Файл қосу

Нуклеин қышқылдарының алмасуы



КАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ  ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 
ШӘКӘРІМ атындағы  МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТ
                          3 деңгейлі СМЖ 
                                 құжаты
                                   ПОӘК
                                   ПОӘК
                                 042-18-34.2.34
                                   /01-2013
                                       
                                   ПОӘК
Оқытушыға арналған <<Биохимия>> пәні бағдарламасы 
<<18>>.09. 2013ж.
                             № 1 басылым

                                        
                                        
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
           ПӘННІҢ  ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ 
                                       
                             <<Биохимия>>
                                       
           5В011200  - << Химия>>  мамандығы үшін
                                       
                                       
                                       
      ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                                 

                                  Семей 
                                     2013
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
* ӘЗІРЛЕНГЕН
 
 ҚҰРАСТЫРУШЫ:   ________ <<_____>>  ___________ 2013 ж. 

 Д.Р. Онтагарова , педагогика  ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы 
 <<Химия және география>> кафедрасы

* ТАЛҚЫЛАНДЫ:

  + <<Химия және география>> кафедрасы отырысында 
 
<<        >>    ___ _______ 2013 ж.    №             хаттама       
 
Кафедра  меңгерушісі                                   Д.Р. Онтагарова

2.2  Жаратылыстық ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында 

<<____>> __________  2013 ж.  №  ___  хаттама 


Төрайымы, доцент    __________________ З.В.Абдишева

3.БЕКІТІЛДІ :

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған  және ұсынылған  <<       >> ____ 2013 ж.,  № ____ хаттама

     
      ОӘК төрағасы,  проректор  _______________  Г.К.Искакова   















             МАЗМҰНЫ 

* ҚОЛДАНЫЛУ САЛАСЫ 
* НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР 
* ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР 
* ОҚУ ПӘНІНІҢ  МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬДЕР БОЙЫНША)
* СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ 
* ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТА 
* ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ  ЕТУДІҢ КАРТАСЫ 
* ӘДЕБИЕТТЕР































* ҚОЛДАНЫЛУ АЙМАҒЫ 

       5В011200  - << Химия>>  мамандығы студенттерінің    <<Биохимия>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешенінің құрамына енгізілген оқытушыға арналған пән бағдарламасы 
      
      2  НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

<<Биохимия>>пәнінің оқытушыға арналған бағдарламасы келесі құжаттар талаптары мен ұсыныстарына сәйкес құрастырылған және аталған пән бойынша оқу процесін  ұйымдастыру тәртібін белгілейді: 
     - 5В011200  - << Химия>>  мамандығының  мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарты, ҚР МЖМБС  3.08 353  -  2011,  № 779 ҚР Білім және ғылым министірлігінің бұйрығымен іске қосылған және бекітілген.
-     СТУ 042- СГУ-5-2012 <<Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және  ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты. 
-  ДП 042- 1.07-2012 <<Пәндердің оқу-әдістемелік  кешенінің құрылымы және мазмұны>> құжаттандырылған процедурасы.                             
                                                                  
3  ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
    3.1  <<Биохимия>>  пәнінің  қысқаша мазмұны:   
<<Биохимия>>- тірі организмдегі биологиялық молекулалардың құрамын, құрылысын, құрылымын, қасиеттерін, атқаратын қызметтерін және тірі табиғаттағы зат алмасу процестерінқарастырады.
 	 3.2 Пәнді  оқудың мақсаты:
     Биохимияны оқудың негізгі мақсаты жалпы биохимия ілімінің қазіргі күйін баяндау, күрделі тірі организм жүйесіндегі биологиялық молекулалардың үйлесімдік  принциптерін көрсету. 
  +   Пәнді оқытудағы негізгі міндеттер: 
* тірі материя  құрамына  енетін  қосылыстардың  негізгі  класстарын , олардың  зат алмасу  процесстерінің  сипатын  білу;
* зат  алмасудың  қуат мөлшері ,биологиялық тотығу , зат  алмасуының  гормональды  реттелуі,          зат алмасуының өзара  байланысы  және  оның  организмде  реттелуінің  жалпы  принциптері  мәселелерін білу;

3.4   Оқып- білудің нәтижесінде студент мыналарды: 
* биохимияның негізін игере отырып тірі организмдердің химиялық құрамын, ондағы күрделі органикалық қосылыстардың қасиеттерін атқаратын қызметтерін, олардың өзара өзгеріске ұшырауын білу;
* биологиялық молекулалардың, тіршілік құрылымдардың биохимиялық қасиеттерін зерттей білу;
*  үйренген тәжрибелік әдістерін, алған білімдерін адам өмірінің әртүрлі салаларында қолдана білу керек.

               
      3.5 Курстың пререквизиттері:
3.5.1. Бейорганикалық химияның теориялық негіздері
3.5.2.Периодтық жүйенің элементтер химиясы
3.5.3. Аналитикалық химия
         
        3.6 Курстың постреквизиттері:   
3.6.1. Жоғары  молекулалы  қосылыстар  химиясы 
3.6. 2. 
3.6.3. 
 
     3.7  Жұмыс оқу жоспарынан көшірме:
                                                                                                 Кесте 1
Курс
Семестр
Кредит
саны
Д
сағ.
ЗС
сағ.
СОӨЖ
  сағ.
СӨЖ
  сағ.
Барлы
ғы
сағ.
Бақылау
түрі
                                       3
                                       5
                                       3
                                      30
   15
                                     22,5
                                     67,5
135
Емтихан
 
                                        
4.  ОҚУ ПӘНІНІҢ  МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬДЕР БОЙЫНША)
                                                                                                           2-кесте      
             Тақырыптың атауы және олардың мазмұны
Сағ.   саны   
                                       1
                                       2
                         1 МИКРОМОДУЛЬ <<>>
                         Дәріс сабақтары

Кіріспе.Организмдердің  химиялық құрамы.
2
Белоктар 
2
Ферменттер 
2
Коферменттер Витаминдер  және  басқада  биоактивті  қосылыстар.
2
Гормондар
2
Нуклеин  қышқылдары .
2
Организмдегі  энергия мен  зат  алмасу  туралы  жалпы  түсінік
2
                    Зертханалық жұмыстар
   Белоктар Белоктарға түсті реакциялар,  
1
   Белоктарды тұнбаға түсіру реакциялары
1
  Ферменттердің қасиетін зеріттеу.
1
   Витаминдерге сапалық реакциялар .
1
  Гормондар. Инсулин-ұйқы безінің гормоны
1
   Өт және  бауырдан  рибонуклеопротеидтердің  бөлінуі.
1
    Бұлшық еттің макроэргиялық қосылыстарын сандық  анықтау. (АТФ және креатин  фосфат)
1
2 МИКРОМОДУЛЬ <<<<ЦИКЛДІ ҚОСЫЛЫСТАРДЫҢ ТУЫНДЫЛАРЫ>>
                         Дәріс сабақтары

  Нуклеин  қышқылдарының алмасуы 
2
Белоктар  алмасуы     
2
Көмірсуларжәне олардың   алмасуы.  
2
   Липидтер  және  олардың  алмасуы 
2
Биологиялық  тотығу 
2
Су  және  минералдық  алмасулар  
2
Белоктар,  нуклеин  қышқылдары , көмірсулар және  липидтер  алмасуындағы   өзара  байланыстылық
2
Тіршілік  процесстерін  реттеу . Биохимияның  квантомеханикалық  аспектілері
2
                    Зертханалық жұмыстар
 Нуклеин  қышқылдарының алмасуы
1
     Пепсиннің әсерін зерттеу.
1
 Көмірсулардың реакциялары   
1
   Несептен пирожүзім қышқылын анықтау.
1
   Майлардың сапалық реакциясымен танысу. Майлардың гидролитикалық ыдырау реакциясының кинетикасы .
1
 Ашу процесінде неорганикалық фосфаттық қолданылуы.
1
Өсімдік жапырақтарынан  хлоридтерді сапалық анықтау
1
Зат  алмасудың  өзара  байланысы 
1








* СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА (СӨЖ) АРНАЛҒАН       ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ 

Тақырыптардың тізімі 

Тапсыру  формасы 
1
* <<Микроэлементтер  >> , 
* <<Белоктар>>, 
* <<Ферменттер >> 
*  <<Витаминдер>>.
*  <<Гормондар >> 
* <<Нуклеин қышқылдары>>
Реферат,сызба  - нұсқа,кроссворд,сөзжұмбақ,
т.б.түрде тапсырманы  орындау 
2
* <<Өсімдіктердегі  микро  элементтер  үлесі >>  
* <<Фермент  құрлысы >> 
* <<Жасуша  құрлысы >>т.б.
Видео-материалдармен жұмыс жасап, қысқаша  аннотация  жасау
3
 <<Ағзаның химиялық құрамы >> ,  <<Белоктар>>, <<Ферменттер >> , <<Витаминдер>>. <<Гормондар >> <<Нуклеин қыщқылдары >>тақырыптары  бойынша  есеп-жаттығулар  орындау  
Жазбаша 

4
* <<Көмірсулар>>
*   <<Липидтер>> 
* <<Судың   биологиялық  маңызы>>
* <<<<Зат  алмасудың  өзара  байланысы>>>>
Реферат,сызба  - нұсқа,кроссворд,сөзжұмбақ,
т.б.түрде тапсырманы  орындау


                                       


              6   ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ 
                                                                                                            3-кесте     

                               Тақырыбы
Көрнекті құралдар, ТСО, плакаттар, зертханалық ыдыстар
Өз бетімен оқып үйренуге арналған сұрақтар
Бақы-лау ныса-ны
Дәріс сабақтар
Зертхана лық сабақтар



Кіріспе.Организмдердің  химиялық құрамы
   Белоктар Белоктарға түсті реакциялар,  
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар

* Биохимия  пәні, міндеті, салалары
* Ағзаның хэлементтік химиялық құрамы 
* Тірі  материя  құрамына  енетін  негізгі  химиялық  қосылыстар  класына  сипаттама
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Белоктар 

   Белоктарды тұнбаға түсіру реакциялары
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Тірі  материяны  құрудағы  белоктың  ролі, элементарлық  құрамы 
* Биологиялық  материалдан  белоктарды  бөлу  әдістері 
* Белоктардың  аминқышқылды  құрамы 
* Белок  молекуласының  құрылымы
* Белоктардың  жіктелуі , сипаттамасы 
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Ферменттер 

  Ферменттердің қасиетін зеріттеу.
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Ферменттердің  табиғаты, қызыметі 
* Ферменттердің   құрлысы
* Ферменттердің  әсер  ету  механизмі 
* Ферменттердің  қасиеті
* Ферменттердің  номенклатурасы  және  жіктелуі. 
* Ферменттердің  жасушада  шоғырлануы 
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
  Коферменттер Витаминдер  және  басқада  биоактивті  қосылыстар.

   Витаминдерге сапалық реакциялар .
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Коферменттер  - ферменттердің  органикалық  кофакторлары 
* Витаминдерге  жалпы    сипаттама
* Майда  еритін   витаминдер
* Суда  еритін  витаминдер.
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Гормондар

  Гормондар. Инсулин-ұйқы безінің гормоны
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Гормондар, сипаттамасы,  жіктелуі
* Стероидты  гормонда, құрылымы   мен  қызметі
* Пептидті  гормондар,құрылымы   мен  қызметі 
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Нуклеин  қышқылдары .
   Өт және  бауырдан  рибонуклеопротеидтердің  бөлінуі.
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Нуклеин қышқылдарының  химиялық  құрамы 
* Дезоксирибонуклеин қышқылдары ,құрылымы Е.Чаргафф ережесі
* Рибонуклеинқышқылдары,  олардың  жіктелуі ,қызметі 
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Организмдегі  энергия мен  зат  алмасу  туралы  жалпы  түсінік

    Бұлшық еттің макроэргиялық қосылыстарын сандық  анықтау. (АТФ және креатин  фосфат)
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Зат  және энергия  алмасу  туралы   ұғымдар
* Зат  алмасу  энергетикасы 
* Макроэргиялық  қосылыстар мен  макроэргиялық  байланыс 
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
  Нуклеин  қышқылдарының алмасуы 

 Нуклеин  қышқылдарының алмасуы
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
  + Нуклеин  қышқылдарының   бос  нуклеотидтерге   дейін   ыдырау  
         жолдары 
  + Нуклеозидфосфаттардың  алмасуы
  + Нуклеозид-,нуклеозидди-, нуклеозидтрифосфаттардың  биосинтезі
  + ДНҚ биосинтезі  механизмі 
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Белоктар  алмасуы   

     Пепсиннің әсерін зерттеу.
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Белоктардың  ыдырау жолдары
* Аминқышқылдарының  метаболизмі
* Организмде  аммиакты  байланыстыру  жолдары 
* Белок  биосинтезінің  матрицалық  теориясы 
* Белок    биосинтезінің  матрицалық  емес  теориясы 
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Көмірсуларжәне олардың   алмасуы.  

 Көмірсулардың реакциялары   
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Полисахаридтер мен  олигосахаридтердің  ыдырау  жолдары 
* Моносахаридтер  метаболизмі 
* Дикарбон-, трикарбон  қышқыларының   циклы.
* Көмірсулар  биосинтезі  
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Липидтер  және  олардың  алмасуы 

   Несептен пирожүзім қышқылын анықтау.
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Майлар  алмасуы 
* Глицериннің  алмасу
* Жоғары  майқышқылдарының   ыдырауы 
* Жасушадағы  жоғары  май  қышқылдарының  биосинтезі 
* Триглицеридтер   биосинтезі 
* Стеридтер  алмасуы, синтезі 
* Фосфатидтердің   ыдырауы,  биосинтезі 
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Биологиялық  тотығу 

   Майлардың сапалық реакциясымен танысу. Майлардың гидролитикалық ыдырау реакциясының кинетикасы .
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
*  <<Биологиялық тотығу>>ұғымына  сипаттама
* Биологиялық  тотығу   процессінің  жіктелуі 
* Тотыға   фосфорлану, химизмі.
* Көмірсулар,   триглицеридтер  ыдырауының  энергетикалық  эффектісі
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Су  және  минералдық  алмасулар  

 Ашу процесінде неорганикалық фосфаттық қолданылуы.
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Ағзадағы су,  судың   күйлері 
* Судың  реттелуі
* Минералды  заттар  алмасуы,   зат  алмасудағы   ролі
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Белоктар,  нуклеин  қышқылдары , көмірсулар және  липидтер  алмасуындағы   өзара  байланыстылық

Өсімдік жапырақтарынан  хлоридтерді сапалық анықтау
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Гетеротрофты    ағзадағы  зат  айналымының  өзара  байланысы
*  Белоктар  мен   нуклеин  қышқылдарының  алмасуы өзара  байланысы
* Нуклеин  қышқылдары  мен  көмірсулар  алмасуы өзара  байланысы
* Нуклеин  қышқылдары  мен  липидтер  алмасуы өзара  байланысы
* Белоктар мен  көмірсулар  алмасуы өзара  байланысы
* Белоктар мен  липидтер  алмасуы өзара  байланысы
* Көмірсулар  м ен  липидтер  алмасуының  өзара  байланысы
Ауызша жауап,тест  сұрақтары
Тіршілік  процесстерін  реттеу . Биохимияның  квантомеханикалық  аспектілері

Зат  алмасудың  өзара  байланысы 
Кестелер, 
Презентация,
химиялық құрал-жабдықтар
* Тіршілік  процесстерінің  реттелу  деңгейлері 
* Реттеудің  метаболиттік   деңгейі 
* Реттеудің  оперонды деңгейі 
* Реттеудің  клеткалы деңгейі
* Реттеудің  организмдік  деңгейі 
* Кванттық  биохимия   міндеттері  мен  әдістері 
Ауызша жауап,тест  сұрақтары


7. ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ
№
Оқулықтардың, оқу-әдістемелік құралдардың атауы
Саны
Студенттердің саны
Қамтама-
сыз етілу пайызы

Негізгі әдебиеттер



7.1.1
Сейтов З. Биологиялық химия.   Алматы: Қайнар, 1992
                                       5
                                       5
                                      100
7.1.2
Жалпы биохимия негіздері. С.Бұғыбаева. Оқу құралы, Алматы "Білім" 1994
                                      16
                                       5
                                      100
7.1.3
А.Ж.Сейтембетова , С.С. Лиходий "Биологиялық химия" Алматы "Білім " 1994
                                       5
                                       5
                                      100
7.1.4
Сейтов С.К. "Биохимия" Алматы 2000
                                      32
        5
                                      100
7.1.5
Сағатов.С.К. Биологиялық химия практикумы.
                                       3
                                       5
                                      60
7.1.6
Березов Т. Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия <<Медицина>> .,М.,1982.,
                                      20
                                       5
                                      100
7.1.7
Ленинджер А. Основы биохимии. 3-том "Мир" 1980
                                      100
                                       5
                                      100

Қосымша әдебиеттер
                                       
                                       
                                       
7.2.1
Қайырханов К.К. Жануарлар биохимиясы  Алматы Ана тілі 1993
                                       9
                                       5
                                      100
7.2.2
Т.Л.Алейникова Г.В. Рубцова  Биохимия. Руководство  кпрактически м занятим по  биологической химии  М. <<Высшая школа>>  1988
                                       3
                                       5
                                      60
7.2.3
Сейтембетова А.Ж., Лиходий С.С. Биологиялық химия .Алматы <<Білім>>.,1994
                                       3
                                       5
                                      60
7.2.4
Филиппович Ю.Б. Основы  биохимии. <<Высшая школа>> М.,1985
                                       7
                                       5
                                      100


8. ӘДЕБИЕТТЕР 
8.1.
Негізгі әдебиеттер
8.1.1
Сейтов З. Биологиялық химия.   Алматы: Қайнар, 1992
8.1.2
Жалпы биохимия негіздері. С.Бұғыбаева. Оқу құралы, Алматы "Білім" 1994
8.1.3
А.Ж.Сейтембетова , С.С. Лиходий "Биологиялық химия" Алматы "Білім " 1994
8.1.4
Сейтов С.К. "Биохимия" Алматы 2000
8.1.5
Сағатов.С.К. Биологиялық химия практикумы.
8.1.6
Березов Т. Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия <<Медицина>> .,М.,1982.,
8.1.7
Ленинджер А. Основы биохимии. 3-том "Мир" 1980
8.2.
Қосымша әдебиеттер
8.2.1
Қайырханов К.К. Жануарлар биохимиясы  Алматы Ана тілі 1993
8.2.2
Т.Л.Алейникова Г.В. Рубцова  Биохимия. Руководство  кпрактически м занятим по  биологической химии  М. <<Высшая школа>>  1988
8.2.3
Сейтембетова А.Ж., Лиходий С.С. Биологиялық химия .Алматы <<Білім>>.,1994
8.2.4
Филиппович Ю.Б. Основы  биохимии. <<Высшая школа>> М.,1985



Пәндер