Файл қосу

Модуль Микроорганизмдердің физиологиясы



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                    СМЖ  3 дәрежелі  құжаты
                                   ПОӘҚ
                                   ПОӘҚ
                          042-18-23.01.20.03/02-2014
                                   ПОӘҚ
Студенттерге арналған <<Микробиология>> пәнінің  бағдарламасы
Баспа №_____   
 ________2014ж.             
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
            ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                                       
                 <<Микробиология>> пәнінің
         5В060700 - <<Биология>> мамандығы үшін
                                       
                                       
                                       
        СТУДЕНТТЕР  ҮШІН  ПӘН  БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                  Семей 
                                     2014



                                Алғы сөз
                                       
1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушы ___________<<__>>________20  __ж. 
Есенгелді Омарбеков,  ветеринария  ғылымдарының кандидаты, доцент,  
 <<Ветеринариялық санитария >> кафедрасы

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Ветеринариялық санитария>> кафедрасының  мәжілісінде
Хаттама №____ <<_____>> __________20 _ ж.
Кафедра меңгерушісі ____________С.Т.Дүйсембаев
2.2 Аграрлық факультеттің оқу-әдістемелік  бюросының отырысында қарастырылды
Хаттама №_____ <<_____>>__________ 20 __ж.
Төрайымы ______      _____________    Г.Е.Джаманова
3 БЕКІТІЛГЕН
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде   қаралып,                                                                       баспаға ұсынылды
Хаттама  <<___>> ____________20 __ жыл, №_____
ОӘК төрайымы_____        _____________Г.Искакова
4 АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН 




 



                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                Мазмұны

* Жалпы ережелер
* Сабақ түрлері бойынша пәннің мазмұны және сағаттарын бөлу  
* Пәнді оқу бойынша әдістемелік ұсыныстар
* Пәннің форматы
* Пәннің саясаты
* Баға қою саясаты  
* Әдебиет  





























 


           
1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

  + Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер:
Омарбеков Есенгельды Омарбекұлы, в.ғ.к., доцент  
<<Ветеринариялық санитария>> кафедрасы
Ақпараттық байланыс - тел: 53 19 70,  №7 оқу ғимараты,   
Сабақ өткізу орны - №  304, 305 аудиториялар
Пәннің аты - <<Микробиология>>
Кредит саны-  2

1.2    Пән мазмұнына қысқаша сипаттама:
Микробиология  пәні  арнайы аспапсыз көзге көрінбейтін, микроорганизмдер немесе микробтар деп аталатын өте ұсақ тіршілік иелерінің систематикасын, биологиялық қасиеттерін, экологиясын, жер бетін мекендейтін басқа да организмдермен қарым-қатынасын және табиғаттағы зат айналымындағы маңызын зерттейтін ғылым. Микроорганизмдер  - жиынтық ұғым. Олардың қатарына жай көзге көрінбейтін микроскопиялық саңырауқұлақтар, балдырлар, актиномицеттер, бактериялар, микоплазмалар, риккетсиялар, вирустар және басқа да организмдер жатады

1.3  Пәнді оқытудың мақсаты  -  студенттерді микроорганизмдердің морфологиялық, физиологиялық, тұқымқуалаушылық және өзгергіштік қасиеттерімен, қоршаған ортаның әсерлеріне төзімділігімен табиғаттағы зат айналымындағы рөлімен таныстыру. Сонымен қатар болашақ биологтарға инфекция туралы ілім мен жұқпалы аурулардың алдын алу, балау және емдеу мәлелері бойынша негізгі мағұлмат беру.

1.4  Пәнді оқытудың негізгі міндеттері  -  студенттерді микробиологиялық және вирусологиялық зерттеу әдістеріне  үйрету.

1.5 Пәнді оқытудың нәтижелері: 
Микробиология  пәнін оқыған студент келесі талаптарға сай болу керек:
-  әр түрлі топтағы микроб және вирустардың құрылысын, морфологиясын, классификациясын, физиологиясын, экологиясын, генетикасын  білу;
- микроорганизмдердің тұрақты емес элементтерін, тинкториалды қасиеттерін анықтауды, микробтың таза өсіндісін бөліп алу және олардың биохимиялық қасиеттерін зерттеуді игеру;
-  микроб және вирустардың жіктелу негіздерін  ұғып алу;
- микроб және вирус жасушаларында өтетін физиологиялық және биохимиялық процестердің болмысын түсіну;
- биотехнологиялық процестердегі микроорганизмдердің маңыздылығын, иммунитет және инфекция туралы ұғымдарды түсіне білулері;
- микроб өсіндісі мен жұмыс істеуді және бактериалды препараттарды дайындау және бояу тәсілдерін  толық меңгеруі тиіс.

1.6  Пәннің пререквизиттері: физика, органикалық және биоорганикалық, физиология, омыртқасыз жануарлар зоологиясы, төменгі сатыдағы өсімдіктер, биологиялық химия.

1.7 Пәннің постреквизиттері: генетика, өзіндік даму биологиясы, өсімдіктер физиологиясы, биофизика.

	2  ПӘН  МАЗМҰНЫ    ЖӘНЕ  САБАҚ   ТҮРЛЕРІ   БОЙЫНША САҒАТТАРДЫҢ   РЕТТЕЛУІ
                                                                                                                            Кесте 1

№
р/с
 Тақырыптың аталуы
Дәріс
(сағ)
Зертха
налық
(сағ)
Білім 
алуш-ң 
ОӨЖ (сағ)
Білім 
алуш-ң 
ӨЖ (сағ)
Әдебиеттер
 1
                                       2
 3
 4
6
7
8
* - Модуль  Микроорганизмдердің морфологиясы және құрылысы
 1
Микробиологияға кіріспе
1

1
3
 7.1.1,7.1.2, 7.1.3
2
Прокариотты жасушаның құрылысы және морфологиясы
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
3
Эукариотты жасушаның құрылысы, морфологиясы
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
4
 Вирустардың негізгі қасиеттері және классификациясы
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
* - Модуль  Микроорганизмдердің физиологиясы
5
Микроорганизмдер физиологиясы
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
6
Микроорганизмдер физиологиясы
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
7
Микроорганизмдердің табиғатта таралуы  
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
8
Сыртқы орта факторларының микроорганизмдерге әсері
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
9
Микроорганизмдердің генетикасы  
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
10
Инфекция және иммунитет туралы түсінік
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
          3 - Модуль   Арнайы микробиология
11
Микроорганизмдер инфекциялық аурулардың қоздырғыштары (бактериальдік індеттер)
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
12
 Бациллалық індет қоздырғыштары
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
13
Вирустық індет қоздырғыштарыардың репродукциясы
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
14
 Сүт және ет өнімдері микрофлорасы
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
15
 Қорытынды шолу дәрісі
1

1
3
7.1.1,7.1.2, 7.1.3
                    Зертханалық сабақтар
1
Микробиологиялық зертхананың жұмысы, ақсаты.Микроскоптың иммерсиялық жүйесі.
Микробтардың негізгі формалары 

1


7.1.4, 7.2.3  
2
Бактериялық препараттарды
дайындау. Бояғыш заттар,
ерітінділер. Бояудың жай және
күрделі әдістері

1


7.1.4, 7.2.3  
3
Микробтардың спора,
капсуласын  және жіпшелерін 
қарастыру

1


7.1.4, 7.2.3  
4
Зең, сәулелі және ашытқы саңы
рауқұлақтардың морфологиясы

1


7.1.4, 7.2.3  
5
Лабораториялық  құралдар.
Стерилизациялизация әдістері. Қоректік орталар

1


7.1.4, 7.2.3  
6
Микробтардың таза өсіндісін алу
Аэроб және анаэробтарды өсіру

1


7.1.4, 7.2.3  
7
Межелік бақылау

1



8
Микроорганизмдердің өсінділік және ферментативтік қасиеттерін анықтау

1


7.1.4, 7.2.3  
9
Микроорганизмдердің антибиотиктерге сезімталдығын анықтау

1


7.1.4, 7.2.3  
10
Ауа, су және топырақ микрофлорасын зерттеу

1


7.1.4, 7.2.3  
11
Вирустарды патологиялық материалдан қарапайым денешіктер арқылы анықтау

1


7.2.6
12
Тауық эмбрионын, торша өсінділерін және лабораториялық жануарларды вирусологияда қолдану

1


7.2.6
13
 Сүт және ет микрофлораларын қарастыру

1


7.1.4
14
Індет қоздырғыштарының морфологиялық ерекшеліктері

1


7.1.4, 7.2.3  
15
Қорытынды бақылау

1



    Білімалушылардың өздік жұмыстары (БӨЖ)
3
Микробиология  және вирусологияның даму кезеңдері. Л.Пастер, Р.Кох, И.Мечников, Д.Ивановский т.б. ғалымдардың еңбектерінің маңыздылығы. Риккетсия, хламидия және микоплазмаларға сипаттама .




7.1.1,7.1.2, 7.1.3
5
Микроб ферменттері, классификациясы. Микроорганизмдердің көмегімен органикалық заттардың, азот, күкірт, фосфор және темір қосылыстарының өзгеріске ұшырауы




7.1.1,7.1.2, 7.1.3
6
Организмнің әрбір ағзаларының қалыпты  микрофлоралары.
Олардың маңыздылығы. Дисбактериоз.




7.1.1,7.1.2, 7.1.3
10
Суды залалсыздандырудың физикалық, химиялық әдістері. Дезинфекция, дератизация және дезинсекция терминдеріне түсініктеме беріңіз.




7.1.1,7.1.2, 7.1.3
13
Микроорганизмдердің өзара қарым-қатынастары. Симбиоз, метабиоз, сателлизм, синергизм, антогонизм, вирогения, мутуализм, паразитизм және комменсализм




7.1.1,7.1.2, 7.1.3
14
Жануарлар мен адамның вирустық инфекциялары: СПИД, құтырық, тұмау, шешек, вирустық гепатит және Эбола қызбасы.




7.2.6, 7.1.1,7.1.2,
 7.1.3, 7.2.3  

Барлығы (сағат)
15
15
15
45



  3    ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК   НҰСҚАУЛЫҚТАР
Зертханалық сабаққа дайындалуда алдын ала ұсынылған әдебиеттермен әдістемелік нүсқаулармен таныс болу керек. Сабақтың мазмұнына, мақсатына, негізгі сұрақтарына назар аударыңыз. Оқу кезінде барлық сұрақтар бойынша жұмыс  дәптеріне конспект жасалуы керек. Зертханалық сабақ екі критерий бойынша бағаланады: сабаққа қатысу және микроскоппен жұмыс істеп алынған нәтижені талдауға қатысу. Сабаққа қатысу әр сабақ үшін 1 балл,талдауға  қатысу 3 балл болып есептеледі (1 балл-қанағаттанарлық, 2 балл-жақсы, 3 балл-өте жақсы). 
       Күнделікті үйге берілген тапсырманы тиянақты орындау,сабақ кезінде тақырыпты талдауға белсене араласу-сіздің емтиханды жақсы тапсыруыңыздың кепілі екендігін ұмытпаңыз.

* ПӘННІҢ ТҮРІ (ФОРМАТЫ)
Микробиология пәнінің аудиториялық сабақтарының өтуі және одан қанағаттанарлық дәрежеде машықтану,  ол білімалушының өзіне тікелей байланысты. Әр аптаның тақырыптары бірімен-бірі жүйелі байланыста өтеді. Зертханалық сабақтардың алдында дәрістер оқылып, ондағы қарастырылған теориялық мәселелер практика жүзінде көрсетіледі. Осыны еске ала отырып дәрістерде берілетін  анықтамаларға, терминдерге, олардың мағынасына терең көз жүгіртіп, практикамен байланыстыруды іздестіру керек. Пәнді игеру үшін ұсынылған оқулықтарды, ғылыми басылымдарды және интернет жүйесін пайдаланып берілген апта тапсырмаларын кейінге қалдырмай, уақтысында өткізген дұрыс. Микробиологиялық терминдерге жеке дәптер арнауды ұсынамыз.

      5   ПӘН   САЯСАТЫ  
Пән саясаты  -  бұл оқытушының курсты оқыту барысында студентке қоятын талаптар жүйесі. Төменде ұсынылатын талаптар тізімі көрсетілген:
-  лабораториялық сабаққа таза ақ халат және қалпақпен келу;
-  сабақтан  кешігуге оны босатуға болмайды;                                       
-  сабақ  үстінде  ұялы  телефондарды  өшіру;
-  барлық  тапсырмаларды  өз  уақытында  орындау;
- оқытушы  ұсынған  сабақ жоспарын  мұқият тыңдап,  оған  белсенді       түрде  қатысу;
- себепті  жағдаймен қатыспаған  сабағын ( деканаттың  рұқсатымен) қайта  тапсыру;
- өз  бетінше  кітапханада және үйде  дайындық  жасау;
Академиялық  этика  ережесі:
- тәртіп  сақтау;
- тәрбиелік;
- адамшергілік;
- шыншылдық;
- жауапкершілігінің бар  болуы;
Қатысуы: дәрістерге, зертханалық сабақтарға қатысу  -  міндетті. Сабаққа қатыспаған студент түсінбеген материал үшін өзі жауап береді.
Тәртібі: сабаққа бөгет жасаған студент аудиториядан шығарылып жіберіледі немесе  оған <<қанағаттанарлықсыз>> деген баға қойылады.
Білімалушының өздік жұмысы (БӨЖ) міндетті түрде орындалуы керек, кешіктіріліп орындалған жұмысқа төмен балл қойылады. Өздік жұмыстың апталарда орындалатын тақырыптары электрондық журналда көрсетілген.Онымен алдын-ала танысып, ертерек орындауға тырысқаныңыз жөн.
Межелік бақылау  (7-ші және 15-ші апта) - студенттің дәрістерге, зертханалық сабақтарға қатысуына, дайындалуына, аудиториялық бақылау жұмысын 
(АБЖ) орындауына, БӨЖ-ы орындауына байланысты қойылады. Әрбір аптаның нақтылы балдары бар. Оған дұрыс көңіл аударыңыз.

* БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
Апта және бақылау түрлері бойынша баллдардың реттелуі кестеде көрсетілген
<<Микробиология>> пәні бойынша баллдардың  реттелуі
                                                                                                               Кесте 2
                                   Апта
                            Бақылау түрі
                             Жалпы  балл
 Ескерту
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4

1-7 апта арасында  аудиториялық  сабақтардың барлық түріне  қатысу
                                      30

                                       2
Ауызша сұрау
                                      30
Дәріс және зертханалық сабақтар бойынша
                                       3
БӨЖ
                                      40

                                       4
Ауызша сұрау
                                      30
Дәріс және зертханалық сабақтар бойынша
                                       5
БӨЖ
                                      30

                                       6
Ауызша сұрау
                                      40
Дәріс және зертханалық сабақтар бойынша
                                       
БӨЖ
                                      20

                                       7
Межелік бақылау 1
                                      80

1-7 апта оқу нәтижесі бойынша жалпы балл 
                                      300

                                       8
8-15 апта арасында  аудиториялық  сабақтардың барлық түріне  қатысу
                                      30

                                       9
Ауызша сұрау
                                      30
Дәріс және зертханалық сабақтар бойынша
                                      10
БӨЖ
                                      40

                                      11
Ауызша сұрау
                                      30
Дәріс және зертханалық сабақтар бойынша
                                      12
Ауызша сұрау
                                      20
Дәріс және зертханалық сабақтар бойынша
                                      13
БӨЖ
                                      30

                                      14
Ауызша сұрау
                                      20
Дәріс және зертханалық сабақтар бойынша
                                       
БӨЖ
                                      20

                                      15
Межелік бақылау 2
                                      80

8-15 апта оқу нәтижесі бойынша жалпы балл 
                                      300

Емтихан үшін жалпы балл
                                      400

Академиялық кезең бойынша жалпы балл
                                     1000



ӘДЕБИЕТ

7.1 Негізгі әдебиет
7.1.1  Бұлашев А., Таубаев Ө., Сұраншиев Ж., Мырзабаев К. Микробиология.-       Астана: 2014. -384 б.
7.1.2  Мырзабекова, Ш.Б.   Ветеринариялық вирусология.-Алматы, 2004 
7.1.3 Толысбаев Б.Т., Бияшев Қ.Б. Микробиология  және иммунология.-Алматы: 2008.-497 б.
7.1.4 Бұлашев А., Сұраншиев Ж., Жұмабаев Х. Жалпы микробиология.  - Астана: 2005. -50 б.

7.2 Қосымша әдебиет
7.2.1 Құлдыбаев М.М. Микробиология пәнінің практикалық сабақтары.-А.,1995
7.2.2  Құлдыбаев М. Ауыл шаруашылығы микробиологиясы.-Алматы.,1994
7.2.3  Костенко Т.С. и др. Практикум по ветеринарной микробиологии.-М., 1989
7.2.4 Асонов Н.Р.Практикум по микробиологии.-М.,1988
7.2.5 Троценко Н.И. Практикум по ветеринарной вирусологии.-М., 1989
7.2.6 Омарбеков Е.О Вирусология пәнінің зертханалық сабақтары. Семей, 2001.
Пәндер