УМКД

Структуралық тіл білімі. Тіл біліміне кіріспе

5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>>,5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> (жеделдетілген), 5В012100 <<Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі
қазақ тілі мен әдебиеті>> мамандықтарына арналған <<Жалпы тіл білімі>>

ПӘНІНІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ
2014
1 ӘЗІРЛЕНДІ
Құрастырған __________ <<___>> ______2014 жыл
Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының филология ғылымдарының кандидаты, доцент Э.М. Сәмекбаева
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының отырысы
Хаттама №___ <<___>> ___________2014 жыл

Кафедра меңгерушісі _______________ Мұқанова Қ.Қ.

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросы

Хаттама №___ <<___>> ___________2014 жыл

Төрайымы _________________ Э.М. Сәмекбаева

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде қабылданды және шығаруға ұсыныс жасалды.
Хаттама №___ <<___>> ___________2014 жыл

ОӘК төрайымы _________________Искакова Г.К.

4 <<____>> __________ 2014 ж. шыққан ПОӘК-нің

№ 1БАСЫЛЫМЫ

Мазмұны

1. Қолданыс аясы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ережелер
4. Оқу пәнінің мазмұны (модуль)
5. Студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8. Әдебиеттер

ҚОЛДАНЫС АЯСЫ
<<Жалпы тіл білімі>> пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>>, 5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> (жеделдетілген), 5В012100 <<Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті>> мамандықтарының студенттеріне арналған.
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы <<Жалпы тіл білімі>> пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің бекітілген және қолданысқа енгізілген ҚР МЖМБС 3.08.275-2006 Мемлекеттік білім беру стандарты;
- 5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>>, 5 В 050117 <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> (жеделдетілген), 5В012100 <<Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті>> мамандықтарының типтік оқу жоспары;
- СТУ 042-ГУ-4-2014 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты;
- ДП 042-1.01-2014 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы>> құжаттық іс-жосығы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
Жалпы тіл білімі - тіл ғылымының жалпы тілдік теориясы. Ол - бүкіл тіл туралы ғылымның бағыт - бағдарын белгілейтін компас ғылым.
Бұл пән - студенттерді теориялық лингвистиканың ең негізгі, өзекті мәселелерімен таныстырады. Оларға жалпы тіл білімі ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт-бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты мәселелерінен жүйелі білім береді. Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі төрт бөлімге бөлінеді: лингвистика тарихы, тіл теориясы, лингвистикалық әдістер мен методикалар, тіл білімінің басқа ғылымдармен қарым-қатынасы.
3.2 Пәнді оқыту мақсаты: <<Жалпы тіл білімі>> пәнінің алға қоятын мақсаты - оқушыларды теориялық тіл білімінің ең негізгі, өзекті мәселелерінен хабардар ету. Оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт - бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты - басты проблемалардан оқу бағдарламасы талабына сай жүйелі білім беру. Осындай мақсаттарға сәйкес курс күрделі үш бөлімге бөлінеді: тіл теориясы, тіл ғылымының тарихы, тіл ғылымындағы әдістер мен әдістемелер.Бұл бөлімдердің әрқайсысы өз ішінен бірнеше тарауларға, параграфтарға жіктеледі.
Студенттерге теориялық білім беріп, сол теориялық түсінікті пайдаланып тілдік элементтердің құрылымдық ерекшеліктерін талдаулар жасау арқылы еркін пайымдай алатындай дәрежеде білім беру.
<<Жалпы тіл білімі>> - ғылыми-теориялық білім беруді мақсат ете отырып, оның болашақта зерттелуге тиіс мәселелеріне байланысты студенттерді ғылыми ізденіске баулуды өзінің міндеті деп санайды.

3.3 Пәнді оқыту міндеттері:
- Лингвистикада тіл білімін жеке тіл білімі және жалпы тіл білімі деп екіге бөлінетіндігін түсіндіру;
- Жалпы тіл білімі қарастыратын мәселелерді сөз еткенде, олар жөнінде белгілі тұжырымдар жасағанда жеке тілдерді зерттеу нәтижелері басшылыққа алынатындығын ашып көрсету;
- Тіл мәселелеріне байланысты жазылып сақталған, біздің заманға жеткен деректердің ең көнесі Ежелгі Қытай, Үндістан, Ежелгі Греция елдеріндегі ғылыми мұралардың өзара байланыстарын көрсету;
* Жалпы тіл білімі дүние жүзіндегі тілдердің барлығына немесе басым көпшілігіне тән универсалды мәселелерді қарастыратындығына талдау жасау;
- Грамматикалық форма мен грамматикалық мағынаның ерекшеліктерін айқындау, олардың жасалу жолдары мен тәсілдеріне тоқталу;
- Тілдің өзіндік табиғаты мен мәні, ойлаумен, қоғаммен байланысы, атқаратын қызметі, тілдің құрылымыөзара байланысы, тілдің таңбалық, жүйелік сипаттары, дыбыс тілінің шығуы жайлы толық мағлұмат беру;
- ХІХ ғ. лингвистикасы, ХХ ғ. лингвистикасының қалыптасуы мен дамуы жайлы , тілдің даму заңдылығы туралы жан-жақты түсінік беру.

3.4 Оқыту нәтижелері:

Пәнді оқыту нәтижесінде студент мыналарды білуі керек:
- Қазақ тілінің жалпы тіл білімі ғылымы бойынша теориялық білім алып шығады;
- Алған білімдерін практикада қолдана біледі;
- Тілді талдаудың негізгі әдістерін меңгереді;
- Теориялық талдау жасай алады;
- Жалпы тіл біліміндегі қалыптасқан ұғымдарды, заңдылықтарды, құбылыстарды, әдіс-тәсілдерді меңгереді, түсінеді;
- Өзіндік пікір айта алады;
- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай біледі.
3.5 Курстың пререквизиттері:
3.5.1Тіл біліміне кіріспе
3.5.2 Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы
3.5.3 Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы
3.5.4 Қазақ тілінің морфологиясы
3.6 Курстың постреквизиті:
3.6.1 Әлеуметтік лингвистика
3.6.2 Когнитивтік лингвистика
3.6.3 Этнолингвистика

3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
Кесте
Курс
Семестр
Кредит
ДС (сағ)
СПС (сағ)
Лаб. (сағ)
ОСӨЖ
(сағ)
СӨЖ(сағ
Барл.
(сағ)
Бақылу түрі
3
6
3
30
15
-
-
90
135
Емтихан

4 ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ)
2 Кесте
Тақырыптар атауы және олардың мазмұны
Сағат саны
1
2
Дәріс сабақтары

1 модуль. Жалпы тіл білімінің қалыптасуы.
1. Жалпы тіл білімінің нысаны мен негізгі мәселелері, салалары
1
2. Тілдің өзіндік сипаттары. Тілдің табиғаты мен мәні
1
3.Тіл және ойлау. Тіл және сөйлеу. Тіл және сана
1
4. Тіл және қоғам. Дыбыс тілінің пайда болуы
1
5. Тіл және этникалық бірлік. Тілдердің бөліну, бірігу үдерістері
1
6. Әлемдік тілдер. Сөйлеу тілі мен кітаби тіл. Әдеби тіл.Тілдің диалектілік, әлеуметтік жіктері
1
7. Тіл деңгейлері. Грамматикалық категориялар
1
8. Тілдің даму заңдылықтары. Тілдік өзгерістердің ішкі, сыртқы себептері
1
9. Тілдік одақ. Ностратикалық тілдер
1
10. Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі
1
11. Орта ғасыр тіл білімі. Араб тіл білімі
1
12. Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. Универсал грамматика
1
13. XIX ғасыр тіл білімі. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі
1
14. Тіл философиясы. В.Фон Гумбольдттың тіл философиясы жайлы көзқарастары.Типологиялық зерттеу
1
15. XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. (Логикалық бағыт, Психологиялық бағыт)
1
16. XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер
( Натуралистік немесе биологиялық бағыт. Жас грамматикалық бағыт Мәскеу лингвистикалық мектебі. Қазан лингвистикалық мектебі)
1
17. Ф.де Соссюрдің лингвистикалық көзқарастары
1
18. XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. Сөздер мен заттар Эстетизм. Неолингвизм. Социологиялық мектеп
1
19. XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. Структуралық тіл білімі
1
20. Дескриптік мектептің қалыптасуы. Металингвистиканың зерттеу нысаны
1
21. В.Фон Гумбольдттың лингвистикалық көзқарастары
1
22. Кеңестік тіл білімі
1
23. Түркі тілдері туралы ғылым Тіл теориясы. Жалпы тіл білімінің қазіргі жағдайы
1
24. Тіл білімінің әдістері және олардың түрлері. Тіл біліміндегі талдау тәсілдері
1
25. Тіл мен ойлау. Психолингвистика
1
26. Тіл мен мәдениет. Этнолингвистика
1
27. Тіл және қоғам. Социолингвистика. Тілдердің дамуы
1
28. Тіл және таным. Когнитивтік лингвистика
1
29. Қолданбалы лингвистика
1
30. Тіл теориясы. Жалпы тіл білімінің қазіргі жағдайы
1

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

5.1 Тіл мен ойлау
5.2 Тіл мен сөйлеу
5.3 Тіл және этникалық бірлік
5.4 Ежелгі дәуір тіл білімі
5.5 Орта ғасыр тіл білімі
5.6 XIX ғасыр тіл білімі
5.7 XIX ғасыр тіл білімі

6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3-Кесте
Тақырып
Көрнекі құралдар, ОТҚ, плакаттар стендтер
Өз бетімен дайындалу сұрақтары
Бақылау түрі
Дәріс сабағы
Семинар сабағы

1
2
4
5
6
Жалпы тіл білімінің нысаны мен негізгі мәселелері, салалары. Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы.

Жалпы тіл білімінің зерттеу нысаны негізгі мәселелері, салалары. Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы
Дәріс тезисі, сызба нұсқа слайдтар
Жалпы тіл білімінің негізгі мәселелерін зерттеу.

Баяндама жасау
Тілдің өзіндік сипаттары Тілдің табиғаты мен мәні

Тілдің табиғаты мен мәні. Тіл және қоғам. Тіл және этникалық бірлік. Әлеуметтік тіл білімі, оның қарастыратыны
Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде
Тілдің табиғатына
сипаттама беру
Конспект жасау
Тіл және ойлау. Тіл және сөйлеу. Тіл және сана

Тіл және ойлау. Тіл және сөйлеу. Тіл және сана
Дәріс тезисі, слайд
Тіл және ойлау қабілетіне
шолу жасау
Конспект жасау
Тіл және қоғам. Дыбыс тілінің пайда болуы

Тілдің жүйелік, құрылымдық және таңбалық сипаттары
Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде

Тіл және қоғамның өзара байланысына талдау жасау
Конспект жасау
Тіл және этникалық бірлік. Тілдердің бөліну, бірігу үдерістері

Тіл және этникалық бірлік. Тілдердің бөліну, бірігу үдерістері

Дәріс тезисі кесте слайд түрінде
Тіл және этникалық бірлік Тілдердің бөліну, бірігу үдерістері
Ауызша баяндау
Сөйлеу тілі мен кітаби тіл. Әдеби тіл. Тілдің диалектілік, әлеуметтік жіктері.

Сөйлеу тілі мен кітаби тіл. Әдеби тіл. Тілдің диалектілік, әлеуметтік жіктері.

Дәріс тезисі кесте слайд
Сөйлеу тілі мен кітаби тіл жайына тоқтау
Конспект жасау
Тіл деңгейлері Грамматикалық категориялар

Тіл деңгейлері туралы жалпы түсінік.
Дәріс тезисі кесте слайд
Тіл деңгейлеріне шолу жасау
Ауызша баяндау
Тілдің даму заңдылықтары. Тілдік өзгерістердің ішкі, сыртқы себептері

Тілдің даму заңдылықтары.
Тілдік одақтар
Дәріс тезисі
Тілдің даму заңдылықтарына зерттеулер жүргізу
Конспект жасау
Тілдік одақ. Ностратикалық тілдер

Тілдік одақ. Ностратикалық тілдер

Дәріс тезисі кесте слайд
Тілдік одақ Ностратикалық тілдер жайын зертеу

Конспект жасау
Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі

Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі
Дәріс тезисі
Тіл білімі тарихы Ежелгі дәуір тіл білімін зертеу
Конспект жасау
Орта ғасыр тіл білімі Араб тіл білімі

Орта ғасыр тіл білімі. Араб тіл білімі
Дәріс тезисі сызбалар
Орта ғасыр тіл білімі. Араб тіл біліміне шолу жасау
Жазбаша
орындау

Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі
Универсал грамматика

Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі. Универсал грамматика
Дәріс тезисі
Қайта өркендеу дәуіріндегі тіл білімі Универсал грамматикасын зерттеу
Конспект жасау
XIX ғасыр тіл білімі Салыстырмалы-тарихи тіл білімі

ХІХ ғасыр тіл білімі
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
XIX ғасыр тіл білімі Салыстырмалы-тарихи тіл біліміне шолу жасау
Жазбаша
орындау

Тіл философиясы Типологиялық зерттеу

Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
Тіл философиясы Типологиялық зерттеу

Конспект жасау
XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен. (Логикалық бағыт. Психологиялық бағыт).

XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен. (Логикалық бағыт. Психологиялық бағыт).

Дәріс тезисі
XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттарға шолу жасау
Жазбаша
орындау

XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер.
(Натуралистік немесе биологиялық бағыт. Жас грамматикалық бағыт. Мәскеу лингвистикалық мектебі. Қазан лингвистикалық мектебі).

XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер.

Дәріс тезисі
XIX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. (Логикалық бағыт. Психологиялық бағыт)
Жазбаша
орындау

Ф.де Соссюрдің лингвистикалық көзқарастары

ХІХ ғасыр тіл білімінде қалыптасқан тіл білімі мектептері мен ағымдары. Ф.де Соссюрдің лингвистикалық көзқарастары
Дәріс тезисі
Ф.де Соссюрдің лингвистикалық көзқарастарын зерттеу

Конспект жасау
XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. Сөздер мен заттар. Эстетизм. Неолингвизм. Социологиялық мектеп.

XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер. Сөздер мен заттар. Эстетизм
Дәріс тезисі
XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер жайын қарастыру
Конспект жасау
XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер.Структуралық тіл білімі
XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептер.Структуралық тіл білімі
Дәріс тезисі
XX ғасыр тіл біліміндегі бағыттар мен мектептерді зерттеу

Жазбаша
орындау

Дескриптік мектептің қалыптасуы Металингвистиканың зерттеу нысаны.

Дескриптік мектептің қалыптасуы. Металингвистиканың зерттеу нысаны.

Дәріс тезисі
Дескриптік мектептің қалыптасуы Металингвистиканың зерттеу нысаны
Конспект
Жасау
В.Фон Гумбольдттың лингвистикалық көзқарастары

В.Фон Гумбольдттың лингвистикалық көзқарастары

Дәріс тезисі
В.Фон Гумбольдттың лингвистикалық көзқарастарына шолу жасау
Конспект
Жасау
Кеңестік тіл білімі

Кеңестік тіл білімі.Тіл теориясы.
Дәріс тезисі слайд түрінде
Кеңестік тіл біліміне зерттеулер жүргізу

Конспект
Түркі тілдері туралы ғылым

Түркі тілдері туралы ғылым

Дәріс тезисі слайд түрінде
Түркі тілдері туралы ғылымдарға шолу
Конспект
жасау
Тіл білімінің әдістері және олардың түрлері. Тіл біліміндегі талдау тәсілдері
Тіл білімінің әдістері және олардың түрлері. Тіл біліміндегі талдау тәсілдері
Дәріс тезисі слайд түрінде
Тіл білімінің әдістері және олардың түрлерін зерттеудің тәсілдері
Жазбаша
орындау

Тіл мен ойлау. Психолингвистика

Дәріс тезисі слайд түрінде
Тіл мен ойлау
Ауызша баяндау
Тіл мен мәдениет. Этнолингвистика
Тіл мен мәдениет Этнолингвистика
Дәріс тезисі
Тіл мен мәдениет
Конспект
жасау
Ауызша баяндау
Тіл және қоғам. Әлеуметтік лингвистика. Тілдердің дамуы

Тіл және қоғам. Әлеуметтік лингвистика. Тілдердің дамуы

Дәріс тезисі
Тіл және қоғам
Конспект
жасау
Ауызша баяндау
Тіл және таным. Когнитивтік лингвистика

Тіл және таным. Когнитивтік лингвистика
Дәріс тезисі слайд
Тіл және таным
Конспект
жасау

Қолданбалы лингвистика

Дәріс тезисі
Қолданбалы лингвистикаға шолу жүргізу
Ауызша баяндау
Тіл теориясы. Жалпы тіл білімінің қазіргі жағдайы

Тіл теориясы. Жалпы тіл білімінің қазіргі жағдайы

Дәріс тезисі
Тіл теориясының әдістері және олардың түрлері.
Конспект
жасау

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
4-Кесте
Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы
Саны
Студенттердің саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
2
3
4
1.Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі Алматы, 2001
7
11
60 %
2.В.И.Кодухов. Общее языкознание. М., 1974
7
11
60 %
3.Қордабаев Т.Р. Жалпы тіл білімі. А., 1975 және 1981, 1999
7
11
60%
4.Қалиев Б. Жалпы тіл білімі. А., 2000
7
11
60%
5.Мұсабекова Ф.М. Лингвистикалық ілімдердің тарихын оқыту. А. 1985
7
11
60%
6. М.Березин. <<История лингвистических учении>> М.,1975
7
11
60%
7. М.Березин.,Б.Н.Головин. <<Общее языкознание>> М.,1979
7
11
60%
8. В.И.Кодухов.Общее языкознание. М.,1974
7
11
60%
10.Амирова,Б.А.Ольховиков.,Ю.В.Рождественский. Очерки по истории лингвистики.М.,1975
7
11
60%
11. М.Березин. История лингвистических учении., М.,1975
7
11
60%

* ӘДЕБИЕТТЕР

8.1 Негізгі әдебиеттер
8.1.1 Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі Алматы, 2001
8.1.2 Қордабаев Т.Р. Жалпы тіл білімі. А., 1975 және 1981, 1999
8.1.3 Қалиев Б. Жалпы тіл білімі. А., 2000
8.1.4 Мұсабекова Ф.М. Лингвистикалық ілімдердің тарихын оқыту.А.1985

8.2 Қосымша әдебиеттер
8.2.1 М.Березин. <<История лингвистических учении>> М.,1975
8.2.2 М.Березин.,Б.Н.Головин. <<Общее языкознание>> М.,1979
8.2.3 В.И.Кодухов.Общее языкознание. М.,1974
8. 2.4 М.Березин. История лингвистических учении., М.,1975
8.2.5 Амирова,Б.А.Ольховиков.,Ю.В.Рождественский. Очерки по истории лингвистики.М.,1975

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz