3. Бағалар шкаласы:

Баға
Әріптік.эквивалент
Пайыздарда %
Ұпайларда
Үздік 
А
А-
95-100
90-94
4,00
3,67
Жақсы
В+
В
В-
85-89
80-84
75-79
3,33
3,00
2,67
Қанағат.
С+
С
С-
Д+
Д
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
2,33
2,00
1,67
1,33
1,00
Қанағ-сыз.
F
0-49
0,00

5  ПӘН МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ ОҚУДЫҢ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ
3 кесте - Пән мазмұны. Оқудың түрлері бойынша сағаттарды бөлу


Тақырыптар атауы
Сағат саны
Әдебиет
1
2
3
Дәрістік сабақтар
1модуль
Деректер қорларының теориясына кіріспе. Іздеу жүйелері. 
                                       2
8.1.1.-44-49
ДҚ реляционды моделі. Реляциялық модельдің элементтері. Кестелерді байланыстыру. 
                                       2
8.1.2.-51-56
Сұраныстардың теориялық тілдері. Реляциялық алгебра. Кортеждер және домендер
                                       2
8.1.1-91-98
                                2 модуль
ДҚ құрудың жалпы аспекттері. Жобалау мәселелері. Жобалаудың физикалық және логикалық деңгейлері. Байланыстар формаларының қалыпты әдістері. Байланыстар типтері.
                                       3
8.1.4.-71-74
Транзацияларды басқару және деректерді қорғау функциялары. Транзакцияларды өңдеу диспетчері. 
                                       3
8.1.4.-84-86
Жасанды интеллект және эксперттік жүйелер. 
                                       3
8.1.5.-84-89
                                Барлығы:
                                      15
Тәжірибелік жұмыстар
1 модуль
Деректердің реляциялық моделі.
2
8.1.1.-44-49
Жасанды интеллект жүйесінің даму тарихы
2
8.1.2.-51-56
SQL сұраныстарының құрылымдалған түрі
2
8.1.1-91-98
                                2 модуль
Кестеге сұраныстар құру, агрегатты функциялар, деректердің корректировкасын ұйымдастыру.
3
8.1.4.-71-74
Білімдерді бейнелеу модельдері. 
3
8.1.4.-84-86
Эксперттік жүйелерді құруға арналған инструменталды жабдықтар. 
3
8.1.5.-84-89
Барлығы:
                                      15
6 СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ

Кесте 5 -   СОӨЖ және СӨЖ тақырыптары

                                   СРСП
                                    СӨЖ
                           Дәрісханалық 
                       Дәрісханадан тыс 
                                       
                                       1
                                       2
                                       3
Эксперттік жүйені құру
Эксперттік жүйенің функциялары
Конспект жазу және өздік оқу


Теориялық материалды оқу және тәжірибелік сабаққа дайындалу


Тәжірибелік сабаққа дайындалу

Білім және мәлімет. 
Жасанды интеллекттің ақпараттық технологиядағы орны
Конспект жазу және өздік оқу


Теориялық материалды оқу және тәжірибелік сабаққа дайындалу


Тәжірибелік сабаққа дайындалу

Ережелерді тура өңдеу.
Ережелерді кері өңдеу. 

Конспект жазу және өздік оқу


Теориялық материалды оқу және тәжірибелік сабаққа дайындалу


Тәжірибелік сабаққа дайындалу

Кері және тура  ережелерді өңдеуді салыстыру.
Жүйеше дегеніміз не?

Конспект жазу және өздік оқу


Теориялық материалды оқу және тәжірибелік сабаққа дайындалу


Тәжірибелік сабаққа есеп дайындау.
Эвристика көмегімен басқару.
Классификациялау программасы
Конспект жазу және өздік оқу


Теориялық материалды оқу және тәжірибелік сабаққа дайындалу


Тәжірибелік сабаққа есеп дайындау
Ықтималды тұжырымдау
Жуықты тұжырымдау
Конспект жазу және өздік оқу


Теориялық материалды оқу және тәжірибелік сабаққа дайындалу


Тәжірибелік сабаққа есеп дайындау
Көпсатылы тұжырымдау
Нақты емес тұжырымдау
Конспект жазу және өздік оқу


Теориялық материалды оқу және тәжірибелік сабаққа дайындалу


Тәжірибелік сабаққа есеп дайындау



7 ПӘН БОЙЫНША ОҚУ ПРОЦЕСІНІҢ КҮНТІЗБЕ ГРАФИГІ
                                                                               
7 кесте - <<Ақпаратты өңдеу процесстерін автоматтандыру>> пән бойынша оқу процесінің күнтізбе графигі.
                                Апталар
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
                                       6
                                       7
                                       8
                                       9
                                      10
                                      11
                                      12
                                      13
                                      14
                                      15
Бақылау түрі
                                   осөж1
                                сөж1 қат.
                                     пт1
                                  осөж 2
                                   сөж 2
                                    қат.
                                       
                                     пт2
                                  осөж 3
                                   сөж 3
                                    қат.
                                     пт3
                                  осөж 4
                                   сөж 4
                                    қат.
                                     пт4
                                  осөж 5
                                   сөж 5
                                    қат.
                                     пт5
                                  осөж 6
                               сөж 6 қат.
                                       
                                     пт6
                                  осөж 7
                                   сөж 7
                                    қат.
                                     пт7
                                  осөж 8
                                   сөж 8
                                     РК1
                                    қат.
                                       
                                     пт8
                                  осөж 9
                                   сөж 9
                                    қат.
                                       
                                     пт9
                                   осөж
                                      10
                                   сөж 10
                                    қат.
                                    пт10
                                  осөж 11
                                   сөж 11
                                    қат.
                                    пт11
                                  осөж 12
                                   сөж 12
                                    қат.
                                    пт12
                                  осөж 13
                                   сөж 13
                                    қат.
                                    пт13
                                  осөж 14
                                   сөж 14
                                    қат.
                                    пт14
                                  осөж 15
                                   сөж 15
                                     РК2
                                    қат.

Балдар
                                      30
                                      20
                                       2
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                      50
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                       3
                                      50
                                      30
                                      20
                                      50
                                       3
Балл қорытындылары
                                      52
                                      103
                                      103
                                      103
                                      103
                                      103
                                      103
                                      153
                                      103
                                      103
                                      103
                                      103
                                      103
                                      103
                                      153
8. Әдебиет
8.1. Негізгі
8.1.1 Хансен Гэри, Хансен Джеймс. Базы данных: разработка и управление: Пер. с англ. - М.: ЗАО "Издательство БИНОМ",2001.
8.1.2Гаврилова Т.А., Хорошевский В.Ф. Базы знаний интеллектуальных систем. - СПб.:Питер, 2000.
8.1.3 Глушаков С.В., Ломотько Д.В. Базы данных: Учебный курс. - Харьков: Фолио; М.: ООО "Издательство АСТ", 2000.
8.1.4. Дейт, К., Дж.Введение в системы баз данных, 7-е издание: Пер. с англ. - М.: Издательский дом "Вильямс", 2001.
8.1.5Джексон П. Введение в экспертные системы, 3-е изд. - М.: Издательский дом "Вильямс", 2001.
8.2 Қосымша
8.2.1 Джордан Д. Обработка объектных баз данных в С++. Программирование с использованием стандарта ODMG.: Пер. с англ. - М.: Издательский дом "Вильямс", 2001.
    o Дунаев С. BORLAND-ТЕХНОЛОГИИ. SQL-Link. Interbase. Paradox for Windows. Delphi. - М.: Диалог-МИФИ, 2004.
    o Елманова Н.З. Borland C++ Builder 3.0. Архитектура "клиент/сервер", многозвенные системы и Internet-приложения. - М.: Диалог-МИФИ, 1999.
8.2.4 Коннолли Т., Бегг К., Страчан А. Базы данных: проектирование, реализация и сопровождение. Теория и практика, 2-е изд.: Пер. с англ. - М.: Издательский дом "Вильямс", 2000.
                                       

Пәндер