УМКД

Фактура және сүйемел

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
<<МУЗЫКАЛЫҚ БІЛІМ>> КАФЕДРАСЫ
Құжат СМК 3 уровня
ПОӘК

ПОӘК
042-18.1.32/02-2013
ПОӘК
<<Мектеп әндері репертуарынан практикум>> пәннің оқу-әдістемелік құралы

Редакция № 1 ______

<<Мектеп әндері репертуарынан прктикум>>
ПӘНІНЕН ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
5В010600 <<Музыкалық білім>> мамандығы үшін

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛЫ

2013-2014 оқу жылы

ПОӘК
042-18.1.32/02-2013
Ред. № 1 _______20__ ж.
Бет 2__

Мазмұны:

1
1 Глоссарий

2
2 Тәжірбиелік сабақтар

3
3 Студенттің өздік жұмысы

ПОӘК
042-18.1.32/02-2013
Ред. № 1 _______20__ ж.
Бет 3_

1 - ГЛОССАРИЙ
1. Жай екпіндер
Largо ( лярго ) -------- шығарманың екпінін кең, созыңқы
орындалуын көрсетеді.
Adagiо (адажио ) ----- екпіні өте жай, мұнымен қатар биязы
орындалуын көрсетеді.
Grave (граве ) --------- мұңды, ауыр, салмақты орындалуын
көрсетеді.
Lentо (ленто ) --------- ақырын, жай орындалуын көрсетеді.
2. Бір қалыпты орташа екпіндер.
Andante `(анданте ) ----------- екпіннің қадамдап асықпай
жүруін көрсетеді.
Andantinо ( андантино ) ----- баяу бір қалыпты жүруін
көрсетеді.
Mоderatо ( модерато) -------- орташа екпінмен жүруін
көрсетеді.
Allegrettо ( аллегретто ) ------ жүрісін, әжептәуір жылдам екпінмен орындалуын көрсетеді.
3. Жылдам екпіндер.
Allegrо (аллегро) ---------------- екпіні жылдам жүруін көрсетеді.
Prestо (престо) ------------------- шапшаң, тез жүруін көрсетеді.
Prestissimо (престиссимо ) --- престодан гөрі жылдамырақ
жүруін көрсетеді.
Vivо (виво ) ---------------------- екпіні тез жүруін көрсетеді.
Vivace ( виваче ) ---------------- екпіні жылдам жүруін көрсетеді.
Шығарманың екпінін, яғни, жүрісін біртіндеп жылдамдататын терминдер:
Accelerandо (аччелерандо )-----тездете түсү
Stringendо (стринженто )--------ықшамды, тездеу, икемді
Strettо (стретто )-------------------нықтап
Animandо (анимандо)-------------көтеріңкі

Епінді баяулататын терминдер:
Ritenutо ( ритенуто )----------------- ұстамды
Rallentantо (раллентанто )--------- жайлап
Ritardandо ( ритардандо )---------- кешігіріңкеп, кідірте
Allargandо (алляргандо ) ----------- шалқыта

Екпін белгілерін көбінесе орысша және қазақша да жазылады.
Мысалы:
В темпе марша ----------------------- марш екпінінмен.
Бодро ------------------------------------ көңілді, жігерлі.
Не спеша, с большим чувством - асықпай, үлкен сезіммен.
Темп умеренный --------------------- баяу, бірқалыпты екпінмен.
Весело, не быстро -------------------- көңілді, асықпай.
Довольно скоро ----------------------- недәуір жылдамдықпен.
Скоро ------------------------------------ жылдам.
Спокойно, певуче ---------------------тыныш, әндете.
Задорно, весело, подвижно ---------қызулы, көңілді, шапшаң.
Медленно, спокойно -----------------тыныш, жай, екпінмен.
Неторопливо ---------------------------асықпай.

Музыкалық динамикалық күш белгілері

Жазылуы
Айтылуы
Қысқартылып
жазылуы
Қазақша айтылуы
Pianо
пиано
P
ақырын
Pianissimо
пианиссимо
PP
өте ақырын
Fоrte
форте
F
қатты
Frtissimо
фортиссимо
FF
өте қатты
Mezzо pianо
меццо пиано
mp
ақырынырақ
Mezzо fоrte
меццо форте
mf
сәл қаттырақ
Crescendо
крешендо

күшейте түсу
Diminuendо
диминуэндо

бәсеңдете түсу
Sfоrzandо
сфорцандо
sf
кенеттен күшейтіп,
ерекше бөліп ойнау
Mezzо vоce
меццо воче
m.v.
Ақырын сыбырлап айту

Ноталарды әріппен белгілеу

До - C, c
до диез - Cis, cis
До бемоль - Ces, ces
Ре - D ,d
ре диез - Dis, dis
Ре бемоль - Des, des
Ми - E, e
ми диез - Eis, eis
Ми бемоль - Es , es
Фа - F, f
фа диез - Fis, fis
Фа бемоль - Fes, fes
Соль - G, g
соль диез - Gis, gis
Соль бемоль - Ges, ges
Ля - A, a
ля диез --- Ais, ais
Ля бемоль - As, as
Си - H, h
си диез - His, his
Си бемоль - B, b

Ансамбль --- француз тілінде бірлесу, ұласу деген мағынаны береді.
Музыкада екі немесе одан да көп музыканттардың (әншілер немесе музыка аспаптарында орындаушылардың ) музыкалық шығарманы қосылып орындауын және сол орындалған музыканың бірдей ұласып, әдемі, мәнерлі болып шығуын ансамбль деп атайды.
Музыканы немесе әнді екі әнші қосылып орындаса дуэт дейді.
Үш кісі айтса, трио, төрт кісі орындаса, квартет, бес кісі айтса - квинтет, алты кісі орындаса, секстет, жеті кісі қосылса, септет, сегіз кісі қосылса, октет дейді. Операда, ораторияда, кантатада бас кейіпкерлер қосылып дуэт, трио, квартет, квинтетпен айтатын жағдайлар өте жиі кездеседі. Ансамбльге хор мен оркестр де кіреді.
Ария --- итальян сөзінде ән деген сөз.
Ария --- опералық музыкада әрбір кейіпкердің ішкі жан дүниесіне байланысты айтылатын мелодия. Орыстың классикалы қопера музыкасында шығарманың идеясын ашып, бас кейіпкердің бейнесін беретін ұлттық тамаша ариялар бар. Мәселен, Глинканың << Иван Сусанин >> операсынан Сусаниннің ариясы, т.б.
Вариация --- құбылту деген сөз. Вариацияда алынған негізгі мелодия сақталады да, оның өлшемі, ырғағы, екпіні немесе тональдігі өзгеріп, үнемі құбылып отырады.
Вокальдық музыка --- ( вокале - дауыс деген сөз ). Музыка аспабының суйемелдеуімен немесе суіемелдеуінсіз жеке әншіге, хорға арналып жазылған музыкалық шығармаларды вокальдық музыка дейді.
Аспаптық музыка ---жеке музыка аспаптары --- фортепиано, скрипка, виолончель, кларнет, домбыра, қобыз, сырнай, мандолинаға арналып жазылған концерт, вариация, фантазия, этюд, полонез, күй немесе вальс, полька, мазурка сияқты би музыкаларын аспаптық музыка дейді.
Кантата --- оркестрдің суйемелдеуімен орындалатын вокальдық шығарма. Мұнда хор, ансамбльдер, жеке әншілер болады. Кантата бірнеше бөлімнен түрады.
Камералық музыка --- Кішкене вокальдық немесе бірнеше музыкалық аспаптар ансамбльдері мен жеке аспаптарға немесе дауысқа арналып жазылған музыкалық шығармаларды камералық музыка дейді.
Капелла --- ешбір музыкалық аспаптың сүйемелдеуінсіз айтылатын көп дауысты хор.
Концерт --- жарысу деген сөз. Концерт скрипка, рояль, баян, виолончель, труба немесе басқа музыкалық аспаптар үшін жазылады, бірнеше бөлімнен тұрады.
Опера ---Театрда орындалатын үлкен музыкалы драмалық шығарманы опера дейді.
Оратория --- каһармандық немесе эпикалық оқиғаны баяндайтын, симфониялық оркестрдің суйемелдеуімен орындалатын вокальдық шығарма.
Речитатив --- ( итальян сөзі) - операда, ораторияда және кантатада болайын деп жатқан не болатын оқиғаны сөзбен баяндауды, тақпақпен айтуды речитатив дейді.
Романс --- лирикалы - эпикалық, лирикалы - драмалық мазмұны бар әндерді романс деп атайды.
Симфониялық музыка (симфония - үндесу, бірлесу деген мағынаны береді ). Симфониялық оркестрмен орындау үшін жазылған музыкалық шығарманы симфониялық музыка дейді.
Симфониялық поэма --- оркестр үшін жазылған музыкалы поэтикалық шығарма.
Увертюра --- бастау, бет ашар деген ұғымды береді. Увертюра симфониялық оркестрмен орындауға арналған музыкалық шығарма.
2 - ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАР
Тақырып. 1. 2. Орындаушылық-концертмейстерлік білік пен дағды машықтардың қалыптасуы.
Мақсаты: Жоғарғы кәсіби шеберлікті игерген концертмейстер - педагог-музыкант маманды дайындау методикасының мазмұнын ашу.
Жеке сабаққанегізгі тапсырма:
1. Концертмейстер-оркестр немесе ансамбль жетекшісі ұғымы.
2. <<Концертмейстер>>, <<сүйемелдеуші (аккомпаниатор)>> ұғымының мәнін ашу.
Сұрақтар мен тапсырмалар:
1. Концертмейстер-оркестр немесе ансамбль жетекшісі ұғымы.
2. <<Концертмейстер>>, <<сүйемелдеуші (аккомпаниатор)>> ұғымының мәнін ашу.

Әдістемелік ұсыныс:
Орындаушылық-концертмейстерлік білік пен дағды машықтардың қалыптасу әдістері бұл жерде мақсатқа жетуге бағытталған формалар, түрлер,құралдар бірлігі, қосындысы ретінде қарастырылады. Жоғарғы кәсіби шеберлікті игерген концертмейстер - педагог-музыкант маманды дайындау методикасының мазмұнын ашу.
Жалпы білім беретін мектептің музыка пәні мұғаліміне, концертмейстерге өз жұмысын жоғарғы кәсіби деңгейде орындай білу үшін келесі арнайы білім мен біліктерді кешенді түрде игеру шарт: концертмейстерлік орындаушылықтың теориясы мен практикасы негіздерін меңгеру, вокальдық және аспаптық шығармаларды сүйемелдеудің өзіндік ерекшелігін білу;сөз бен дыбыс-үн қосындысымен байланысты келетін фортепианолық партия мен орындаушылық іс-әрекетті жүйелеу білігі, нотадан бірден оқу әдістерін білу, тоналдықтар алмастыруды, есту арқылы іріктеу мен осы дағдыларды практикада қолдана білу.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 3.4. Фактура және сүйемел.
Мақсаты: Кезкелген шығарманың фактурасын анықтап талдайбілу.
Жеке сабаққа негізгі тапсырма:
1. Ансамбльдік ұғым, бір бірін тыңдай білу.
2. <<Фактура>> түсінігі және оның түрлері: монодиялық, полифониялық, гармониялық.
Сұрақтар мен тапсырма:
1. Ансамбльдік ұғым, бір бірін тыңдай білу.
2. <<Фактура>> түсінігі және оның түрлері: монодиялық, полифониялық, гармониялық.

Әдістемелік ұсыныс.
<<Сүйемел (аккомпанемент)>>,оның сипаты мен ролі. Сүйемелдің үш кезеңдік дәрежедегі белсенділігі: аясы (фон), диалог, шиеленіс. Сүйемел типтері: гармониялық қолдау, аккордтық пульсация, гармониялық фигурация және т.б. Фактура және сүйемел жөнінде әдебиеттерді қолдану.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.

Тақырып. 5.6. Екі құрамдас бөлшекті мөлшер үлгісін пайдаланатын сүйемел типтері:
Мақсаты: Музыкалық шығармаларда талдап, сипаттама беру. Түрлі жанрларды аспапта ойнап үйрену.
Жеке сабаққа негізгітапсырма:
1. Полька жанры (оның ерекшеліктері - ырғақтық және әуендік;
2. Әуен құрылымын көптеген секвенцияларға, реприздік мотивтерде, гамма бейнелі қимылдарға құру).
Сұрақтар мен тапсырма:
1. Полька жанры (оның ерекшеліктері - ырғақтық және әуендік;
2. Әуен құрылымын көптеген секвенцияларға, реприздік мотивтерде, гамма бейнелі қимылдарға құру).
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 7. 8.
Үш құрамдас бөлшекті мөлшер үлгісін пайдаланатын сүйемел типтері:
Мақсаты: Музыкалық вокалды шығармалармен көбірек танысып, талдай білу.
Жеке сабаққа негізгітапсырма:
1.Вальс жанры (ырғақтық екпін сипаттылығы,
2.Әуендік желілерінің ерекшеліктері - қозғалғыштық, сырғу, шыр айналу.
3.Вальстың әр түрлі типтері.
Сұрақтар мен тапсырма:
1.Вальс жанры (ырғақтық екпін сипаттылығы,
2.Әуендік желілерінің ерекшеліктері - қозғалғыштық, сырғу, шыр айналу.
3.Вальстың әр түрлі типтері.

Әдістемелік ұсыныс:
Мысалы: Л.Хамиди <<Қазақ вальсы>>, Б.Гизатов <<Мектеп вальсі>> және т.б. бас пен екі аккордтың алмасулары;
гармониялық қолдау;
аккордтық пульсация;
жәй үйлесімді фигурациялар;
аралас типтегі сүйемел;
сүйемел вокал партиясын қосарлана қайталайды.
сүйемелде вокальдық партиядан сәл ауытқушылықтар бар;
сүйемел вокальдық партияның жекелеген дыбыс-үнін қамтиды;
вокальдық партияның әуені сүемелге енбейді.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 9.10. Төрт (құрамдас) бөлшектік үлгіні пайдаланатын сүйемелдер типі:
Мақсаты: Музыкалық вокалды шығармалармен көбірек танысып, талдай білу.
Жеке сабаққа негізгі тапсырма:
1. 1.- бас пен аккордтың алмасып отыруы;
2. 2.- гармониялық түрде қолдау;
3. марш жанры ( оның ерекшелік сипаттары: үзбе сурет, синкоптар, бедерлі ұрулар, бірінші бөліктің күштілігі. Марш түрлері - әскери, спорттық, қуыршақ, әзіл - сықақты және т.б.
Сұрақтар Мен тапсырма:
1.Қазақстан композиторларының вокалды шығармаларымен танысу.
2.Ноталық мәтінін бірден оқудыдағдылау.
Әдістемелік ұсыныс:
Мысалдар: И.Дунаевский <<Ал, көңілді жел, өлеңіңді айт бізге>>, В.Шаинский марш-өлеңдері, П.Чайковскийдің - балалар маршы, комедиялық марш <<Бұршақ - Патшаның шеруі>>, Р.Шедриндікі - аккордтық фактура немесе бас-аккорд;
бас пен аккордтың алмасып отыруы;
гармониялық түрде қолдау;
аккордтық пульсация;гармониялық фигурациялар>>
аралас типтегі сүйемел>>
вокальдық партияны қосарлана қайталайтын сүйемел>>;
вокальдық партиядан сәл ауытқушылығы бар сүемел>>;
ішіне вокальдық партияның жеке дыбыстары енген сүйемел>>;
вокальдық партияның әуені сүйемелге енбейді>>.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 11.12. Әнді өз сүйемелінде орындау.
Мақсаты: Ноталық мәтінді сауатты түрде оқи білу, фортепианолық сүйемелде дыбыстануды білу, аппликатураны ыңғайлы ғып іріктеу, нақты ырғақтық орындаушылық, әуендік желілірді айшықты түрде бейнелеу (егер ондайлар болса), үйлесімдік негізді анық сезіну және т.б.
Жеке сабаққа негізгі тапсырма:
1.Бірнеше орындаушылық іс-әрекетті қиыстыру: ән салу, дирижерлік ету, ән әуенін аспапта ойнау.
2.Дирижер қолы іс-қимылының ауфтактысы мен мәнерлілігіне зейін қою.
Сұрақтар мен тапсырма:
1.Бірнеше орындаушылық іс-әрекетті қиыстыру: ән салу, дирижерлік ету, ән әуенін аспапта ойнау.
2.Дирижер қолы іс-қимылының ауфтактысы мен мәнерлілігіне зейін қою.

Әдістемелік ұсыныс: Ноталық мәтінді сауатты түрде оқи білу, фортепианолық сүйемелде дыбыстануды білу, аппликатураны ыңғайлы ғып іріктеу, нақты ырғақтық орындаушылық, әуендік желілірді айшықты түрде бейнелеу (егер ондайлар болса), үйлесімдік негізді анық сезіну және т.б. Кіріспеден өз сүйемеліне ауысарда дыбысталудың динамикасы мен тембрлік сипаттамасын анықтап алу. Сүйемелді еркін меңгеруге талаптану.
Екінші музыкалық-орындаушылық кезең- вокальдық желілір мен сүйемел партиясын орындаудың ара қатынасын қиыстыра білу білігі; өз орындаушылығын сырт көзбен қарап, бағалау; дыбысталуды нәзік айыра білу.
Сүйемелмен вокальдық партияның мәнерлі қозғалысына көмектесу. Сүйемелмен ән салу емес, әнді сүйемелмен орындау керек.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 13. 14. Солист - вокалисті сүйемелдеу.
Мақсаты: Вокальдық технологияның сұрақтарын, мәселелерін білу.Дауыстық үн-дыбыс шығарудың табиғатын практикалық тұрғыдан түсіну, екпіндік, ырғақтық вокальдық естуді дамыту; ән айтуда дауыс ырғағын бақылауда ұстау қажеттігі, дыбыстық үннің тембрлік, динамикалық, психологиялық, яғни барлық әр қилы нәзік реңктегі құбылуларын асқан сезімталдылықпен ести білу; диапазон, регистр, әншінің тыныс алуын жолға қою жұмысының ұстанымдары, оның артикуляциясының, дауыс ырғағы, мәнері жөнінде білімім болуы.
Жеке сабаққа негізгі тапсырма:
1.Сүйемел өнері.
2.Ансамбльдік орындаушылықтың заңдары мен эстетикалық ережелерін білу.
3. Вокальдық ансамбль бір тұтас шығармашылық ниеттегі, шығармашылық пікірлестіктегі, дауыс ырғағындағы дәлдік пен интерпретацияны (үстеме мағына) біріктіретін бір ағза ретінде көрініс табады.
Сұрақтар мен тапсырма:
1.Сүйемел өнері.
2.Ансамбльдік орындаушылықтың заңдары мен эстетикалық ережелерін білу.
3. Вокальдық ансамбль бір тұтас шығармашылық ниеттегі, шығармашылық пікірлестіктегі, дауыс ырғағындағы дәлдік пен интерпретацияны (үстеме мағына) біріктіретін бір ағза ретінде көрініс табады.

Әдістемелік ұсыныс:
Фортепианолық партия - (прелюдия, постлюдия, интерлюдия), сүйемел, ырғақтық және үйлесімдік қолдану. Сөздерді талдау мен әдеби және музыкалық міндеттердің өзара байланысын түсіну.
Вокалист пен концертмейстер арасындағы динамикалық (өз ара толықтырылған іс-әрекет) ансамбль. Сүйемелдің ролі мен оның алатын орны: басыңқы,тең тұрғыда, немесе жетекші ретінде; пианист сүемелдеушінің орындаушылық іс-әрекетінің жеке орындаушымен үйлесімді, агогикалық ауытқушылықтарды тең ырғақтық дәрежеде қолдай білу білігі.
Вокальдық технологияның сұрақтарын, мәселелерін білу.Дауыстық үн-дыбыс шығарудың табиғатын практикалық тұрғыдан түсіну, екпіндік, ырғақтық вокальдық естуді дамыту; ән айтуда дауыс ырғағын бақылауда ұстау қажеттігі, дыбыстық үннің тембрлік, динамикалық, психологиялық, яғни барлық әр қилы нәзік реңктегі құбылуларын асқан сезімталдылықпен ести білу; диапазон, регистр, әншінің тыныс алуын жолға қою жұмысының ұстанымдары, оның артикуляциясының, дауыс ырғағы, мәнері жөнінде білімім болуы.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 15. Солист - аспапта ойнаушыны сүемелдеу.
Мақсаты: Концертмейстердің аспапта ойнаушымен жұмысының кезеңдері.
Бір-бірін тыңдай білу, шығарма орындау кезінде түсінушілікті пысықтау.
Жеке сабаққанегізгі тапсырма:
1.Камералық ансамбльдегі пианист.
2.Негізгі тақырыптық материалдың жоспарын алдыңғы қатарға шығару.
Сұрақтар мен тапсырма:
1.Шетел композиторлардың вокалды шығармашылығы мен танысу.
2.Музыкалық вокалды шығармаларын талдау.
Әдістемелік ұсыныс: Концертмейстердің аспапта ойнаушымен жұмысының кезеңдері.
- солистің жалпы орындаушылық жоспарын терең сезіну
- солист партиясының ең ұсақ бөлшегіне дейін естіп, тыңдау білігі.
- Фортепиано үнін солист-аспапшы ойынының әр түрлі штрихтары мен әдістеріне ( бұл жерде орындаушының фразировкалар мен цезурадағы мүмкіндіктерін ескерте отырып, мысалы, үрлеме аспапта ойнаушының дем алысын ) үйлестіре отырып құбылту білігі.
- Сүйемелдің үндестігін солист аспабы үнінің тембрлік және техникалық мүмкін
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
діктеріне байланыстыра дәлдеу білігі.
3 - СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ
Тақырып. 1. 2. Орындаушылық-концертмейстерлік білік пен дағды машықтардың қалыптасуы.
Мақсаты: Жоғарғы кәсіби шеберлікті игерген концертмейстер - педагог-музыкант маманды дайындау методикасының мазмұнын ашу.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Концертмейстер-оркестр немесе ансамбль жетекшісі ұғымы.
2. <<Концертмейстер>>, <<сүйемелдеуші (аккомпаниатор)>> ұғымының мәнін
ашу.
Бақылау түрі: Аспапта ойнау.
Әдістемелік нұсқау:
1. Концертмейстер-оркестр немесе ансамбль жетекшісі ұғымы.
2. <<Концертмейстер>>, <<сүйемелдеуші (аккомпаниатор)>> ұғымының мәнін ашу.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 3.4. Фактура және сүйемел.
Мақсаты: Кезкелген шығарманың фактурасын анықтап талдайбілу.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Ансамбльдік ұғым, бір бірін тыңдай білу.
2. <<Фактура>> түсінігі және оның түрлері: монодиялық, полифониялық, гармониялық.
Бақылау түрі. Аспапта ойнау.
Әдістемелік нұсқау.
1. Ансамбльдік ұғым, бір бірін тыңдай білу.
2. <<Фактура>> түсінігі және оның түрлері: монодиялық, полифониялық, гармониялық.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 5.6. Екі құрамдас бөлшекті мөлшер үлгісін пайдаланатын сүйемел типтері:
Мақсаты: Музыкалық шығармаларда талдап, сипаттама беру. Түрлі жанрларды аспапта ойнап үйрену.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Полька жанры (оның ерекшеліктері - ырғақтық және әуендік;
2. Әуен құрылымын көптеген секвенцияларға, реприздік мотивтерде, гамма бейнелі қимылдарға құру).
Бақылау түрі: Аспапта ойнау.
Әдістемелік нұсқау.
1. Полька жанры (оның ерекшеліктері - ырғақтық және әуендік;
2. Әуен құрылымын көптеген секвенцияларға, реприздік мотивтерде, гамма бейнелі қимылдарға құру).
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 7. 8.
Үш құрамдас бөлшекті мөлшер үлгісін пайдаланатын сүйемел типтері:
Мақсаты: Музыкалық вокалды шығармалармен көбірек танысып, талдай білу.
Қарастырылатын сұрақтар.
1.Вальс жанры (ырғақтық екпін сипаттылығы,
2.Әуендік желілерінің ерекшеліктері - қозғалғыштық, сырғу, шыр айналу.
3.Вальстың әр түрлі типтері.
Бақылау түрі: Аспапта ойнау.
Әдістемелік нұсқау.
1.Вальс жанры (ырғақтық екпін сипаттылығы,
2.Әуендік желілерінің ерекшеліктері - қозғалғыштық, сырғу, шыр айналу.
3.Вальстың әр түрлі типтері.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 9.10. Төрт (құрамдас) бөлшектік үлгіні пайдаланатын сүйемелдер типі:
Мақсаты: Музыкалық вокалды шығармалармен көбірек танысып, талдай білу.
Қарастырылатын сұрақтар.
1. 1.- бас пен аккордтың алмасып отыруы;
2. 2.- гармониялық түрде қолдау;
3. марш жанры ( оның ерекшелік сипаттары: үзбе сурет, синкоптар, бедерлі ұрулар, бірінші бөліктің күштілігі. Марш түрлері - әскери, спорттық, қуыршақ, әзіл - сықақты және т.б.
Бақылау түрі: Аспапта ойнау.
Әдістемелік нұсқау.
1.Қазақстан композиторларының вокалды шығармаларымен танысу.
2.Ноталық мәтінін бірден оқудыдағдылау.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 11.12. Әнді өз сүйемелінде орындау.
Мақсаты: Ноталық мәтінді сауатты түрде оқи білу, фортепианолық сүйемелде дыбыстануды білу, аппликатураны ыңғайлы ғып іріктеу, нақты ырғақтық орындаушылық, әуендік желілірді айшықты түрде бейнелеу (егер ондайлар болса), үйлесімдік негізді анық сезіну және т.б.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Бірнеше орындаушылық іс-әрекетті қиыстыру: ән салу, дирижерлік ету, ән әуенін аспапта ойнау.
2.Дирижер қолы іс-қимылының ауфтактысы мен мәнерлілігіне зейін қою.
Бақылау түрі: Аспапта ойнау.
Әдістемелік нұсқау.
1.Бірнеше орындаушылық іс-әрекетті қиыстыру: ән салу, дирижерлік ету, ән әуенін аспапта ойнау.
2.Дирижер қолы іс-қимылының ауфтактысы мен мәнерлілігіне зейін қою.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 13. 14. Солист - вокалисті сүйемелдеу.
Мақсаты: Вокальдық технологияның сұрақтарын, мәселелерін білу.Дауыстық үн-дыбыс шығарудың табиғатын практикалық тұрғыдан түсіну, екпіндік, ырғақтық вокальдық естуді дамыту; ән айтуда дауыс ырғағын бақылауда ұстау қажеттігі, дыбыстық үннің тембрлік, динамикалық, психологиялық, яғни барлық әр қилы нәзік реңктегі құбылуларын асқан сезімталдылықпен ести білу; диапазон, регистр, әншінің тыныс алуын жолға қою жұмысының ұстанымдары, оның артикуляциясының, дауыс ырғағы, мәнері жөнінде білімім болуы.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Сүйемел өнері.
2.Ансамбльдік орындаушылықтың заңдары мен эстетикалық ережелерін білу.
3. Вокальдық ансамбль бір тұтас шығармашылық ниеттегі, шығармашылық пікірлестіктегі, дауыс ырғағындағы дәлдік пен интерпретацияны (үстеме мағына) біріктіретін бір ағза ретінде көрініс табады.
Бақылау түрі: Аспапта ойнау.
Әдістемелік нұсқау.
1.Сүйемел өнері.
2.Ансамбльдік орындаушылықтың заңдары мен эстетикалық ережелерін білу.
3. Вокальдық ансамбль бір тұтас шығармашылық ниеттегі, шығармашылық пікірлестіктегі, дауыс ырғағындағы дәлдік пен интерпретацияны (үстеме мағына) біріктіретін бір ағза ретінде көрініс табады.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
Тақырып. 15. Солист - аспапта ойнаушыны сүемелдеу.
Мақсаты: Концертмейстердің аспапта ойнаушымен жұмысының кезеңдері.
Бір-бірін тыңдай білу, шығарма орындау кезінде түсінушілікті пысықтау.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Камералық ансамбльдегі пианист.
2.Негізгі тақырыптық материалдың жоспарын алдыңғы қатарға шығару.
Бақылау түрі: Аспапта ойнау.
Әдістемелік нұсқау.
1.Шетел композиторлардың вокалды шығармашылығы мен танысу.
2.Музыкалық вокалды шығармаларын талдау.
Қолданылған әдебиет:
1.Бурамбаева М.Н. Методика формирования концертмейстерских навыков. Метод. Пособие. Қазақ университеті - Алматы 2007.
2.Бурамбаева М.Н. Навыки чтения с листа - к истории вопроса. Педагогика музыкального образования: поиски и перспективы развития. - Алматы, 2007.
3. Исагулова А.Ш. Беғалиева Г.К. Концертмейстерлік класс. Оқу әдістемелік құрал. - Алматы, 2005.
4. Кубанцева Е.И. Концертмейстерский класс. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М., 2002.
5. Люблинский А.А. Теория и практика аккомпанемента. - Л., 1972.
6. Мамизерова Л.П. Есимжанова А.Е. Соершенствование профессиональной подготовки студентов в концертмейстерском классе:учебно-метод. Пособие.- Алматы, 2006
7. Музыка. Хрестоматия 1-4 кл. Құрастырғандар Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сулейменова. - Алматы, Атамура 1999-2002
8. Нүсіпбаев И. Әндері. - Алматы 1996.
діктеріне байланыстыра дәлдеу білігі.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz