УМКД

Қазақ тілінің академиялық грамматикасы пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы 2013 жылғы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3-деңгейлі СМЖ
құжаты

ПОӘК

ПОӘК 042-18-28.1.27/01-2013

ПОӘК
<< Қазақ тілінің академиялық грамматикасы >>
пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы

______ 2013 жылғы
№ 1 басылым

6 М 011700 - << Филология: қазақ тілі>> мамандығына арналған
<< Қазақ тілінің академиялық грамматикасы>> пәнінің

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ
2013

Кіріспе

1 ӘЗІРЛЕГЕН
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының профессоры м.а., ф.ғ.к. Қинаят Шаяхметұлы
_____________ <<___>> ___________20___ жыл.

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Қазақ тілінің теоиясы мен әдістемесі кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.
Хаттама №___ <<___>> ___________20___ жыл.

Кафедра меңгерушісі _______________ Жұмағұлова Ә.М.

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып, бекітілді.
Хаттама №___ <<___>> ___________20___ жыл.

Төрайым _________________Мұқанова Қ.Қ.

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілді.
Хаттама №___ <<___>> ___________20 ___жыл.

ОӘК төрағасы _________________Искакова Г.К.

4 <<____>> __________ 20___ж. шыққан ПОӘК-нің
№ 1 БАСЫЛЫМЫ

Мазмұны

1 Қолданыс аясы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқу пәнінің мазмұны (модуль)
5 Студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары
6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8 Әдебиеттер

1 ҚОЛДАНЫС АЯСЫ

<<Қазақ тілінің академиялық грамматикасы>>пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы <<6М011700>> <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> мамандығының магистранттарына арналған.

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы <<Қазақ тілінің академиялық грамматикасы>> пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің бекітілген және қолданысқа енгізілген ҚР МЖМБС 3.08.275-2006 Мемлекеттік білім беру стандарты;
- <<5В0117>> <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> мамандығының типтік оқу жоспары;
- СТУ 042-ГУ-4-2013 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты;
- ДП 042-1.01-2013 <<Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы>> құжаттық іс-жосығы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
<<Қазақ тілінің академиялық грамматикасы>> пәнін оқыту барысында студентардің тіл турылы ғылымның негізгі мәселелері, тілдік құбылыстар жөнінде мағлұмат алуына, лингвистикалық терминалогияны игеруіне, қазақ тілінің семантикалық - грамматикалық құрылымы мен қызметін меңгеруіне ерекше мән беріледі. Аталмыш пән студенттің өз бетінше лингвистикалық әдебиеттермен жұмыс істеуіне, сондай-ақ, тілдік деректемелерді талдау әдістемесімен танысуына мүмкіндік беретін нақты білім қорын ұсынады.
Сондықтан да курс студенттерге қазақ және орыс тіл білімі жүйесін (фонетика, лексика, грамматика, т.б.) ғана емес, дүние жүзі тілдері туралы мәлімет береді. Тілдің пайда болуы мен дамуы, олардың генеологиялық және типологиялық ерекшеліктері мен түрлері, тілдің мәні, семиологиялык табиғаты, тілдік бірліктер, тілдің дамуы мен коммуникативтік қызметі, тіл мен ойлаудың қарым-қатынасы, тіл және қоғамның диалектикалык бірлігі қарастырылады.
<<Қазақ тілінің академиялық грамматикасы>> курсын оқып-үйрену нәтижесінде студенттер тіл білімінің негізгі мәліметтерімен, үғымдарымен, терминдерімен таныстырылады, қазіргі қазақ тілінің сөздік құрамымен жұмыс жасау мүмкүндігі игертіледі. Студенттердің қазақ, орыс, шетел (шығыс тілдері және батыс европа) тілдері материалдарын байланыстыра отырып, лингвистикалык талдау жасай алуына мүмкіндік туғызады. Бұл пәндер бойынша алған білімдері тіл теориясын зерттеуге, тілдік материалдарды салыстырып, олардың типологиялық - құрылымдық ерекшеліктері мен ұқсастыктарын ашуға, логикалык ойлауға, ғылыми түжырым жасауға мүмкіндік береді.
3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:
<<Қазақ тілінің академиялық грамматикасы>>курсы студенттерді тіл туралы ғылымның негізімен таныстырады, атап айтқанда, тілдің ішкі кұрылымы мен оның коғамдық дамуын, тілдің функционалдық және құрылымдық жүйесін т.б. мәселелерді қарастырады. Студенттердің кәсіби мамандығын терең игеруге жол ашады.
Болашақ тәрбиеші-педагог балаға алғашқы тілдік материалды меңгертіп, тілдің грамматикалық жүйесі жайында үйрететін болғандықтан, оны алдымен өзі терең білуі қажет. Сондықтан бұл пән студенттерге тілдің фонетикасын, лексикологиясын, морфологиясы мен синтаксисінен жүйелі білім беру мақсатын көздейді.
3.3 Пәнді оқытудың міндеттері:
Студент аталмыш курста лингвистикалық заңдылықтарды игеріп, оларды ғылыми түрғыдан пайдалануға үйренуі қажет. Тілдің табиғаты, қоғамдық мәні, оның кұрылымдық және жүйелік сипаттары, тілдер дамуындағы ортақ қасиеттер мен ерекшеліктер, қазақ тіл білімін зерттеу әдістері мен методологиясы, басқа ғылымдар жүйесімен байланысы, т.б. мәселелер тұрғысында студенттердің өзіндік ойы мен тұжырымдары болуы қажет. Студенттерге тіл білімі салаларын меңгерту, практика мен теорияны ұштастыруға дағдыландыру, фонетикалық, лексикалық, сөжасамдық, морфологиялық, синтаксиситік талдаулар жасауға үйрету
3.4 Оқыту нәтижесі:
Пәнді оқыту нәтижесінде студенттер білуге тиіс:
тіл білімінің ғылымдар жүйесінде алатын орны; салалары; басқа ғылымдамен байланысы; тілдің қызметі; оның түрлері; тілдің таңбалық сипаты; тілдің ішкі құрылымы; тілдің шығуы мен дамуы; жазу, жазба тілдің қалыптасуы мен дамуы; тілдің қатынасы, олардың өзара ықпалы; тілдің туыстығы мен әртиптестігі; тілдік семья және <<макросемья>>, әлем тілдерінің жіктелімі жөнінде түсінігі болуы;
Білімге, икемділікке және дағды-машықтарға қойылатын талаптар
* Тіл дыбыстары және олардың түрлерімен танысу;
* Тіл дыбыстарының жасалу жолдарын үйрену;
* Дыбыстардың үндесу заңдылықтарын үйрену
* Орфографиялық және орфоэпиялық ерекшеліктерді меңгеру;
* Буын түрлерімен танысу;
* Сөз мағыналарын топтастыру жайындағы ғылыми пікірлерімен танысу;
* Сөз байлықтарын молайту;
* Сөзжасамның негізгі тәсілдерін үйрету;
* Сөз таптарын жеке-жеке таныту;
* Синтаксистің негізгі обьектілерімен таныстыру;
* Сөйлем мүшелерін таныту;
* Сөйлем түрлерімен таныстыру;
* Сауатты жазуға үйрету;
3.5 Курстың пререквизиттері:
қазак тілінің фонетика, лексика, морфология, синтаксис салаларынан ғылыми мағлұматтары болуы керек.
3.6 Курстың постреквизиті:
негізгі тілдік үғымдармен, терминдермен таныса отырып, лингвистикалық талдау жасай алуына мүмкіндік туғызады
3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
1 Кесте
Курс
Семестр
Кредит
ДС (сағ)
СПС (сағ)
Лаб. (сағ)
ОСӨЖ
(сағ)
СӨЖ(сағ
Барл.
(сағ)
Бақылу түрі
2
3
3
№
6
-
№
№
№
емтихан

4 ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ)

2 Кесте
№
Тақырыптары
Сағат саны

дәріс
тәжірибелік
1
1-модуль. Фонетика
Фонетика. Тіл дыбыстарының жіктелуі. Дауысты, дауыссыз дыбыстардың емлесі.
1

2
Үндестік заңы. Буын үндестігі. Дыбыс үндестігі. Екпін тасымал. Графика. Орфография. Орфоэпия.
1

3
2-модуль. Лексикология
Лексикология. Лексикологияның салалары.
1

4
Сөздің тура және ауыспалы мағынасы. Сөздің көп мағыналығы және омоним. Синоним. Антоним
1

5
Қазақ тілінің фразеологиясы
1

6
Қазақ тілінің лексикографиясы
1

7
3-модуль. Морфология
Сөзжасам. Туынды сөздердің жасалу тәсілдері. Сөзжасам тәсілдері
1

8
Грамматика. Морфология. Сөз таптары, оларды топтастыру принциптері. Зат есімнің лексика-грамматикалық сипаты.
1

9
Сын есімнің лексика-грамматикалық сипаты. Сан есімнің лексика-грамматикалық сипаты
1

10
Есімдіктің лексика-грамматикалық. сипаты Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты
1

11
Үстеу. Үстеудің мағыналық топтары. Үстеудің жасалу жолдары
1

12
Шылау. Оның мағынасы мен қызметі, шылаудың түрлері. Одағай сөздер. Одағайдың сөйлемдегі қызметі. Еліктеу сөздер. Еліктеуіш сөздердің мағыналық түрлері
1

13
4-модуль. Синтаксис
Синтаксис туралы түсінік. Сөз тіркесі синтаксисі
1

14
Жай сөйлем синтаксисі
1

15
Құрмалас сөйлем синтаксисі
1

БАРЛЫҒЫ:

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

5.1 Дыбыстау мүшелері және оның қызметі
5.2 А.Байтұрсыновтың <<Жазу мәселесі>> мақаласы
5.3 Орфоэпиялық норма туралы түсінік
5.4 Махмут Қашқаридің <<Диуани лұғат ат-түрік>> сөздігі
5.5 Мақал-мәтелдердің айтылу мақсатына қарай түрлері
5.6.Қазақ тіліндегі тұрақты тіркестердің түрлері
5.7. Синоним. Синонимдік қатар
5.7. Зат есімнің тәуелденуі
5.9.Сын есім шырайлары
5.10.Есімдіктің септелуі
5.11.Етістіктің рай категориясы
5.12.Тіліміздегі одағай сөздердің қызметі
5.13.Сөз тіркесі және оның зерттелуі
5.14.Сөйлем мүшелері
5.11. Құрмалас сөйлемнің түрлері

6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ

3-Кесте
Дәріс сабағының
тақырыбы
Семинар сабағының тақырыбы
Көрнекі құралдар, плакаттар, лаборатория-лық стендтер
Өз бетімен дайындалу сұрақтары
Бақылау түрі
1
2
4
5
6
1-модуль. Фонетика
Фонетика. Тіл дыбыстарының жіктелуі. Дауысты, дауыссыз дыбыстардың емлесі.
1-модуль. Фонетика
Фонетика. Тіл дыбыстарының жіктелуі. Дауысты, дауыссыз дыбыстардың емлесі.
Дәріс тезисі, сызба нұсқа слайдтар
Пәнінің жалпы мәселелері, мақсаты мен міндеті, зерттелу жайы
Жазбаша, ауызша
Үндестік заңы. Буын үндестігі. Дыбыс үндестігі. Екпін тасымал. Графика. Орфография. Орфоэпия.
Үндестік заңы. Буын үндестігі. Дыбыс үндестігі. Екпін тасымал. Графика. Орфография. Орфоэпия.
Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде
Қазақ тілін оқыту әдістемесінің ұстанымдары
Жазбаша, ауызша
2-модуль. Лексикология
Лексикология. Лексикологияның салалары.
2-модуль. Лексикология
Лексикология. Лексикологияның салалары.
Дәріс тезисі, слайд
Лексикология салалары

Жазбаша
Сөздің тура және ауыспалы мағынасы. Сөздің көп мағыналығы және омоним. Синоним. Антоним
Сөздің тура және ауыспалы мағынасы. Сөздің көп мағыналығы және омоним. Синоним. Антоним
Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде

Сөздің тура және ауыспалы мағынасы
Ауызша
Қазақ тілінің фразеологиясы
Қазақ тілінің фразеологиясы
Дәріс тезисі кесте слайд түрінде

Тұрақты сөз тіркесі
Ауызша
Қазақ тілінің лексикографиясы
Қазақ тілінің лексикографиясы
Дәріс тезисі таблица слайд түрінде
Сөздіктер
Ауызша
3-модуль. Морфология
Сөзжасам. Туынды сөздердің жасалу тәсілдері. Сөзжасам тәсілдері
3-модуль. Морфология
Сөзжасам. Туынды сөздердің жасалу тәсілдері. Сөзжасам тәсілдері
Дәріс тезисі, сызбалар слайд түрінде
жаттығу жұмысы

Жазбаша

Грамматика. Морфология. Сөз таптары, оларды топтастыру принциптері. Зат есімнің лексика-грамматикалық сипаты.
Грамматика. Морфология. Сөз таптары, оларды топтастыру принциптері. Зат есімнің лексика-грамматикалық сипаты.
Дәріс тезисі, мысалдарды ноутбуктан көрсету
Сөздіктермен жұмыс
Жазбаша

Сын есімнің лексика-грамматикалық сипаты. Сан есімнің лексика-грамматикалық сипаты
Сын есімнің лексика-грамматикалық сипаты. Сан есімнің лексика-грамматикалық сипаты
Дәріс тезисі, кесте-слайд
Жаттығу жқмысы
Ауызша
Есімдіктің лексика-грамматикалық. сипаты Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты
Есімдіктің лексика-грамматикалық. сипаты Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты
Дәріс тезисі, сызбалар слайд түрінде
тілдікталдау
Ауызша
Үстеу. Үстеудің мағыналық топтары. Үстеудің жасалу жолдары
Үстеу. Үстеудің мағыналық топтары. Үстеудің жасалу жолдары
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде

Жаттығу жұмыстары
Жазбаша

Шылау. Оның мағынасы мен қызметі, шылаудың түрлері. Одағай сөздер. Одағайдың сөйлемдегі қызметі. Еліктеу сөздер. Еліктеуіш сөздердің мағыналық түрлері
Шылау. Оның мағынасы мен қызметі, шылаудың түрлері. Одағай сөздер. Одағайдың сөйлемдегі қызметі. Еліктеу сөздер. Еліктеуіш сөздердің мағыналық түрлері
Дәріс тезисі
Жаттығу жұмыстары
Жазбаша

4-модуль. Синтаксис
Синтаксис туралы түсінік. Сөз тіркесі синтаксисі
4-модуль. Синтаксис
Синтаксис туралы түсінік. Сөз тіркесі синтаксисі
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде

Жаттығу жұмыстары
Жазбаша
Жай сөйлем синтаксисі
Жай сөйлем синтаксисі
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
Жаттығу жұмыстары
Жазбаша

Құрмалас сөйлем синтаксисі
Құрмалас сөйлем синтаксисі
Дәріс тезисі, кестені слайд негізінде
Жаттығу жұмыстары
Жазбаша

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ

4-Кесте
Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы
Саны
Студенттердің саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
2
3
4
1. Х.Арғынов. Қазак тілі методикасы. А.,1974
2
7
10 %
2. Ф.Оразбаева. Тілдік қатынас: теориясы және әдістемесі, А.,2000
40
7
100%
3. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. Алматы:Ана тілі, 1992. - 448 б.
10
7
100%
4 0разбаева Ф.Ш.,Рахметова Р.С. Қазақ тілін оқыту әдістемесі.А.,2005.
20
7
100%
Рахметова Р.С.
Сөз тіркесі синтаксисі және оны оқыту әдістемесі. А.,2003
10
7
100%
6 Құлмағамбетова Б.Қазақ тілін оқыту методикасы. Жалпы редакциясын басқарған -Ал.:<<Мектеп>>, 1988
20
7
100%
7. Д.Әлімжанов, Ы.Маманов. Қазақ тілін оқыту методикасы- А., 1965
10
7
100%

* ӘДЕБИЕТТЕР

8.1 Негізгі әдебиеттер
8.1 1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы, 1993.
8.1 2. Қалиев Ғ., Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясы. - Алматы, 2005.
8.1 3. Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі сөздердің грамматикалық сипаты. - Алматы, 1998.
8.1 4. Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыс жүйесі. - А., 1999.
8.1 5. Сыздықова Р. Емле және тыныс белгілері. - А., 1996.
8.1 6. Исаев. С.М. Қазақ тілі. А., Қайнар. 1993.
8.1 7. Хасенова С., Әбдіғалиева Т., Қасабекова Қ., Шалабаев Б. Кестелі грамматика. - Алматы: Ана тілі, 1995.
8.1 8. Мырзабеков С. Қазақ тілінің фонетикасы. - Алматы: Қазақ университеті, 1993.
8.1 9. Бейсенбаева К. Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы. - Алматы, 1993.
8.1 10. Болғанбаев Ә., Белбаева М. Қазақ тілінің лексикологиясы. А., 1988.
8.1 11. Аханов К. Тіл біліміне кіріспе. - Алматы, 1994.
8.1 12. Айғабылов А. Қазақ тілі лексикологиясы. - Алматы, 1956.
8.1 13. Белбаева М. Қазіргі қазақ тілі лексикологиясы. - Алматы, 1976.
8.1 14. Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. А., 1997.
8.1 15. Қазақ грамматикасы. - Астана, 2002.
8.1 16. Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. - Астана: Елорда, 2000.
8.1 17. Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. /морфология/.А.,1991.
8.1 18. Төлеуов Ә. Сөз таптары. А.,1981.
8.1 19. Оралбаева Н. Қазақ тіліндегі етістіктің аналитикалық құрылысы мен мағынасы. А.,1979.
8.1 20. Балақаев М., Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі /синтаксис/. А., 1972.
8.1 21. Балақаев М. Қазіргі қазақ тілі. Жай сөйлем синтаксисі. А., 1991.
8.1 22. Әміров Р. Жай сөйлем синтаксисі. А., 1983.
8.1 23. Сайрамбаев Т. Сөз тіркесі және жай сөйлем синтаксисі. А., 1992.
8.1 24. Балақаев М., Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тілі. А., 1997.
8.1 25. Есенов Қ. Құрмалас сөйлем синтаксисі. А., 1995.
8.1 26. Жақыпов Ж. Сөйлеу синтаксисінің сипаттары. Қ., 1998.
8.1 27. Қордабаев Т.Р. Қазіргі қазақ тіліндегі құрмалас сөйлемдердің синтаксисі. А., 1995.
8.1 28. Аханов К. Грамматика теориясының негіздері. - А., 1996.

8.2.Қосымша әдебиеттер тізімі:
8.2.1. Қалиев Ғ., Оралбаева Н. және т.б. Қазіргі қазақ тілі (жаттығулар жинағы). - А., 1997.
8.2.2. Қазіргі қазақ тілі. /лабораториялық жұмыстар/. - Алматы: Ана тілі, 1992.
8.2. 3. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. - Алматы, 1998.
8.2. 4. Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі. - Алматы, 1992.
8.2.5. Сыздықова Р. Қазақ орфографиясы мен пунктуациясына анықтауыш. - Алматы, 1960.
8.2.6. Момбекова Ж. Жаттығулар жинағы /мұғалімдерге көмекші құралы/. - Алматы: Дәнекер, 2001.
8.2.7. Орынбаева Ф., Ахметова Ә., Жүнісбекова К. Қазіргі қазақ тіліне арналған жаттығулар. - Алматы, 1999.
8.2.8. Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. - Алматы,1991.
8.2. 9. Болғанбаев Ә. Қазақ тіліндегі синонимдер. А., 1970.
8.2. 10. Смағұлова Ғ. Фразеологизмдердің варианттылығы. А., 1996.
8.2.11. Сыздықова Р. Сөздер сөйлейді /сөздердің қолдану тарихынан/. А., 1980. 1994 /2 басылым/.
8.2.12. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. А., 1992.
8.2.13. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. А., 1999.
8.2.14. Сауранбаев Н. Қазақ тіл білімінің проблемалары. А., 1982.
8.2.15. Аманжолов С. Қазақ әдеби тілінің қысқаша курсы. А., 1994.
8.2.16. Қазақ тілі грамматикасы бойынша зерттеулер. А., 1975.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz