УМКД

Балық және балық өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3-деңгейлі СМЖ құжаты
ПОӘК
ПОӘК
042-18-23-1.09/01-2013ж. узнать
<< Балық, ара өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау>> пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы.
Басылым № __
<<__>>_____2013ж.

ПӘННІҢ ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

<< БАЛЫҚ, АРА ӨНІМДЕРІН ВЕТЕРИНАРЛЫҚ САНИТАРЛЫҚ САРАПТАУ>>
пәнінің 5В120100 -<<Ветеринарлық медицина>> мамандығына арналған

ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН
ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей 2013
Алғы сөз
1 .ҚҰРАСТЫРҒАН
1 .ҚҰРАСТЫРҒАН
________ <<___>>____ 2013 ж., Серикова А.Т., в.ғ.к., профессор м.а.
қолы күні
<<Ветеринарлық санитария>> кафедрасы

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Ветеринарлық санитария>> кафедрасының мәжілісінде

Хаттама <<_____>> __________2013 ж., №____
Кафедра меңгерушісі ____________E.Омарбеков

2.2 Аграрлық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде
Хаттама <<_____>>__________ 2013 ж., №_____
Төрайымы ___________________ А.Тлеубаева

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде мақұлданды және баспаға ұсынылды
Хаттама <<____>> ____________2013 ж., №_____
ОӘК төрағасы___________________Г.Искакова

4. АЛҒАШРЕТ ЕНГІЗІЛДІ.

ҚҰРАМЫ

1. Қолдану орны
2. Нормативтік негіздер
3. Жалпы жағдайлар
4. Оқу пәннің құрамы(модульдер)
5. Студенттердің өздік жұмысты орындауға арналған тақырыптар тізімі
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілген карта
8. Әдебиеттер

1. ҚОЛДАНУ АЙМАҒЫ

<<Балық, ара өнімдерін ветеринариялық санитарлық сараптау>> пән бойынша оқу-әдістемелік кешен 5В120100- <<Ветеринарлык медицина>> мамандығының студенттеріне арналган. Ол студенттерді курстың, мазмұнымен, қажеттілігімен, өзектілігімен, саясатымен таныстырып, қажетті біліммен қамтамасыз етеді. Оқу-әдістемелік кешен пәнді оқудағы басшылыққа алатын нeriзri құжат болып саналады.

2. НОРМАТИВТІК НЕГІЗДЕР
<<Балық, ара өнімдерін ветеринариялық санитарлық сараптау>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудағы негіз болып саналады және ол:
- Мемлекеттік жалпыға міндетті жоғары білім беру стандартына;
- 5В120100- <<Ветеринарлык медицина>> мамандығының типтік оқу бағдарламасы, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі оқу мамандықтары бойынша типтік оқу бағдарламасына 171 қосымшасына;
-СТУ 042-ГУ-4-2013 университет стандартына <<Пәннің оқу әдістемелік кешенін дайындауға және өңдеуге жалпы қойылатын талаптар>>;
- ДП 042-1.01-2013 құжаттық процедураға <<Пәннің оқу әдістемелік кешенінің құрамы мен құрылысы>> сәйкес дайындалған
3. ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны - өсімдік, балық, ара өнімдерін ветеринариялық санитарлық сараптаудың халықтық шаруашылық үшін маңызы ерекше. Қазіргі күнде заманауй зерттеу әдістерін және өңдеу технологияларын қолдана отырып жоғары сапалы өнім алуға мүмкіндік бар.
3.2 Пәнді оқытудың мақсаты - адамдарды өсімдік шаруашылығы өнімдері арқылы берілетін ауру тудырғыш және техногенді факторлардан сақтау үшін, сараптау және зерттеу жұмыстары бойынша маман дайындап шығару және қалдық заттың белгілі мөлшері бойынша санитарлық баға беру.
3.3 Пәнді оқытудың міндеттері - өсімдік шаруашылығы өнімдерін дұрыс сараптау үшін, оның теориялық негізін, пестицидтер мен азотты тыңайтқыштардың қалдық мөлшерінің шамасын, өсімдік шаруашылығы өнімдерінің әрбір тобына қарсы зиянкестермен күресу құралдарын, алынған нәтиже бойынша өсімдік тағамдарына дұрыс санитарлық баға беру білуі, оларды қалай қолдануын, залалсыздандыру жолдарын немесе техникалық пайдаға асыруын, өсімдік шаруашылығы өнімдерін шығаруды технологиянегіздерін білулері керек. Сонымен қатар студенттер: өсімдік шаруашылығы өнімдерінің карантиндік ауруларының есебін жүргізе білуі, сонымен қатар шартты түрде жарамды және улы саңырауқұлақтардың түрлерін ажырата білуі тиіс. Өсімдік тектес тағамдар сатылатын сауда орындарының жағдайына ветеринарлық санитариялық қадағалауды ұйымдастыру базарларды МСС лабораториясы және сауда объектілерін қолдануға, сонымен қатар олардың жобасы мен құрылысына малдәрігерлік баға бере білуі тиіс. Әртүрі өсімдік тағамдарын сату негізінде оларға малдәрігерлік шаралар және малдәрігерлік сараптау жүргізе білуге тиіс. Өсімдік тағамдарының ауруларын анықтау органолептикалық, химиотоксикологиялық әдістерін қолдана білулері және өсімдік зиянкестеріне қарсы қолданулардың нитраттардың, нитриттердің, епстицидтердің және т.б. химиялық қосылыстардың мөлшерін білулері тиіс.
3.4 Оқу нітижесі
Пәнді оқу нәтижесінде студент білу керек:
Білу
-тағамдық өсімдік өімдерінің химиялық құрамы мен тағамдық маңызын; балауса тамыр-түйнек жемістілерді, көкөніс, жеміс-жидекті, субтропикалық және тропикалық жемістерді санитариялық сараптауды; кептірілген тамыр-түйнек жемістерді, көкөніс, жеміс-жидектерді санитариялық сараптауды; ашытылған, тұздалған, маринадталған және мұздатылған көкөніс, жеміс-жидектерді санитариялық сараптауды; саңырауқұлақтардың тағамдық құндылығы мен жіктелуі және оларды санитариялық сараптауды; өсімдік майларын санитариялық сараптауды; балық және ара шаруашылықтарының қазіргі күйі-жайын; ауланатын балық түрлері мен бал ара тұқымдары және олардың биологиялық ерекшеліктерін; балық пен бал ара анатомиясын, балық еті мен ара шаруашылығы өнімдерінің химиялық құрамы мне қасиеттерін; улы балықтар мен балық өнімдерінің, бал араларының әртүрлі токсикоздарын; балық пен балық өнімдерін, бал мен басқа да ара шаруашылығы өнімдерінің гигиенасы мен технологиясы негіздерін және олардың маңызын;
Меңгеру
-балық өнімдері мен балықты аулау, тоңазыту, тұздау, қақтау, кептіру, ыстау, консервілеу әдістерін, бал шайқау технологиясын; балық пен аралардың инфекциялық, инвазиялық, жұқпалы емес аурулары мен уланулары кезінде балықты, балық және ара өнімдерін сараптау жүргізу тәртібі мен санитариялық баға береді және т.б.
Істей білу
-зертханалық сараптау үшін өнімдерді таңдауы; балауса тамыр-түйнек жемістілермен жапырақты-жемісті көкөністерге сараптау жүргізуді; кептірілген тамыр-түйнек жемістер мен көкөністі сараптау үшін зертханалық тексерулерді; ашытылған, тұздалған, маринадталған және мұздатылған көкөніс, жеміс- саңырауқұлақтарға сараптау жүргізуді;
Түсіну
-ұн, астық және бұршақты жемістерді сараптауды және тексеру нәтижесі бойынша тиісті қорытынды жасауды; толық патологоанатомиялық және паразитологиялық жарып союды, зерттеулерге сынама алуды; балық, балық және ара өнімдерін ветсараптаудан өткізу үшін сезімдік және зертханалық тексерулер жүргізуді; балық, балық және ара өнімдеріне санитариялық баға беруді, соған байланысты қалай пайдалану керек екендігіне шешім қабылдауды; жалпы ветеринариялық-санитариялық қадағалау қызметінің күрделі мәселелерін Халқымызға талмай мәлімдеп-насихаттауды, т.с.с жұмыстарды.
Ескере білу
-ветеринариялық санитариялық шаралардың жүргізілу сапасын бақылауға; ветеринариялық техника, құрамынад миробтары бао материалдар және басқа да зиянды заттар мен жұмыс кезіндегі қауіпісздік техникасын сақтауға;
Игеру
-өсімдік, балық және ара өнімдерінен сынама алуды еркін жүргізілуге; өсімдік, балық және ара өнімдерінің сапасын тексеріп анықтай алатын болып; балық, ара және өсімдік өнімдеріне сезімдік, биохимиялық және басқа да зертханалық зерттеу жұмыстарына; өсімдік, балық және аралардың негізгі, елімізде көп тараған ауруларын балауға;
3.5 Пәннің пререквизиттері:
3.5.1. аналитикалық және физколлоидтық химия
3.5.2. биологиялық физика3.5.3. микробиология және вирусология
3.5.4. фармакология, токсикология және токсикологиялық сараптама
3.5.5. көлік және шекарадағы ветеринарлық санитарлық бақылау
3.5.6. санитарлық микробиология
3.6 Пәннің постреквизиты:
3.6.1. ветеринарлық санитарлық эпизотология
3.6.2. ветеринарлық істі ұйымдастыру
3.6.3. санитарлық паразитология
3.6.4. тамақ және өңдеу кәсіпорындарындағы ввс
3.6.5. радиациялық зақымданудағы ввс
3.7. Оқу жұмыс жоспарынан көшірме (кесте 1)
Кесте 1
Курс
Семестр
Кредит
саны
Дәріс
(сағ)
Зертхана-лық
(сағ)
Прак-тикал-ық (сағ)
ОСӨЖ (сағ)
СӨЖ
(сағ)
Барлы-ғы (сағ)
Қоры-тынды бақы-лау түрі
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
5
10
3
15
15
15
45
45
135
Емти-хан

4. ОҚУ ПӘННІҢ ҚҰРАМЫ(модульдер)
Кесте 2
Тақырыптардың аты және олардың құрамы
Сағат саны
1
2
Дәріс сабақтар
Модуль 1. Балық шаруашылық өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.
1.Балық шаруашылығы. Қазақстанда ауланатын балық түрлері.
Кәсіби түрде ауланатын балықтардың жіктелуі. Балық анатомиясы. Балық етінің морфологиясы мен химиясы, биологиялық және тағамдық құндылығы.

1
2.Балықты консервілеу және егізгі өндеу технологиясы.
Балық өндеудің технологиялық негіздері мен тәсілдері-тұздау,қақтау,кептірі, ыстау және консервациялау әдістері.
1
3.Балық және балық өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.
1
4.Инфекциялық ауруларға байланысты балықтарды ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарлық бағасы.
Балықтың вирустық аурулары ( албырттардың герпесвирустық ауруы, балықтардың бранхионкерозы және т.б). Балықтың бактериалдық аурулары (тұқылардың аэромонозы, алабырттардың псевдомонозы мен коринобактериозы,аэромонозы және т.б). Зең аурулары (бранхиомикоз, сапроленгниоз, Штафф ауруы, ихтиоспоридиоз және т.б.) осы ауруларға байланысты балықты ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарлық бағалау.
1
5.Антропозоонозды ауруларға байланысты балық және балық өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарлық бағасы.
Антропозонозды аурулар (дифиллоботриоз, описторхоз, анизакидоздар, клонорхоз, метогонимоз және т.б.). осы ауруларға байланысты балықтарды ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарлық бағалау.
1
6.Антропозоонозды емес аурулар (хилоденеллез, ихтиофтириоз, костиоз, октомитоз, сангвиниколез, лигулез, диаграммоз және т.б.) осы ауруларға байланысты балықтарды ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарлық бағалау.
1
7.Жұқпалы емес аурулар мен улануларға байланысты балықтарды ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарлық бағалау.
Балықтардың әр түрлі пестицидтермен, өндіріс қалдықтарымен, ауыр металдардың жоғарғы концентрацияларымен, т,б. химиялық заттармен улануы.Осы улануларға байланысты балық өнімдерін ветсансараптау және санитарлық бағалау.
1
Модуль 2. Ара шаруашылығының өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.
8.Ара шаруашылығының маңыздылығы, экономикалық тиімділігі.
1
9.Ара шаруашылығы өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау және санитариялық бағалау.
Бал сынамасын алу әдістері және органолептикалық көрсеткіштерін анықтау
1
10.Балдың жалған-жасандылық түрлері және оларды анықтау әдістері.

1
11.Физикалық-химиялық көрсеткіштері бойынша балдың табиғилығын анықтау.
1
12.Инфекциялық ауруларға байланысты ара өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.
(Американдық және еуропалық шіріктер, қапшықты тұқым, перицистоз, аспергиллез,меланоз, паратиф және т.б.) осы ауруларға байланысты ара өнімдерін ветеринариялық-санитариялық сараптау және санитариялық бағалау.
1
13.Инвазиялық ауруларға байланысты ара өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.
Бал араларының (акарапидозы, амебиазы, браулезі, мелеозы, физоцефалезы және т.б.) инвазиялық аурулары, осы ауруларға ара ара өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау және санитариялық бағалау.
1
14.Жұқпал емес ауруларға ауруларға байланысты ара өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.
Токсикоздар, ашығу, бал ара ұрылығы, құрғақ себінді, ұсінген тұқым т.б. аурулары, осы ауруларға ара ара өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарлық бағалау.
1
15.Омарталарды ветеринарлық санитарлық бақылау.
Олардың өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарлық бағалау.
1
Барлығы
15
Тақырыптардың аты және олардың құрамы
Сағат саны
1
2
Зертханалық сабақтар
Модуль 1. Балық шаруашылық өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау
1-2.Балықтың жас екендігін (балаусалығын) анықтау үшін сынама алу және органолептикалық зерттеу.
Балықты органолептикалық зерттеудің әдістемесін оқу. Балықты бөлшектеудің (мүшелеудің) сапасын және тәсілдерін меңгеру. Көрсетілген әдістемелерді меңгеру және бекіту. Балықтың қоңдылығын анықтау; балықтың сыртқы түрін зерттеу; құрсағы қампиған ба, әлде керісінше ма соны ескеру; балық етінің консистенциясын анықтау; бұлшық ет ұлпасының иісін анықтау; балықты сойып ішкі мүшелерін зерттеу.
2
3-4.Балықтың балаусалығын (жастығын) зертханалық зерттеу.
Көрсетілген зертханалық зерттеу әдістемесін меңгеру. Балыққа бактериоскопия жүргізу, рН-пен анықтау, күкірт сутегінің бар жоғын анықтау, аммиакқа реакция қою (эбер бойынша) редуктазалық сынама және желбезек сүзіндісіне пероксидаза реакциясын қою.
2
5-6.Балықты гельминттермен (құрттар) және олардың балаң құрттарымен зақымдалуын тексеру.
Гельминтологиялық зерттеуге сынама алуды меңгеру. Балықты адамға қауіпті описторхозға, дифллоботриозға және метаганимоздың балаңқұрттарын анықтауға тексеру әдістерін меңгеру.
2
7.Балықты санитарлық бағалау бойынша қорытынды сабақ.
Рубеждік бақылау.

1
Модуль 2. Ара шаруашылығының өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.
8.Балдың түрлері және сипаттамасы. Бал сынамасын алу әдісі және оны зерттеуге дайындау.
Монофлорлы және полифлорлы бал. Тас балы. Улы бал. Аралас бал. Центробежді, пресстелген бал. Кәрез балы. Қант балы. Жеміс жидек шіре балы. Дәруменді және емді бал. Жасанды бал. Бал сынамасын алу ережелерімен танысу және оны зерттеуге дайындау.
1
9.Балдың органолептикалық көрсеткіштерін анықтау.
Балдың органолептикалық көрсеткіштерін анықтау әдісін меңгеру. Балдың орташа сынамасына анализ жасау.
1
10. Балдың физико-химиялық көрсеткіштері.
Балдың физико-химиялық көрсеткіштерін зертеу әдістемесін меңгеру. Балдың жұмысты ертіндісін дайындау тәсілі. Балдың су мөлшерін анықтау. Сахарозоны анықтау әдісінің мағынасын анықтау. Балдағы жалпы қышқылдығын анықтау.
1
11. Балдың диастазалық белсенділігін анықтау.
Диастаздың белсенділікті анықтау әдісінің мағынасын айқындау. Диастаздық сан түсінігін білу. Балдың жұмысының ертіндісін өздігінен дайындау. Балдағы диастаздық санды анықтау.
1
12. Балды фальсификациялау тәсілдері және жолдары.
Оларды анықтаудың әдістемесін білу.Балдың фальсификациясының түрлері. Фальсификацияны алмастыру. Балдың фальсификациясын зертханалық зерттеу. Жасанды инвертелген қанты (оксиметилфуррфуролға реакция), қантты шырынмен балдың фальсификациясын анықтау әдістемесін меңгеру.
1
13. Балдың табиғилығын анықтау әдісі.
Балдағы ұн, крахмал және латин қоспаларын анықтау әдісін меңгеру. Қанттың және крахмалдың қоспаларына қойылатын сапалық реакциялардың мәні. Берілген әдістемелерді меңгеру.
1
14. Шіре балын ажырату әдістері.
Шіре балы түсінігін білу. Шіре балының органолептикалық көрсеткіштерін оқып білу. Шіре балын гүл балынан ажырату: спиртті, әкті реакциялар және сірке қышқылды қорғасын реакциясын қою.
1
15.Балды санитарлық бағалау бойынша қорытынды сабақ.
Рубеждік бақылау.

1
Барлығы
15

5. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТЫ ОРЫНДАУҒА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ
5.1.Улы балықтар - тұрақты және уақытша улы балықтар және улы балық өнiмдері.
5.2.Тiрi балықты тасымалдау, балық өнімдерін өңдеу және өндіру технологиясының негiзi.
5.3. Балық ауруларындағы ветеринарлық санитарлық сараптама және санитарлық баға.
5.4. Әр түрлi уланулардағы балықтың ветеринарлық санитарлық сараптамасы және санитарлық бағасы.
5.5.Радиациялық зақымданудағы балық және балық өнімдерінің ветеринариялық санитарлық сараптамасы және санитарлық бағасы.
5.6.Балды өңдеу, буып - түйу, маркерлеу және сақтауы.
5.7. Аралардың әр түрлi ауруларында ара шаруашылығының өнімдерінің ветеринариялық санитариық. сараптамасы және санитарлық бағасы.
5.8. Радиациялық зақымданудағы ара және ара өнімдерінің ветеринарлық санитарлық сараптамасы және санитарлық бағасы.

6.ПӘН БОЙЫНША ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
Пән бойынша оқу әдістемелік каратсы
Кесте 3
Тақырытар
Плакаттарзертханалық стенд
Өзіндік дайындалуға арналған сұрақтар
Бақылау түрі
Дәріс сабақ
Зертханалық сабақ

1
2
3
4
5
1.Балық шаруашылығы. Қазақстанда ауланатын балық түрлері.
1-2. Балықтың жас екендігін (балаусалығын) анықтау үшін сынама алу және органолептикалық зерттеу.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1. Тіршілік түріне байланысты кәсіби ауланатын балықтар қандай топтарға бөлінеді?
2. Кәсіби ауланатын балықтың басты тұқымдастықтарын атаңыз.
3. Балық етінің тағамдық құндылығы немен анықталады?
4.Балық етінің биологиялық құндылығы немен анықталады?
5.Органолептикалық және лабораториялық зерттеу үшін балық сынамасын қалай аламыз?
6. Санитарлық сапасы әртүрлі балықтардың органолептикалық көрсеткіштерін атаңыз.
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
2.Балықты консервілеу және егізгі өндеу технологиясы.
3-4. Балықтың балаусалығын(жастығын) зертханалық зерттеу.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1. Балықты сараптау және санитарлық баға беру үшін қандай зерттеу әдістері қолданылады?
2. Балаусалығы әртүрлі дәрежедегі былықтардың рН көрсеткіші қандай?
3. Балықтың бактериологиялық сараптамасын жүргізу тәртібі және оның маңыздылығы?
4. Пероксидаза реакциясы және редуктаза сынамасының мәні неде?
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
3.Балық және балық өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.
5-6. Балықты гельминттермен (құрттар) және олардың балаң құрттарымен зақымдалуын тексеру.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Гельминтологиялық зерттеу үшін сынама қалай алынады?
2.Балық ауруларын лабораториялық диагностикалық зерттеу әдістерін айтыныз.
3. Балықты анизакидоз ауруында қандай температурада залалсыздандырады?
4.Адамдарға балық описторхозының жұғу жолдарын атаңыз.
5.Метагонимозбен ауратын балықтарды санитарлық өңдеудің әдістерін атаңыз.
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
4.Инфекциялық ауруларға байланысты балықтарды ветеринарлық санитарлық сараптау және санитариялық бағасы.
7.Балықты санитарлық бағалау бойынша қорытынды сабақ.
Рубеждік бақылау.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Балық аулау тоғандарында қандай профилактикалық іс-шаралар жүргізіледі?
2.Вирустық аурулардағы балықтың санитарлық бағасы.
3. Бактериялық аурулардағы балықтың санитарлық бағасы.
4. Саңырауқұлақ аурулардағы балықтың санитарлық бағасы.
Бірінші рубеждік бақылауға арналған сұрақтар.
1.Зертханалық зерттеу үшін балық сынамасын алу.
2.Балықты мүшелеудің әдістері мен сапасы.
3.Тірі балықтың органолептикалық көрсеткіштері және санитарлық бағасы.
4.Тоңазытылған, мұздатылған, тұздалған, кептірілген, суық және ыстық қақталған және консервіленген балықтың органолептикалық көрсеткіштері.
5.Балық етінің ылғалдылығын анықтау әдістемесі.
6.Уылдырықтың органолептикалық көрсеткіштері
7.Гельминтологиялық зерттеу үшін сынама алу.
8.Балықты описторзоз балаңқұрттарын анықтауға арналған зерттеу әдістемесі.
9.Метаганимоз және анизакидоза балаңқұрттарын анықтау әдістері.
10. Тұщы су балықтарының плероцеркоидпен зақымдалуын зерттеу әдістемесі.
11.Балықтың люминесценттік-спектрлік сараптамасы.
12.Балық зиянкестерінің жалпы мінездемесі және зақымданған балықтың санитарлық бағасы.
13.Улы балықтардың жалпы мінездемесі.
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
5.Антропозоонозды ауруларға байланысты балық және балық өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау және санитариялық бағасы.
8.Балдың түрлері және сипаттамасы. Бал сынамасын алу әдісі және оны зерттеуге дайындау.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Дифиллоботриозбен ауратын балықтарды тоңазыту арқылы залалсыздандыру әдістерін атаңыз.
2.Описторхозбен ауратын балықтарды залалсыздандыру әдістерін атаңыз
3.Монофлорлы және полифлорлы балдар?
4.Тасты бал?
5.Улы бал?
6.Аралас бал?
7.Цнтробежді, прлесстелеген бал?
8.Кәрезді бал?
9.Қантты бал?
10.Дәруменді және емді бал?
11.Жасанды бал?
12.Зерттеу үшін бал сынамасын алу және дайындау тәртібін айтыныз.
13.Зерттеу үшін бал сынамасын қалай алады?
14.Балдың орташа сынмасы дегеніміз не?
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
6.Антропозоонозды емес ауруларға байланысты балықтарды ветеринарлық санитарлық сараптау және санитариялық бағалау.
9.Балдың органолептикалық көрсеткіштерін анықтау.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Балықтың хилодинеллез, ихтиофтириоз, сангвиниколезжәне лигулез ауруларындағы всс және санитарлық бағасы.
2.Қандай органолептикалық көрсеткіштер арқылы балдың сапасын анықтайды?
3.Балдың жетілгендігі дегеніміз не?
4.Балдың ащу белгілерін қай әдіспен анықтайды?
5.Балдың ащуына тән белгілерді атаңыз.
6.Балдың тығыздылығы неге байланысты болады және қандай көрсеткіштер арқылы оны анықтайды?
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
7.Жұқпалы емес аурулар мен улануларға байланысты балықтарды ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарялық бағалау.
10. Балдың физико-химиялық көрсеткіштері.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Балықтардың механикалық зақымдалудағы және дұрыс немесе толық азықтанбауна байланысты болатын ауруларды всс және санитарлық бағалау.
2.Салдану кезіндегі(замор) балықтың санитарлық бағасы.
3.Жұқпалы емес бранхионекроз ауруындағы санитарлық баға.
4. Қандай әдіспен балдың ылғалдылығын анықтайды?
5.Сапалы балдың құрамындағы ылғалдылық мөлшері қандай?
6. Инверттелген қант дегеніміз не?
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
8.Ара шаруашылығының маңызы, экономикалық тиімділігі.
11.Балдың диастазалық белсенділігін анықтау.
Диастаздың
Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Ара шаруашылығының қандай өнімдерін білесіздер?
2.Ара балы, химиялық құрамы, қасиеті және азықтық бағасы.
3.Қандай жағдайда бал сараптамаға қабылданады?
4.Гүл (шырынды) балының химиялық құрамы.
5.Гүл балынның құрамында сахарозаның мөлшері қанша болу керек?
6.Диастаза дегеніміз не?
7.Диастаза саны немен көрсетіледі?
8.Балдың оптикалық және диастаза белсенділігін қалай анықтайды ?
9.Балдың қандай түрлерінде диазтаза белсенділігі жоғары немесе төмен болады және ол неге байланысты болады?
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
9.Ара шаруашылығы өнімдерін ветеринарлықсанитарлық сараптау және санитариялық бағалау.
12.Балды фальсификациялау тәсілдері және жолдары.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Бал фальсификация-сының қандай түрлерін білесіндер?
2.Балды фальсификациялаудың қандай әдістерін білесіндер? 3.Оксиметилфурфурол реакциясын қоюдағы мәні?
4.Жасанды инверттерген қант дегеніміз не?
5.Балдағы оксиметилфурфурол мөлшері.
6.Балда қант құмының қоспасын қандай әдіспен анықтайды?

Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
10.Балдың жалған-жасандылық түрлері және оларды анықтау әдістері.
13.Балдың табиғилы-ғын анықтау әдісі.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Балдың жұмыс ерітіндісін қалай дайындайды?
2.Балдағы ұн, крахмал, желатин қоспаларын қалай анықтауды?
3.Крахмал патока қоспасы анықталған жағдайда қандай рекциялар қойылады?
4.Қант және крахмал патока қоспасына қойылатын нақты реакцияның мәні неде?
5.Декстриндер дегеніміз не?

Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
11. Физикалық-химиялық көрсеткіштері бойынша балдың табиғилығын анықтау.
14.Шіре балын ажырату әдістері.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Шіре дегеніміз не?
2.Бал шығы дегеніміз не?
3.Шіре балының химиялық құрамын айтыныз?
4.Шіре балын гүл балынан қалай ажыратады?
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
12.Инфекциялық ауруларға байланысты ара өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.
15.Балды санитариялық бағалау бойынша қорытынды сабақ.
Рубеждік бақылау.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Әр түрлі инфекциялық ауруладағы балдың санитарлық бағасы.
2.Вирустік, бактериалық және саңырауқұлақтар-зендік жұқпалы аурулары кезіндегі балдың санитарлық бағасы.
Екінші рубеждік бақылау сұрақтары.
1.Азықтық өнім ретінде балдың мінездемесі.
2.Балдың сынамасын алу әдістері.
3.Ара шарушылығының өнімдері.
4.Ара шаруашылығының қысқаша тарихы.
5.Табиғи балдың органолептикалық көрсеткіштері.
6.Балдағы механикалық, шаң-тозаң қоспалары, ащу белгілері.
7.Балдың сапасының физико-химиялық көрсеткіштері.
8.Балға берілетін ветеринарлық анықтамалар және куәліктер.
9. Балдың жұмыс ерітіндісін жасау әдістері.
10. Балдың улылығын анықтау.
11.Оптикалық және диастазалық белсенділікті анықтаудың мәні.
12.Жасанды балдың мінездемесі. Витаминді және емдік бал.
13.Балдың ақуалдары және оны жою әдістері.
14.Балды фальсификациялаудің әдістері мен құралдары.
15.Базарларда сатылатын балға қойылатын ветеринариялық санитарлық талаптар.
16. Балдың микроскопиясы.
17. Балды қант сиропымен фальсификациялау.
18. Қант балын анықтау әдістемесі.
19. Бал құрамындағы ферменттің болуы.
20. Бал фальсификациясын зертханалық тексеру әдістері.
21. Балдың табиғилылығын анықтау.
22. Балдың қызуын анықтау.
23. Гүл және шіре балының базарларда сатуға рұқсат берілетін физико-химиялық көрсеткіштері.
24. Гүл балын шіре балынан дифференциялау.
25. Балда антибиотиқтың болуы.
26. Балды сақтау.
27. Бал шаруашылығында жұмыс істеудегі қауіпсіздік техникасы мен жеке гигиенасы.
28. Балдың пестицидтермен ластануын тексеру.
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
13.Инвазиялық ауруларға байланысты ара өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Нозематоз кезіндегі балдың санитарлық бағасы.
2. Акарапидоз кезіндегі балдың санитарлық бағасы.
3.Варроатоз және браулез кезіндегі балдың санитарлық бағасы.
4.Амебиоз, мелеоз, физоцефалез және сенотаиниоз кезіндегі балдың санитарлық бағасы.

Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
14.Жұқпал емес ауруларға ауруларға байланысты ара өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Қандай аурулар жұқпалы емес ауруларға жатады?
2. Ара токсикозы және суық тиген тұқым-ұрпақ ауруларындағы балға ветеринарлық санитарлық баға беріңіз.
3.Араның ұрлануында қандай ветеринарлық санитарлық іс-шаралары жүргізіледі?
4. Ара токсикозы дегеніміз не?
5. Аралардың ашығуы, суық тиген тұқым ұрпақ және еркектенуі кезінде қандай алдын алу шаралары жүргізіледі?
Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.
15.Омарта-ларды ветеринарлық санитарлық бақылау.

Тақта, мел, плакаттар, методикалық нұсқау, слайдтар,ноутбук.
1.Омарталарда қандай жалпы іс әрекеттер жүргізілуі керек?
2.Араларды омарталарда ұстаудың ветеринарлық санитарлық ережелерін айтыңыз?

Ауызша, жазбаша бақылау жүргізу.

7. ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРДІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ
Кесте 4
Оқу әдістемелік әдебиеттер, оқулықтар аттары.
Саны
Студент саны
Қамтамасыздандыру, %
1
2
3
4
1.Б.С.Сенченко <<Ветсанэкспертиза продуктов животного и растительного происхождения>> Ростов-на-Дону 2001г.
2.Г.И.Касьянов и др. <<Технология переработки рыбы и морепродуктов>> Ростов-на-Дону 2001г.
10

8
100

12,5

8. ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізігі әдебиеттер
8.1.1.Сенченко Б.С. Ветеринарно-санитарная экспертиза сырья животного и растительного происхождения. Ростов - на - Дону. 2001г
8.1.2.Г.И.Касьянов и др. <<Технология переработки рыбы и морепродуктов>> Ростов-на-Дону 2001г

8.2.Қосымша әдебиеттер
8.2.1.В.А.Макаров, В.П.Фролов, Н.Ф. Шуклин Ветеринарно-анитарная экспертиза с основами технологии и стандартизации продуктов животноводства.1991 г.
8.2.2.Макаров В.А. <<Практикум по ветсанэкспертизе>> М.-1987г
8.2.3.В.И.Заикина Экспертиза меда и способы обнаружения его фальсификации 1999г.
8.2.4.Т.А.Тихонов <<Правила ветеринарно-санитарной экспертизы пресноводной рыбы и раков>> М.: Агропромиздат 1989г.
8.2.5.П.В.Микитюка <<Справочник. Ветеринарно-санитарная экспертиза пресноводной рыбы>> М.: Агропромиздат, 1989г.
8.2.6.Ветеринарное законодательство РК Том 1-3.
8.2.7.Т.Тлеугали, С.Кырыкбай. Мал дәрігерлік- санитарлық сараптау және мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы мен стандарттау негіздері. А-1998
8.2.8.П.И. Тименский Приусадебная пасека М.1988г.
8.2.9.А.С.Нуждин, Г.Ф.Таранов, В.И.Полтев <<Учебник пчеловода>> М.:1984г.
8.2.10. Матюхина З.П.и др. <<Товароведение пищевых продуктов>> М.: 2000г.-с.271
8.2.11.В.М.Позняковский, О.А.Рязанова, Т.К.Каленик, В.М.Дацун <<Экспертиза рыбы, рыбопродуктов и нерыбных объектов водного промысла>> Сибирское университетское изд-во Новосибирск-2005г
8.2.12.Г.Ф.Таранов Промышленная технология получения и переработки продуктов пчеловодства. - М.: Агропромиздат, 1987.-319с.

Электронные издания.
8.2.13.Воровков М.Ф., Фролов В.П., Серко С. А. Ветеринарно - санитарная
экспертиза с основами технологии стандартизации продуктов животноводства.
Санкт Петербург-Москва-Краснодар. 2007.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz