Файл қосу
Жүкті тасымалдау процесі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМК құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-12.1.84/03-2014
<< Актілік-претензиялық жұмыс>>
пәнінің оқу-әдістемелік кешені
11.09.2014
Баспа №2
<<Актілік-претензиялық жұмыс>>
ПӘНІНЕН ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
5В090100 - <<Тасымалдауды, қозғалысты ұйымдастыру және көлікті пайдалану>>
мамандығына арналған
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР
Семей
2014
* Дәрістердің қысқаша жазбасы
1 тақырып. Кіріспе. Логистика жағдайындағы көлік (1сағ.)
Дәрістің жоспары
1 Логистика туралы түсінік, оның міндеттері, қызметтері және анықтамалары
2 Логистиканың көлікке әсері
3 Көлік кәсіпорындарының саясаты және олардың қызметінің өзгеруі
4 Жүктерді жинау мен таратудың жаңа логистикалық жүйелері
Логистика - қойылған мақсаттарға жету үшін микро -, мезо - немесе макроэкономикалық жүйелерді анықтауда мәліметтік және қаржылық ағымдармен байланысты қызмет көрстеу ағымдарын, материалдық ағымдарды басқару мен тиімдету ғылымы.
Логистиканың мақсаты болып еңбектік және материалдық ресурстардың өз шығынына дәл уақытында жүктерді жеткізу табылады. Осы жағдайларды орындау үшін материалды ағымдарды жеделдетіп, магистральды көлікте өнеркәсіп пен оның шетіндегі объектілерде жүктерді араластырудың қажетті маршруттарын жоспарлауды, қоймалаудың тиімді жүйесін жүргізуді, тасымалдауды контейнерлеу мен пакеттеу, жүк бірліктерін, орам мен ыдысты рационализациялаудыі іс - шараларының кешенін жүзеге асырады.
Қазіргі уақытта логистиканың көптеген түрлері есептеледі. Оның кейбіреулері мыналар:
o көліктік логистика (оның ішінде автокөліктік логистика)
o қоймалық логистика (қоймалау логистикасы)
o мәліметтік логистика
o коммерциялық логистика
o маркетингтік логистика
o сату логистикасы
o өндіріс логистикасы
o өнеркәсіптік логистикасы
o бөлу логистикасы
Логистиканың негізгі түсініктері.
Ұсынылатын әдебиеттер
1. <<Транспортная логистика>> А.А. Насипкалиев, Н.Д. Адилова: Учеб. пособие, КарГТУ, 2007
2. <<Транспортная логистика>> Л.Б.Миротин М: <<Экзамен>>, Москва, 2003 ж.
3. Смехов А.А. Основы логистики - М: Транспорт, 1993 ж.
4. Аникин Б.А. <<Логистика>>: Оқу құралы, М: ИНФРА , 1997 ж.
СӨЖ арналған бақылау тапсырмалары (1,2)
1. Логистикадағы зерттеудің негізгі бағыттары мен практикалық пайдаланылуы.
2. Логистикада қолданылатын әдістер.
3. Логистикалық шынжырдың негізгі звенолары.
2 тақырып Логистиканың өндіріс үрдісі (1сағ.)
Дәрістің жоспары
1 Материалдық ағымдардың өндірістегі мақсаты және үйымдастырудың жолдары
2 Материалдық ағымдарды ұйымдастыру және басқарудың талаптары
3 Өндірістік үрдісті ұйымдастыру заңдары және материалдық ағымның кеңістіктегі және уақыт мөлшеріндегі тиімдендіру мүмкіндіктерін үйымдастыру
4 Материалдық ағымдардың ағымнан тыс өндірістегі тиімділікті ұйымдастыру
Көлік органикалы түрде өндірістік және сауда процесстеріне беріледі. Сондықтан көлік логистиканың көптеген міндеттеріне қатысады. Сонымен қатар логситикада материалдық ағымның қозғалысында өндірістік - қоймалық учаскеде тура байланыстың сыртында қарастырылуы мүмкін көліктік процесстің қатысушысы арасындағы көпаспектілі келісімділік орын алған өзіндік көлік ортасы қалыптасқан.
Логистика бұл бірыңғай техника, технология, экономика және жоспарлау. Сәйкесінше көліктік логистиканың міндеттеріне жоспарлаудың бірыңғай жүйесін қолдану, көлік процесінің қатысушыларының техникалық және технологиялық кездесетін көлік процестері, олардың экономикалық мүдделерінің келісімділігін қамтамасыз ету жатқызылады. Әрбір осы міндеттерді қысқаша сипаттайық.
Көліктік кешенде техникалық кездесулер көлік құралдарының ішкі жағынан жеке де, аралық кесуде де параметрлерінің келісімділігін білдіреді. Бұл келісімділік жүк пакеттерімен және контейнерлермен жұмыс істеуге, модальды тасымалдауларды қолдануға мүмкіндік береді.
Технологиялық кездесулер тура тасымалдау, қайта тиеусіз хабарламалар,тасымалдаудың бірыңғай технологиясын қолдануды білдіреді.
Экономикалық кездесулер - тарифтік жүйені жасау мен конъюктураны зерттеудің жалпы әдістемесі.
Біріккен жоспарлау графиктің бірыңғай жоспарын қолдану мен жүргізуді білдіреді.
Көліктік логистиканың міндеттеріне жатқызылады:
- көліктік жүйелерді, оның ішінде тасымалдау коридорлары мен көлік шынжырларын жасау;
- көліктік - қоймалық процесте технологиялық бірлікті қамтамасыз ету;
- қоймалық және өндірістік көлік процесінде бірігіп жоспарлау;
- көлік құралдарының түрін таңдау;
- көлік құралдарының типін таңдау;
- жеткізу маршрутының рационалдылығын анықтау.
Көлік түрін таңдауға әсер ететін факторлар
Көлік түрі
Жеткізу уақыты
Жүкті жіберу жиілілігі
Жіберу кестесінің тұрақтылығын сақтау
Әмбебап-тық
Географиялық жоспарда қол жетімділіг
Тасымал-дау бағасы
Теміржол
3
4
3
2
2
3
Су жолы
4
5
4
1
4
1
Автомо-бильді
2
2
2
3
1
4
Тұрба құбыры
5
1
1
5
5
2
Ауа жолы
1
5
3
4
3
5
Жасалған таңдаудың дұрыстығы көліктің әр түрінде тасымалдаумен байланысты барлық шығындарды талдауға негізделген техникалы - экономикалық есептеулермен бекітілуі керек.
Мысалы, 5 т. қымбат бағалы жүкті автомобильмен жеткізу 1000 долл., ал самолетпен - 3000 долл. құрады. Таңдау автомобильге түсті. Бірақ толық құнды анықтауда жүргізілген талдау көрсеткендей, автомобильдегі тасымалдау тарифінің нәтижесінде төлеу керек болды:
- экспедиторға: жүктің құнының 5 % экспедициялау мен қорғауға, яғни 2000 долл.
- банкирге: несиеге процент ретінде жүктің құнынан 1,5 %, себебі тасымалдау 15 күнде жүргізілді, оның ішінде 750 долл. құрайтын 50 000 долл. артықтарға жіберілген.
- жіберуде қосылған шығындар 3750 долл. құрады. Тарифтерді салыстыруда шыққан қорытынды автомобильді таңдаудан ұшақты таңдау тиімді екендігін көрсетті.
Ұсынылатын әдебиеттер
1. <<Транспортная логистика>> А.А. Насипкалиев, Н.Д. Адилова: Учеб. пособие, КарГТУ, 2007
2. Көліктік логистика Л.Б.Миротин М: <<Экзамен>>, Москва, 2003 ж.
3. Курганов В.М. Тауарларды қою шынжырындағы қойма мен көлік М: Кітап әлемі, 2005 ж.
4. Көлік логистикасының негіздері А.А.Смехов М: <<Транспорт>>, 1995 ж.
СӨЖ арналған бақылау тапсырмалары (3,4)
1. Көліктің жеке түрлерінің сипаты.
2. Тасымалдау құжаттары.
3. Көліктің жеке түрлеріндегі маршрут түрлері.
3-тақырып Логистикадағы материалдық ағымдар (1сағ.)
Дәрістің жоспары
1. Материалдық ағым мен логистикалық операциялардың түсінігі.
2. Материалды ағымдарды талдау моделі.
3. Жұмыстың абсолютті шамаларының негізгі өлшемдері.
Материалды ағым - логистикалық процестің барлық аралығында араласатын материалды ресурстардың ағымы. Материалды процессті басқарудың жүйесі
Канбан жүйесі Канбан (жапон. <<карта>>) жапон менеджерлерінің тобымен құрастырылған. Аталған әдістегі жоғалтып алынғандар - өнімнің артықтығы, тез арадағы өндіріс, рациональды емес тасымалдау, артықтарды сақтау.
Место хранения запаса L Место хранения запаса М
трк
. F . F
F
E трк
трк
E E
E
Е
F
прк F
Участок А Участок В
1 сурет. <<Канбан>> жүйесі екі карточкамен
Аталған жүйе аралық салуды білдіреді. Жүйені қолдану математикалық ағым мен техникалық операциялардың синхронизациясын талап етеді.
Канбан жүйесін қолдану <<Дәл уақытында>> жүйесінсіз мүмкін емес.
ТӨТ жүйесі <<Тиімді өндірістік технология>> - 80 жылдары Израильдік және Американдық мамандармен өңделген өндіріс пен өткізуді ұйымдастыру жүйесі. <<Израильдік Канбан>>. Мақсаты - шикізат, материал, машина, техникалық процесстің құрылғылары, персонал ретінде болатын <<сын ресурстары>> немесе өндірісте тар орындарды шығару.
СІМ жүйесі Материалды және мәліметтік ағымдардың, яғни 2 параллельді ағымның қозғалыстарының синхронизациясы. Кез келген материалдық ағымның орны туралы мәлімет алуға мүмкіндік береді.
Ұсынылатын әдебиеттер
1. Көліктік логистика Л.Б.Миротин М: <<Экзамен>>, Москва, 2003
2. Көліктік логистиканың негіздері А.А.Смехов М: <<Транспорт>>, 1995 ж.
3. Логистика негіздері А.М.Гаджинский М: <<Марктинг>>, 1999
СӨЖ үшін бақылау тапсырмалары (1,2)
1. Материалды ағымдарды MRP, DRP, JIT басқару жүйелері.
2. Материалды ағымдарда басқарудың түрлі жүйелеріндегі көліктің маңызы.
3. Тартатын және тебетін жүйелер.
4-тақырып Көлік ағымдары мен көліктің тұрақты құрылғылары(2сағ.)
Дәрістің жоспары
1.Көлік ағымдарының потенциалды теориясы.
2.Аймақтық көлік қызметін көрсету.
3.Сапар жолдардың аса пайдалылығы.
4.Торапты бекеттердің орналасуы.
Жүкті тасымалдаудың технологиялық процесі болып тасымалдаудың жоғары тиімділігіне жету мақсаты бар және бір негізде орындалатын, өзара байланысты этаптар мен операциялардың жүйесін бөлшектеу жолында нақты тасымалдау процесін адамдардың жүзеге асыруының тәсілі түсініледі. Технологияның міндеті - тасымалдау процесінде орындалатын этаптар мен операциялардың санын қысқарту есебінен тасымалданатын жүкті тасудың еңбек сіңіргіштігі мен ұзақтығын азайту.
Жүкті тасымалдау процесі
Жүйе теориясы көрсеткендей барлық жүйелер жүйеден тұрады. Кез келген жүйе жүйе объектісінің, ерекшелік пен байланыстың терминдерінде жазылуы мүмкін. Жүйелердің иерархиясы мен саны жүйенің ішкі күрделілігіне байланысты.
2 сурет. Тасымалдаудың иерархиялық құрылысы.
Интермодальды тасымалдаулар - бұл бірыңғай жүк бірлігінде бірыңғай тасымалдау құжаттары бойынша бірнеше көлік түрлерімен халықаралық хабарламада жүктерді жеткізу жүйесі. Қазіргі интермодальды тасымалдардың негізі болып ИСО контейнерлі стандарттары табылады, басқа да жүк бірліктері қолданылуы мүмкін: контейнерлі, трейлерлер, ауысым кузовтары, пакеттер.
Мультимодальды тасымалдау - бұл көліктік 2 түрінен аз тура аралас тасымалдаулар. Елдің ішінде ғана.
Юнимодальды - көліктік бір түрімен ғана тура тасымалдау.
Тасымалдау процесін жобалау
Тасымалдауды ұйымдастыруда логистикалық ағым тасымалдаудың бір бөлігін құрайтын негіз тиімді тасымалдау процесін жобалауы қажет деп қорытындылайтын жаға әдістемелік мазмұнды білдіреді. Бұған өндіріс орнынан тұтыну орнына дейін жүкті тасымалдаудың жоғарғы тиімділігін қамтамасыз ететін ұйымдастырушылық және техникалық мүмкіндіктердің шешімін іздеу сәйкес келеді.
3 суретте жүкті тасымалдаудың принципиальды схемасы көрсетілген. көрсетілген: I - жүкті көрсететін пункт; II - жүкті жобалайтын пункт; III - тасымалдаушы кешен; WQ - көлікті өнім; Wr - жүкті алушының қажеттілігі; W'k -- таысмалдау кешенінің жоспарлы тасу мүмкіндігі; Wk - тасымалдау кешенінің нақты тасу мүмкіндігі ; О1,О2,О3 - операторлар.
3 сурет. Жүкті тасымалдауды ұйымдастырудың принципиалды схемасы.
Жүк көрсететін пункт ретінде өнімдері мен шығыстары шығарылатын халық ашруашылығының барлық салаларындағы ұйымдар мен өндірістер түсіндіріледі. Аталған принципаиальды схемада екі контурды бөлуге болады, 1- жүк айналымының тасымалдау кешеніне жүк алушыға жеткен жүктің саны сәйкес келуі керек. Кіріс пен шығыс арасындағы айырма жүк көрсететін пунктке кері байланыс шынжырымен беріледі және оператор арқылы тасымалдау кешенінің тасу мүмкіндігінің жоспарлық шамасын өзгертеді. Оның мүмкіндігіне жоспарланған шама өз кезегінде оператордың көмегімен тасу мүмкіндігіне айналады.
Екінші контур өнімді алушының сұранысымен байланысты тасу көлемінің өзгеруін көрсетеді. Ол өз қажеттерін тасымалдау кешені мен жүк көрсету пунктіне басқа байланыс шынжыры арқылы тапсырыс түрінде береді. Аталған жүкті алушының қажеттілігінің өзгеруі тасу жүйесінің мүмкіндігін көрсетеді. Бұл әрекет оператормен орындалады.
4 суретте көліктік кешен мен орта арасындағы, компонентті кешен арасындағы қатынастар мен өзара байланыстардың құрылымдарын қарапайым түрде суреттейтін тасымалдау процесінің сызықтық кестесі көрсетілген.
4 сурет. Тасымалдау процесінің сызықтық кестесі
4 суретте көрсетілген:
W(t) - жүк ағымы, т;
WQ - тасымалдау өнімі, т;
Sп.г - тасымалдауға жүкті дайындау өзіндік құны , тенге/т
S - тасымалдаудың өзіндік құны , тенге/т;
Sп.р - тиеу - тасу жұмыстарының өзіндік құны, тенге./т;
Sx - жүкті қоймалаудың өзіндік құны , тенге/т;
R1 - жүкті тасымалдаудың ара қашықтығын көбейтумен байланысты шығындар, тенге.;
R2 - тасымалданатын жүктің сипаты мен түрінің қозғалыс құрамына сәйкес келмеуімен байланысты шығындар, тенге
R3 - жүкке зақым келу немесе жоғалтумен байланысты шығындар, тенге;
R4 - қосымша тиеу - тасу жұмыстарын орындаумен байланысты шығындар, тенге;
R5 - жүкті қосымша сақтаумен байланысты шығындар, тенге;
R6 - тасымалдау процесінің инерциялығына байланысты шығындар., тенге:
R7 - тасымалдаудың өзіндік құнының жоғарылауымен байланысты шығындар, тенге;
R8 - тиеу - тасу жұмыстарының өзіндік құнының жоғарылауымен байланысты шығындар, тенге;
R9 - тасымалдауға жіберілетін жүктің өзіндік құнының жоғарылауымен байланысты шығындар, тенге;
R10 - жүкті қоймалаудың өзіндік құнының жоғарылауымен байланысты шығындар, тенге.
Ұсынылатын әдебиеттер
1. Көліктік логистика Л.Б.Миротин М: <<Экзамен>>, Москва, 2003 ж.
2. Смехов А.А. Логистикаға кіріспе - М: Транспорт, 1993
3. Аникин Б.А. Логистика: Оқу құралы: М: ИНФРА, 1997 ж.
СӨЖ үшін бақылау тапсырмалары (1,2)
1. Тасымалдау процесінің негізгі этаптары мен звенолары
2. Тасымалдаудың терминальды технологиясы
5 тақырып Жылжымалы құрамдардың ағымы(2сағ.)
Дәрістің жоспары
1 Көліктің айналым қаржысы.
2.Пойыздар мен құрамдарды құрудың негізгі жоспары.
3.Ретке келтіру міндеті
4.Жылжымалы құрамдағы мұқтаждықты анықтау
Жаңа АТ енгізілуі мәліметтік стандарттардың бірігіуінің негізінде өзара байланысты және аралық звеноны таратуға ықпал ететін мәліметтік ортаның қолданушыларға ыңғайлы және қолайлы жағдай туғызды. Бұл жағдайлар көліктік логистика үшін үлкен ғылыми - практикалық маңызға ие болды.
Ақпараттық технология - бұл мәліметтерді жинау, өңдеу, сақтау, өткізу және пайдаланудың әдістері мен тәсілдерінің жүйесі.
Мәліметтермен электронды алмасулар. Стандарттар. EDI концепциясы - <<мәліметтерді электронды алмасу>> қазіргі телекоммуникация мен мәліметтердің стандартты форматын қолдану арқылы пайдаланушымен компьютерленген мәліметтерді алмасуларды білдіреді. 3.17 суретте EDI концепциясының тиімділік зоналары келтірілген.
Тиімділіктің жоғарылауы мәліметтерді енгізуде қателердің қысқартылуы мен қағаз құжаттарының санын азайтуда мәліметтерді тез беру мен өңдеудің есебінен қол жеткізіледі. Материалды шығындар мен еңбек шығынын азайту көздерінің ортасынан келесілерді бөліп көрсетуге болады:
o құжаттарды басу;
o құжаттарды пошта арқылы жөнелту;
o қағаз құжаттарының айналымының процедурасы;
o әр түрлі шығындар (өзара әрекеттілік шығыны).
Көліктік мәліметтер құжаттарының мысалдары
<<Мәлімеь>>атауы
экспорт
импорт
1
2
3
Ауа көлігі бойынша мәлімет
Есепті жіберу бойынша хабарландыру
Тапсырыс тауарының келуі туралы құжат
Тиеу туралы талон
Қою туралы талон
Тиеу құжаты
Шоттар
Манифест
Импорт тізімі
Автожүк мәліметі
Тиеу талоны
Тапсырыс тауарының келуі туралы құжат
Нұсқама ведомосы
Қою туралы талон
Жүктің орнымен байланысты құжаттар
Тапсырыс тауарын алу туралы куәлік
Қоймадан шығару туралы есеп
Қайта жіберу құжаттары
Жіберу туралы хабарлама
Кедендік декларация
Топтау бойынша жинақтық ведомость
Қайта жіберу мәліметі
Қайта жіберу бойынша EDI жүйесінің файлы
Тиеу тізімі
Тиеу тізімі
<<Кедендік жүк>> операциясы
EDI жүйесі ақпараттық және коммуникациялық стандарттарды қажет етеді. Коммуникациялық стандарттар ақпаратты компьютерлік желі арқылы алатын техникалық сипаттарды анықтайды. Олар қабылдауды, мәліметтерді беру жылдамдығын және сигнал беруді анықтайды. Ақпараттық стандарттар компьютерлік желі бойынша берілуі мүмкін құжаттардың түрі мен құрылымын реттейді.
Коммуникациялық стандарттар анықталады:
o символдар жинағы;
o приоритеттілік;
o ақпараттарды жіберудің жылдамдығы.
Ақпараттық стандарттар анықталады:
o құрылымдармен;
o құжаттар форматымен;
o ақпараттарды жіберудің алғышарттары;
o трансакциондық кодтардың нысандары.
Аса көп қолданылатын коммуникациондық стандарттар:
o ASC X.12 (X.12 стандарттардың американдық комитетінің стандарты);
o UN/EDIFACT ( ISO - 9735 синтаксистік ереже халықаралық стандартына және ISO - 7372 сауда мәліметтерінің элементтерін халықаралық стандартымен негізделеді).
Ұсынылатын әдебиеттер
1. Көліктік логистика Л.Б.Миротин М: <<Экзамен>>, Москва, 2003ж.
2. Смехов А.А. Логистикаға кіріспе - М: Транспорт, 1993 ж.
3. Аникин Б.А. Логистика: Оқу құралы М: ИНФРА, 1997 ж.
4. Миротин Л.Б., Некрасов А.Г. Интегрирленген шынжыр қоюдың логистикасы М:Экзамен, 2003 ж.
СӨЖ үшін бақылау тапсырмалары (1,4)
1. Мәліметтік жүйенің деңгейлері.
2. Спутникті коммуникация жүйелері
3. Логистикада ІТ қолдану.
6-тақырып Уақыт аралығында өзгертілетін көлік үрдісі(2сағ.)
Дәрістің жоспары.
1.Қозғалыс көлемінің ауытқуы.
2.Жылжымалы құрамның санын белгіленген дәрежеде ұстау.
3.Толық емес ақпарат кезінде қызмет көрсету.
Қазіргі уақытта экономикалық дамудың жағдайлары логистикалық шынжыр бойынша тауарлар қозғалысын тиімді басқарудың талаптарын күшейтуді талап етеді. Тәжірибе көрсеткендей бүгінде біздің ең осал тұсымыз көліктік шығындардың азаюына ықпал ететін тауарларды орауды жасаудың принциптерін өзгерту табылады.
Орау логистикалық жүйенің өндіргіштігі мен шығынының нормасына ықпал етеді. Логистикалық жүйеде өнімді орау операцияларына жүйелік ағым маңызды экономияны алып келуі мүмкін. Осы мақсатта мыналарды қарастыру керек:
1.логистикалық жүйенің барлық қалған элементтерімен орау функциясының өзара әрекеттілігі;
2.ораудың базистік арналуы: өнімді қорғау, ақпаратты беру, жүк өндірудің тиімділігін арттыру;
3.экологиялық мәселелерге ықпал ететін ораудың қазіргі технологиялары.
Орау барлық логистикалық шынжырдың шығындарының деңгейіне ықпал етеді, келесідей негіздерде:
* орау маркировкасы бар жүктің нақты идентификациясымен анықталатын бостарды басқару;
* тапсырыстың тиімділігі, нақтылығы мен жылдамдығы ораудың, габариттің, нысанның, сатының қолайлылығына байланысты.
* жүкті қайта өндірудің құныны іріленген жүк бірлігін ораудың мүмкіндігі ықпал етеді;
* сақтаудың құны ораудың габаритіне тікелей байланысты.
Орау 2 түрге бөлінеді: тұтынатын - соңғы тұтынушыға негізделген, көбінесе логистиканың талаптарын сақтап, тұтынушыға қолайлы, қорғаныс, тұтыну орамы сипатында берілетін есеппен жүргізіледі, логистика үшін ерекше жақсы орау болып табылады. Өндірістік орау - аса ірі жүк бірлігінің жеке компоненттерін біріктіріп, жүк тасымалының тиімділігін арттыру үшін қолданылады. Бірнеше өндіріс орауларын ірі жүк бірліктеріне топтастыру контейнерлеу деп аталады. Өндірістік орау мен іріленген жүк бірлігі логистикалық каналдарды бөлудің негізгі объектісі болып саналады, ораудың талапқа сәйкес келмеуі барлыө логистикалық жүйеге тиімділік береді, өндірістік орауларды жүргізуде келесідей негізгі талаптар қойылады:
o стандартизация;
o типті мөлшерлер санын шектеу.
Контейнерлеу - іріленген жүе бірліктерін жасау.
Жүк бірлігінің тиімді шамасын анықтау: жүк бірліктерін қалыптастыру мен тарату қосымша шығындарға әкеледі. Себебі қалыптастыру мен тарату негіздері оның мөлшерімен тура пропорционалды болып келеді. Басқа жағынан тиеу - тасу, тасымалдау, сақтау керісінше оның мөлшерімен пропорционал. Осылайша жүк бірліктерін таңдауда компромисты іздеу қажет.
Жүк бірліктері мен оның мөлшерін тиеу - тасу және сақтау үшін құрылғылар келісілген болуы керек. Бұған жан жағынан 600мм*400 мм болатын тік бұрышты көрсететін базалық модульді пайдаланудың көмегімен қол жеткізіледі. Осы модульдің негізінде қос көліктің бір жүйелік мөлшері жүргізілген. Құрастыру принципі табандықтың көлемі торда қысқа мөлшерлерге бөлуден шығарылады. Мысалы, 1200*800 табандық 4 базалық модульді, ал 1200*1000 табандық - 5 модульді көрсетеді.
Ұсынылатын әдебиеттер
1. Көліктік логистика Л.Б.Миротин М: <<Экзамен>>, Москва, 2003 ж.
2. Смехов А.А. Логистикаға кіріспе - М: Транспорт, 1993 ж.
3. Аникин Б.А. Логистика: Оқу құралы М: ИНФРА, 1997 ж.
СӨЖ үшін бақылау тапсырмалары (1,2)
1. Логистикада өнеркәсіптік ролі.
2. негізгі және қосымша қызметтері.
3. Контейнерлер типтері.
7-8 тақырып Тасмалдаудың технологиялық жүйесі мен оның сипаты.(2сағ.)
Дәрістің жоспары.
1.Тасмалдау жүйесіндегі үрдістер.
2.Тасмалдаудың технологиялық жүйесін құрастыру.
3.Математикалық ойлауды қолданып жүйені бейнелеу.
Қазақстан Республикасының евразиялық континенттің ортасында орналасуы Европа мен Азия, Россия мен Қытай арасындағы транзитті постта оның геосаяси ролін анықтап береді. Қазақстан территориясы бойынша республикадағы әрекет ететін көліктік инфрақұрылымның негізінде қалыптасқан төрт халықаралық көлік коридорлары өткізіледі:
o Трансазиаттық теміржол магистральдарының Солтүстік коридоры: Батыс Европа - Қытай, Корея жартылай аралы және Россия мен Қазақстан арқылы Жапония (Достық - Ақтоғай - Саяқ - Мойынты - Астана - Петропавловск учаскелері);
o Трансазиаттық теміржол магистральдарының Оңтүстік коридоры: Оңтүстік - Шығыс Европа - Қытай мен Оңтүстік - Шығыс Азия Түркия, Иран, Орталық Азия елдері мен Қазақстан арқылы (Достық - Ақтоғай - Алматы - Шу - Арыс - Сарыағаш учаскелері);
o ТРАСЕКА: Шығыс Европа - Орталық Азия Қара теңіз, Кавказ және Каспий теңізі арқылы (Достық - Алматы - Ақтау учаскесі);
o Солтүстік - Оңтүстік: Ақтау теңіз порты - Орал аудандары, Россия- Ақтау - Атырау учаскелерінде Қазақстанның қатысуымен Россия мен Иран арқылы Солтүстік Европа - Пресид бұғазының елдері. Негізгі трансконтинентальды маршруттарды қалыптастыруға қатысатын бағыттардан басқа Сарыағаш - Арыс - Қандыағаш - Өзенке бағыты бойынша аймақтық транзит тасымалдауларының да маңызы бар ТАТМ Орталық коридорларын атап өту қажет.
Қытай экономикасының, оның ішінде батыс аймағының қарқынды дамуы қазіргі күнде әлемдік нарыққа тауарлардың түрлі спектрінің жетіспеушілік қажеттілігін туғызып отыр. Мамандардың бағасы бойынша Қазақстандағы транзит дамуының деңгейі республикадағы салалардың потенциалына сәйкес келмейді. Мысалы, 2003 жылы ЕО елдерімен Қытайдың сыртқы саудасының көлемі 115 млн. тоннаны құраса, Қазақстан Респбликасының территориясында бұл бағыттағы транзитті тасымалдаудың көлемі 3 млн. тоннаға жуық шаманы құрады.
Негізгі көлік түрлері бойынша потенциалды транзитті мүмкіндіктер коридорын қолдану 1 кестеде көрсетілген.
Транзитті потенциал өз территориясы бойынша халықаралық транзитті жүзеге асыратын қызмет көрсетулерді білдіретін, мемлекеттің мүмкіндіктерін анықтайтын ішкі және сыртқы факторлар мен жағдайлардың жиынтығын көрсетеді. Транзитті потенциалдың тиімділігі мемлекеттік толық шекте бар мүмкіндіктерін жүзеге асырумен анықталады.
Қазақстанда транзитті потенциалдың дамуы мен тиімділігін қолданудың алғышарттары болып Қытай мен Европа арасында жаңа жүк ағымдарының пайда болуы болып табылады, ол мынаны көрсетеді: Қытайда Бірыңғай көлік стратегиясы мен ҚХР батыс провинцияларын жедел дамыту бағдарламасын жүргізу. Олар қазақстан - қытай шекарасында <<Хоргос>> бос сауда зонасын құрудағы жаңа теміржол сызықтарының құрылысы мен <<Шығыс - Батыс>>бес стратегиялық автомобильді жолдар құрылысы бар ірі көліктік инфрақұрылымдық жобаларды жүзеге асырады.
Әлемде Трассібір магистраліне баламалы маршруттар жағынан бәсекелестікке негіз болып Солтүстік - Оңтүстік коридор шегінде Бандар - Абас - Бандар - Анзали - Ақтау портын қолданып Қытайдың шығыс портындағы транстеңіздік жол табылады. Сонымен қоса тұрақты коммерциялық жағдай Ақтау теңіздік порты арқылы жүктерді тасымалдаудың маршрутын жүзеге асыруға мүмкіндік туғызады. Сондықтан шығыс Қытайдан аталған маршрутқа жекелей жүк ағымдарының бағыттылығына ықпал ететін факторлар қатарын назарға алу керек:
-әрекеттегі шығындардың маңызды азаюына ықпал ететін бос экономикалық зона режиміндегі барлық порттарда қадағалаудың болуы;
-электртұрмыстық техникаларды, халықтық тұтыну тауарларын, айналу техникасын, контейнерлердегі жүктерді Бандар - Аббас, Бандар - Анзали - Ақтау маршрутын қолдану арқылы тұрақты тасымалдаудың соңғы жылдардағы сәтті тәжірибесі;
-Шығыс Қазақстанда мұнай қазбаларын өндіруді жүзеге асыратын Қытайдың ірі компенияларының әр түрлі жүктерді жеткізіп беруге мүдделілігі.
Аталған маршрутта тұрақты қызметті ұйымдастыру Каспий теңізі мен порттық инфрақұрылымның дамуына әсер ететін болады, Қазақстан Республикасы территориясы арқылы өтетін транзиттің келешектегі дамуын ескере отырып, көліктік транзиттің қозғалысын реттейтін, шекара және кеден қызметтерінде әкімшілік шектеулердің болмауы және мәліметтік қамтамасыз ету, жүктерді сақтау, жеткіз жылдамдығы, тарифтің тұрақтылығын қамтамасыз ететін транзитті коридорларды кешенді дамыту қажет. Осы байланыста қажетті:
Мемлекетаралық деңгейде транзитті тасымалдауды дамыту мәселелерін шешетін саяси бірігу, соның ішінде тасымалдау коридорына қатысушы мемлекеттерде бірыңғай тарифті енгізу;
Көлік инфрақұрылымдарының жаңа элементтерін жасау мен қалпына келтіруде транзитті тасымалдау коридорының инфрапқұрылымының приоритетті келісілген дамуы;
әлемдік стандартқа дейінгі бәсекелестігіне транзитті тасымалдау коридорларының техникалық және сервистік деңгейлерін жоғарылату;
Қазақстан Республикасы территориясы арқылы өтетін транзитті жүктердің приоритеттілігін, қауіпсіздігін және қолайлылығын қамтамасыз ету;
Жүктердің орны туралы ақпараттарды жинауды жүзеге асыру, сонымен қоса халықаралық және ішкі хабарламада көлік түрлері бойынша тасымалдаудың бағыты, жүк түрі мен көлемінің мәліметтерін жинау, болжау және талдауға мүмкіндік беретін көліктік базаға қазіргі ақпараттық талдау жүйесі мен байланыс жүйесін енгізу;
Екілі сақтандыруға жол бермейтін екіжақты халықаралық шарт жасасу;
Инфрақұрылымның дамуында шетелдік және отандық инвестицияларды тартудың қолайлы жағдайларын жасау;
Халықаралық және транзитті тасымалдауда сапалы қызмет көрсету үшін Қазақстанның аймақтарында көліктік түйіндердің терминальды кешендері мен аймақтық көліктік - логистикалық орталығын құру;
Мультимодальды және контейнерлі тасымалдауды дамыту.
Ұсынылатын әдебиеттер
1. Көліктік логистика Л.Б.Миротин М: <<Экзамен>>, Москва, 2003 ж.
2. 2015 ж. дейінгі ҚР көліктік стратегиясы
3. Көліктік логистиканың негіздері А.А.Смехов М: <<Транспорт>>, 1995 ж.
СӨЖ үшін бақылау тапсырмалары (1,2)
1. Транзит ролі және мәні.
2. Транзитті саясаттың халықаралық аспектілері.
3. Логистикалық жүйені мемлекеттік реттеу мен қолдау.
9 тақырып Тасмалдаудың технологиялық жүйесі мен оның сипаты.(2сағ.)
Логистикалық операция - МА және МА қайта құрылуына бағытталған іс - әрекеттердің жиынтығы. Логистикалық операция материалды және материалды емес болуы мүмкін.
Логистикалық қызмет (функция) - логистикалық жүйелерді жүргізу мақсатына бағытталған логистикалық операциялардың іріленген тобы. Негізгі функциялары - өндіру, жабдықтау, өткізу.
Логистикада ағымдармен басқару үшін мынадай функциялар қолданылады:
o жоспарлау (қозғалыстың тиімді траекториясын тұрақтандыру, ағымды жүзеге асыру үшін ресуртарда қажеттілікті есептеу, ағым іздерінде графикті немесе кестені дайындау);
o тиімді реттеу (басқару әрекеттерінде қозғалыс, өндіру және қолдану кестесіне сәйкес әр ағым объектісін қарау);
o МА туралы мәліметтерді жинау, беру, сақтау, өңдеу, есепке алу, есеп беруді жасау;
o Бақылау (жоспар ағымының нақты параметрлеріне сәйкес саты);
o Талдау (жоспарға сәйкес емес себептер);
o Координация (өткізу, сату процесстерінің координациясы).
Логистикалық канал - тұтынушыдан, тасымалдаушыдан, делдалдын, сақтандырудан тұратын жекелей тәртіпке келген көпшілік.
Жалпы түрде логистикалық цикл өзіне мыналарды қосады:
* тапсырысты қабылдаудың уақыты мен оны тұрақтандырылған тәртіпте оны өңдеу;
* жеткізушінің тапсырысын жеткізу мен берудің уақыты;
* тапсырысты орныдау уақыты;
* тапсырысшыға дайын өнімді жеткізу уақыты;
* тұтынуға өнімді дайындау уақыты;
3,4 п.п. жоғары үлестік салмағы бар.
Өндірістік цикл - логистикалық циклдың бір бөлігі.
Логистикалық жүйе - сыртқы ортамен даму байланыстары бар, жүйелерден тұратын, логистикалық операциялар мен функцияларды орындайтын, кері байланысты адаптивті жүйе. Логистикалық жүйе ретінде өнеркәсіптік және сауда өндірістері, территориялы - өндірістік орталық, өткізу - жіберу ұйымдары т.б. қарастырылады. Логистикалық жүйенің тиімділігі - берілген логистикалық ұстаулардың жүйесінде қарастырылатын жұмыстар сапасын сипаттаудың көрсеткіші. 2 көрсеткіш бар: қызмет көрсету саны, қызмет көрсету бағасы.
* Практикалық сабақтар
ТаҚЫРЫП 1 - ЛОГИСТИКА ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ КӨЛІК.
ӨНДІРІСТІК ҮРДІСТЕРДІҢ ЛОГИСТИКАСЫ
Сабақтың міндеттері мен мақсаттары - көлік логистикасының негізгі қағидалары бойынша теориялық білімдерді бекіту
Тапсырма: (1 сағат)
* <<Логистика жағдайындағы көлік>>тақырыпта есептер шығару.
* Қоғамдық өндіріс жүйессіндегі көліктің орналасқан жерінің сызбасын құрастыру.
Есеп1.1
4 т жүк көтерімі бар автокөлік делдал мекеменің қоймасынан жүкті алты пунктке тасымалдайды. Автокөліктің техникалық жылдамжығы 25 км/сағ. Бағыттағы жұмыстың жалпы уақыты 8 сағат. Жүк қатынамалы немесе айналмалы бағыт бойынша тасымалдануы мүмкін (суреттер 6,7).
Автокөліктің бағыттардағы жұмыс көрсеткіштері нұсқалар бойынша 1,2 кестелерде көрсетілген.
Кесте1 - Қатынамалы бағыт
Көрсеткіштер
Пункттер
NA
NC
ND
NE
NK
NA
1. Тасымалдау қашықтығы
14
18
20
22
19
15
2. Автокөлікке қоймада жүк тиеу уақыты, мин
18
18
19
10
8
6
3. Тағайындалған пункте жүкті түсіру уақыты, мин
7
1
7
7
8
1
1
1
9
5
4. Автокөліктің жүк көтерімін пайдаланудың коэффициенті
00,2
00,2
00,3
00,1
00,1
00,05
Кесте 2 - Айналма бағыт
Көрсеткіштер
Пункттер
NA
АК
КЕ
ED
DC
СВ
ВС
1
2
3
4
5
6
7
8
1. Тасымалдау қашықтығы
19
18
22
16
20
24
14
2. Автокөлікке қоймада жүк тиеу уақыты, мин
18
18
18
18
18
18
18
3. Тағайындалған пункте жүкті түсіру уақыты, мин
15
16
12
15
10
8
-
Кесте 2 (жалғасуы)
1
2
3
4
5
6
7
8
4. Автокөліктің жүк көтерімін пайдаланудың коэффициенті
1
0,8
-
0,3
-
0,05
-
Тапсырма:
1. Бір жұмыс күнінде тасымалданатын жүктің санын, орындалған тонно-километрлерді және тасымалдаудың орташа қашықтығын анықтау .
2. Тасымалдаудың таңдалған бағытты негіздеу.
1.1 есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
Жылжымалы құрамның жұмысыне септеуді келесі реттілікте іске асыру ұсынылады:
- қатынамалы бағыт (сурет 1);
N
B A K
CDE
Сурет 1 - Сәулелі қатынамалы бағыт
1.Тасымалдаудың тәуліктік көлемі анықталады Qтәул формула бойынша:
Qтәул= n0 Q0 , (1)
қайда n0 - машинаның тәулікте жасаған айналым саны;
Q0 - бір айналым кезінде тасымалданатын жүк көлемі.
машинаның тәулікте жасаған айналым санын келесі формула бойынша анықтауға болады:
n0 = TM/t0 , (2)
қайда TM - автокөліктің бағыттағы жұмысының уақыты;
tO - автокөліктің айналым уақыты.
Автокөліктің айналым уақыты келесі формула бойынша анықталады:
, (3)
қайда n - қатынамалы бағыттағы сәулелер саны;
l - жүкті жеткізу екі пункт арасындағы қашықтық;
V - автокөліктің техникалық жылдамдығы;
Tтт - тиеу-түсіру жұмыстарының уақыты.
Бір айналым кезінде тасымалданатын жүктің көлімі келесі формула бойынша анықталады:
Q0 =, (4)
қайда р - автокөліктің жүк көтерімі;
kжүк - жүк көтерімінің коэффициенті.
2. Орындалған тонно-километрлердің саны келесі формула бойынша есептеледі:
р = zжрж , (5)
қайда р - тонно-километрлердің жалпы саны;
рж - бір айналым кезіндегі жасалған тонно-километрлердің саны.
Бір айналым кезіндегі жасалған тонно-километрлердің саныкелесі формула бойынша есептеледі:
р0 = р, (6)
3. Бір айналым кезіндегі жасалған тасымалдаудың орташа қашықтығы келесі формула бойынша есептеледі:
LСР = p0 /Q0 (7)
- Айналма бағыт;
B NA
С Е
D
Сурет 2 - айналма бағыт
1. Тасымалдаудың тәуліктік көлемі келесі формула бойынша есептеледі:
, (8)
қайда Lм - айналма бағыттың ұзындығы.
Бір айналымда тасымалданатын жүктің көлемі келесі формула бойынша есептеледі:
Q0 = р (kNA + kAK + kDE + kCB) = pkгр. (9)
2. Бір күнде орындалған тонно-километрлердің саныкелесі формула бойынша есептеледі::
р = n 0р0 (10)
Есеп 1.2
Жүкті тасымалдау үшін ГАЗ, ЗИЛ и КрАЗ бортты автокөліктердің сүлбілері пайдаланады. Жүк тасымалдаудың техникалық- экономикалық көрсеткіштері 3 кестеде көрсетілген. Тарифтердің мағынасы 4 кестеде көрсетілген.
Кесте 3 - Жүк тасымалдаудың техникалық- экономикалық көрсеткіштері
Көрсеткіштер
Көлік құралдарының сүлбісі
ГАЗ
ЗИЛ
КрАЗ
1. Техникалық жылдамдық, км
24
24
18
2. Тиеу-түсіру жұмыстарының уақыты, сағ
0,7
0,8
0,7
3. Автокөліктің жүрісінің пайдалану коэффициенті
0,45
0,45
0,45
4. Жүкті тасымалдаыдың қашықтығы, км
4
8
6
5. Жүрістің 1 км-не жұмсалатын ауыспалы шығындар, тг.
11
11,6
13,9
6. Жүрістің 1 км-не жұмсалатын тұрақтышығындар, тг.
105,4
116,8
187,8
7. Жүк көтерімі, т
4
6,0
12,0
Кесте 4 - тарифтердің маңызы
Қашықтықтар, км
10
15
20
25
30
Тариф, тенге
7
9
10,7
12,3
13,9
Тапсырма:
- 1 т жүктің өзіндік құнын анықтау;
- тасымалдаулар қаншалықты тиімді екенін анықтау;
- тасымалдаудың тиімділігінің деңгейі 30 % болу үшін жүк тасымалдаудың өзіндік құны қандай болуы керек екендікті анықтау.
Бақылау сұрақтары:
* Көлік логистикасың маңызын қалай түсінуге болады?
* Көлік логистиканың негізгі мақсаттарын атаңыз.
* Көлік логистикасы қоғамдық өндіріс жүйесінде қандай орын алады?
* Унимодальдық тасымалдауды қалай түсінуге болады?
* Қазақстан Республикасының көліктерін қандай екі негізгі топқа бөлуге болады?
Әдебиет тізімі: / 1, 2, 4, 6, 7, 11, 12 /
ТАҚЫРЫП 2 - ЛОГИСТИКАДАҒЫМатериаЛДЫҚ АҒЫНДАР
Сабақты орындаудың міндеті мен мақсаттары - логистикалық жүйедегі материалдық және ақпараттықағындарды зерттеу дағдыларын игеру.
Тапсырма: (1 сағат)
1. Тақырып бойынша есептерді шешу.
2. Рефераттарды тыңдау.
Рефераттар тақырыптары:
1. Материалдық ағындарды басқару.
2. Логистикалық жүйелердің түрлері.
Есеп 2.1
Қойманың кіріс ағыны жылына 9700 т тең. Жұмыстан бос уақытта жеткізілетін тауарлардың үлесі 15% құрайды. Қабылдау учаскесінде ашылуға жататын тауарлардың үлесі - 20%. Жинақтауға жататын тауарлардың үлесі - 70 %. Орталандырылған жеткізудің деңгейі - 40%. Механикалық түсіруге жатпайтын жеткізілген тауарлардың үлесі - 60%. Көлік құралына қолмен тиелетін таурлардың үлесі - 30%. Сақталу учаскесінде тауардың өнделуінің еселігі 2.0.
Жиынтық материалдық ағынды есептеу.
2.1 есепті шешуге әдістемелік ұсыныстар:
Материалдық ағын түсінігі логистикада негізгі болады. Материалдық ағындар тасымалдау, қоймалау, түсіру, тиеу нәтижесінде пайда болады. Суретте 3 көтерме қоймадағы материалдық ағынның түбегейлі сызбасы көрсетілген. Бұл сызбадан шыққандай,
Көлік құралынан түсірілген таур үш жоллдың біреуі бойынша жіберілуі мүмкін: немесе қабылдву учаскесіне, немесе сақтау аймағына, ал егер жүк жұмыстан тыс уақытта жеткізілсе, қабылдау экспедициясына. Мұнан былай тауар қалай болғанда да сақтау аймағында жиналады. Жүктің сақтау аймағынана тиеу учаскесіне жылжу жолдары да әртүрлі болу мүмкін.
Белгілі бір уақыт мерзімінде жеке операция бойынша орындалған жұмыстардың көлемі тиісті операциялар бойынша МА болып табылады. Қоймаларда МА-ды әдеттегідей жеке учаскелерге немесе жеке операцияларға сәйкес есептейді. Жиынтық материалдық ағын жеке учаскелерде және олардың учаскелері арасында өтетін мтериалдық ағындардың сомасына тең.
Қоймада жүк қандай жолмен баратыннан, қандай операциялар орындалу не орындалмауына байланысты МА-ның мөлшері бағыныңқы болады, яғни сақталу мен қоймалық өндіруге кеткен шығындардың мөлшері анықталады.
Түсіру учаскесі
Жұмыстан тыс уақыттаЖұмыс уақытында
Қабылдау экспедициясы
Қабылдау учаскесі
Сақтау учаскесі
Жиынтықтау операцияларыЖиынтықтау операцияларыжоқ
Жиынтықтау учаскесі
Жіберу экспедициясы
Тиеу учаскесі
Сурет 3 - Қоймадағы материалдық ағынның түбегейлі сызбасы
Жиынтық МА-ның мөлшеріне келесі факторлар әсер етеді: жұмыстан тыс уақытта жеткізілетін тауарлардың үлесі (А1); қабылдау учаскесінде ашылуға жататын тауарлардың үлесі (А2); жинақтауға жататын тауарлардың үлесі (А3); орталанырылған түрде жеткізілетін тауарлардың үлесі (А4); механикалық түрде тиелуге жататын жеткізілген таурлардың үлесі (А5); қолмен түсірілуге жататын жеткізілген таурлардың үлесі (А6); сақталу учаскесінде тауардың өнделуінің еселігі (А7).
Жиынтық МАкелесі формула бойынша анықталады:
Р=Ррр+Рмр+Ррп+Рмп+Рэ+Рпк+Рх+Рпг (11)
қайда Р -- жиынтық материалдық ағын;
Ррр,Рмр -- материалдық ағын қолмен және механикалық түсіру кезіне лайық;
Ррп, Рмп -- материалдық ағын қолмен және механикалық тиеу кезіне лайық;
Рэ -- экспедициялық учаскелердегі материалдық ағын;
Рпк -- қабылдау және жиынтықтау учаскелеріндегі материалдық ағын;
Рх -- сақтау аймағындағы материалдық ағын;
Рпг -- жүктің қойма ішінде орын ауыстыруы.
Жүктің ағыны қолмен түсіру кезінде (Ррр) келесі формула бойынша анықталады :
Ррр= Т А5/100, (12)
қайда Т -- кіріс ағыны (қойманың жүк айналымы), т.
Жүк ағыны механикалық түсіру кезінде келесі формула бойынша анықталады:
Рмр= Т (1-А5/100), (13)
Жүк ағыны қолмен және механикалық түрде тиелу кезінде ұқсас анықталады. Экспедициялық учаскелерде материалдық ағын келесі формула бойынша есептеледі:
Рэ= Т(А1+А4)/100, (14)
Осыған ұқсас қабылдау және жинақтау учаскелерінде материалдық ағын анықталады:
Рпк= Т(А2+А3)/100, (15)
Сақтау аймағында, көптеген операциялар нәтижесінде, мысалы, таурды бір қабаттан басқа қабатқа ауыстырып салу немесе тауарды сұрыптау, қойманың жүк айналымына еселі мөлшер сомасы ретінде көрсетілетін материалдық ағындардың тобы пайда болады, және келесі формула бойынша есептеледі :
Рх= ТА7, (16)
Қойма ішінде жүктің орнын ауыстырылуы барлық учаскелердегі шығу жұк ағындарының, соңғыдан басқаны қоспағанда, сомасына тең:
Рпг=Тразгрузка+ТА1/100+ТА2/100+Тхранение+ТА3/100+ТА4/100, (17)
Есеп 2.2
Сурет 4-те материалдық және ақпараттық ағындардың логистикалық жүйеде жылжуы көрсетілген.
Талап етіледі:
- материалдық ағындардың бағытын анықтау;
- жетіспейтін ақпарттық ағындарды көрсету және толықтыруларды негіздеу;
- материалдық және ақпараттық ағындарды сипаттау.
Есеп 2.3
4 суретті пайдаланып, материалдық ағындардың жылжуына сәйкес реттілікте логистикалық операцияларды атап шығу. Анықталған логистикалық операцияларға жіктеу жүргізу.
Механикалықөндіріс
Жеткізуші
Құрастыруды басқару жүйесі
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Тұтынушы
Аларман
Құрастыру бірліктері
Сатылып алынатын құрылғыштар
Құрастыруға тапсырыс
Шығару туралы ақпрат
Сұраныс
Орындау кестесі
Заказ на синхронное
со сборкой изготовления
Шикізат пен материалдар
Қорлар туралыақпарат
Сурет 4 - Материалдық және ақпараттық ағындардың логистикалық жүйеде жылжуы
Бақылау сұрақтар:
1. Материалдық ағындардың түрлері
2. Логистикалық жүйенің шектерін қалай белгілеуге болады?
3. Логистикалық операциялардың жіктелуі қандай?
4. Что представляет собой логистическая система?
5. Макрологистикалық және микрологистикалық жүйелердің байланыстардың түбегейлі айырмашылығы неде болады?
Әдебиет тізімі: / 1, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 13, 15 /
ТАҚЫРЫП 3 - КӨЛІК АҒЫНЫ ЖӘНЕ КӨЛІКТІҢ ТҰРАҚТЫ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ
Сабақтың мақсаты мен міндеттері - логистикалық жүйедегі көлік ағыны туралы білімдерді бекіту.
Тапсырма: (1 сағ.)
1. Тақырып бойынша есепетерді шешу.
2. Рефераттарды тыңдау.
Рефераттардың тақырыптары:
* Көлік ағынын анықтау.
* Көлік қозғалысының ауытқуы.
Тақырып 3.1
<<Шахматтық кестеге>> (кесте 5) сәйкес анықтау:
- тура бағытта тасымалданытын жүктің салмағы;
- кері бағытта тасымалданытын жүктің салмағы;
- жүк ағындарының әркеркілік коэффициенті.
Кесте 5 - Бастапқы деректер
Көзі
Пунктке
Жиыны жіберілгені, т
А
В
С
D
А
-
200
-
500
700
B
-
-
100
200
300
C
500
100
-
300
900
D
500
-
400
-
900
Барлығы
1000
300
500
1000
2800
3.1 есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
Жүк ағындарының әркеркілік коэффициенті келесі формула бойынша анықталады:
(18)
қайдаQтура - тура бағытта тасымалданытын жүктің салмағы;
Qкері - масса грузов, перевозиых в обратном направлении.
Есеп 3.2
Жүк ағындарының әркеркілік коэффициентін анықтау, егер тура бағытта 1600 т тасымалданғаны, кері бағытта - 1400 т тасымалданғаны белгілі болса.
Бақылау сұрақтар:
1. Жүк және жолаушылар ағындарының динамикалық сипаттамсы ретде не болады?
2. Жүк тасымалдаудың жүйедегі қарқындылық көрсеткішін сипаттауға пайдаланады?
3. Қандай тәсіл арқылы жүк ағынының қуаттылығын анықтауға болады?
4. Көлік қозғалысының ауытқуларының негізгі түрлерін атап шығыңыздар.
5. Темір жол көлігінде көлік ағынын ұйымдастырудың негізгі түрлеріне не жатады?
Әдебиет тізімі: / 1, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 13, 15 /
ТАҚЫРЫП 4 - ЖЫЛЖЫМАЛЫ ҚҰРАМНЫҢ АҒЫНДАРЫ
Сабақты орындаудың мақсаты мен мендеттері - жылжымалы құрамның ағындары туралы теориялық біліту.
Тапсырма: (1 сағ.)
1. Тақырып бойынша есепетерді шешу.
2. Рефераттарды тыңдау.
Рефераттар тақырыбы:
1.Жылжымалы құрамның ағындары. Негізгі қағидалары.
* Әртүрлі көлік түрлерінің жылжымалы құрамының ағындары.
Есеп 4.1
Есептің нөмірлік түріндегі вагондардың орташа бос тұруын анықтау, егер тәулік ішінде төрт алтыбіліктік, бес төртбіліктік және алты екібіліктік вагон берілсе және жиналса. Алтыбіліктік вагондар 5,4 сағ бос тұрған, төрбіліктіліктер - 4 сағ., екібіліктіктер - 2 сағ.
Есеп 4.2
Жүк көтерілімінің коэффициентін анықтау, егер вагондағы жүктің салмағы 5 т, ал жүк көтерімі - 6 т болғаны белгілі болса.
4.2 есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
Жүк көтерілімінің пайдалану коэффициенті келесі формула бойынша анықталады :
(19)
қайда Мгр - вагондағы жің салмағы, т;
q - жүк көтерімі, т.
Бақылау сұрақтары:
1. Автомобильдік көліктің жылжымалы құрамына не жатады?
2. Темір жол көлігінің жылжымалы құрамына не жатады?
3. Әуе көлігінің жылжымалы құрамына не жатады?
4. Түпті тереңдткіш және түпті тазалағыш кемелер қай түрге жатады?
5. Көлік жүйесінінң алдын ала шартталған жүктер немесе жолаушыларды тасымалдайтын бөлігі қалай көрінеді?
Әдебиет тізімі: / 5, 6, 10, 12, 14 /
ТАҚЫРЫП 5 - УАҚЫТ ӨТЕ ӨЗГЕРІЛЕТІН КӨЛІК ҮРДІСТЕРІ
Сабақты орындаудың міндеті мен мақсаттары - көлік үрдістерін үйымдастыру бойынша теориялық білімдерін бекіту.
Тапсырма: (1 час)
1. Есеп шығару.
2. Білімді өткен тақырып бойынша бақылау (тесттер).
Есеп 5.1
5 тонна жүк көтерімі бар автокөлікүш сапар жасады: біріншіде ол 5 т 20 км-ге тасымалдады, екіншісінде - 4 т 25 км-ге және үшіншісінде 2,5 т жүкті 10 км қашықтыққа тасымалдады.
Сапардың әрқайсысы бойынша статикалық коэффициентті анықтау, ауысым кезіндегі статикалық және динамикалық коэффициентті анықтау.
Есеп 5.2
Автокөлік бір тәулікте төрт сапар жасады. Бастапқы деректемелер 6 кестеде көрсетілген.
Кесте 6 - Бастапқы деректемелер
Сапардың нөмірі
Жүкпен жүру, км
Салтаң жүріу, км
Бірінші
20
15
Екінші
25
20
Үшінші
30
10
Төртінші
40
15
Нөлдік жүріс
Бірінші - 5
Екінші -10
Күнініе автокөліктің жасаған жалпы жүгірісін анықтау; автокөліктің күні бойы және әрбір сапарда пайдалану коэффициентін анықтау.
5.2 есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
Автокөліктің жалпы жүрісі келесі формула бойынша анықталады:
(20)
қайда Ler - жүкпен жүрістің орташа қашықтығы;
lx - салтаң жүру.
Күні бойы жүрісті пайдаланудың коэффициентікелесі формула бойынша анықталады:
(21)
Бір сапарда жүрісті пайдаланудың коэффициентікелесі формула бойынша анықталады:
(22)
Бақылау сұрақтары:
1. Белгілі қайталанылықпен жыл бойында жасалытын тасымалдауларға қандай ауытқулар сипатты?
2. Заңдылықтың жоғымен белгіленетін ауытқуларды қалай сипаттауға болады?
3. Апта күндері бойынша ауытқуларда қай күндерде тиемелдеудің құлдырауы ең үлкен болады?
4. Қала маңына тасымалдаутарға не сипатты болады?
5. Жүк тасымалдаудың тиеу ауытқулары тәулікішілік әркелкілілгі қай уақыттың кезеңінде байқалады?
Әдебиет тізімі: / 1, 2, 5, 6, 17, 12, 13 /
ТАҚЫРЫП 6 - ТАСЫМАЛДАУДЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ОНЫ БЕЙНЕЛЕУ
Сабақты орындаудың мақсаты мен мендеттері - тасымалдаудың технологиялық жүйесін бейнелеу бойынша дағдыларды игеру.
Тапсырма: (1 сағ.)
1. Тақырып бойынша есеп шығару.
2. Тақырып бойыншасөзжұмбақтарды құрастыру.
Есеп 6.1
Екінші жіктелімдегі 320 т жүкті тасымалдау үшін автокөліктердің қажетті санын анықтау. Автокөліктер бағытта кері салтаң жүрумен жұмыс істейді: атокөліктің жүк көтерімі 4 т құрастырады; тиелген сапардың және жүкті тиеусіз сапардың қашықтығы - 15 км; жүк көтерімін пайдаланудың ститистикалық коэффициенті 0,8 құрайды; тиеу мен түсіру кезінде бос тұру уақыты - 30 мин; техникалық жылдамдық - 25 км/сағ; автокөліктің бағыттағы жұмыс уақыты - 8,5 сағ.
Есеп 6.2
Бірінші жіктелімдегі 500 т жүкті тасымалдау үшін автокөліктердің қажетті санын анықтау, егер тасымалдауға жүк көтерімі 5 т автокөлік пайдаланғаны, нарядтағы уақыты - 8 сағ., ал бір жүріске шығындалған уақыт 2 сағ болғаны белгілі болса.
6.2 есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
Автокөліктердің қажетті саны келесі формула бойынша анықталады:
(23)
қайда Qсут - тасымалдау көлемі, т;
Qа - автокөліктің өнімділігі.
Автокөліктің өнімділігі келесі формула бойынша анықталады:
(24)
қайда q - автокөліктің жүк көтерімі,
ne - жүрістердің саны.
Жүрістердің саныкелесі формула бойынша анықталады:
(25)
қайда Тн - нарядтағы уақыт;
tе - бір жүріске шығындалған уақыт.
Бақылау сұрақтар:
1. Жолаушыларды жеткізуге қажетті операциялардың аяқталған кешенін қалай түсінуге болады?
2. Жолаушыларды тасымалдаудың ең қарапайым ұймы болып не табылады?
3. Көлемдік-күнтізбелік жоспарлаудың классикалық әдісін бейнелеңіздер.
4. Жолаушыларды тасымалдағанда көліктік үрдістің элементі (буыны) болып не табылады?
5. Көлік үрдісінің жүйелік объектілерін атаңыздар.
Әдебиет тізімі: / 3, 4, 7, 8, 12, 14 /
ТаҚЫРЫП 7- КӨЛІК КӘСІПОРНЫНЫҢ МИКРОЛОГИСТИКАЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚЫЗМЕТТЕРІНІҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ
Сабақты орындаудың мақсаты мен мендеттері - көлік кәсіпорнының микрологистикалық жүйесінің қызметтерінің әдістемелік негіздері туралы теориялық білімдерді бекіту.
Тапсырма: (1 сағ.)
* Есептерді шығару.
Есеп 7.1
Өзіңіздің нұсқаңыз бойынша кірпішті жеткізудің орташа безбенделген қашықтығын анықтаңыз. Бастапқы деректемелер 7 кестеде көрсетілегн.
Кесте 7 - Бастапқы деркетемелер
Объектілер саны
1-і
2-і
3-і
4-і
5-і
6-ы
7-і
Зауыттан объектіге дейінгі қашықтық, км
Объектілер бойынша кірпішті қажетсіну, мың. дана.
7
7
8
9
10
11
12
13
10
12
14
16
18
20
22
Есеп 7.2
Күн сайын 100м3 құмды карьерден құрылысы алаңына 20 км қашықтыққа екі ауысымдыжұмыс жағдайында жүк көтерілімі q = 9 тонна жүкті өзі түсіретін автокөліктің санын анықтау.Тасымалдау елді мекендерден тыс жерлердеV = 30 км/сағ орташа жылдамдықпен жолдармен жүргізіледі.
7.2есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
Бір айналым кезінде тасымалдануға жататын жүктің көлемін (т) анықтау.
Оны есептеу үшін құмның 1м3 көлемдік салмағын 1.6 т/м3 аламыз.
Көлікті шөмішінің сыйымдылығы 0.5 м3экскаватормен құмға толтыру және төнкеру арқылы түсіру кезіндегі автокөліктің бос тұру уақыты келесі формула бойынша анықталады:
tnp=tn + tp, (26)
Көліктің бір айналымының уақыты келесі формула бойынша анықталады:
tоб = tnp+2l /V, (27)
қайда l - тасымалдау қашықтығы, км
V - тасымалдау жылдамдығы
Машинаның 7-сағаттық ауысымда жасаған айналым саны келесі формула бойынша анықталады:
пц = Тн / tоб, (28)
қайда Тн =7сағ / 1сағ - ауысымның басында және аяғында гараждан гаражға қозғалуы бойынша есептеледі.
Бір машинаның ауысымдағы өнімділігі келесі формула бойынша анықталады:
Рсм= пцx д x К1, (29)
қайда д - автокөлік бірліктің жүк көтерімі
К1 - 1-ге тең автокөлікті жүк өтерімі бойынша пайдаланудың 1-ге тең
Автокөліктердің қажетті саны келесі формула бойынша есептеледі:
Na = Qсм / Рсм . (30)
Бақылау сұрақтары:
1. Қатынамалы бағыт дегенді қалай түсінуге болады?
2. Көліктік қызметтерды орындау үшін кеткен уақытты модельдеу үшін логистикалық тәсілдеме нені қамтиды?
3. Бір жүргізуші үзіліссіз көліктіЖТБЖ сәйкес басқара алатын уақыты қанша құрастырады?
4. Автокөлік кәсіпорнының микрологисткалық жүйесі қалай көрінеді ?
5. Айналма бағыт дегеніміз не?
Әдебиет тізімі: / 1, 2, 3, 6, 9, 10, 11, 12, 13 /
ТАҚЫРЫП 8 - АВТОКӨЛІК КӘСІПОРЫННЫҢ МИКРОЛОГИСТИКАЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ДАМУЫН БАҒАЛАУ ӘДІСТЕРІ МЕН СҮЛБІЛЕРІ
Сабақты орындаудың мақсаты мен мендеттері - автокөлік кәсіпорындардың дамуының негізгі әдістері мен бағалау бойынша теориялық білімдерді бекіту.
Тапсырма: (1 сағ)
1. Тақыры бойынша есептер шығару.
2. Сөзжұмбақтарды шешу.
Есеп 8.1
3х6 көлемдегі жабынғы тақталарды тасымалдауға автокөліктердің қажет санын анықтау, әрқайсысы 2,5 т салмағы бар 72х18 көлемдегі цехке ТБӨ зауытынан құрылыс ауданының объект маңылық қоймаға 15 км қашықтыққа тасымалдау қажет. Жабынғы плиталарды құрастыруды 2 күн екі ауысыммен жүргіземіз. Тасымалдау жылдамдығы30 км/сағ, автокөліктің жүк көтерімі - 16т
8.1есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
Алдымен жабынғы плиталардың саны мен салмағын анықтау қажет. Есептеудегі келесі ерекшеліктерге назар аудару қажет:
Тиеу және түсіру кезіндегі автокөліктің бос тұру уақытын келесі формула бойынша анықтаймыз:
tnp=tож + tманевр +tnр + tдок , (31)
қайдаtож - тиеу және түсіру күту уақыты, tож=10мин
tманевр - оңтайландыру уақыты, tманевр =4мин
tnр- тиеу мен түсіру уақыты, tnр=40мин
tдок -құжатты ресімдеу уақыты, tдок =10 мин.
Минуттарды сағатқа айналдыру қажет, яғни 60 минутқа
Жүк көтерімн пайдалану коэффициентікелесі формула бойынша анықталады:
К1 = дср / д , (32)
қайда дср- бір спарда нақты тасымалданған жүктің салмағы, т
д - автокөлік бірлігінің жүк көтерімі, т
Есеп 8.2
2000-2006 жж мерзімдегі тасымалдаудың динамикалық қатары белгілі. Бастапқы деректемелері 8 кестеде көрсетілген.
Кесте 8 - Тасымалдау көлемінің динамикасы
Жыл
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Тасымалдау көлемі
130
148
170
190
210
225
250
2009 жылға дейінгі тасымалдау көлеміне болжау жасаңыздар.
Есеп 8.2
2001-2006 жж мерзімдегі тасымалдаудың динамикалық қатары белгілі. Бастапқы деректемелері 9 кестеде көрсетілген.
Кесте 9 - Тасымалдау көлемінің динамикасы
Жыл
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Тасымалдау көлемі
5398
5718
6132
6885
7647
8518
2011жылға дейінгі тасымалдау көлеміне болжау жасаңыздар.
Бақылау сұрақтары:
1. Логистикалық жүйелердің дамуының болашағы немен байланысты болады?
2. Болжаудың негңзгң кезеңдерін атап шығыңыздар.
3. Құрамдастырылған болжау дегеніміз не?
4. Болжаудың негізгі түрленін атап шығыңыздар.
5. Автокөлік кәсіпорнының микрологистикалық жүйесінде болжамдау қандай рөл ойнады?
Әдебиет тізімі: / 4, 5, 6, 7, 8, 9, 14 /
ТАҚЫРЫП 9 - ТЕМІР ЖОЛ КӨЛІГІНІҢ ҮЛГІЛЕРІН ҚҰРАСТЫРУДЫҢ МОДУЛЬДІК ҚАҒИДАСЫ
Сабақты орындаудың мақсаты мен мендеттері - темір жол көліктерінің үлгілерін құрастырудың модульдік қағидалары бойынша теориялық білімдерді бекіту.
Тапсырма : (1 сағ)
1. Тақырып бойынша есептерді шешу.
Есеп 9.1
60 т өндірістік жүкті тасымалдау үшін төртбілікті жабық вагон жүк көтерімі 62 т пайдаланады, вагонның қорапының сыйымдылығы 90 м3, жүк алатын көлем - 62 м3, ыдыстардың салмағы Мт=22 т.
Анықтау қажет:
* Ктвагонның ыдысының коэффициентін;
* К[п]т вагондардың ыдысының тиеу коэффициенті;
* Вагонның жүк көтерімін пайдалану коэффициенті γ;
* Вагонның сыйымдылығын пайдаланудың коэффициенті КВМ;
* Вагонның салыстырмалы көлемінің коэффициенті К[0]уд;
* Вагонның салыстырмалы жүк көтерімінің коэффициенті К[гр]уд.
9.1 есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
Вагонның ыдысының коэффициенті келесі формула бойынша анықталады:
Кт = , (33)
қайда Мт - ыдыстың салмағы, т.
Вагондардың ыдысының тиеу коэффициенті келесі формула бойынша анықталады:
Кпт;=, (34)
Вагонның жүк көтерімін пайдалану коэффициенті келесі формула бойынша анықталады:
γ =, (35)
Вагонның сыйымдылығын пайдаланудың коэффициентікелесі формула бойынша анықталады:
КВМ=, (36)
Вагонның салыстырмалы көлемінің коэффициенті келесі формула бойынша анықталады:
К0уд=, (37)
Вагонның салыстырмалы жүк көтерімінің коэффициенті келесі формула бойынша анықталады:
Кгруд.= . (38)
Есеп 9.2
Есептің нөмірлік түріндегі вагондардың орташа бос тұруын анықтау, егер тәулік ішінде төрт алтыбіліктік, бес төртбіліктік және алты екібіліктік вагон берілсе және жиналса. Алтыбіліктік вагондар 5,4 сағ бос тұрған, төрбіліктіліктер - 4 сағ., екібіліктіктер - 2 сағ.
Есеп 9.3
Есептің өлшемсіз түріндегі вагондардың орташа бос тұруын анықтау, егер тәулік ішінде төрт алтыбіліктік, бес төртбіліктік және алты екібіліктік вагон берілсе және жиналса. Алтыбіліктік вагондар 5,4 сағ бос тұрған, төрбіліктіліктер - 4 сағ., екібіліктіктер - 2 сағ
Есеп 9.4
Вагонның айналымын анықтау, егер тасымалдау қашықтығы l=500 км, бір техникалық станцияда вагонның бос тұру уақыты tтех= 2 сағ., учаскедегі орташа жылдамдығы Vу= 25 км/сағ, вагон иіні Lтех= 50км, жергілікті жұмыстың коэффициенті К=1,5 ; вагонның жүктік операциясы бар кездегі станцияда вагонның бос тұру орташа уақыты tгр = 6сағ.
Бақылау сұрақтары:
1. Теміржол торабын қалай түсінуге болады?
2. Вагонның айналымын қалай есептеуге болады?
3.Тасымалдау үрдістің ұйымдастыру жүйесін қалай бейнелеуге болады?
4. Модуль дегеніміз не?
5. Жүйенің жағдайының молульдік құрылымын қалай бейнелеуге болады?
Әдебиет тізімі: / 4, 5, 6, 7, 8, 9 /
ТАҚЫРЫП 10 - КӨЛІКТІК ҚЫЗМЕТТІ ТҰТЫНУШЫНЫҢ ЛОГИСТИКАСЫ
Сабақты орындаудың мақсаты мен мендеттері - көліктік қызметтерді тұтынушының логистикасы бойынша теориялық негіздерін бекіту.
Тапсырма: (1 сағ)
1. Тақырып бойынша есептерді шешу.
Есеп 10.1
Белгілі:
* Тексерістер арасындағы арақашықтықтың уақытының ұзындық уақыты R, тәул. - 10;
* Тапсырысты жеткізу уақыты L, тәул - 3;
* сақтыққор В, бірлік - 16;
* орташа тәуліктік сатылымсреднесуточный сбыт, Sd, ед./сут - 2.
Анықтау:
* қордың максималды деңгейін М, бірл;
* тексеру кезіндегі қордың көлемі (есептерде қордың орташа деңгейі алынады), бірл. ;
* тапсырыстың көлемі g, бірл.
10.1 есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
Автокөліктің айналымының уақыты келесі формула бойынша анықталады:
, (39)
Айналымдардың саны келесі формула бойынша анықталады:
, (40)
Жүрістердің саны келесі формула бойынша анықталады:
, (41)
Автокөліктің бір күнде жүрісін пайдаланудың коэффициенті келесі формула бойынша анықталады:
(42)
Есеп 10.2
Жүкті теміржол көлігімен тасымалдау уақытын есптеңіздер, егер белгілі болса:
* бастапқы-соңғы операцияларға кеткен уақыт 5 тәул. құрастырады;
* тасымалдау қашықтығы 340 км құрастырады;
* вагонның жүріс нормасы - 1700 км/тәулікте;
* теміржол көлігіндегі қосымша операцияларға кеткен уақыт - 1 тәулік.
Есеп 10.3
Жүкті теңіз көлігімен жеткізудің көлік уақытын анықтау, егер белгілі болса:
* тасымалдау қашықтығы 5 100 миля құрастырады;
* коммерциялық жылдамдық 1 700 миля/тәулікте құрастырады.
Бақылау сұрақтары:
* Көліктің әртүрлі таптарының салыстырмалы логистикалық сипаттарын атап беріңіздер.
* Логистикалық делдалдарды таңдаудың белгілерін атап беріңіздер.
* Көліктік тарифтер деп не саналады?
4. Жантәсілім тасымалдаулар деп не саналады?
+ Тасымалдауды ұйымдастыру үшін көліктің ең тиімді түрі қай тәсіл арқылы анықталады ?
Әдебиет тізімі : / 1, 2, 3, 4, 10 /
ТАҚЫРЫП 11- ҚАТТАУ, ЫДЫС, БУЫП-ТҮЮ ЖӘНЕ ЖҮКТІ ӨНДЕУ
Сабақты орындаудың мақсаты мен мендеттері - қаттау саласындағы теориялық білімдерді бекіту.
Тапсырма: (1 сағ.)
1. Тақырып бойынша есептер шығару.
Есеп 11.1
Метал арқалықтардың болжамды қоры 500 дана құрастырады, ол 10000 т. болады. Арқалықтарды екі қабаттап құрастырғанда еденге көрсетілетні жүктеме 3т/м2 құрастырады, ал үш қабаттағанда -- 5т/м2. Қойманың пайдалы ауданын метал арқалықтарын екі қабаттап, үш қабаттап құрастырғанда анықтау. Қойманың жалпы ауданын есептеу, егер қабылдау, қызметтік және қосалқы аудандар пайдалы ауданның 60% құрастырса.
Есеп 11.2
Дүмбіл өнімдердің қоймасының қорының максималды нормасы 6 мың өнімге арналған. Сақтау ұяшықтарда екі өнім орналасады. 6 х 0,5 ш.м. ауданды стеллаждарда 40 ұяшықтары бар. Дүмбілзаттар қоймасының пайдалы ауданын, сонымен қатар қойманың жалпы ауданын анықтау, егер өткелдер мен қызметтік үй-жайлар қойманың көлемінің жартысын құрастыратыны белгілі болса.
Есеп 11.3
Ағынды желі 5 минуттық ырғақпен тәулікте екі ауысыммен жұмыс істейді. Дайындықтар желіге аусымда 12 рет беріледі. Сақтық қоры желінің бір ауысымдық қажеттілігіне тең. Дайындықтар қат-қабаттармен әрқайсысында 3 данадан (бір бірінің үсте) орнатылады. Дайындықтардың габариттері 1000х500х300 мм. өткелдер қойманың жалпы ауданынан 40% құрастырады. Дайындықтарды сақтайтын аудады есептеңіздер.
Есеп 11.4
Қойманың тоқсандық айналымы 30000т құрады. Тоқсанның бсындағы материалдардың қоры 18000 т құрайды, тоқсан аяғында - 12000 т. Қордың айналымдылығының коэффициентін есптеу қажет. Қорлардың айналымдылығының жылдамдылығын анықтау, егер материалдардың күн сайынғы шығыны 200 т болса.
11.4 есепті шешуге әдістемелік ұсыныстар :
Материалдық қорларды орналастыру үшін қойманың жалпы ауданын анықтау қажет. Қойманың жалпы ауданы Fобщ формула бойынша анықталады (43):
Fобщ = fпол + fпр + fсл + fвсп, (43)
қайда fпол - қойманың пайдалы ауданы, яғни сақталатын материалдардар тікелей орналасқан аудан;
fпр - қабылдау және жіберетін аудандар орын алған аудандар ;
fсл - қызметтік аудан, яғни кеңсе және басқа қызметтік үй-жайлар орналасқан аудан;
fвсп - қосалқы аудан, яғни жүрістер мен өткелдер орналасқан аудан.
Қойманың пайдалы ауданы екі тәсіл арқылы анықталады: еденнің 1 м2 ауданына жасалатынкөрсетілетін жүктеме арқылы және көлемді толтыру коэффициенті арқылы.
1 м2 еденнің ауданына жүктеменің тәсілі осы материал түрінің 1 м2 ауданғажүктемесі белгілі болғанда пайдаланады және келесі формула бойынша анықталады :
fпол = qзап / , (44)
қайда qзап - қоймадағы тиісті материалдың белгіленген қордың мөлшері, т;
- еденнің 1 ш. м. көрсетілетін жүктеме, т.
Көлемді толтырудың коэффициентінің тәсілі. Бұл тәсіл пайдаланғанда қойманың ауданы келесі формула бойынша анықталады:
fпол=fобn=fоб(qзап/qоб)=fоб(qзап/Vоб), (45)
қайда fоб - қайндай болса да құралдың ауданы;
n - құралдың қажетті саны (ұяшықтар, стеллаждар және басқ.);
qоб - қайндай болса да құралдың сыймдылығы ;
Vоб - тиісті құралдың геометриялық көлемі, м3;
- материалдың немесе өнімнің салыстырмалы салмағы, т/м3;
- көлемді тотыру коэффициенті (қалау тығыздылығы )
(арнайы кестелер бойынша анықталады ).
Қойманың жұмысының көрсеткіштері. Қоймалық үй-жайлардың ауданын пайдалану коэффициентімен белгіленеді және келесі формула бойынша анықталады:
=fпол/Fобщ. (46)
Неғұрлым коэффициент жоғары болса, соғұрлым қойманың ауданы жақсырақ пайдаланады.
Материалдардың айналымдық жылдамдығы олардың қоймада сақталу ұзақтығын сипаттайды. Айналымдылығының нақты жылдамдығы келесі формула бойынша анықталады:
Тф= (Тсоtоп)/qф , (47)
қайда Тсо - қоймадағы қорлардың орташа қалдықтары ;
tоп - есеп беру кезеңінің ұзақтығы;
qф -есеп беру кезеңіндегі материалдардың нақты шығындалуы.
Қорлардың жағдайын сипаттайтын көрсеткіш ретінде қорлардың айналымдылық коэффициенті болады. Қорлардың айналымдылығы К деп материалдың жылдық (тоқсандық) айналымдылығының Т сол кезеңдегі қоймадағы оның қалдығына Тсо қатынасты түсінеміз. Қоймалық жүк айналымдылығы Т материалдың тиісті уақыт мезгілінде түсуін және босатылуын қосады.
Бақылау сұрақтары:
1.Қоймалық ғимараттардың және құрылымдардың тұрпаттамасы қандай?
2.Қойманың жалпы ауданын қалай есептеуге болады?
3.Қойманың көтеру-көліктік жабдығына не жатады?
4.Қойманың жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштерін атап беріңіздер.
5. Ыдыс пен ораманың қаттаудағы рөлі қандай ?
Әдебиет тізімі: / 1, 2, 3, 9, 11, 12 /
ТАҚЫРЫП 12 - ЛОГИСТИКАЛЫҚ РДІСТІ АҚПАРАТТЫҚ ҚАМСЫЗДАНДЫРУ
Сабақты орындаудың міндеті мен мақсаттары - логистикалық талдауды бар ақпарат негізінде игеру.
Тапсырма: (1 сағ.)
1. Тақырып бойынша есеп шешу.
2. Сөзжұмбақты шешу.
Есеп 12.1
Соңғы жылдары компания <<ПеннинсулаПойнт>> тізімдеме бойынша киімдерді сату саласында ең табысты әрекеттегі компания болды. Компания болашақ алармандарға таратылатын өте көркем тізімдемені басып шығарады. Алармандар тапсырыстарын пошта арқылы жасайды немесе ақысыз телефонды пайдаланады. Алармандардың негізгі дәрежесі болып отбасының екеуі де жұмыс істейтін отбасылық жұптар табылады.әдетегідей, балалы әлі жоқ. <<ПеннинсулаПойнт>> компаниясының бәсекелестері осы бизнесте жұмыс істейтін компаниялар болады: <<Лэндс Энд>>,<<0рвис>> және <<Л.Л.Бин>>.
Осы бизнесте - тізімдемелер бойынша сатып алулар - өте қатаң бәсекелестік болуына қарамастан, компания <<ПеннинсулаПойнт>> өте табысты жұмыс істейді, бастысы - өзінің жұмысында болашқ көреді, өйткені тізімдемелер бойынша тауарларды сатып алу бизнезсменлердің арасында өте беделді болып келе жатыр, осымен олар дүкендерге баруға уақыттары жоқтығын көрсеткілері келеді.
Компания санайды: алармандарға қызмет көрсетуде екі маңызды жағдай бар. Біріншісі: барлық тапсырылғандар қатаң мерзімге сәйкес жіберіледі, тапсырыста көрсетілген нақты уақыты бойынша. Және екіншісі - егер аларман бірдеңені қайтарып берсе, ол достық емес қылық деп қаралмайды, сол уақытта басқа тауарға ауыстырылады немесе ақшасы қайтарылады. Осындай бизнесте қайтару - қарпайым құбылыс деп санайды компания.
<<ПеннинсулаПойнт>> компания өзі киім өнімдемейді, оны Қытайдан, Тайваньннан, ССингапурдан, Гонконг пен Оңтүстік Кореядан алады. Көрсетілген елдерден жеткізілу контейнерлік топтамалармен теңіз көлігімен жасалады. АҚШ-н ажеткізілгеннен кейін контейнерлер автокөлікпен компанияның Нэшвиллдегі(Теннеси штаты) қоймалық орталығына тасымалданады. әрі қарай тапсырмаларды <<Юнайтед Парселс>> компаниясы жедел-пошта арқылы жасайды.
<<ПеннинсулаПойнт>> ұғады: тапсырылғанды жедел және нақты жеткізумен белгіленетін логистика бойынша операциялар - табыстың көзі , сонымен қатар өзін <<логистикалық компания>> деп санайды. Одан басқа алармандардың талғамдары жиі өзгеріп отырады, кейбер кезде маусым ортасында да.
Сондықтан, жеткізім кешіктірілсе, тапсырыстың қайтарылуы болуы мүмкін. Тұрақты кірісті тек тапсырысқа деген шұғыл реакция қамстамасыз етеді.
Таспырма:
<<ПеннинсулаПойнт>> компаниясы алармандарға қызмет көрсетуді жетілдіру үшін электрондық-есептеу техниканы қалай пайдалану мүмкін және қажет? Компнияның жұмысын электрониканың қазіргі құралдары көмегімен жақсартуға болады?
12.1 есепті шешу үшін әдістемелік ұсыныстар:
Логистикалық жүйенің ішінде және логистиклық жүйенің элементтері арасында, логистикалық жүйенің және сыртқы орта расында айналып жүргетін ақпарттық ағындар ақпараттық ағынмен біріктірілген құрамды, жабдықтар мен процедураларды (технологияларды) қосатын бірлескен құрылым ретінде қаралады, логистикалық менеджмент логистикалық жүйенің әрекеттенуін жоспарлауға, реттеуге, бақылау мен талдауға пайдаланатын ерекше логистикалық ақпараттық жүйені (ЛАЖ) құрастрады.
Логистиклық ақпарттық жүйенің ұйыдастырушылық құрылымында тарауының біреуінің негізгісі ретінде тапсырыстар процедураларын басқару болады, бұл осы тараудың тапсырыстарды өндеу мен орындауда тұтынушылармен тікелей баланыста болумен байланысты. Бұл тарауда <<мәліметтермен электрондық алмасу>> концепцияны және оған негізделген EDI стандарттарды пайдалану өте маңызды болады.
Бақылау сұрақтар:
1. Ақпараттық логистиканың мақсаттары мен міндеттері?
2. <<Ақпарат>>, <<ақпараттық жүйе>> деген түсініктерді тұжырымдаңыздар.
3. Ақпартаттық ағынды қалай түсінуге болады ?
4. Логистикада ақпарттық жүйелерге қандай талаптар қойылады?
5. Логистикалық ақпараттық жүйелерді құрастырғанда сақтау қажетті принциптерді атаңыздар және сипаттаңыздар.
Әдебиет тізімі: / 4, 5, 6, 7, 8, 9, 14 /
ТАҚЫРЫП 13 - КӘСІПОРЫНДА САҚТАУ, АЙЛА-ШАРҒЫ ЖАСАУ ЖӘНЕ ІШКІ ТАСЫМАЛДАУДЫҢ ҮРДІСТЕРІ
Сабақты орындаудың міндеті мен мақсаттары - кәсіпорында сақтау, айла-шарғы жасау, және ішкі тасымлдау үрдістерін басқару бойынша білімдерді бекіту.
Тапсырма: (1 сағ.)
1. Тақырып бойынша есептерді шешу.
Есеп 13.1
Материалға жылдық тапсырыстың мөлшері - 20000 бірлік. Бір тапсырысты ресімдеуге шығындар 20 ақш.бірл. құрастырады., ал қорларды ұстауға шығындар жылына 0,05 ақш.бірл құрастырады. Бұдан басқа жылда 200 жұмыс күні болады деп болжамдасақ, алдын ала ескертулердің орташа уақыты 10 күн құрастырады. Ағымдағы қорды үш рет толтыру қарастырылады. Бірінші кезеңдегі материалдардың күнделікті шығындалуы - 100 бірлік, 2-і кезеңде - 150 бірлік, 3-ші кезеңде - 75 бірлік. Тапсырыстың белгіленген мөлшері және қорды бекітілген кезеңділікпен толтыру жүйені пайдаланып, қорлардың қозғалысының кестесін құрастыру қажет.
Есеп 13.2
Материалға жылдық тапсырыстың мөлшері - 10000 бірлік. Бір тапсырысты ресімдеуге шығындар 20 ақш.бірл. құрастырады., ал қорларды ұстауға шығындар жылына 0,2 ақш.бірл құрастырады. Бұдан басқа жылда 200 жұмыс күні болады деп болжамдасақ, алдын ала ескертулердің орташа уақыты 10 күн құрастырады. материалдардың күнделікті шығындалуыдың қарқындылығы - 50 бірлік, 2-і кезеңде - 70 бірлік. Тапсырыстың белгіленген мөлшері және қорды бекітілген кезеңділікпен толтыру жүйені пайдаланып, қорлардың қозғалысының кестесін құрастыру қажет.
Есеп 13.3
10 кестеде берілген деректерді пайдаланып, АВС талдау жүргізу қажет. Алынған нәтижелерді Лоренцтің қисық сызығы түрінде көрсетіңіздер.
Кесте 10 - бастапқы деректемелер
Материалдың нөмірі
Материалдың бірлігі үшін құны , ақшалай бірлік.
Жылдық қажеттілік, дана.
1
2
3
1
1155
700000
2
1562
50000
3
6175
30000
4
968
30000
Кесте 10 (жалғасы)
1
2
3
5
250
80000
6
312
100000
7
1246
8000
Матриалдардың әр қатары үшін қорларды басқару жүйесін таңдау. өзіңіздің таңдауыңызды негіздеңіз.
13.3 есепті шешу үшін әдістемелік ұсыныстар:
Қордың үнемді көлемі мен тапсырыстарды тудыру әдістемесінің қиысуы қорларды бақылау жүйесі деп аталадықорларды бақылаудың екі базалық жүйесі бар: тапсырыстың бекітілген мөлшерімен және тапсырсытың бекітілген кезеңділігімен (кесте 11).
Кесте 11 - Қорларды бақылау жүйелеріндегі ауыспалы және тұрақты парметрлер
Қорларды бақылау жүйелері
Ауыспалы параметрлер
Тұрақты параметрлер
Тапсырыстың бекітілген мөлшерімен жүйе ("тапсырыс нүктесі" жүйесі)
Тапсырыстың кезеңділігі
Тапсырылатын топтаманың көлемі тапсырыс нүктесі
Тапсырыстың бекітілген кезеңділігімен жүйе (система "кезеңділік толтырылу" жүйесі)
Тапсырылатын топтаманың көлемі
Тапсырыстың кезеңділігі
Тапсырыс нүктесі - қордың минималды деңгейі, оған жеткеннен кейін материалдық құндылықтардың келесі топтамасына тапсырыс беріледі. Тапсырыс нүктесі Qт.з. келесі формула бойынша анықталады:
Qт.з. = qрез + р, (48)
қайда qрез -- сақтық қор;
р -- материалдың күнделікті орташа шығындалуы ;
-- алдын ала ескертудің мерзімі.
Тапсырылатын топтаманың мөлшері Qз тапсырыстың бекітілген мөлшерлі жүйеде в системе с фиксированным размером заказа определяется по формуле Уилсона формуласы бойынша анықталады, ал тапсырыстың бекітілген кезеңділігімен жүйеде келесі формула бойынша анықталады:
Qз = qмакс - qн+ р, (49)
қайда qмакс - қорлардың максималды деңгейі;
qн - тапсырыс кезіндегі қордың нақты көлемі.
АВС талдау қорларды басқару әдіс ретінде материалдарды олардың құнының сатып алудың жалпы шығындарына байланысты жіктеуге мүмкіндік береді:
- А тапты материалдар - бұл шағын, бірақ қажетті мтериалдар, сатып алуға кеткен шығындардың көп бөлігі, 75 % шамасында, осы материалдарға кетеді;
- В тапты материалдар - екінші кезектілерге жатады және аздау назар талап етеді, сатып алуда 20 % шамасында құрастырады;
- С тапты материалдар - пайдаланатын материалдардың ең көп бөлігі, бірақ оларға шығындалу - 5-7 % құрастырады.
АВС талдау жүргізу үшін қажет:
1. Материалдардың әр түрінің құнын анықтау;
2. Материалдарды бағалары азаю бойынша орналастыру ;
3. Материалдардың саны мен шығындары туралы деректемелерді сомалау, оларды сызбаға түсіру;
4. Материалдарды таптарға олардың салыстырмалы салмағы мен сатып алуға кеткен жалпы шығындар бойынша бөлу.
Бақылау сұрақтар:
1. Қорлардың мәні мен түрлері.
2. Қорларды жаңғырту кезеңі.
3. Жеткізімнің топтамасының тиімді мөлшерін қалай есептеуге болады?
4. Қордың нормасы дегенді қалай түсінуге болады?
5. Қорларды басқару жүйесінің маңызы қандай?
Әдебиет тізімі: / 1, 2, 3, 4, 10 /
ТАҚЫРЫП 14 - ЛогистиКАЛЫҚ ШЫҒЫНДАР
Сабақты орындаудың міндеті мен мақсаттары - логистикалық шығындарды есептеу бойынша тәжірибелік дағдыларды бекіту .
Тапсырма: (1 сағ.)
* Тақырып бойынша есептерді шешу.
Есеп 14.1
Өнімнің бірлігін жеткізу шығындары С0= 15 ақш.бірл екені белгілі.; жылдық пайдалану S = 1200 ед.; өнімді сақтауға жылдық шығындар
Си i=0,1 ақш.бірл; топтаманың жеткізілім мөлшері : 100, 200, 400, 500, 600, 800, 1000 бірл..; жылдық өндіру p=15000 бірл.; жетіспеушілікпен негізделген шығындар h= 0,4 ақш.бірл.
Сатып алынатын топтаманың тиімді көлемін анықтау және кесте құрастыру. Тапсырылатын топтаманың тиімді көлемін соңғы арақашықтықта тапсырысты толтыруын анықтау. Топтаманың тиімді көлемін жетіспеушілік жағдайында есептеу.
.
14.1 есепті шығару үшін әдістемелік ұсыныстар:
* Сатып алынатын топтаманың тиімді көлемі келесі формула бойынша анықталады:
, (50)
Сатып алынатын топтаманың тиімді көлемін анықтау үшін кесте және график құрастыру қажет.
Тапсырылатын топтаманың тиімді көлемі жекеменшік өндірілуде келесі формула бофынша есептеледі:
, (51)
* Топтаманың тиімді мөлшері жетіспеушілік жағдайында келесі формула бойынша анықталады:
, (52)
Есеп 14.2
Тексерістер арасындағы арақашықтық R, тәулік = 10,0; тапсырысты жеткізу уақыты L, тәулік = 3,0; резервный запас B, бірл.. =16,0; орташа тәуліктік сатылым S01, бірл./ тәул. = 2,0. екендігі белгілі
Қордың максималды деңгейін М, бірл.; тексеру кезіндегі қордың мөлшерін (есптеуде қордың орташа деңгейі алынады), бірл.; тапсырыс мөлшерін, бірл. Анықтау.
14.2 есепті шығаруға әдістемелік ұсыныстар:
1. Қордың максималды деңгейі келесі формула бойынша есептеледі:
M = B + Sd (L + R), (53)
2. Тексеру кезіндегі қор көлемі келесі формула бойынша есептеледі :
Jф= , (54)
* Тапсырыс көлемі келесі формула бойынша есептеледі:
g = M - Jф, (55)
Есеп 14.3
Көтерме шегерім кезіндегі топтамының тиімді көлемін анықтау. Бағалар құрылымы және шығындар 12 кестеде көрсетілген. Жылдық тұтыну 1 000 000 бірлікке тең, жеткізуге кеткен шығындар 25 ақшалай бірлік құрастырады.
Кесте 12Көтерме шегерімдер мен шығындар құрылымы
Жеткізілім топтамасның көлемі, бірл.
Бағасы, ақш. бірл.
Қорларды ұстауға кеткен шығындар, ақш. бірл.
0 - 9999
2,5
0,60
10000 - 19999
2,0
0,40
20000 и более
1,50
0,30
Бақылау сұрақтары:
1. Логистикалық шығындарды құрылымдық талдаудың мағынасы неде болады?
2. Логистикалық шығындардың қысқарту факторларын атаңыздар. .
3. Логистикалық шығындардың құрылымдық мағынасы неде болады?
4. Логистикаылқ шығындарға не жатады ?
5.Логистикалық шығындарды бюджеттеу не саналады?
Әдебиет тізімі: / 3, 4, 5, 6, 7, 8 /
ТАҚЫРЫП 15 - ЛОГИСТИКАНЫҢ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗГІ БЕТАЛЫСТАРЫ
Сабақтың мақсаты мен міндеттері - логистиканың дамуының негізгі беталыстарын оқып, танысу.
Тапсырма: (1 сағ)
* Тақырып бойынша есептер шешу.
Есеп 15.1
Отандық кәсіпорын шетел фирмасына өнімді 2000 мың. АҚШдоллары сомасына сату бойынша келісім жасаған, бууға шығындарын қосқанда. Қалған шығындар (ресми курс бойынша маркаға ауыстырып есептегенде) 13 кестеде көрсетілген
(негізгі тасымалдау - теңіз көліктерімен):
Кесте13 - Тасымалдаудағы шығындар
Шығындар
Сомасы
Кедендік ресімдеу алымдар және кедендік баждар :
- шығаруда және экспорттық баждар;
1300
- импорттаушы елге кіргізуде және импорттық баждар
3500
Экспорттық лицензия
1000
Импорттауға лицензия
2500
Экспорттаушы портқа дейінгі көлік шығындары
1500
Негізгі көлік үшін төлеу
15600
Экспорттаушы шектерінен тыс көлік шығындары
2600
Негізгі тасымалдауды сақтандыру
4000
Тиеу-түсіру жұмыстары :
- экспорттаушы елде (өндіруші зауытта тиеу, негізгі көлікке түсіру)
2000
- импортшы елде (кемеден тасымалдаушы-көлікке және кәсіпорынның қоймасына)
5000
Келісмінің жалпы сомасын анықтаңыздар (АҚШ долларында) жеткізілудің әртүрлі жағдайларында: EXW, FOB, CFR, CIF, DES, DDU, DDP.
Есеп 15.2
Отандық кәсіпорын шетел фирмасына өнімді 500 мың. нем. маркасы сомасына сату бойынша келісім жасаған, бууға шығындарын қосқанда. Қалған шығындар (ресми курс бойынша маркаға ауыстырып есептегенде) 14 кестеде көрсетілген (автокөлікпен тасымалдау).
Кесте 14 -Тасымалдаудағы шығындар (нем. маркаларында)
Шығындар
Сомасы
Кедендік ресімдеу алымдар және кедендік баждар :
- шығаруда және экспорттық баждар;
2200
- импорттаушы елге кіргізуде және импорттық баждар
6000
Экспорттық лицензия
1500
Импорттауға лицензия
1800
Экспорттаушы портқа дейінгі көлік шығындары
3000
Негізгі көлік үшін төлеу
15000
Экспорттаушы шектерінен тыс көлік шығындары
5000
Негізгі тасымалдауды сақтандыру
4000
Тиеу-түсіру жұмыстары :
3000
- экспорттаушы елде (өндіруші зауытта тиеу, негізгі көлікке түсіру)
2100
- импортшы елде (кемеден тасымалдаушы-көлікке және кәсіпорынның қоймасына)
6500
Келісмінің жалпы сомасын анықтаңыздар (неміс маркаларында) жеткізілудің әртүрлі жағдайларында: EXW, FOB, CFR, CIF, DES, DDU, DDP.
Есеп 15.3
Делдал фирмасықұрылыс материалдарын экспортқа шығарады (1000 кв. м). Экспорттау лицензиясын алу үшін сертификат биржада 60 мың теңгеге сатылып алынған. Экспортталатын тауар өндірушіден 1 кв. м-ге 200 теңгеден бағамен сатылып алынған және шетел фирмасына FOB шарртары бойынша сатылған. Тиеу - түсіру жұмыстары мен жөңелту портына дейін тасымалдау шығындары құрылыс материалдардың құнынан 8% құрастырды. Экспорттық тарифтың базалық төлемі Базовая ставка 11 ЭКЮ-ге тең. Сату бағасы - 42,1 долл. 1 куб. м. үшін. Кедендік бажды төлеген және сату кездегі валюталардың курсы құрастырды: 1 ЭКЮ = 196,17 теңге; 1 долл. = 142,04 теңге.
Фирманың экспорттық мәмілесінің тиімділігін анықтаңыздар.
Есеп 15.4
Казахстандық фирма импорт бойынша компьютеры IBM АТ 486 (10 дана) 900 долл. бағамен сатып алған DDP шарты бойынша (кедендік бажды төлеумен). Компьютерлердің ішкі бағасы - 120 мың теңге. Доллардың айырбастау курсы 142,80 теңге құрастырағн .
Фирманың импорттық мәмілесінің тиімділігін анықтаңыздар:
* Есепте берілген шарттар жағдайында;
* DDUшарты бойынша (кедендік бажды төлемей).
Есеп 15.5
15 кестенің деректемелері бойынша экспортты сатудан алынған түсімді 1 т тауарды әлемдік баға бойынша сатқанда(экспорттық бажсыз және тауардың бағасынсыз) анықтау. Базалық экспорттық баждарқұрастырды (1т-ға ЭКЮ -де): мұнай - 26; армирленген болат - 83; тотықпайтын болат -155; қорғасын - 350; мырыш - 340; мыс - 500; қалайы - 1000; никель - 2000; алюминий - 500. ЭКЮ-дің курсы сол кезеңде 214, 37 теңге құрастырған.
Кесте 15 - Өнімдердің ішкі әлемдік бағалары
Өнімдер
Бағасы
Ішкі, мың. теңге
Әлемдік, мың. долл.
Мұнай
3650
129
Арматуралықболат
5500
253
Тоттанбайтын болат
2000
300
Қорғасын
40000
507
Мырыш
140000
1158
Мыс
160000
2187
Қалайы
393000
5480
Никель
347000
7660
Алюминий
120000
1221
Методические рекомендации к решению задачи 15.5 есепті шешу гу:
Әлемдегі макрологистикалық жүйенің дамуының негізгі беталысы болып ғаламдану табылады. Бұл беталыс, бір жағынан, ірі ұлтаралық корпорацияларға тән дайын өнімдерді өткізу, өндірістің, материалдық қорлармен қамтудың, жұмыс күшінің, капиталдың нарығын белгілейді, ал екінші жағынан - мемлекттер аралық көлік-логистикалық, телекоммуникациялық, дистрибьютерлік және басқа макрологистикалық жүйелерді құрастыру мен дамытуды көрсетеді.
Логисткадағы ғаламданудың негізгі қозғайтын күштері болып табылады:
* экономикалық өсу;
* ғаламдық логистикалық шеңберлердің (арналардың) даму келешігі;
* аймақтандыру;
* технологиялардың кеңеюі;
* қайта реттеу.
Бақылау сұрықтары:
1. Ғаламдануды қозғайтын күштері болып не табылады?
2. Болашақтың логистикасының негізгі бағыттарын тұжырымдаңыз.
3. Ғаламдық логистикалық жүйелердің дамуының тұжырымдылық факторларын қалай түсінуге болады?
4. Ғаламдық логистиканың дамуына қандай кедергілер бар?
5. Қазақстан Республикасының ұйымдарының әлемдік логистикалық жүйемен бірлесуі қалай көрінеді?
Әдебиет тізімі: / 3, 4, 5, 6, 7, 8 /
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz