Файл қосу

Өсімдік шаруашылығы. Ауыл шаруашылық дақылдарының селекциясы және тұқым шаруашылығы



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3деңгейлі  СМК құжаты
                                   ПОӘК
ОӘКҚ 042-14.4.01.20.54/02-2014

                                   ПОӘК
<<Ауыл шаруашылық дақылдарының селекциясы және тұқым шаруашылығы>> пәнінен студентке арналған жұмыс жоспары
                            № ___ басылым
                           <<___>>  ______   20__ж.




ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

   5В080100 <<Агрономия>> мамандығына арналған
                                       
<<АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ДАҚЫЛДАРЫНЫҢ СЕЛЕКЦИЯСЫ ЖӘНЕ ТҰҚЫМ ШАРУАШЫЛЫҒЫ>> ПӘННІҢ СТУДЕНТКЕ АРНАЛҒАНЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ (силлабус)
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       




СЕМЕЙ  - 2014


Алғы сөз

I. Құрастырған 
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің <<Агротехнология және орман ресурстары>> кафедрасының  аға оқытушысы  Байгаринова Роза Магавияновна
<<      >>              20       жыл
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ: 
2.1. <<Агротехнология және орман ресурстары>>  кафедрасының мәжілісінде. 
Хаттама <<       >>                      20       жыл, № __         
Кафедра меңгерушісі ________Сейлгазина С.М. 
2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде 
Хаттама <<   >>                  20       жыл, №___
Төраға ______     Тлеубаева А.В.
3 БЕКІТЕМІН:
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды 
Хаттама <<       >>                   20___жыл, №____
ОӘК төрағасы  __________ Искакова Г.К.

4  БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН










                                МАЗМҰНЫ
                                       


* Жалпы жағдайлар 
* Пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулар
* Курстың форматы мен саясаты
* Баға қою саясаты
* Пәннің мазмұны және сабақтардың түрлері бойынша сағаттар
* СОЖӨЖ және СӨЖ мазмұны
* Пән бойынша оқу процесінің күнтізбелік жоспары
* Әдебиеттер


















* ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР

Жалпы жағдайлар 

  + Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер 

1. Оқытушының аты  - жөні:                  Байгаринова Роза Магавияновна 
                                                                 
2. Кафедра:                                             <<Агротехнология және орман ресурстары>>                               
3. Хабарласу телефоны:                        53-19-70 (институт, жұмыс), 
4. Жұмыс өткізілетін орны:                   № 5 корпус, аудитория № 120
        5. Пәннің аты                                             <<Өсімдік шаруашылығы өнімдерін сақтау                                                және өңдеу технологиясы>>
6. Кредит саны:                                                   3(үш)


1.2. Пәннің қысқаша мазмұны: <<Ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциясы және тұқым шаруашылығы>> пәні 2 семестрде оқытылады, пәннің оқытылатын мерзімі 15 жұма, жалпы көлемі  - 135 сағат, аудиториялық сағат  -  45 сағат. Курс емтиханмен аяқталады.
1.3. Курстың мақсаты: Студенттерге селекция және тұқым шаруашылығы саласы бойынша жеткілікті мөлшерде теориялық және тәжірибелік білім беру.
1.4. Пәнді оқытудың міндеті: 
* студенттерді егістік дақылдардың морфологиялық құрлысымен және биологиялық ерекшеліктерімен таныстыру; 
* ауыл шаруашылық дақылдарының алдыңғы қатарлы өсіру технологияларын оқып үйрету;

1.5. Пәнді оқу барысында студент міндетті түрде білуі керек: 
* селекцияның қазіргі таңда пайдаланылатын әдістерін және олардың биология ғылымында ашылған жаңалықтар негізінде даму жолдарын;
* селекция мен тұқым шаруашылығының негізгі биологиялық тұрақты нысаны сорт туралы түсінік мәліметтерді, оның ауыл шаруашылығындағы өндірісі үшін маңызын, жергілікті, селекциялық сорттардың ерекшеліктерін;
* Сортсынақты ұйымдастыруды, сорттарды аудандастыруды;
* Элита тұқымына мемлекеттік стандарттар бойынша қойылатын талаптарды;
* Сатылатын тұқымға берілетін сорттық үстеме ақы мөлшерін;
* Өздігінен айқас тозаңдалатын және вегетативтік жолмен көбейетін дақылдардың элиталық тұқымын өндіру әдістері мен жүйесін
  Пәнді оқу нәтижесінде студенттер игеруге тиісті: 
* Будандастыру тәсілі мен шағылыстыру техникасын;
* Жеке және жаппай сұрыптау жүргізуді;
* Сорттық және тұқымдық егістіктерге апробация жүргізуді;
* Селекция және тұқым шаруашылық құжаттарды рәсімдеуді;
* Бастапқы тұқым шаруашылығын ұйымдастыруды және осы жүйеде сорттарды жақсарту жолдарын;
* Дәнді-дәнді бұршақ дақылдарының элиталық тұқымын өндіруді;
* Жүгерінің ұрықты және ұрықсыз аналог линаларының тұқымын өсіруді;
* Клондық сұрыптарды пайдаланып, картоптың вируссыз элитасын өсіруді;

1.6. Курстың пререквизиттері:
* Ботаника;
* Өсімдіктер физиологиясы;
* Физика;
* Химия;
* Генетика; 
1.7. Курстың постреквизиттері:
* Жеміс-көкөніс шаруашылығы;
* Ауыл шаруашылық дақылдарының селекциясы және тұқым шаруашылығы;
* Ауыл шаруашылығы өсімдіктер биотехнологиясы;
* Өсімдік шаруашылығы;
* Өсімдік шаруашылық өнімдерін сақтау және өндіру технологиясы;







                  2 ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР
                         Негізгі әдебиет:
                                       
                                       
  + Гужов Ю.Л., Селекция и семеноводство культивируемых растений. / - М.: МИР, 2003.  -  536с.
  + Практикум по селекции и семеноводству полевых культур. / В.В. Пыльнев, Ю.Б. Коновалов, А.Н. Березкин и др; Под ред. В.В. Пыльнева. - М.: Колос С, 2008.  -  552с.
                                       
                        Қосымша әдебиет:
                                       
2.1. Вадима Г.В., Яблоков А Н., Синицына С.М. Семеноводство полевых культур. Л.: Колос, 1983
2.2. Л.П. Гончаров, Н.П. Гончаров.  -  Новосибирск: Изд-во Новосибирского университета, 1993.  -  310с.
2.3. Прохоров И.А., Крючков А.В., Комиссаров В.А. Селекция и семеноводство овощных культур. - М.: Колос, 1997.

3 КУРСТЫҢ ФОРМАТЫ МЕН САЯСАТЫ
Сабаққа қатысу: Дәріс және тәжірибелік сабақтарға міндетті түрде қатысу. Дәріс кезінде түсінбеген мәселелер бойынша оқытушыдан қосымша түсіндіруін сұрауға болады. Егер студент белгілі бір себептермен сабаққа қатыса алмаса, барлық өткен материалдар бойынша жауап беруі тиіс.  
Тәртіп:  Сабақ үстінде үнемі тәртіп бұзған студент аудиториядан  шығарылып, жіберіледі және барлық курс бойынша <<қанағаттанғысыз>> бағасы қойылады. Сабаққа кешігіп келуге болмайды, сабаққа кешіккен   студент дәрісханаға кірмейді. Сабақ кезінде ұялы телефондар өшірілуі тиіс. 
Сабаққа дайындық: Студенттер сабаққа   дайындалу барысында Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің компьютерлерін қолдана алады. Кітапханада белгіленген ережелер бойынша оқулықтарды, мерзімдік басылымдарды оқуға, үйге алуға болады. 
Өздік жұмыстар: Дәрісханадан тыс уақытта студенттер СОЖӨЖ және СӨЖ дайындап, белгіленген мерзімде оқытушыға өткізеді. СОЖӨЖ және СӨЖ тапсырмалары 6-пунктте белгіленген. СОЖӨЖ және СӨЖ  4 форматтағы таза ақ беттерге орындалады. 
Бақылау жұмыстары: бақылау жұмысын студент міндетті түрде орындап, белгіленген уақытта тапсырылуы тиіс. 
Көшіріп алу: Кез-келген көшіріп алу үшін қатаң жазалап, аудиториямен шығарумен қоса, жалпы курс үшін <<Ғ>> бағасын қоюмен қамтылады.
Межелік бақылау: Межелік бақылау қорытындысы студенттің сабаққа қатысуын,  өздік жұмысты уақытында орындауын, сабақта ауызша және жазбаша түрде жауап беруін ескере отырып қойылады. 
  Емтихан: Қорытынды емтихан оған босатылған барлық студенттер үшін билеттік жүйе негізінде жүргізіледі. Билеттің әрбір нұсқасы үш сұрақтан тұрады. Емтиханның қорытынды бағасы қорытынды аттестациямен емтиханның орташа проценті арқылы есептеленеді.  

4. БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
<<Ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциясы және тұқым шаруашылығы>>   пәні бойынша студенттердің білімін бақылау келесідей  формаларда іске асырылады:  
*   Күнделікті (ағымдағы) бақылау, тыңдау, өздік жұмыс талдау, ауызша сұрау;                     
* Межелік бақылау: екі межелік бақылау жасалады, мұнда жазбаша бақылау жұмысы немесе тестілерге жауап беріледі; 
* Қорытынды бақылау: ауызша емтихан  


                    	1 рейтинг ( 6- семестр)
                                Апталар
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
                                       6
                                       7
8
Апта бойындағы ең жоғарғы балл
18
36
36
36
36
36
36
36
Дәріске қатысу және дайындалу
Бақылау түрі
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ

мак. балл
                                       2
                                       2
                                       2
                                       2
                                       2
                                       2
                                       2
2


Прак-қ,(зерт-қ) жұмыстарға қатынасу және дайындалу 
Бақылау түрі
                                      Қ
                                      Қ
                                      Қ
                                      Қ
                                      Қ
                                      Қ
                                      Қ
                                      Қ

мак. балл
                                      12
25
25
25
25
25
25
25



Қосымша деректерді пайдалану
ӨСӨЖ  түрі
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ

Бақылау түрі
Т
Т
Т
Т
Т
Т
Т
Т

мак. балл
2
4
4
4
4
4
4
4

   Қосымша деректерді пайдалану


СӨЖ  түрі
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ

Бақылау түрі
Т
Т
Т
Т
Т
Т
Т
Т

мак. балл
5
5
5
5
5
5
5
5


Кезекті жыл бойғы үлгерімдер


Бақылау түрі
                                      Д 
                                    ЛПЗ
                                   ӨСӨЖ
                                    СӨЖ
                                     МБ1

мак. балл
                                      16
                                      187
                                      30
                                      37
                                    270+30
                     2 рейтинг (6- семестр)
                                Апталар
                                       9
                                      10
                                      11
                                      12
                                      13
                                      14
15
Апта бойындағы ең жоғарғы балл
14
14
15
14
15
14
114

Дәріске қатынасу және пайдалану
Бақылау түрі
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ

мак. балл
                                       2
                                       2
                                       2
                                       2
                                       2
                                       2
                                       2
Прак-қ,(зерт-қ)  жұмыстарға қатынасу және дайындалу 
Бақылау түрі
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ
Қ

мак. балл
                                      27
                                      27
                                      27
                                      27
                                      27
                                      27
                                      27



Қосымша деректерді пайдалану
ӨСӨЖ  түрі
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
                                     КТ

Бақылау түрі
Т
Т
Т
Т
Т
Т
                                      Т

мак. балл
4
4
4
4
4
4
5

Қосымша деректерді пайдалану

СӨЖ  түрі
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ
КТ

Бақылау түрі
Т
Т
Т
Т
Т
Т
Т

мак. балл
5
5
5
5
5
5
5
Кезекті жыл бойғы үлгерімдер
Бақылау түрі
                                      Д
                                    ЛПЗ
                                   ӨСӨЖ
                                    ӨСЖ
МБ2

мак. балл
                                      14
                                      192
                                      29
                                      35
                                    270+30

Қысқартылған белгілер: Қ -  сабаққа қатынасу, КТ  -  конспекты тексеру, Т  -  тексеру, 
 МБ1  -  межелік бақылау №1.
МБ 2  -  межелік бақылау №2.
   Қорытынды рейтингті есептеу әдістемесі
Оқу жұмыс жоспары бойынша қорытынды бақылау емтихан болып саналады.Университеттің ғылыми кеңесінің шешімі бойынша қорытынды бақылау түрлері және өтпелі бақылаудың өлшем бірліктері берілген.

* <<АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ДАҚЫЛДАРЫНЫҢ СЕЛЕКЦИЯСЫ ЖӘНЕ ТҰҚЫМ ШАРУАШЫЛЫҒЫ>> ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚТАРДЫҢ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАР
Кесте 2- Пәннің мазмұны. Сабақтардың түрлері бойынша сағаттар
№
Тақырыптың аты  
Дәріс 
Зертхана сағаты
СРСП
СРС
1
Кіріспе. Ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциясы мен тұқым шаруашылығы пәніне түсінік және маңызы.
Селекциялық материалдардың фенологиялық дамуын бақылау
                                       1
                                       4
3
3
* 
Сорт. Бастапқы материал және оны құру әдістері.
Селекция материялының зиянкестер мен ауыруларға төзімділігін бағалау
                                       1
                                       4
3
3
* 
Талдаушы селекция. Селекция материалдарының қысқа төзімділігін бағалау
                                       1
                                       4
3
3
* 
Синтездеуші селекция. Селекция материалдарының құрғақшылыққа төзімділігін бағалау
                                       1
                                       4
3
3
* 
Тәжірибелік мутагенез және оны селекцияда қолдану.
 Селекция мате3риалдарын өнімділікке және сапалыққа бағалау
                                       1
                                       4
3
4
* 
Өсімдіктер селекциясында полиплоидия мен гаплоидияны пайдалану.
Ауыл шаруашылығы дақылдарының түрлік, түр ішілік және сорттық белгілерін анықтау.
                                       1
                                       4
3
3
* 
Биотехнология әдістерін өсімдік селекциясында қолдану.
Тұқым есебінің тігілген кітабы.
                                       1
                                       4
3
3
* 
Гетерозис және инбридинг. Оларды селекцияда қолдану.
Ауыл шаруашылығындағы дақылдардың тұқымының егістік сапасының мемлекеттік стандарттарымен танысу.
                                       1
                                       2
5
3
   9
Сұрптау және селекциялық материалдарды бағалау әдістері.
                                       1
                                       
                                       3
                                       5
10 
Мемлекеттік сортсынау және сорттармен будандарды аудандастыру.
                                       1
                                       
                                       3
                                       3
11
Тұқым шаруашылығы
                                       2
                                       
                                       3
                                       3
12
Қазіргі заман талаптарына сай кейбір дақылдардың тұқым шаруашылығын ұйымдастыру 
                                       1
                                       
                                       3
                                       3
13
Егістік дақылдарының тұқым шаруашылығындағы сорттық және тұқымдық бақылау
                                       1
                                       
                                       3
                                       3
14
Сорт алмастыру және сорт жаңарту.
                                       1
                                       
                                       4
                                       3
                                       
                                       
                                       

6. 7 <<АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ДАҚЫЛДАРЫНЫҢ СЕЛЕКЦИЯСЫ ЖӘНЕ ТҰҚЫМ ШАРУАШЫЛЫҒЫ>> ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚТАРДЫҢ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАР
Кесте 3- СОЖӨЖ және СӨЖ жоспары
№
                                    ОCӨЖ
                                    СӨЖ

                              Аудитория
                        Аудиториядан тыс

1
Элита егістігіне тұқымдық, сорттық жер үсті бақылау. Сорттық егістікке тұқымға және отырғызу материалдарына қажетті құжаттар.
Селекция питомниктерінің түрлері және себу тәсілдері.

Ауыл шаруашылығы селекциясы және тұқым шаруашылығы құжаттарымен танысу.

2
Сорттардың ауыру мен зиянкестерге төзімділігін бағалау. 
Будандастырудың дән байлау дәрежесін анықтау және будандық тұқымдарды сараптау.
Жоғары сапалы тұқым өсіру технологиясы.

3
Дақылдарды будандастыру тәсілдері. 
Сұрыптау оның түрлері мен әдістері. Жаппай және жеке дара сұрыптау.
Республикада аудандастырылған сорттарды картаға енгізу.

4
Дақылдардың сорттық егістіктеріне апробация (байқаудан өткізу) жасау.

Селекциялық және тұқым шаруашылық жұмыстарын жүргізудің ретімен танысу, селекциялық орталықтарға мемлекеттік сортсынақтың және тұқым сапасын тексеру жолдары.
Суперэлита және элита тұқымын өндіру жүйесі



Пәндер