Файл қосу
Тәуекелділікті анықтау тәсілдері
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМЖ құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-2.1.019/01 -2013
ПОӘК
Оқытушылар үшін <<Тәуекелділікті басқару>> пәнінің бағдарламасы
Басылым № 2 28.08.2009ж. орнына Басылым №3 18.09.2013ж. ауыстырылды
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
<<ТӘУЕКЕЛДІЛІКТІ БАСҚАРУ>>
5В051000 <<Мемлекеттік және жергілікті басқару>> мамандықтары
ОҚЫТУШЫ ҮШІН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей- 2013
1 ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушылар: ___________ <<____ >>_________ 2013ж.
Самиева Гүлмира Толеуғалиқызы, аға оқытушы, Темиргалиева Айгүл Сержанқызы, аға оқытушы, Омарбаева С.Т аға оқытушы <<Менеджмент және маркетинг>> кафедрасы, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
2 ТАЛҚЫЛАҒАН
2.1. Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің <<Менеджмент және маркетинг>> кафедрасының отырысында.
<<__28__ >>____10_____ 2013ж. № __3__Хаттама
Кафедра меңгерушісі: Г.А.Орынбекова
2.2. Қаржы-экономикалық факультетінің Оқу- әдістемелік Бюросының отырысында.
<<__13___ >>____11_____ 2013ж. № __3__Хаттама
ОӘБ төрағасы: С.Х.Тойкин
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу- әдістемелік Кеңесінің отырысында шығаруға мақұлданған және ұсынылған.
<<___14__ >>____11_____ 2013ж. № __2__Хаттама
ОӘК төрағасы Искакова Г.К.
Мазмұны
1. Қолданылу аумағы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ереже
4. Оқу пәнінің (модульдің) мазмұны
5. Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптар тізімі
6. Пән бойынша оқу- әдістемелік картасы
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
8. Әдебиеттер
1 Қолданылу аумағы
<<Тәуекелділікті басқару>> пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің ішіне кіретін пән бағдарламасы 5В050800 <<Есеп және аудит>>, 5В051000 <<Мемлекеттік және жергілікті басқару>> мамандықатырының студенттеріне арналған.
Ол студенттерді курс мазмұнымен, оның көкейкестілігі және қажеттілігімен, курс саясатымен таныстырып, студенттердің оқу процесінде меңгеретін талаптары мен дағдыларын арттыруға мүмкіндік береді. Оқу-әдістемелік кешен пәнді оқып үйренуде негізгі құрал болып табылады.
2 Нормативтік сілтемелер
Оқытушыға арналған пән бағдарламасы <<Тәуекелділікті басқару>> пәнін оқу процесінде ұйымдастырудың негізгі ережелерін келесі құжаттар бойынша жүйеленіп, реттеледі:
- ҚР МЖМБС 5.04.019-2011 -5В051000 <<Мемлекеттік және жергілікті басқару>>, ҚР Білім және ғылым министрлігінің 17 маусым 2011 жылғы, № 261 бұйрығымен бекітілген.
- СТУ 042- ГУ -4-2013 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешенін жасау және ресімдеудің жалпы талабы>> университет стандарты
- ДП 042- 1.01-2013 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>> құжатталған процедура
3 Жалпы ереже
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны. Қазақстан Республикасы экономикасының қайта құрылуы және нарықтық қатынасқа көшуі жоғарғы оқу орындарына жаңа тапсырмалар мен талаптар қойды. Экономиканың қазіргі даму сатысында жоғары білімді мамандар териялық білім алып қана қоймай, оны практикалық және коммерциялық қызметтерінде қолдана білу керек.
Менеджмент - тәуекелділігін жылдам игеру және енгізу әдістері нарықтық экономика кезінде ең алдымен қазіргі уақытта дағдарыс жағдайында Қазақстанның кәсіпорындарына қаржылық қолдау көрсетпеуге байланысты негізделіп отыр.
3.2 Пәнді оқытудың мақсаты болып кәсіпорынның тұрақтылығын қамтамасыз ету мүмкіндігі және негізгі жолдарын зерттеу, оның қолайсыз жағдайларға төтеп бере алу қабілеттілігін оқу табылады.
3.3. Пәнді оқытудың негізгі міндеттері:
<<Тәуекелділікті басқару>> пәнін оқытудың негізгі тапсырмасы болып студенттерді потенциалды тәуекелділіктің шығу негізін және бағалауының теориясымен ғана танысу емес, сонымен бірге практикада тәуекелділікті анықтау тәсілдерін және формаларын қолдану, яғни пайдалылық және рентабелділік, өндірістік бөлім және қызметтер, ең алдымен менеджер - тәуекел квалификациясына тәуелді болады.
3.4 Оқу нәтижелері:
Пәнді оқу нәтижесінде студент:
- курстың негізгі анықтамаларын: <<Тәуекелділік>>, <<Тәуекелділікті басқару>>, <<Тәуекелділік менеджмент>> <<Тәуекелділік менеджмент жүйесі>> және т.б. білуі керек;
- тәуекелділік түсінігі және оның классификациясының, тәуекелділікті бағалау тәсілін, келтірілген зияндарын, әртүрлі қызмет түрлерінде тәуекелділікті азайтудың негізгі тәсілдеріне ие болуы қажет;
- әртүрлі қызмет түрлерінде тәуекелдікке баға беру әдісін, тәекелділікті азайту тәсілдерін қолдану дағдыларын игеруі керек;
- компания қызметіндегі тәуекелділікті басқарудың теориялық дағды және білімін көрсетіп жұмыс істей білуі керек;
- курстың мазмұнын ашатын анықтамаларды, түсініктерді түсінуі қажет;
- тәуекелділікті анықтау және баға беруді, оларды қаржылық және басқару тетіктерін қолдану, алдын-алу шараларын ұйымдастыруды үйренуі тиіс.
3.5 Курстың пререквизиттері:
* Экономикалық теория
* Менеджмент
* Кәсіпорын экономикасы
3.6 Курстың постреквизиттері:
+ Өндірістік менеджмент
+ Қазақстанның экономикасын басқару
+ Дағдарысқа қарсы менеджмент.
3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
Кесте 1
Курс
Семе-стр
Кре-диттер
дәріс
Тәжірибелік сағат
Лабораторлық сағат
СОӨЖ (сағат)
СӨЖ (сағат)
Барлы
ғы (сағат)
Қоры тынды бақылау формасы
3
6
3
30
15
-
45
45
135
емтихан
4 Оқу пәнінің (модульдің) мазмұны
Кесте -2 Пәннің мазмұны. Сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
Тақырып аттары және оның мазмұны
Сағат саны
Дәріс сабақтары
Модуль 1. Тәуекелділік мәні басқару категориясы ретінде
Тақырып 1. Тәуекелділік мәні басқару категориясы ретінде. Тәуекелділікті басқару түсінігі.
<<Тәуекелділік>> түсінігі және тәуекел - менеджер мамандығының даму тарихы. Тәуекелділік мәнін ашатын негізгі терминдер: кездейсоқтық, зиян, ықтималдылық, жағдай, жеке жағдайлар, жағдайлардың жиынтығы, инцидент, сценарий. Тәуекелділікті классификациялау: қауіпті жағы бойынша(техногендік, табиғи, аралас), қызмет сипаты бойынша(кәсіпкерлік, қаржылық және коммерциялық, кәсіби, инвестициялық, көліктік, өнеркәсіптік), обьект табиғаты бойынша( азаматтардың өміріне және денсаулығына зиян келтіретін тәуекелділік, азаматтық жауапкершілікпен келетін тәуекелділік).
Тәуекелділікті басқару сатылары: тәуекелділікті талдау, әсер ету тәсілін таңдау, шешім қабылдау, тәуекелділікке тікелей әсер ету, басқару процессінде нәтижесін ретке келтіру және бақылау.
2
Тақырып 2. Тәуекелділікті анықтау тәсілдері
Тәуекел - менеджмент процессінде тәуекелділікті анықтау сатылары. Кәсіпорындағы тәуекелділікті анықтау және бақылауды ұйымдастыру. Тәуекелділікті анықтаудың негізгі тәсілдері: сұрау беттері, құрылымдық диаграммалар, поток карталары, тікелей инспекциялау, қаржылық және басқарушылық есептерін талдау.
4
Тақырып 3. Кәсіпкерлік тәуекелділікті бағалау
Тәуекелділікті бағалау процессінде шешілетін негізгі тапсырмалар. Берілген сатының тәуекелділікті анықтау сатысынан айырмашылығы. Тәуекелділікті бағалаудағы алынатын сандық сипаттамалары, оның мазмұны. Қолайсыз жағдайлар ықтималдылығын бағалау тәсілдері. Жағдайлар ағашын құру тәсілінің негізгі сипаттамасы, оны қолдану алгоритмі. Қайтару ағашын құру тәсілінің мәні, қолданудың мақсаттылығы, қолдану алгоритмі. Қайтару тәсілінің көмегімен сезу жүйесін талдау. Қауіпті индекс тәсілін қолдану сипаттамасы және алгоритмі.
Кәсіпкерлік тәуекелділікті бағалау тәсілдері: бағалаудың статистикалық тәсілі, сараптамалық бағалау тәсілдері, аралас тәсіл, ұқсастарын қолдану.
Қолайсыз жағдайдағы зиянның әртүрлі түрлері. Зиянның негізгі түрлерінің қысқаша сипаттамасы. Тәуекелділікті интегралды бағалау.
4
Тақырып 4. Тәуекелділікті азайту тәсілдері мен жолдары
Диверсификация тәуекелділікті төмендетудің тәсілі ретінде. Тәуекелділікті беру. Кәсіпкерлік тәуекелділікті сақтандыру. Ішкі кәсіпкерлік тәуекелділікті төмендету жолдары: бизнес бойынша әріптесін тексеру және келісімді бекіту шарты, бизнес - жоспарлау, кәсіпкерлік ұйымдардың персоналдарын таңдау, коммерциялық құпияларды қорғауды ұйымдастыру, қосымша ақпараттар алу. Қаржылық тәуекелділік: тәуекелділікке кететін негізгі шығын түрлері және оның мазмұны, тәуекелділікті қаржыландыру көздері және оның мазмұны, сақтандыру кезінде қаржылық тәуекелділік, өзін өзі сақтандыру кезіндегі қаржылық тәуекелділіктің ерекшеліктері.
Сақтандыру тәуекелділікті төмендетудің тәсілі ретінде, тәуекелділікті сақтандыру ерекшеліктері, сақтандырудағы жағдай, тәуекелділікті сақтандыру классификациясы, сақтандыру қорлары, сақтандыру компанияларының төлемқабілеттілігі және тұрақтылық криреиилері. Өзін өзі сақтандыру, оның тәуекелділікті төмендету мақсатындағы қажеттілігі, ішкі және сыртқы тәуекелділік қорын құру ерекшеліктері, кәсіпорынның тәуекелділік қорының оптималды өлшемі. Кэптік сақтандыру компаниясы: түрлері, қызмет әдістері.
2
Тақырып 5. Тәуекелділікті басқару тиімділігін бағалау
Тәуекелділікті басқару тиімділігін бағалау тәсілдері. Тәуекелділікті басқару тәсілдерін қолдану тиімділігін бағалау критерийлері. Тәуекелділікті басқару бойынша шаралар және оның кәсіпорын құнына әсер етуі. Сақтандыру тиімділігін салыстырмалы бағалау алгоритмі және Хаустонның тәсілі көмегімен өзін өзі сақтандыру.
2
Модуль 2. Салалардағы тәуекелділікті басқару
Тақырып 6. Инвестициялық тәуекелділікті басқару
Инвестициялық жобаларды басқару заңдылықтары: жобаның инвестициялау алдындағы сатысы, инвестициялық жобаны бағалау критериилері, жобаның экономикалық тиімділігін бағалау, жобаның экономикалық тиімділігін бағалау үшін дисконты тәсілін қолдану, жобаның тәуекелділігін бағалау үшін дисконты тәсілді қолдану. Инвестициялық тәуекелділікті бағалау тәсілдері: дисконт мөлшерлемесін бағалау тәсәлі, актив капиталын бағалау моделі, дисконт мөлшерлемесін кумулятивті құру тәсілі. Инвестициялық жобаларды сақтандыру практикасы: саяси тәуекелділіктен сақтандыру, қаржылық және коммерциялық тәуекелділіктен сақтандыру.
4
Тақырып 7. Басқарушылық шешімдегі тәуекелділік
Басқарушылық шешімде тәуекел ету түрлері. Кешенді тәуекелділікті бағалау. Тәуекелділікті бөлу. Тәуекелділікті бөлуді математикалық үлгімен есептеу. Тәуекелділікті сақтандыру: несиелеу кезінде тәуекелділікті ішкі банктік сақтандыру. Кәсіпорынды несиелік талдау. Жеке тұлғаны несиелік талдау. Тәуекелділікті төмендетудің тәртібі.
4
Тақырып 8. Өндірістік кәсіпкерліктегі тәуекелділік
Өндірістік кәсіпкерліктегі тәуекелділік. Өндірістік қызметтегі тәуекелділіктен болатын жоғалтулар. Өндірістік кәсіпкерліктегі тәуекелділіктің алдын алу жолдары.
4
Тақырып 9. Банктік тәуекелділік
Банктік тәуекелдер түрлері: несиелік тәуекел, өтімділік тәуекелі, пайыз мөлшерлемесінің өзгеру тәуекелі, валюталық тәуекел, т.б. Банк ресурстарын қалыптастыруға байланысты тәуекелдерді басқару.
Банк ресурстарын қалыптастыруға байланысты пассивтік операцияларды ұйымдастыруға қатысты тәуекелдер. Несиелік портфельді және несиелік тәуекелдерді басқару проблемаларының біртұтастығы. Коммерциялық банктердің несиелік портфельдің құрамындағы клиентке берілген қарыздың жалпы сомасын тәуекелділік дәрежесіне қарай топтауы: стандарттық несие, күдікті несие, үмітсіз және проблемалы несие.
2
Тақырып 10. Валюталық тәуекелділік және оны хеджирлеу стратегиясы
Хеджерлеу - құнды қағаздар тәуекелділігіне байланысты қаржы операцияларының тәуекел жоюға немесе шектеуге мүмкіндік беретін кез келген әрекет сызбасы.
Валюталық келісім түрлері: <<СПОТ>> -валютаны жылдам жеткізу; <<Форвордты>>- тез мерзімді келісім; <<СВОП>> - белгілі бір мерзімге екі валютаның арасындағы сату-сатып алу операциялары. <<Арбитражды келісім>>- әртүрлі валюталық нарықта валюталық курстың айырмашылығы есебінен пайда алу мақсатында келісім жасау. Мұның негізгі мақсаты валютаны арзан бағамен алып оны қымбатқа сату.
2
Практикалық сабақтар
Модуль 1. Тәуекелділік мәні басқару категориясы ретінде
Тақырып 1. Тәуекелділік мәні басқару категориясы ретінде. Тәуекелділікті басқару түсінігі.
1
Тақырып 2. Тәуекелділікті анықтау тәсілдері
2
Тақырып 3. Кәсіпкерлік тәуекелділікті бағалау
2
Тақырып 4. Тәуекелділікті азайту тәсілдері мен жолдары
1
Тақырып 5. Тәуекелділікті басқару тиімділігін бағалау
1
Модуль 2. Салалардағы тәуекелділікті басқару
Тақырып 6. Инвестициялық тәуекелділікті басқару
2
Тақырып 7. Басқарушылық шешімдегі тәуекелділік
2
Тақырып 8. Өндірістік кәсіпкерліктегі тәуекелділік
2
Тақырып 9. Банктік тәуекелділік
1
Тақырып 10. Валюталық тәуекелділік және оны хеджирлеу стратегиясы
1
5 Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптар тізімі
5.1 СӨЖ тақырыптары
5.1.1 Өндірістік қауіпсіздік және өндірістік тәуекелділікті басқару стратегиясы
5.1.2 Кәсіпкерлік - табысты қызмет, бірақ қауіпті
5.1.3 Өндірістік кәсіпкерліктегі тәуекелділік
5.1.4 Кәсіпкерліктегі ішкі тәуекелділік
5.1.5 Қаржылық тәуекелділік және оның фирма қызметіне әсер етуі
5.1.6 Диверсификация тәуекелділікті төмендетудің тәсілі ретінде
5.1.7 Тәуекелділікті беру.
5.1.8 Кәсіпкерлік тәуекелділікті сақтандыру
5.1.9 Қаржылық тәуекелділік
5.1.10 Сақтандыру тәуекелділікті төмендетудің тәсілі ретінде:
5.1.11. Кәсіпкерлік тәуекелділікке әсер ететін факторлар.
5.1.12 Инновациялық тәуекелділік және оның Қазақстандағы көкейкестілігі
5.1.13 Банктік кәсіпкерліктегі тәуекелділік
5.1.14 Валюталық тәуекелділік және оның әсері
5.2 СОӨЖ тақырыптары
5.2.1 Тәуекелділікті басқару және тұрақты даму.
5.2.2 Тәуекелділік қоғамдық өмірдің факторы ретінде.
5.2.3 Тәуекел мен басқаруға көзқарастардың дамуы.
5.2.4 Шетелдегі тәуекелділікті басқару тәжірибесі.
5.2.5 Экономикадағы және бизнестегі тәуекелді жағдайларды моделдеу.
5.2.6 Бизнестегі тәуекелділік.
5.2.7 Экономикалық тәуекелдері: мәні, өлшеу әдістері, төмендету жолдары.
5.2.8 Экономикадағы тәуекелділіктер.
5.2.9 Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелділіктер.
5.2.10 Тәуекелді басқару. Ипотекалық сфера.
5.2.11 Басқару қызметіндегі тәуекелділік проблемалар.
5.2.12 Нарықтық экономикадағы сақтандыру бизнесі.
5.2.13 Коммерциялық банктің қауіпсіздігі.
5.2.14 Валюталық тәуекелділіктерді, банктік және экспорттық коммерциялық несиелерді сақтандыру.
6 Пән бойынша оқу-әдістемелік картасы
Кесте 3- Пән бойынша оқу-әдістемелік картасы
Тақырыптары
Әдістемелік материалдар, плакаттар
Өз бетімен оқу сұрақтары
Бақылау формасы
Дәріс сабақтары
Практикалық (семинар)
сабақтары
1
2
3
4
5
Тақырып 1. Тәуекелділік мәні басқару категориясы ретінде. Тәуекелділікті басқару түсінігі.
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.1
Баяндама
Тақырып 2. Тәуекелділікті анықтау тәсілдері
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.2.-5.1.3
Эссе - баяндама
Тақырып 3. Кәсіпкерлік тәуекелділікті бағалау
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.4
Баяндама
Тақырып 4. Тәуекелділікті азайту тәсілдері мен жолдары
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.5-5.1.6
Баяндама - реферат
Тақырып 5. Тәуекелділікті басқару тиімділігін бағалау
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.7-5.1.8
Баяндама-баяндама
Тақырып 6. Инвестициялық тәуекелділікті басқару
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.9
Баяндама
Тақырып 7. Басқарушылық шешімдегі тәуекелділік
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.10-5.1.11
Баяндама-реферат
Тақырып 8. Өндірістік кәсіпкерліктегі тәуекелділік
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.12
Эссе
Тақырып 9. Банктік тәуекелділік
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.13
Баяндама
Тақырып 10. Валюталық тәуекелділік және оны хеджирлеу стратегиясы
Тақта, бор, конспект,оқулықтар
5.1.14
Баяндама
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
Кесте 4- Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
Оқулықтар, оқу-әдістемелік әдебиеттердің аттары
Жалпы саны
Студенттер саны
Қамтамасыз етілу пайызы,%
1.Малохимина А.В Риск - менеджмент, М. 2004
6
8
75
2.ӘділбековМ.Т. Кәсіпкерлік негіздері,Семей. 2002
10
8
100
3. Лапуста М.Т, Шаршукова Л.Г. Риски в предпринимательской деятельности.- М: ИНФРА-М, 1998
5
8
62
4.Хохлов Н.В. Управление риском./ Учебное пособие.- М: ЮНИТИ-ДАНА, 1999
4
8
50
5. Ахметов А.Б Менеджмент,Ақтөбе. 2005
8
8
100
8 Әдебиеттер
8.1 Негізгі әдебиеттер:
8.1.1 Малохимина А.В Риск - менеджмент, М. 2004
8.1.2 Лапуста М.Т, Шаршукова Л.Г. Риски в предпринимательской деятельности.- М: ИНФРА-М, 1998
8.1.3 Турбина К.Е. Инвестиционный процесс и страхование инвестиций от политических рисков.-М, 1998
8.1.4 Хорн Ван Дж.К. Основы управления финансами.-М, 1994
8.1.5 ӘділбековМ.Т. Кәсіпкерлік негіздері,Семей. 2002
8.1.6 Хохлов Н.В. Управление риском./ Учебное пособие.- М: ЮНИТИ-ДАНА, 1999- 239б
8.1.7 Цай Т.Н, Грабовый П.Г, Марашда Бассам Сайел. Конкуренция и управление рисками на предприятиях в условиях рынка.- М, 1994
8.1.8 Чалый- Прилуцкий В.А. Рынок и риск.- М, 1998
8.1.9 Чернов В.А, Анализ коммерческого риска.-М, 1998
8.1.10 Черкасов В.В. Проблемы риска в управленческой деятельности. Монография.- М: 1999
8.1.11 Шумпетер Й. Теория экономического развития.-М: Прогесс,1992
8.1.12 Ахметов А.Б Менеджмент,Ақтөбе. 2005
8.1.13 Буянов В.П.,Кирсанов К.А.,Михайлов Л.А. Управление рисками (Рискология). М.2009
8.1.14 Взяткин В.Н., Вяткин И.В., Гализа В.А. и др. Риск менеджмент. - М., 2011.
8.2. Қосымша әдебиеттер:
8.2.1 Безопасность и предупреждение чрезвычайных ситуаций: Ка - талог-справочник. Кн. 1 и 2. -- М., 1997.
8.2.2 Турбина К.Е. Инвестиционный процесс и страхование инве - стиций от политических рисков. -- М., 1995.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz