УМКД

Морфемика туралы түсінік

5 В 020500 - << Филология: қазақ тілі >> мамандығына арналған
<<Морфемика негіздері>> пәнінің
ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ
2013

Кіріспе
1 ҚҰРАСТЫРЫЛДЫ
Құрастырған _____ <<___>> ______2013 жыл
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының профессоры м.а, филология ғылымдарының кандидаты Қ.Шаяхметұлы

2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды
Хаттама №___ <<___>> ___________2013жыл

Кафедра меңгерушісі_______________Жұмағұлова Ә.М.

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып, бекітілді
Хаттама №___ <<___>> ___________2013 жыл

Төрайымы_________________Мұқанова Қ.Қ.

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік бюросында бекітілді
Хаттама №___ <<___>> ________2013жыл

1 БАСЫЛЫМ

Мазмұны
1 Қолданыс аясы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасының мазмұны
5 СӨЖ-ның тақырыптары
6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8 Әдебиеттер

1 ҚОЛДАНУ АЯСЫ

<<Морфемика негіздері>> пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5В020500 <<Филология: қазақ тілі>> мамандығының студенттеріне арналған.

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Осы <<Морфемика негіздері>> пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты;
- Мамандыққа қатысты типтік-оқу бағдарламасы
- СТУ 042-ГУ-4-2013 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;
- ДП 042-1.01.-2013 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы>> құжаттық іс-жосығы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
Қысқаша сипаттамасы: осы пәнді игеру үшін қажет білім пәнді игеру үшін дағды мен білім студентке берілетін ақпаратты меңгеру, байқау, салыстыру, ойлау, теориялық білімді тәжірибесінде қолдана білуі тиіс.
3.2 Осы курстың мақсаты :
"Морфемика негіздері" курсы - жоғары оқу орындарының қазақ тілі мен әдебиеті мамандықтарына оқылатын ғылыми-теориялық пән. Морфемика саласында қазақ тілінің морфемалар жүйесі, морфеманың түрлері мен басқа тілдік бірліктерден айырмашылығы қаралады.
Морфтар, нольдік морфема мен нольдік форма, көмекшілер олардың құрылысы мен қызметі туралы айтылады.
3.3 Курстың негізгі міндеттері:
Қазақ тіл білімінің осы күнгі қол жеткізген табыстары негізінде студенттерге морфемиканың зерттеу нысаны болып табылатын түбір морфема және аффикстік морфема, олардың түрлері, құрылымы туралы жан-жақты лингвистикалық түсінік қалыптастырып, білім беру болып табылады.
3.4 Білім нәтижесі:
Курстың соңында студент мыналарды білуі керек:
- Морфтар, нольдік морфема мен нольдік форма, көмекшілер олардың құрылысы мен қызметі туралы білуі керек;
- алған білімдерін практикада қолдана білу;
- тілді талдаудың негізгі әдістерін меңгеру керек;
- теориялық талдау жасай алу;
- өзіндік пікір айта алу;
- негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай білу.
3.5 Курстың пререквизиттері:
<<Тіл біліміне кіріспе>>, <<Нормативті қазақ тілі>>, <<Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы>>,<<Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы>>, <<Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы>>
3.6 Курстың постреквизиті: <<Қазақ тілінің сөзжасамы>>, <<Қазақ тілінің тарихи грамматикасы>>, <<Қазіргі қазақ тілі синтаксисі>>.

3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
1-кесте

Курс
Семестр
Кредит
ДС (сағ)
СПС (сағ)
Лаб. (сағ)
ОСӨЖ
(сағ)
СӨЖ(сағ
Бар
(сағ)
Бақылу түрі
1
1
2
15
15
-
15
45
90
Тест

4 ПӘННІҢ ОҚУ ЖҰМЫС ЖОСПАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ
2 -кесте

Сабақ тақырыбы
Сағат саны

1
2
Дәріс сабақтар
Морфемика туралы түсінік. Морфемиканың зерттеу объектісі.

1
Морфема туралы түсінік. түбір морфема(негізгі), аффикстік морфема(қосымша). Морфемалардың мағынасы мен қызметі. Морфемалардың басқа тілдік бірліктерден ерекшелігі.
1
Морфтар - сөзформаның ең кіші құрылымдық бөлігі.
1
Лексика-грамматикалық морфемалар туралы түсінік. Лексика-грамматикалық дербес морфемалар. Дербестігі жоқ лексика-грамматикалық морфемалар.

1
Сөзформалардың деривациялық морфты типтері.
Туынды түбірлер.

1
Аффикстер морфонологиясы.

1
Бір және көп функциялы қосымшалар. Қосымшалардың семантикасы.

1
Парадигмалар жүйесінде нольдік морфема мен нольдік форма.

1
Нольдік морфема және синтагма.

1
Көмекші сөз
1
Қазақ тіліндегі көмекшілер

1
Көмекшілердің мағынасы

1
Көмекшілердің құрылысы.

1
Көмекшілердің дербес сөзге тіркес ерекшелігі.

1
Көмекшілердің дыбыстық сипаттамасы.
1
Барлығы:
15

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

Қазақ морфонологиясының зерттеу обьектілері мен міндеттері.
Дыбыс фонема және морфонема.
Морфонология жайлы түсінік.
Синтетикалық жасалымды сөзформалар.
Синтетикалық жасалымды сөзформалар.
Түбір морфемалы сөзформалар туралы түсінік. Олардың өзіндік ерекшеліктері.
Қазақ тіліндегі көмекшілердің категорияларға қатысы.
Нольдік морфема және мағыналық оппозиция жайлы түсінік.
Тәуелдік категориясының нольдік формасы
Сан категориясының нольдік формасы.

6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3-Кесте
Дәріс сабағының
тақырыбы
Семинар сабағының тақырыбы
Көрнекі құралдар, плакаттар, лаборатория-лық стендтер
Өз бетімен дайындалу сұрақтары
Бақылау түрі
1
2
4
5
6
Морфемика туралы түсінік.

Тіл білімінің морфемика саласы жайлы түсінік, зерттеу нысаны.
Дәріс тезисі, сызба нұсқа
Мәтінмен жұмыс
Жазбаша, ауызша
Түбір морфема.
Түбір морфеманың өзіндік белгілері, түрлері.
Дәріс тезисі, кесте
Мәтінмен жұмыс
Жазбаша, ауызша
Аффикстік морфемалардың түрлері.
Аффикстік морфемаларға тән белгілер, түрлері, қызметі.
Дәріс тезисі
Мәтінмен жұмыс

Жазбаша

Орыс тілінің морфемаларға әсері.
Орыс тілінің және өзге тілдердің морфемаларға әсері
Дәріс тезисі
Мәтінмен жұмыс
Ауызша
Түбір морфемалы сөзформалар.
Түбір морфемалы сөзформалар туралы түсінік. Олардың өзіндік ерекшеліктері.

Синтетикалық жасалымды сөзформалар.
Синтетикалық жасалымды сөзформалардың өзіндік ерекшелігі, құрылымы.
Бақылау тапсырмалары
Мәтінмен жұмыс
Жазбаша
Аналитикалық жасалымды сөзформалар.
Аналитикалық жасалымды сөзформалардың өзіндік ерекшелігі, құрылымы.
Дәріс тезисі
Мәтінмен жұмыс
Ауызша
Морфонология жайлы түсінік.
Морфонологияға жалпы сипаттама. Морфонолгияның фонологиядан, фонетикадан айырмашылығы.
Дәріс тезисі
Мәтінмен жұмыс

Жазбаша

Дыбыс фонема және морфонема.
Дыбыс фонема мен морфонеманың ерекшеліктері.
Дәріс тезисі
Мәтінмен жұмыс

Жазбаша

Қазақ морфонологиясы.
Қазақ морфонологиясының зерттеу обьектілері мен міндеттері.
Дәріс тезисі
Мәтінмен жұмыс

Жазбаша

Нольдік морфема және мағыналық оппозиция.
Нольдік морфема және мағыналық оппозиция жайлы түсінік.
Бақылау тапсырмалары
Мәтіндермен жұмыс
Жазбаша
Тәуелдік категориясының нольдік формасы.
Тәуелдік категориясының нольдік формасы
Бақылау тапсырмалары
Мәтінмен жұмыс
Ауызша
Сан категориясының нольдік формасы
Сан категориясының нольдік формасы.
Тест
Мәтінмен жұмыс
Жазбаша
Жіктеу жүйесіндегі нольдік форма.
Жіктеу жүйесіндегі нольдік форманың ерекшеліктері.
Бақылау тапсырмалары
Мәтінмен жұмыс
Ауызша
Қазақ тіліндегі көмекшілердің категорияларға қатысы.
Қазақ тіліндегі көмекшілердің категорияларға қатысы.
Бақылау тапсырмалары
Мәтінмен жұмыс
Жазбаша

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ

4-Кесте Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы
Саны
Студенттердің саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
2
3
4
Қалыбаева А., Оралбаева Н. Қазіргі қазақ тіліндегі морфемалар жүйесі.
1
5
10%
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Морфология. Алматы, 1991
1
5
10%
Ысқақов А. Грамматикалық категория туралы.// Қазақстан мектебі. 1961. №8. 39-45.

1
5
10%
Ысқақов А. Сөздің грамматикалық жағынан даму мәселелері. //Қазақстан мектебі. 1962. №7.

1
5
10%

8 ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізгі әдебиеттер:
o Қалыбаева А., Оралбаева Н. Қазіргі қазақ тіліндегі морфемалар жүйесі.
8.1.2 Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Морфология. Алматы, 1991
8.1.3 Ысқақов А. Грамматикалық мағына және граммаатикалық форма. //Қазақстан мектебі. 1961. №4. 60-66.
8.1.4 Ысқақов А. Грамматикалық категория туралы.// Қазақстан мектебі. 1961. №8. 39-45.
8.1.5 Ысқақов А. Сөздің грамматикалық жағынан даму мәселелері. //Қазақстан мектебі. 1962. №7.
8.1.6 Оралбаева Н. Сөздерді қосымшасыз қолданудың сыры. Кітап: Сөз өнері. Алматы, 1978. 21-18.
8.1.7 Исаев С. Грамматикалық мағына мен форманың сәйкестігі және нольдік тұлға туралы.//Қазақстан мектебі. 1976. №8
8.1.8 Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі негізгі грамматикалық категориялар. Алматы, 1992.8-40; 48-58.
8.1.9 Қордабаев Т. Сөздерді топқа бөлу тарихынан. //Қазақстан мектебі. 1985. №7.
8.1.10 Ысқақов А. Қазақ тіліндегі сөздерді таптастыру туралы. // Қазақстан мектебі.1961.№8
8.1.11 Жанпейісов Е.Модальдық мағына білдіретін кейбір сөздердің құрылымдық сипаты. //Қаз. ССР ҒА хабарламасы. 1983.№1.

8.2 Қосымша әдебиеттер:
8.2.1 Маманов И. Қазіргі қазақ тілі. Етістік. Алматы. 1966.
8.2.2 Хасенова А. Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты.
8.2.3 Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тіліндегі етістіктің шақ категориясы. Алматы. 1953.
8.2.4 Ерғалиев Т. Қазақ тіліндегі сөздер мен сөз таптарының морфологиялық құрылысы. Алматы, 1968. 7-16.
8.2.5 Нұрғалиев М. Көптік жалғау туралы. Алматы, 1973.
8.2. 6 Данияров А. Қазіргі қазақ тіліндегі көптік категориясының берілу жолдары. Алматы, 1963.
8.2.7 Нұрмағамбетова Ә. Дағдыдан тыс тәуелдік жалғау. // Қазақстан мектебі. 1971. №7. 95-96.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz