УМКД

Мониторинг туралытүсінік

ҚАЗАҚСТАН ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРІГІСЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМЖ құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-25.1.21/01 -2013
ПОӘК
<<Қоршаған орта мониторингісі>>пәнініңбағдарламасы
№1 басылым

<<18>> 09 2013 ж.

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

<<Қоршаған орта мониторингісі>> пәнінен
5В060800 <<Экология>> мамандығына

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН
БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2013

Алғы сөз

1. ӘЗІРЛЕГЕН
<<Экология және қоршаған ортаны қорғау>> кафедрасының доцент м.а м.ғ.к. Жұмабеков С.Ж. <<30>> 08 2013ж

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің <<Экология және қоршаған ортаны қорғау>> кафедрасының отырысында
Хаттама №1 << 04 >> 09 2013 ж.,
Кафедра меңгерушісі доцент м.а. Кабышева Ж.К.

2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама №1 << 09>> 09 2013 ж.,

АФ ОӘБ төрағасы _________ доцент м.а. Тлеубаева А.В.

3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға ұсынады
Хаттама №1 << 18>> 09 2013ж.,
Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу-әдістемелік жұмысы бойынша
проректор профессор Искакова Г.К.

4 БІРІНШІ РЕТ

Мазмұны

* Қолданылусаласы
* Нормативтіксілтемелер
* Жалпыереже
* Оқутышыныңжұмысоқубағдарламасыныңмазмұны.
5. Студенттердіңөзіндікжұмыстарыныңтақырыптары.
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы.
8. Әдебиеттер.

* ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

<<Қоршаған орта мониторингісі>> пәнініңоқу-әдістемеліккешені <<Экология>> мамандығыстуденттерінеарналған. Олстуденттердікурстыңмазмұны, өзектілігі мен маңыздылығы, саясаттылығыментаныстырады. Осы курстыоқудастуденттерәдебиеттерменжұмысістеуді, әдебиеттердііздестіружолдарыменжәнехимиялық және биологиялық қауіпсіздік негізіәдістеріментанысады. Пәндіоқытудаоқу-әдістемеліккешеннегізгіқұралболыптабылады.

* НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

<<Қоршаған орта мониторингісі>> пәнініңоқу-әдістемеліккешенікелесіқұжаттардыңұсынымдарыменталаптарынасәйкесберілген, пәнбойыншаоқупроцесінұйымдастырутәртібінбелгілейдіжәнежасайды.
-Типтік багдарлама - ГОСО РК 3.08.357-2006
-5В050608 <<Экология>> мамандығына ГОСО РК 3.08.357-2006 жылғы жалпы білім беру мемлекеттік стандарты бойынша дайындалған.
- Сту 042-РГКП - СГУ -8 2013 Университет стандарты <<Пәнніоқуәдістемеліккешенінәзірлеужәнересімдеудіңжалпыталаптары>>
- ДП 042-14-6-02.1.20.17-2013 Құжат <<Пәннің оқу әдістемелік кешенінің құрылымы мен мазмұны>>

* ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ

+ 3.1 Пәндердің мазмұнының қысқаша сипаты.
<<Қоршаған орта мониторингісі>> пәні 050608 <<Экология>>мамандығыбойынша биосфера жәнеоныңжекебөліктерініңантропогендікәсерденболатынөзгерістерінболжау, бағалау мен бақылаудыңкомплекстіжүйесінің негізін, қоршағанортанықорғаусаласыноқытаотырып, жан-жақтыталдауға, адамдар, өсімдік пен жануарлардыңөмірсүріпотырғанортасындағыерекшеліктіашуғаарналған.
Қоршаған орта мониторингісі - қоршағанортадағызаттардыңөсімдік пен жануарларағзасынаәсерін, қауіпсіздікшараларынбақылауға, тексеругежәнеқортындыжасауғабағытталғанғылым.
3.2. Аталғанпәнніңмақсаты экология саласындакәсібишеберліктішыңдап, қоршағанортанықорғау мен еліміздегіэкологиялықдұрысжағдайдықамтамасызету.

3.3. Тапсырмалары:
- қоршағанортадағы антропогендік әсердің орта мен ондағытіршілікиелерінеәсерінашу
- қоршаған орта мониторингісініңнегізгізаңдылықтарыноқыту
- агробиогеоценозерекшелігі мен табиғатпроцесстерінмеңгеру-биологиялықресурстар мен су, құрлық, минеральдықабаттардыңсапасынтөмендетпеушараларынжоспарлау
- қоршаған орта мониторингісініңталаптарынорындау
- қоршаған орта жағдайынабаға беру

3.3. Пәннің пререквизиттері:
<<Қоршаған орта мониторингісі>> пәні 050608 <<Экология>>мамандығы бойынша <<Биогеохимия және экотоксикология>>, <<Экология>>, <<Токсикология>> және басқа да қоршаған ортаны қорғау саласын зерттейтін ғылымдардан бастау алады.

3.4. Пәннің постреквизиттері:
1. <<Биогеохимия және экотоксикология>>
2. <<Химиялық және биологиялық қауіпсіздік>>
3. <<Радиациялық қауіпсіздік>>
4. <<Қоршаған орта мониторингісі>>
5. <<Экологиялық нормалау және сараптама>>

Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
1-кесте
Курс
Семестр
Кредит
ДР
(сағ.)
Зерт.
ӨСӨЖ /СӨЖ
Барлығы
(сағ.)
Қорытындыбақылау
4
7
3
30
15
22,5 / 67,5
130
Емтихан ауызша

* ОҚУТЫШЫНЫҢ ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ.

2-кесте. Пәннің мазмұны. Сабақ түрі бойынша сағаттарды бөлу
р/№
Дәріс сабағы

Сағ.
саны

1 МОДУЛЬ. Мониторинг туралытүсінік

* Мониторинг туралытүсінік2
* Мониторингтің негізгі міндеттері2
* Мониторинг жүйесін топтастыру2
* Мониторинг жүйесінің мәліметтерді ортақтастыру
Сипаттамасына қарай жіктелуі2
* Приоритеттік ластағыш заттарды топтастыру мен олардың
Мөлшерін әртүрлі ортада өлшеу туралы мәліметтер2
* Қоршаған ортаның құрама мониторингісін атқару түрлері. 2
* Қоршаған ортаның жер бетіндегі мониторинг жүйесі2
* Мониторинг зерттеулерінің негізгі бағыты2
2 МОДУЛЬ. Бірлестірілгенэкологиялықжүйе
* Бірлестірілген экологиялық жүйесінің құрылымы. 2
* Бірлестірілген экологиялық мониторингті аймақтың
жүйесіндегі тақырыптың мәліметтері2
* Табиғат ресустарын экономикалық бағалау. 2
* Жер қойнауын қорғау және минералды шикізат қорын
пайдалану. 2
* Экономикалық бағалауда уақыт факторын есептеу. 2
* Қазақстанда жер қорын пайдалану2
* Жерді экономикалық бағалау түрлері (3 түрі). 2

Лабораториялдық абақ

Сағ.
саны

1 МОДУЛЬ. Жер ресурстарын бағалау

1.Жер ресурстарын бағалаудың негізгі принциптері1
* Қоршағанортаны (жерді) бағалауәдістері. 1
* Су қорын пайдаланудыңнегізгібағыттары. 1
* Су қорынбағалау1
* Ренталықбағалаудыңтабиғатресурстарынбасқаәдістерінің
ерекшелігі. 1
* Қазақстанныңбиологиялыққорлары, олардықорғау
Жәнетиімдіпайдалану1
* Әуекеңестігінқорғаумәселелері1
* Ғылыми-техникалық жетістіктер және табиғат пайдалану (зерттеу, бағалау). 1
2 МОДУЛЬ. Табиғатпайдаланудыбасқарунегіздері
* Табиғатпайдаланудыбасқарунегіздері (заңдар,бағыттар) 1
* Қоршағанортаныңтазалық, шаруашылықнормативтері. 1
* Қоршағанортанықорғауға, тиімдіпайдалануға
Ынталындыружолдары. 1
* Табиғатпайдаланутөлемдеріжәнеолардысұрытау1
* Жерқорынпайдаланутөлемдері. 1
* Су қорынпайдаланутөлемдері. 1
* Қоршағанортанықорғаудыңхалықаралықмәселелері.
Табиғатбайлығыныңсарқылуытуралықазіргітеориялар. 1

5. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ.
1. Мониторинг туралытүсінік
Мониторингтіңнегізгіміндеттері
Мониторинг жүйесінтоптастыру
* Мониторинг жүйесініңмәліметтердіортақтастырусипаттамасынақарайжіктелуі
Приоритеттікластағышзаттардытоптастыру мен олардың
мөлшерінәртүрліортадаөлшеутуралымәліметтер
Қоршағанортаныңқұрамамониторингісінатқарутүрлері.
* Қоршағанортаныңжербетіндегімониторинг жүйесі
Мониторинг зерттеулерініңнегізгібағыты
Бірлестірілгенэкологиялықжүйесініңқұрылымы.
* Бірлестірілгенэкологиялықмониторингтіңаймақтыңжүйесіндегітақырыптыңмәліметтері
Табиғатресустарынэкономикалықбағалау.
* Жерқойнауынқорғаужәнеминералдышикізатқорын
пайдалану.
Экономикалықбағалаудауақытфакторынесептеу.
Қазақстандажерқорынпайдалану
* Жердіэкономикалықбағалаутүрлері (3 түрі).
Жерресурстарынбағалаудыңнегізгіпринциптері
* Қоршағанортаны (жерді) бағалауәдістері.
Су қорынжәнепайдаланудыңнегізгібағыттары.
Су қорынбағалау
* Ренталықбағалаудың /табиғатресурстарын/ басқаәдістерденерекшелігі.
9.зақстанныңбиологиялыққорлары, олардықорғаужәне
тиімдіпайдалану
10. еңестігінқорғаумәселелері
11.Ғми-техникалықжетістіктеріжәнетабиғат
пайдалану (зерттеу, бағалау).

6 ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТА
Кесте 3
Тақырып
Сабаққа керекті құрал жабдық
СӨЖ сұрақтары
Бакылау түрлері
Дәріс
Зертханалық

1
2
3
4
5
1 МОДУЛЬ. Мониторинг туралытүсінік
1. Дәріс.
<<Кіріспе. Мониторинг туралытүсінік
1 зерт.сабақ.
Жер ресурстарын бағалаудың негізгі принциптері
Бор, тақта, компьют, слайд.
Мониторингтің
Негізгі
міндеттері

Ауысша сұрау,
2.Дәріс. Мониторингтің негізгі міндеттері
2 зерт.сабақ.
Қоршаған
ортаны (жерді) бағалау
әдістері
Бор, тақта, компьют, слайд.
Мониторинг жүйесініңмәліметтердіортақтастыру
Ауысша сұрау,
3. Дәріс. Мониторинг жүйесін топтастыру.
3 зерт.сабақ.
Су қорын жән айдаланудың
Негізгі
бағыттары
Бор, тақта
Қоршаған
Ортаның
Жер
бетіндегі
мониторинг жүйесі

Ауысша сұрау, тест жазу
4. Дәріс. Мониторинг жүйесінің мәліметтерді ортақтастыру
Сипаттамасына қарай жіктелуі
4 зерт.сабақ.
Су қорын
бағалау
Бор, тақта, компьют, слайд.
Табиғат
Ресустарынэкономикалық
бағалау
Ауысша сұрау,
5.Дәріс. Приоритеттік ластағыш заттарды топтастыру мен олардың мөлшерін әртүрлі ортада өлшеу туралы мәліметтер

5 зерт.сабақ. Ренталық
Бағалаудың
Табиғат
Ресурстарын
басқаәдістерінің
ерекшелігі
Бор, тақта
Қазақстанда
Жер
Қорын
пайдалану

Ауысша сұрау,
6. Дәріс. Қоршаған ортаның құрама мониторингісін атқару түрлері
6 зерт.сабақ. Қазақстанның
Биологиялық
қорлары, олардықорғау
Жәнетиімді
пайдалану
Бор, тақта, компьют, слайд.
Жерді
экономикалық
Бағалау
түрлері (3 түрі)
тест жазу
7. Дәріс. Қоршаған ортаның жер бетіндегі мониторинг жүйесі
7 зерт.сабақ. Әуекеңестігін
Қорғау
мәселелері
компьют, слайд.
Су қорынжәнепайдаланудыңнегізгібағыттары
тест жазу
2 МОДУЛЬ. Мониторинг зерттеулерінің негізгі бағыты.
8.Дәріс. Мониторинг зерттеулерінің негізгі бағыты
8 зерт.сабақ.
Ғылыми-техникалық жетістіктер және табиғат пайдалану (зерттеу, бағалау)
Бор, тақта, компьют, слайд.
Қазақстанның
Биологиялық
қорлары
Ауысша сұрау, тест жазу
9.Дәріс. Бірлестірілген экологиялық жүйесінің құрылымы
9 зерт.сабақ.
Табиғат
Пайдалануды
Басқару
негіздері (заңдар,бағыттар)
компьют, слайд.
Су жинау кәсіпорнының жабық жүйелері.
Ауысша сұрау,
10.Дәріс. Бірлестірілген экологиялық мониторингті аймақтың
жүйесіндегі тақырыптың мәліметтері
10 зерт.сабақ.
Қоршаған
Ортаның
тазалық, шаруашылық
нормативтері
компьют, слайд.
* Әуе
Кеңестігін
Қорғау
мәселелері

Ауысша сұрау,
11.Дәріс. Табиғат ресустарын экономикалық бағалау
11зерт.сабақ.
Қоршаған
Ортаны
қорғауға, тиімді
пайдалануға
Ынталындыру
жолдары
Бор, тақта, компьют, слайд.
Ғылыми-
Техникалықжетістіктері
жәнет
абиғат
пайдалану (зерттеу, бағалау).

Ауысша сұрау, тест жазу
12.Дәріс. Жер қойнауын қорғау және минералды шикізат қорын
пайдалану
12 зерт.сабақ. Табиғат
Пайдалану
төлемдері
және
оларды
сұрыптау
Бор, тақта, компьют, слайд.
Автокөлік құралының қалдықтарын пайдаға асыру
Ауысша сұрау, тест жазу
13.Дәріс. Экономикалық бағалауда уақыт факторын есептеу
13 зерт.сабақ.
Жерқорын
Пайдалану
төлемдері
Бор, тақта,
Ауыл шаруашылық қалдықтарын пайдаға асыру
Ауысша сұрау,
14.Дәріс. Қазақстанда жер қорын пайдалану
14 зерт.сабақ.
Су қорын
Пайдалану
төлемдері
Бор, тақта, слайды.
Жеңіл және текстильді өндірістің пайдаға асыру
Ауысша сұрау, тест жазу
15. Жерді экономикалық бағалау түрлері (3 түрі)
15 зерт.сабақ.
Қоршаған
Ортанықорғаудыңхалықаралық
мәселелері.
Табиғат
Байлығының
Сарқылуытуралықазіргі
теориялар
Бор, тақта
Өндіріс және тұтыну
тест жазу

7. ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ.

5-кесте. Оқу - әдістемелікәдебиеттерменқамтамасызетукартасы.
Оқулықтардың, оқу әдістемелік құралдардың атаулары
Дана (саны)
Студенттердің саны
Қамтамасызетілуі%
1
2
3
4
<<Основы защиты окружающей среды>>. Москва-1998г.

Ә. Бейсенова, Ж. Шілдебаев. Экология және табиғатты тиімді пайдалану.Алматы, 2004.

Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология. Алматы. Экономика. 2002ж

Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экологиядан оқу - әдістемелік ұрал. Алматы. Экономика.2002 ж.
14

14
100

100

8. ӘДЕБИЕТТЕР
8.1. Ақбасова А.Ж. Саинова Г.Қ. Экология. Алматы. 2003ж.
8.2. Ә. Бейсенова, Ж. Шілдебаев. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. Алматы, 2004.
8.3. Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология. Алматы. Экономика. 2002.

8.2. Қосымшаәдебиеттер

8.2.1. Ақбасова А.Ж. Саинова Г.?. Экология. Алматы. 2003ж 4.2.1. В.И.Коробкин, Л.В.Передельский <<Экология>> Ростов-на Дону, 2001.
8.2.2. А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . <<Экология>> .М.,2000.
8.2.3. Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997
8.2.4. А.А. Горелов. Экология. М., 2000.
8.2.5. Чернова Н.М.,А.М. Былова, Экология М.: <<Просвещение>> 1988.
8.2.6. Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова Т.П., Экономические основы экологии Санкт-Петербург << Специальная литература>> 1997.
8.2.7. Федорова А.И., Никольская А.Н. Практикум по экологии и охране окружающей среды. Москва. 2003.
8.2.8. Хоружая Т.А. Методы оценки экологической опасности. Москва. 1998.
8.2.9. Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. Алма-Ата , 1991.
8.2.10.Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. Учебное пособие . Москва.1998.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz