Қылмыстарды саралау түсінігі

                                       
* ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университететі
Құжат  СМК 4 кезеңдегі
                                    ОӘК 
                                       
 ПОӘК   042-18-20.1.64/03-2013ж                                         
Қылмыстың саралау ғылыми негіздері пән бойынша оқу-әдістемелік кешен атауы 
Заңтану 5В030100
                                       
                                Баспа №1


                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
Оқу-әдістемелік кешен
      Қылмыстың саралау ғылыми негіздері 
                Заңтану мамандығына 5В030100
















                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                              Семей  2013ж
                                       
                                       
                                       
                                       
                               * Мазмұны

                                       1
Глоссарий 
                                       4
                                       2
Дәріс  
                                       4
                                       3
Практикалық сабақ  
                                       4
                                       4
Курсовой жұмыстарын тақырыбы  
                                       5
                                       5
Студенттін өздік жұмыс 
                                       6







































1 ГлоссарийСаралау (квалификация) термины <> - сапа, <> -істеу деген латынның екі сөзінен тұрады. Қылмыстық құқыққа қатысты бұл қоғамға қауіпті әрекетті аралас деликттерден айыруға мүмкіндік тудыратын сапалы баға беру деген мағынаны білдіреді.Қылмысты саралау  -  тұлға жасаған қылмыстың нақты белгілерінің қылмыстық-құқықтық нормаларда көзделегн нақты қылмыс құрамының белгілеріне дәл келетіндігін анықтап, заң жүзінде тиянақтау болып табылады.Қылмыс құрамы деп  -  қылмыстың заң бойынша қоғамға қауіпті іс-әрекеттерді белгілі бір қылмыстың қатарына субъективтік жақтарынан құралған элементтердің және субъективтік жақтарынан құралған элементтердің және олардың белгілерінің жиынтығын айтады.Қылмыс объектісі дегеніміз қылмысты қол сұғушылықтан қылмыстық заң бойынша қорғалатын қоғамдық қатынастарды айтамыз.Негізгі тікелей объект  -  қоғамдық мүдені қорғау үшін қылмыстық заң нормасы шығарылатын және осы басты белгі бойынша қылмыстық Кодекстің тиісті тарауына орналастыруға негіз болатын объектіні анықтау.Қосысмша тікелей объект - қылмыстық заң бойынша қорғалып негізгі объектіге зиян келтірілгенде негізгі тікелей объектімен байланысты объектіні айтамыз.Факультативтік тікелей объект  -  қылмыс жасаған кезде зиян келтіру қаупі туатын, бірақ қылмыс құрамының негізгі элементіне жатпайтын, қылмыстық заңмен қорғайтын қоғамдық қатынастарды айтамыз.Қылмыс заты  -  осы қылмыс құрамының факультативті белгісі болып табылады.









Дәріс сабағы
Тақырып 1. Қылмыстарды саралаудын түсінігі мен манызыДәріс мақсаты: Қылмыстарды саралаудың түсінігін ашу, манызын анықтауСұрақтар:
* Қылмыстарды саралау түсінігі
* Қылмыстарды саралаудың маныздылығы
Қылмыстық жауапкершіліктің негізі- бұл тұлғаның іс әрекетінде заңмен көзделегн нақты қылмыс құрамының белгілерінің болуы. Яғни, ҚР ҚК Ерекше бөлімінің нормаларымен тұра көзделген іс әрекетті жасаған тұлға қылмыстық жаупкершілікке тартылады.Қылмысты саралау процесі тек қылмыс құрамы негізінде ғана жүзеге асырылады, себебі, ол қажетті қылмыстық-құқықтық үлгі (эталон) болып саналады, оны мен салыстыру арқылы жасалған қылмыстын мазмұны мен сипатын толық және дәл көрсететін, тиісті қылмыстық-құқықтық норманы тандауға болады.Саралау (квалификация) термины <> - сапа, <> -істеу деген латынның екі сөзінен тұрады. Қылмыстық құқыққа қатысты бұл қоғамға қауіпті әрекетті аралас деликттерден айыруға мүмкіндік тудыратын сапалы баға беру деген мағынаны білдіреді.Қылмысты саралау  -  тұлға жасаған қылмыстың нақты белгілерінің қылмыстық-құқықтық нормаларда көзделегн нақты қылмыс құрамының белгілеріне дәл келетіндігін анықтап, заң жүзінде тиянақтау болып табылады.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмыстық жауапкершіліктін негізі не болады?
* Қылмысты саралау дегеніміз не?
Тақырып 2 Қылмыс құрамының түсінігі және маңызыДәріс мақсаты: Қылмыс құрамынын түсінігін және құрылымын анықтауСұрақтар:
* Қылмыс құрамының түсінігі
* Қылмыс құрамының құрылымы және маңызы
Қылмыс құрамы деп  -  қылмыстың заң бойынша қоғамға қауіпті іс-әрекеттерді белгілі бір қылмыстың қатарына субъективтік жақтарынан құралған элементтердің және субъективтік жақтарынан құралған элементтердің және олардың белгілерінің жиынтығын айтады.Қылмыс құрамы элементтері деп қылмыс құрамы жүйелерін құрайтын бастапқы компоненттерді айтамыз.Қылмыс құрамының белгілеріне төрт элемент жатады. Олар;
* қылмыс объектісі
* қылмыстың объективтік жағы 
* қылмыс субъектісі
* қылмыстың субъективтік жағы.
1.Қылмыс құрамына мұқияттылықпен таңдап алынған түрлік белгілер кіреді.Түрлік белгілер дегеніміз барлық қылмыстарға ортақ, олардың қоғамға қауіптілігін және құқыққа қайшылығын білдіретін жиынтық.Түрлік белгіге жатпайтын тек қана жекелеген қылмысқа тән белгілер қылмыс құрамына қосылмайды. Сондықтан, олар қылмыс құрамынан тысқары болсада, оның қылмысты саралау үшін маңызы болмайды.Қылмыстық заңды дұрыс қолданудың маңызды шарттарының бірі қоғамға қауіпті іс-әрекеттерге заңды дұрыс қолданып, іс-әрекет пен әрекетсіздікке қылмыстық заң нормасының талабына сай баға беріп саралау болып табылады. Саралау  -  адамға қоғамға істеген қауіпті іс-әрекетін қылмыс құрамының белгісі бар бапқа дәлме  -  дәл жатқызу болып табылады.Жалпы қылмыс құрамының маңыздылығы зор. Себебі, қылмыстың субъектісі, субъективтік жағының қылмыс құрамын қарап, дәрежесі, тәсілін анықтау  -  сол арқылы жаза тағайындау маңыздылығы ерекше. Сондықтан да, қылмыс құрамын толық білмей қылмыстың қылмыстық құқықтың ерекше бөліміндегі нақты қылмыстарды саралау мүмкін емес. 
        2.Қылмыстық құрамдардың белгілері
 
Қылмыстық кодекстің Жалпы және Ерекше бөлімі нормаларының диспозицияларында қолданылатын белгілерге зер салсақ , олардың біркелкі сапада емес екндігін байқауға болады.   Қылмыс қрамдарының белгілері генесологиялық мағынада 1)обьективтік және
2)субьективтік деп екі топқа бөлінеді
Обьективтік белгілер қылмыс құрамының обьектісі және обьективтік жағын сипаттайтын белгілерді білдіреді. Субьективтік белгілер  - қылмыс құрамының субьективтік жағын және субьектісін сипаттайтын белгілер болып табылады.
  Қылмыс құрамының қоғамға қауіптілік дәрежесін сипаттайтын белгілерді үш топқа бөлуге болады.
1)                    негізгі немесе конститутивтік
2)                    ауырлататын  немесе  сараланған
3)                    жеңілдететін
1.негізгі  немесе  конститутивтік белгілер деп қылмыстық құрамдардың негізгі немесе ауырлататын  құрамдарына , сондай-ақ жеңілдететін құрамдарына  да  тән белгілерді айтамыз.
2. Ауырлататын белгілер қылмыстың құрамында  тікелей келтірілген  ауырлататын жағдайларды білдіреді. Ол ауырлататын жағдайлар қылмыстық құраимды  сипаттайтын белгілердің түрлерінде кездеседі, яғни  зардаптың көлеміне , қылмысты жасау  орыны, уақыты, тәсілі жағдайы, құралына қарай және ниетімен мақсаттың , қылмыс субьектісінің түріне қарай ауырлатады.
3. Қылмыстық құрамдар кінәні жеңілдететін қылмыс  түрі ретінде бағалануы үшін , ол жеңілдететін белгі құрамның мазмұнында келтіріледі. Мұндай   жағдай да ауырлататын құрамдардағы сияқты кінәні жеңілдететін белгі қылмыстық құрамының міндетті белгісі  ретінде норма дисплзициясында тікелей  көрсетіледі.  Жеңілдететін белгі  баптың  атауында немесе диспозициясында тікелей көрсетілгенде ғана құрамның міндетті белгісі  ретінде бағаланып, қылмыс осы белгісіне қарай  квалификацияланады.
Қылмыстық құрамның белгілері анықтау дәрежесіне қарай екіге бөлінеді:
1)                    анықталған
2)                    бағаланатын
Анықталған белгінің мағынасын түсіну , қылмыс құрамын анықтайтын белгінің бар немесе жоқ екендігін анықтауда қиындық тудырмайды  және  мұндай белгілер заң  баптарының  өзінде келтіреді немесе оның түсінігі ашылады.
  Бағаланатын белгілердің түсінігі немесе оның анықталу дәрежесі  диспозицияда  келтірілмейді . Мұндай топқа жататын белгілерді практикада  квалификация жүргізуші субьектілер өз көз- қарасымен немесе  құқытық санамен анықтайды.
  Бағаланатын  ұғымдардың заңды өмір сүру себебі, әрекеттердің көріністері  әр түрлі  деңгейде болатындығына және көп түрлі мазмұнды иеленетіндігіне соған сәйкес әр жағдайдағы қауіптілік дәрежесін заңда бейнелеу мүмкін еместігіне және нақты қылмыстың сол кездегі  жағдайларына қарай анықтау қажеттілігіне  байланысты болып табылады.
  Қылмыс құрамдарының белгілері қылмыстық  - құқыөтық маңыздылығына қарай:
1)                    позитивтік және негативтік деп екі топқа бөлінеді.
Қылмыс құрамдарында кездесетін белгілер мағынасы , маңыздылығы бойынша көбінесе растап тұрса , ал кейбіреулері теріс мағынада түсіндіру қызметін атқарады. Позитивтік белгілер  - бұл қылмыс  құрамының бар екендігін ия деген мағынада білдіреді. Ал негитивтік белгілер қылмыс құрамының белгілеріне екінші белгілерді қарсы қойып түсіндіреді. Қылмыс құрамының жоқ екндігін білдіретін белгілер түрінде көрінеді. Қылмыс құрамының  жоқ екендігін білдіретін белгілер Ерекше  бөлім  баптарының  ескертпелерінде кездеседі. Мысалы 251  баптағы қаруды , оқ-дәрілерді , жарылғыш заттарды және жарылғыш құрылғыларды  заңсыз алу , беру, өткізу ,  сақтау, тасымалдау немесе алып жүру қылмысының ескертпесіндегі өз еркімен тапсырған адам  деген  белгіні  айтуға болады. Мұндай ескертпелер терроризм , кепілге алу, парақорлық , қылмысты жасыру , хабарламау қылмыстарында  кездеседі . Сонымен қатар негативтік белгілер Жалпы бөлімнің баптарының атауларында немесе диспозицияларында  да кездеседі.
  Негативтік белгілер Ерекше бөлім нормаларының диспозицияларында  да жеткілікті кездеседі. Қылмыстық құрамдардың белгілерін тұрақтылығына қарай:1) тұрақты
2)                    айнымалы деп бөлуге болады.
Тұрақты белгілер ретінде қылмыстық заңның қолданыстағы уақытында өзгермейтін құрам белгілері  алынады. Тұрақты белгілер Ерекше бөлім баптарының диспозицияларында ғана  емес, олар Жалпы бөөлім нормаларына  да тән болып келеді. Мұндай белгілерге нақты  қылмыс құрамдарын талдауда қолданылатын белгілермен қатар , көпшілік қылмыс түрлерін немесе кейбір  жағдай да барлығын сипаттауда қолданылатын белгілер де жатады.
Ал нақты қылмыс түрлеріндегі тұрақты белгілер бұрынғы заңдарда басқаша берілген болуы мүмкін, бірақ жаң қабылданған заң ол   белгіде басқаша  нұсқада беріп және ол занның  күшінде болу бүкіл уақытында сақталады.  Мысалы 1998 жылға дейінгі қылмыстық заң   бойынша өлтіру  - бұл құқыққа қайшы түрде басқа адамды өмірінен  айыру болып анықталады. Ал 1998 жылдан бастап күшіне енген заң кісі өлтіруді <<басқа  адамға құқыққа қарсы қасақан қаза келтіру>> деп  анықтайды. Бұрынғы заң мен  қазіргі заңның бұл анықтамадағы басты айырмашылығы  кісі  өлтірудің  тек <<қасақана >> түрде жасала алатындығы  болып табылады.
  Тұрақты белгілер әдетте қылмыстық-құқықтық норманың өзінде келтіріледі, ал басқа нормативтік актілерде көрсетілгенде айнымалы сипатқа көше бастайды. Себебі әр түрлі шаруашылық, қауіпсіздік саласына арналып шығарылған өзге ведомствалық заңдар техникалық прогреске, талаптың күшеюіне , бұрын белгілі  болмаған  жайттар ашылуына т.б. байланысты жиі өзгерістерге ұшырайды. Қылмыс құрамының белгілері бланкетті болған жағдайд а өзге ведомстволардағы өзгерістер қылмыстық құрам белгісінің де өзгеруіне соқтырады. Мысалы нақты өндіріс салаларында қолданылатын техникалық қауіпсіздік ережелеріне өзгерістер негізілгенде , мұндай өзгерістерде  ауыр зардаптарға соқтырған  қауіпсіздік ережелерін сақтамау қылмыс ретінде  заңда қарастырылса, онда бұл өзгерілген белгілер айнымалық сипатты көрсетеді. Қылмыстық заңда мұндай бланкетті құрамдар қоғам қауіпсіздігіне ,  экология  қауіпсіздігіне , экономикалық қызметке қарсы бағытталған қылмыстарда көптеп кездеседі.
  Қылмыстық құрам белгілерін айнымалылыққа соқтыратын келесі жәйт, ол белгілі  - бір қылмыс түрлері  бойынша Жоғарғы Соттың нормативтік қаулыларының қылмыс белгісін түсінуде жаңа ұсынысты көрсетуі болып табылады. Жоғарғы Сот қаулыларының жаңаша жетекші ұсыныстар көрсетуіне себеп  болатын жағдайлар, қылмыстық құқық ғылымының жетістіктерін қолдану ,  қате пайымдауларды түзету тағы басқа  бола  алады.
 
 
Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмыс құрамынын түсінігі.
* Қылмыс құрамынын құрылымы.
Тақырып 3 Қылмыстың объектісі бойынша саралауДәріс мақсаты: Қылмыс объектісінін түсінігін, саралаудығы маңызын ашуСұрақтар:
* Қылмыстың объектісінің түсінігі және маңызы. 
* Қылмыстың объектілерінің түрлері бойынша саралау. 
* Қылмыстың заты бойынша саралау
Кез келген қылмысты ашу үшін қылмыстың объектісін анықтаудың маңызы ерекше.Қылмыс объектісі дегеніміз қылмысты қол сұғушылықтан қылмыстық заң бойынша қорғалатын қоғамдық қатынастарды айтамыз. Әрбір істелген қылмыс белгілі бір жағдайда қоғамдық қатынастарға зиян келтіреді немесе келтіру қаупін туғызады. Қоғамдық қатынастар қоғамдық қоғамдық экономикалық формацияларында байланысты пайда болады, дамиды, жетіледі.
Қылмыс объектісі
left0left0left0
Жалпы 

Тікелей 
Топтық 
Жалпы объект  -  заң нормасы арқылы қорғалатын қоғамдық қатынастар жиынты.Толық объект  -  қылмыстық қол сұғушылықтан қылмыстық заң қорғайтын біртектес немесе өзара ұқсас қоғамдық қатынастардың белгілі бір бөлігі.Тікелей объект  -  заң қорғайтын нақты қатынастарға бір немесе бірнеше қылмыстардың тура немесе тікелей бағытталуы.
Тікелей объект
left0left0left0
Негізгі тікелей объект 
Факультативтік тікелей объект 
Қосымша тікелей объект
Негізгі тікелей объект  -  қоғамдық мүдені қорғау үшін қылмыстық заң нормасы шығарылатын және осы басты белгі бойынша қылмыстық Кодекстің тиісті тарауына орналастыруға негіз болатын объектіні анықтау.Қоысмша тікелей объект - қылмыстық заң бойынша қорғалып негізгі объектіге зиян келтірілгенде негізгі тікелей объектімен байланысты объектіні айтамыз.Факультативтік тікелей объект  -  қылмыс жасаған кезде зиян келтіру қаупі туатын, бірақ қылмыс құрамының негізгі элементіне жатпайтын, қылмыстық заңмен қорғайтын қоғамдық қатынастарды айтамыз.Қылмыс заты  -  осы қылмыс құрамының факультативті белгісі болып табылады.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмыс объектісі дегеніміз не?
* Қылмыс объектісінін манызы.Тақырып 4 Қылмыстың объективтік жағы бойынша саралауДәріс мақсаты: Қылмыстын объективтік жағына түсініктеме беру, және оның маңызын анықтауСұрақтар:
* Қылмыс құрамының объективтік жағының түсінігі және маңызы. 
* Қылмысты іс әрекет және саралау мәселелері. 
* Қылмысты зардаптың түрі және көлемі бойынша саралау.
* Себепті байланыс және оның қылмысты саралаудағы маңызы.
* Қылмыстың объективтік жағының қосымша белгілері бойынша саралау
Қылмыстың объективті жағы қылмысты істеген адамның мінез құлқылық сыртқы көрінісін блдіреді.Қылмыстық құқықтағы зиян қылмыстық объективтік жағының белгісі болып табылатын << Қоғамға қауіпті зардап>> ұғымын білдіреді.Қоғамға қауіпті іс-әрекет одан туындайтын зардаптың арасын байланыстыратын белгі себепті байланыс деп аталады.Қылмыстың объективтік жағының белгілеріне:- әрекет пен әрекетсіздік - қылмыстық зардап - себепті байланыс Жатса, ал, объективті жағынан факультативті белгілеріне:- қылмыс тәсілі- қылмыс құралы істелу жағдайы- қылмыс орны - уақыты жатады.Іс - әрекет - адамның мінез  -  құлқының сыртқа шыққан шынайы көрінісі болса, қылмысты зардап  -  қылмыстық заңда көрсетілген қоғамдық қатынастарға әрект пен әрекетсіздік арқылы келтірілген зиян болып табылады.Себепті байланыс  -  қоғамда қауіпті іс - әрекет одан туындайтын зардаптың арасын объективті түрде жалғастыратын себепті байланыс. Қылмысты объективтік жағының факультатвитік белгілеріне келсек, қылмыс тәсілі дегеніміз  -  кінәлі адамның іс-әректті істеудегі қолданылатын әртүрлі әдістері мен айлалары.Қылмы істелу орыны 1-деп, қылмыс істеген кеңістікті, 2-деп, жер бетінің қай бөлігінде қылмыс істегенін анықтайды. Жалпы, қылмыстың объективтік жағы болсын немесе объективтік жағының факультативтік белгілерінің негізінен үш түрлі маңызы бар: 
* бұл белгілер қылмыс құрамының міндетті, қажетті белгілері болуыкерек
* белгілер қылмыс құрамының ауырлататын түрін белгілеуі мүмкін
* қылмысты саралауға әсер болмаса да жазаны жеңілдететін немесе 
ауырлататын мән-жайлар ретінде қарастырылады.Жалпы, қылмыстың объективтік жағының жауапкершілік пен жаза тағайындаудағы маңызы ерекше.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмыстын объективтік жағы дегеніміз не?
* Іс әрекет, зардап және екеуінін арасындағы себепті байланыс дегеніміз не? 
Тақырып 5 Қылмыстың субъективтік жағы бойынша саралауДәріс мақсаты: Қылмыстын субъетівтік жағына түсініктеме беру, белгілерін, саралаудағы манызын ашуСұрақтар:
* Қылмыстың субъективтік жағының түсінігі және қылмыстық құқықтағы маңызы. 
* Кінәнің нысандары бойынша қылмысты саралау. 
* Қылмыс құрамының субъективтік жағының қосымша белгілері бойынша саралау. 
* Қате және оның түрлері бойынша саралау
Қылмыстың субъективтік жағы адамның психикалық іс-әрекетінің қылмыс істеуге байланысты жағының көрінісі болып табылады. Субъективтік жақ қылмыстың ішкі мәнін, мазмұнын білдіреді. Сондықтан субъективтік және объективтік белгі өзара тығыз байланысты. 
Қылмыстың субъективтік жағы 
left0left0left0
Ниет 

Мақсат 

Кінә
белгілерімен сипатталады.Кінә  -  кез келген қылмыс құрамының субъективті жағының міндетті белгісі. Кінәсіз қылмыстың құрамы болмайды. Кінә - адамның қасақаналықпен немесе абайсызда істейтін қоғамға қауіпті іс - әрекетіне, көзқарастың жиынтығы.
Кінә түрлері 
left0left0left0
Қасақаналық 

Абайсызда 
Сонымен қатар, кінә психологиялық, әлеуметтік ұғымдар жиынтығы.Зардап, қоғамға қауіптілік түсіну  -  кінәнің әлеуметтік мәнін құраса, сезіну мен еріктілік - психологиялық көзқарастарды құрайтын элементтер болып табылады.Кінәнің қасақаналық түрінде адам өз істеген ісінің зардабын біледі, яғни соны тілейді.
Қасақаналық 
left0left0
Жанама 

Тікелей 
болып екіге бөлінеді. Кінәнің абайсыздық түрі менмендікпен немқұрайлықпен (Қ.К. 21 бап. 1 тармағы) жүзеге асырады.Немқұрайлық екі түрлі белгілермен сипатталады:1. адам өз әрекетінің заңды зардаптарын болжауға тиіс болса,;2. болжай алатын болса.Бұл немқұрайлылықтың объективтік белгісі.Менмендікпен істелетін іс - әрекеттің қауіпті екенін түсіну, зиянды зардаптың болуы мүмкін екенін алдын  -  ала білу немесе зардаптар болмас деп сену. Қылмыстық ниет және мақсат Қылмыстық ниет  -  белгілі бір қажеттіліктер мен мүдделердің іштей түрткі болуна байланысты адамның соларды басшылыққа ала отырып, саналы түрде қылмыс істеуге бел бууын айтамыз.Қылмыстық мақсат  -  адамның қылмыс істеу арқылы болашаққа белгілі бір нәтижеге жетуін айтамыз.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмыстын субъектівтік жағына түсініктеме берініз
* Қылмыстың субъектівтік жағының қандай міндетті белгілері бар?
* Қылмыстң субъективтік жағының қандай қосымша белгілері бар?Тақырып 6 Қылмыстың субъектісі бойынша саралауДәріс мақсаты: Қылмыстын субъектісіне түсініктеме беру, белгілерін, саралаудағы манызын ашуСұрақтар:
* Қылмыстың субъектісінің ұғымы, белгілері және саралаудағы маңызы. 
* Қылмыстардың арнайы субъектілері бойынша саралау
Қылмыс субъектісі  -  қылмыстың жауаптылыққа қабілетті адам. Заңды тұлғалар  -  мекеме, ұйым, кәсіпорын қылмыстық субъектісі болып танылмайды. 
Қleft0left0ылмыс субъектісі

арнаулы

жалпы 
Есі дұрыстық, заңда көрсетілген жасқа таяу және жеке адам болу  -  барлық қылмыстарға тән, ортақ белгілер. Бұл белгілер жалпы субъектінің түсінігі. Осы жалпы белгіні қоса қылмыс құрамының ерекшелігіне қарай қосымша, арнаулы белгілерді қажет ететін адам қылмыстың арнаулы субъектісі борлып табылады.Сонымен, қылмыс субъектісі дегеніміз есі құрыс, заңда көрсетілген жасқа толған, жеке адам  -  осы есі дұрыстық, жасқа толғандық, жеке адам субъектісінің белгілері де болып табылады.Есі дұрыс емес адамдар қылмыс субъектісі бола алмайды, оларға қылмыс істеген жағдайда мәжбүрлеу шаралары қолданылуы мүмкін
Есі дұрыс еместік Қ.к 16 бабы
left0left0
Медициналық белгі (биологиялық)

Заңдық белгі (психологиялық)
болып бөлінеді.Медициналық белгіге төрт ауру түрі жатады: 
* Созылмалы психологиялық ауру.
* Психиканың уақытша бұзылуы.
* Кемақылдылық.
* Психиканың өзге де дертке ұшырауы.
left0Интелектуалдықleft0Заңдық белгі Еріктілік екзеңболып бөлінеді.Қылмыстық жасқа толу  -  субъектінің негізгі белгісінің бірі. Яғни қылмыстық жауапқа тартудың ең негізгі шарттарының бірі  -  белгілі бір жасқа толғандық.Жас балалар (9-13) қылмыс субъектісі бола алмайды.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмыстын субъектісіне түсініктеме берініз
* Қылмыстың субъектісінің қандай белгілері бар?
* Қылмыстық жауаптылық неше жастан көзделген? 
Тақырып 7 ҚР Қылмыстық құқығында нормаларында көзделген қылмыс құрамының жағымсыз белгілеріДәріс мақсаты: Қылмыс құрамының жағымсыз белгілерін анықтауСұрақтар:
  + ҚР Қылмыстық құқығының бланкеттік нормаларының түсінігі және маңыздылығы.
  + ҚР ҚҚ бланкеттік нормаларың қолданудың мәселелері
ҚР ҚК жалпы бөлімінің нормаларында көзделген барлық қылмыс құрамдарының жағымсыз белгілерін 3 топқа бөлуге болады: қылмыстық құқыққа қайшылық бар кезіндегі, жасалған іс әрекеттін қоғамаға қауіптілігі жоқ кезіндегі қылмыс құрамын жоққа шығаратын белгілер және қарамақарсы; жасалған іс әрекеттін қоғамға қауіптілігі жоқ және қылмыстылығы жоқ кезіндегі қылмыс құрамын жоққа шығаратын белгілер; аяқталмаған қылмыс құрамын жоққа шығаратын белгілер.Әр қайсысыда бір неше түрлерге бөлінеді.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмыс құрамының жағымсыз белгілері дегенді қалай түсінесіз?
* Оның қандай түрлері бар? 
2 бөлім: Қылмыстарды саралау ережелерінің түсінігі мен түрлеріГлоссарийҚылмыстарды саралудың ережелері  -  қылмыстық заңда, қылмыстық құқық теориясында, ҚР Жоғарғы Сот тәжірибесінен туындаған қылмыстық заңды қолданудын тәсілдерімен жолдарыҚылмыстарды саралаудың жалпы ережелері  -  бүкіл қылмыстарды саралау барысында қолданылатын ережелерҚылмыстарды саралаудың жеке ережелері  -  қылмыстардың ұқсас түрлерін ажыратуда қолданыладыҚылмысқа қатысу  -  екі немесе одан да көп адамның қасақана қылмыстық әрекетті істеуі.Ұйымдастырушы  -  қылмысты ұйымдастырған немесе оның орындалуына басшылық еткен адам, сонымен бірге ұйымдасқан қылмыстық топ құрған немесе қылмыстық қауымдастық (ұйым) құрған тікелей басшылық еткен адам.Айдап салушы дегеніміз  -  басқа адамды азғыру, сатып алу, қорқыту жолымен нмесе өзге де жолмен қылмыс жасауға көндірген адам.Көмектесуші адам  -  кеңестерімен, нұсқауларымен , ақпарат, қылмысты жасайтын қару немесе құралдар берумен инее қылмысты жасауға кедергілерді жоюмен қылмыстың жасалуына көмектескен адам.Тақырып 8 Қылмыстарды саралаудың ережелерінің түсінігі және түрлеріДәріс мақсаты: Қылмыстарды саралаудың ережелерінің түсінігін ашу, түрлерін анықтауСұрақтар:
* Қылмыстарды саралаудың ережелерінің түсінігі
* Қылмыстарды саралаудың ережелерінің түрлері
Қылмыстарды саралудың ережелері  -  қылмыстық заңда, қылмыстық құқық теориясында, ҚР Жоғарғы Сот тәжірибесінен туындаған қылмыстық заңды қолданудын тәсілдерімен жолдарыҚылмыстарды саралаудың жалпы ережелері  -  бүкіл қылмыстарды саралау барысында қолданылатын ережелерҚылмыстарды саралаудың жеке ережелері  -  қылмыстардың ұқсас түрлерін ажыратуда қолданыладыӨзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмысты саралаудың ережелері дегеніміз не?
* Оның қандай түрлері бар?
Тақырып 9 Қылмыстарды саралаудың жалпы ережелеріДәріс мақсаты: Қылмыстарды саралаудың жалпы ережелеріне түсініктеме беруСұрақтар:
* ҚР ҚҚ белгіленген принциптар негізіндегі қылмыстарды саралаудың жалпы ережелері
* ҚР ҚҚ белгіленген басқа да жалпы қағидаларының негізіндегі қылмыстарды саралаудың жалпы ережелері
ҚР Конституциясы мен ҚК қағидаларында негізделген қылмыстарды саралаудың жалпы ережелері үш түрге бөлінеді.Біріншісі- жасалған іс әрекет қылмыс ретінде қылмыстық заңда тұра көзделу керек. Бұл ереже ҚР ҚК-де көзделген заңдылық қағидасында негізделген. Екінші ережесі  -  жасалған іс әрекетте нақты қылмыс құрамының белгілері болу қажет. Үшінші ереже  -  қылмысты ресми түрде саралау ҚР ҚІЖК белгіленген ережелерде дәлелденген, нақты анықталған айғақтарда негізделген болу керек.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмысты саралаудың жалпы ережелері дегеніміз не?
* Оның қандай түрлері бар?
Тақырып 10 Қылмыстарды саралаудың жеке ережелеріДәріс мақсаты: қылмыстарды саралаудың жеке ержелерінін мазмұның ашу.Сұрақтар:
* Бір қылмыс құрамының шегінде қылмыстарды саралаудың жеке ережелері
* Қылмыстардың көптілігін саралаудың жеке ережелері
* Қылмыстарды саралаудың өзгерүінің жеке ережелері
Бір қылмыс құрам шегіндегі қылмыстарды саралаудың жеке ержелері келесі топтардан құрылады: 1) қылмыстың субъективтік белгілерінің ерекшеліктері бойынша; 2) жартылай аяқталмаған қылмыстық әрекет; 3) қылмысқа қатысушылық; 4) жалған қорғану. Осылардың әр қайсысы бір нешен топтарға, саралау ережелеріне бөлінеді.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмысты саралаудың жеке ережелері дегеніміз не?
* Оның қандай түрлері бар?
Тақырып 11 Қылмыстарды ажыратуДәріс мақсаты: Қылмыстарды қылмыс құрамының элементтері бойынша ажыратуды түсінуСұрақтар:
* Объект бойынша қылмыстарды ажырату
* Объективтік жақ бойынша қылмыстарды ажырату
* Субъектвтік жақ бойынша қылмыстарды ажырату
* Субъект бойынша қылмыстарды ажырату
Қылмыс құрамы деп  -  қылмыстың заң бойынша қоғамға қауіпті іс-әрекеттерді белгілі бір қылмыстың қатарына субъективтік жақтарынан құралған элементтердің және субъективтік жақтарынан құралған элементтердің және олардың белгілерінің жиынтығын айтады.Қылмыс құрамы элементтері деп қылмыс құрамы жүйелерін құрайтын бастапқы компоненттерді айтамыз.Қылмыс құрамының белгілеріне төрт элемент жатады. Олар;
* қылмыс объектісі
* қылмыстың объективтік жағы 
* қылмыс субъектісі
* қылмыстың субъективтік жағы.
Қылмыс құрамына мұқияттылықпен таңдап алынған түрлік белгілер кіреді.Түрлік белгілер дегеніміз барлық қылмыстарға ортақ, олардың қоғамға қауіптілігін және құқыққа қайшылығын білдіретін жиынтық.Түрлік белгіге жатпайтын тек қана жекелеген қылмысқа тән белгілер қылмыс құрамына қосылмайды. Сондықтан, олар қылмыс құрамынан тысқары болсада, оның қылмысты саралау үшін маңызы болмайды.Қылмыстық заңды дұрыс қолданудың маңызды шарттарының бірі қоғамға қауіпті іс-әрекеттерге заңды дұрыс қолданып, іс-әрекет пен әрекетсіздікке қылмыстық заң нормасының талабына сай баға беріп саралау болып табылады. Саралау  -  адамға қоғамға істеген қауіпті іс-әрекетін қылмыс құрамының белгісі бар бапқа дәлме  -  дәл жатқызу болып табылады.Жалпы қылмыс құрамының маңыздылығы зор. Себебі, қылмыстың субъектісі, субъективтік жағының қылмыс құрамын қарап, дәрежесі, тәсілін анықтау  -  сол арқылы жаза тағайындау маңыздылығы ерекше. Сондықтан да, қылмыс құрамын толық білмей қылмыстың қылмыстық құқықтың ерекше бөліміндегі нақты қылмыстарды саралау мүмкін емес.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмыстарды объект бойынша қалай ажыратамыз?
* Қылмыстарды объективтік жағы бойынша қалай ажыратамыз?
* Қылмыстарды субъективтік жағы және субъект бойынша қалай ажыратамыз?
Тақырып 12 Қылмыстарды саралау процесіДәріс мақсаты: Қылмыстарды саралау процесімен танысу және оның ізділігін сақтау.Сұрақтар:
* Қылмыстарды саралау процесінің түсінігі
* Қылмыстарды саралау процесінің жүйелілігі ( бірізділілігі)
Қылмысты саралау процесі дегеніміз  -  тұлғаның іс әрекетінде қай қылмыс құрамынын белгілері бар екендігін анықтау процесі.Психология жағынан саралау процесі дегеніміз нақты міндетті шешу мен байланысты ойлау процесі. Логика жағынан логикалық ойладың заңдарына бағынышты ойлау құралдарынын жиынтығы. Осы ережелер қылмысты саралау процесін анықтау кезінде негізгі болып табылады және оны жалпы түрде сипаттайды.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:1)Қылмыстарды саралау процесі қай кезде басталады?2) Қылмыстарды саралау процесінің ізділігі дегеніміз не?Тақырып 13 Аяқталмаған қылмыстарды саралауДәріс мақсаты: Аяқталмаған қылмыстарды квалификацияладың жалпы сипаттамасын беру және квалификация тәртібін қарастыру.Сұрақтар:
* Аяқталмаған қылмыстардың жалпы сипаттамасы және жалпы тәртібі. 
* Қылмысқа дайындалу және квалификация тәртібі. 
* Қылмысқа оқталу және квалификация тәртібі.
Аяқталмаған қылмыстардың қатарына қылмыстық құқық қылмысқа даярлану мен оқталуды жатқызады. Қылмыстық заңның Ерекше бөліміндегі баптардың диспозицияларында тек аяқталған қылмыстардың белгілері келтірілген. Ал қылмыс кінәлінің еркіне байланысты емес жағдайларда аяғына дейін жеткізілмесе, онда аяқталмаған қылмысты әрекеттердің түрлері орын алып, іс әрекетті саралау аяқталған қылмыстармен салыстырғанда өзгеше жүргізіледі және жауаптылық тағайындауда да айырмашылық болады.Аяқталмаған қылмыстардың ерекшелігін білдіретін белгілердің қатарына мыналар жатады:
* Аяқталмаған қылмыстар тек қасақана, оның ішінде тікелей қасақана әрекеттермен жасалады.
* Аяқталмаған қылмыстарда кінәлінің еркіне тәуелсіз себептерге байланысты орындалуы аяғына дейін жеткізілмейді.
* Аяқталмаған қылмысты құрайтын әрекеттер қоғамға қауіпті деп бағаланады, себебі қылмысқа дайындалу немесе оқталу әрекеттерінде адамда кауіпті ой-ниет орын алады және ол аяғына дейін жеткізілілу мақсатын көздейді, сонымен қатар, заңмен қорғалатын мүдделерге нақты қауіп туындайды және қылмыстық мақстақа жету үшін осындай мүдделерге қарсы бағытталған әрекетттердің алғашқы сатысы көрініс алады.
Өзін-өзі бақылау сұрақтар:
* Қылмысқа даярлану деген не, және оған қылмыстық жауаптылық көзделеме?
* Қылмысқа оқталу деген не?
* Қылмысқа даярлану және оқталу кінәнің қандай түрімен жасалады?Тақырып 14 Қылмысқа қатысушылықпен жасалған іс әрекеттерді саралауДәріс мақсаты: Қылмысқа қатысудын түсінігін ашу, және қылмысқа қатысушылардың жауакершілігін анықтауСұрақтар:
* Қылмысқа қатысушылықтың белгілері және қылмысты саралаудағы маңызы.
* Қылмысқа қатысушылардың әрекетін қатысу нысандары бойынша саралау
* Аяқталмаған қылмысқа қатусышылық және квалификация тәртібі. 
* Қылмысқа қатысушылық нысандары бойынша (экцесс) әрекеттерін және арнайы субъектілердің қатысушылығын саралау
Қылмысқа қатысу 27,28,29,31 баптарда қаралған. Қылмысқа қатысу  -  екі немесе одан да көп адамның қасақана қылмыстық әрекетті істеуі. Қылмысқа қатысудағы басты шарт  -  барлық қатысушыларға қылмысты орындаушының істейтін қылмысының мәнін сезе отырып, іртүрлі ниетпен соның болуын тілеп, қылмысты жүзеге асыру үшін өзгенің қылмыстық әрекеттерін біріктіру.
Қleft0left0ылмысқа қатысушылар
left0left0left0
ұйымдастырушы

орындаушы

азғырушы
Көмектесуші
Қылмысты тікелей жасаған немесе оны жасауға басқа адамдарсен бірге тікелей қатысқан адам.Ұйымдастырушы  -  қылмысты ұйымдастырған немесе оның орындалуына басшылық еткен адам, сонымен бірге ұйымдасқан қылмыстық топ құрған немесе қылмыстық қауымдастық (ұйым) құрған тікелей басшылық еткен адам.Айдап салушы дегеніміз  -  басқа адамды азғыру, сатып алу, қорқыту жолымен нмесе өзге де жолмен қылмыс жасауға көндірген адам.Көмектесуші адам  -  кеңестерімен, нұсқауларымен , ақпарат, қылмысты жасайтын қару немесе құралдар берумен инее қылмысты жасауға кедергілерді жоюмен қылмыстың жасалуына көмектескен адам.Қылмысқа қатысу заттай (материалдық) интелектуалдық көмектесу жолымен орын алуы мүмкін. Қалай болғанда да қылмыстық әрекетті жүзеге асыру, ізін жасыру осы көмектесуші адам арқылы жүзеге касады.Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Қылмысқа қатысу дегеніміз не?
* Қылмысқа қатысушылардың түрлерің атаныз.

Тақырып 15 Жекелеген жаза тағайындаудың өзекті саралау мәселелері
Дәріс мақсаты: қазіргі өзекті мәселелердің бірі  -  жекелеген жаза тағайындаудың саралау мәселелері.
Сұрақтар:
1) Жаза тағайындаудың жалпы негіздері 
2) Жауаптылық пен жазаны жеңілдететін жағдайлар
3) Жауаптылық пен жазаны ауырлататын жағдайлар 
4) Қылмыстардың жиынтығы бойынша жаза тағайындау 
Қылмыстық жаза мемлекеттік күштеу шараларының бірі болып табылады және ол мемлекеттің қылмыспен қарсы күрес жүргізу құралдарының бірі ретінде қолданылады. Мемлекет қылмысқа қарсы күрес жүргізуде әр түрлі ұйымдастырушылық, тәрбиелік, экономикалық, рухани шаралардың барлық түрін кеңінен қолданады, сөйтіп қылмыстан сақтандыру мәселелеріне ерекше көңіл бөледі. Сондықтан да біздің жас, тәуелсіз мемлекетіміз қылмысқа қарсы күрес қылмыстық жазаны қолдануда ең негізгі басты күрес деп саналмайды, бұл құбылысқ қарсы күресте шешуші мәселелер жоғарыда аталып өткен экономикалық, ұйымдастыру, тәрбие, қоғам мүшелерінің белсенділігін, олардың құқылық сана-сезімін жетілдіру арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан да қылмыстық шара мемлекеттік күштеу шарасы ретінде тек арнаулы, заңда көрсетілген жағдайда ғана жүзеге асырылады. Қылмыс істеген адамдарға мұндай шараны қолдану мемлекеттің атқаратын функцияларының бірі ретінде қарастырылады. Әсіресе ауыр, өте ауыр қылмыс істегендерге соған сәйкес ауыр қылмыстық-құқылық күштеу шараларын қолдану мемлекеттің міндеті болып табылады. Мемлекеттік күштеу шаралары сан алуан. Оларға тек қылмыстық құқылық шаралар ғана емес, азаматтық, әкімшілік, тәртіптік шаралар да жатады. Қылмыстық шара мемлекеттік күштеу шараларының жеке бір түрі бола отырып, өз ерекшеліктерімен оқшауланады.Қылмыстық жаза кнәлі адамға мемлекет атынан белгіленеді, жеке немесе лауазымды адамдар сот тағайындаған жазадан ешкімді де босата алмайды, заңды күшіне енген сот үкімі мемлекеттік, жеке кәсіпорын, ұйым, мекеме, лауазымды және жай адамдардың орындауы үшін Республика аумағында індетті болып табылады.







Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
* Жекелеген жаза тағайындаудың өзекті саралау мәселелері дегеніміз не?
2.   Қылмыстардың жиынтығы бойынша жаза тағайындау?



Семинарлық (тәжірибелік) сабақтардың тақырыптық жоспары


№
                        Тақырыптың атауы
                              Сағат саны
1 
Қылмысты саралудың ұғымы. Саралаудың түрлері
1
2
Қылмыстарды саралаудың методологиялық-философиялық негіздері
2
3
Қылмыстарды саралаудың заңдық негіздері
1
4 
Қылмыстарды объектісі бойынша саралау. Қылмыстарды объективтік жағыбойынша саралау. Қылмыстарды субъективтік жағы бойынша саралау. 
2
5 
Қылмыстарды субъектісі бойынша саралау
1
6 
Нормалардың бәсекелстігінде қылмыстарды саралау
2
7 
Қылмыстардың көптігі бойынша қылмыстарды саралау
2
8
 Қылмысқа қатысу қылмыстарды саралау Жеке адамға қарсы қылмыстар бойынша қылмыстарды саралау 
2
9
 Конституциялық құрылыс негіздері мен мемлекет қауіпсіздігіне қарсы қылмыстарды саралау
1
10
Меншікке қарсы қылмыстарды саралау
1

Барлығы
15

7.3. Студенттердің оқытушы жетекшілігімен жасайтын өзіндік жұмыстарының тақырыптық жоспары (СОӨЖ)
№
СОӨЖ арналған тапсырмалардың тақырыбы мен мазмұны
Өткізу түрлері
Сағат саны 
1 
Саралаудың ұғымы, оның негізі мен маңызы. Саралаудың түрлері, олардың ерекшеліктері.
ауызша 
5
2 
Қылмыстарды объектісі және объективтік жағы бойынша , субъектісі және субъективтік жағы бойынша саралау.
ауызша 
5
3 
Нормалардың бәсекелестігінің ұғымы, бәсекелестіктің түрлері және оларды саралаудың проблемалық сұрақтарын ашу.
ауызша 
5
4 
Қылмыс сатылары, қылмыс коптігі, қылмысқа қатысу институттары бойынша саралаудың ғылыми негіздері.
ауызша 
5
5 
Жеке адамға қарсы қылмыстарды саралаудағы проблемалық мәселелерді шешу. Ұқсас құрамды қылмыстарды саралаудың ерекшелігі.
ауызша 
5
6 
Пайдакүнемдікпен ұштасқан меншікке қарсы қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері. Пайдакүнемдікпен ұштаспаған меншікке қарсы қылмыстардан ажырату мәселелері. 
ауызша 
5

Барлығы

30

8. Студенттердің өзіндік жұмысының тапсырмалары
8.1. Студенттердің өзіндік жұмысының тақырыптық жоспары 

№
                        Тақырыптың атауы
                              Сағат саны
1 
Саралаудың ұғымы, оның негізі мен маңызы. Саралаудың түрлері, олардың ерекшеліктері.
                                       5
2 
Қылмыстарды объектісі және объективтік жағы бойынша , субъектісі және субъективтік жағы бойынша саралау.
                                       5
3 
Нормалардың бәсекелестігінің ұғымы, бәсекелестіктің түрлері және оларды саралаудың проблемалық сұрақтарын ашу.
                                       5
4 
Қылмыс сатылары, қылмыс коптігі, қылмысқа қатысу институттары бойынша саралаудың ғылыми негіздері.
                                       5
5 
Жеке адамға қарсы қылмыстарды саралаудағы проблемалық мәселелерді шешу. Ұқсас құрамды қылмыстарды саралаудың ерекшелігі.
                                       5
6 
Пайдакүнемдікпен ұштасқан меншікке қарсы қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері. Пайдакүнемдікпен ұштаспаған меншікке қарсы қылмыстардан ажырату мәселелері. 
                                       5

Барлығы
                                      30

8.2. Студенттердің өзіндік жұмысын ұйымдастырудың жоспары (СӨЖ)

№
СӨЖ арналған тапсырмалардың тақырыбы мен мазмұны
Әдебиеттер
Ұсыныстар
Бақылау түрі 
Тапсыру мерзімдері (апта) 
1
Есептерді (казуестерді) шығару
Алауханов Е.Ж., Рахметов С.М.ҚР Қылмыстық кодексіне түсініктеме Алматы, 2002 
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 

ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау
ауызша
1 апта
2
Есептерді (казуестерді) шығару
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 
Алауханов Е.Ж., Рахметов С.М.ҚР Қылмыстық кодексіне түсініктеме Алматы, 2002 

ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау
ауызша
2 апта
3
Есептерді (казуестерді) шығару
Куринов Б.А. Научные основы квалификации преступлений. М., 1984
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 

ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау
ауызша
3 апта
4
Есептерді (казуестерді) шығару
Ағыбаев А.Н. ҚР қылмыстық құқығы Алматы, 2004
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 
ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау
ауызша
4 апта
5
Есептерді (казуестерді) шығару
Ағыбаев А.Н. ҚР қылмыстық құқығы Алматы, 2004
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 
ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау
ауызша
5-6 апта
6
Бейбітшілікке және адамзат қауіпсіздігіне қарсы қылмыстарды саралаудың теориялық негіздері. Нормалардың бәсекелестігінің проблемасын зерделеу.
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 
Ағыбаев А.Н. ҚР қылмыстық құқығы Алматы, 2004
ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау
жазбаша
7 апта
7
Мемлекеттің конституциялық құрылысы мен қауіпсіздігіне қарсы қылмыстарды саралау Есептерді (казуестерді) шығару
Куринов Б.А. Научные основы квалификации преступлений. М., 1984
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 
ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау
Ауызша жазбаша
8-9 апта
8
Экономикалық қылмыстарды саралау 
Есептерді (казуестерді) шығару
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 
Алауханов Е.Ж., Рахметов С.М.ҚР Қылмыстық кодексіне түсініктеме Алматы, 2002 
ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау

Ауызша
10-11 апта
9
Меншікке қарсы қылмыстарды саралау Есептерді (казуестерді) шығару
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 
Куринов Б.А. Научные основы квалификации преступлений. М., 1984
ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау

ауызша
12 апта
10
Қоғамдық тәртіпке және қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстарды саралау 
Есептерді (казуестерді) шығару
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006 
Ағыбаев А.Н. ҚР қылмыстық құқығы Алматы, 2004
ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау
жазбаша
13-14 апта
11
Халық денсаулығына және адамгершілкке қарсы қылмыстарды саралау 
Есептерді (казуестерді) шығару
Куринов Б.А. Научные основы квалификации преступлений. М., 1984
Апенов С.М: Қылмыстарды саралаудың ғылыми негіздері Алматы, 2006
ҚР Қылмыстық кодексімен жұмыс жасау
ауызша
15 апта

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс