Файл қосу

Құс шаруашылық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

3 деңгейлі СМЖ кұжаты
                                   ПОӘК
ПОӘК 
042-18-23.1.08/01-2013ж .               
<<Мал және құс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау-IІІ>> пәнінен студентке арналған оқу әдістемелік кешені 
                                       
                              №_ басылым
                              <<__>>_____2013ж.


                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                   ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
                                       
                                       
<<МАЛ ЖӘНЕ ҚҰС ӨНІМДЕРІН ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ САНИТАРИЯЛЫҚ САРАПТАУ-IІІ>>
пәнінің 051202-<<Ветеринариялық санитария>> мамандығына арналған
                                       
ПӘННІҢ СТУДЕНТКЕ АРНАЛҒАН ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       


















                                  Семей
                                     2013
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                Алғы сөз
                                       
                                       
1. ӘЗІРЛЕГЕН   ________ <<___>>____ 2013 ж., Дюсембаев С.Т., в.ғ.д., профессор
                        ________ <<___>>____ 2013 ж., Серикова А.Т., в.ғ.к., профессор м.а.
 
<<Ветеринариялық санитария>> кафедрасы

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Ветеринариялық санитария>> кафедрасының  мәжілісінде

Хаттама  <<_____>> __________2013 ж., №____
Кафедра меңгерушісі ____________E.Омарбеков

2.2 Аграрлық факультеттің оқу-әдістемелік  кеңесінің мәжілісінде
Хаттама  <<_____>>__________ 2013 ж., №_____
Төрайымы ___________________     А.Тлеубаева

3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде                                                                           мақұлданды және баспаға ұсынылды
Хаттама  <<____>> ____________2013 ж., №_____
ОӘК  төрағасы___________________Г.Искакова

4. АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ.  


















                                 ҚҰРАМЫ

1 Жалпы жағдайлар
2 Сабақ түріне байланысты сағаттарды бөлу және пәннің мазмұны
3 Пәнді оқу жөнінде әдістемелік нұсқаулар
4 Курстың форматы
5 Курстың саясаты
6 Білімді бағалау саясаты
7 Әдебиеттер

1 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР
1.1 Оқытушы және пән бойынша жалпы мәлімет.
- Дюсембаев С.Т.- в.ғ.д., профессор, 
- Серикова А.Т.- в.ғ.к., профессор міндетін атқарушы, 
- <<Ветеринариялық санитария>> кафедрасы
- хабар алыну телефоны 53-19-70 
- оқу корпусы №7
- сабақ жүргізілетін орын - бөлме №309, 311, 312
-  пән атауы <<Мал және құс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау-ІІІ>>
-  Кредит саны - 2

1.2 Пәннің мазмұнының қысқаша сипаттамасы оқытудың мақсаты  - мал және құс шаруашылығы өнімдері вет сан сараптаудың халық шаруашылық маңызы зор себебі сойыс өнімдерін интенсивті технологиялық өңдеу негізінде қазіргі заманғы, алдыңғы зерттеу әдістерін қолдану, бүгінгі күнде жоғары сапалы тағамдық өнімдерді алуға мүмкіндік береді. 

1.3 Пәнді оқытудың негізгі мақсаты- мал және құс  шаруашылығы өнімдерін вет сан бағалау ережелерін және гигиеналық зерттеу әдістерін,сонымен қатар жануар тектес шикізаттарын және өнімдерін стандартизациялық және сертификаттық технологиясының негіздерін меңгеру.  

1.4 Пәннің негізгі міндеті  - халықты зоонтропонозды аурулардан қорғау, жануарлардың жануар тектес азық және конфискаттар арқылы зақымдануларынан қорғау ветеринариялық санитариялық жағынан сапалы және био техногенді оастағыштардан жануар және құс сойыс өнімдерін, ет өнімдерін, сүт және сүт өнімдерін өндіру және шығару салаларында зерттеушілік ұйымдастырушылық,басқарушылық және сараптау қызметтер үшін мамандарды дайындау болып табылады.

1.5 Пәнді оқу нәтижесінде оқитындар білуі керек:
   	  білу:
 - инфекциялық, инвазиялық аурулардың қоздырғыштарына термиялық әсерлердің режимдерін (төменгі және жоғарығы температуpa) санитарлық өңдеу сапасын микробиологиялық қадағалау үшін вет бақылау нысандарынан сынамалар алу ережелері;
-   сойыс малдарын, құстарды, терісі бағалы аңдарды, қояндарды және басқа да жануарларды дайындау, тасымалдау, қабылдау, күту және сояр алдында дайындау кездерінде ветеринариялық қызмет көрсету ережелері;
-  мал және құс шаруашылығы өнімдерін жабайы аңдар және құстар өнімдерін жануар тектес шикізаттарды сойғаннан кейінгі ВССды ұйымдастыруды және оның әдістерін санитарлық бағалауды;
- өнімдерді және шикізаттарды консервілеу және зарарсыздандыру әдістерін;
- қоршаған ортаны қорғау мәселелерін;
   	игеру: 
- өнімдер мен шикізаттардың сапалығын анықтау үшін оргенолептикалық және арнайы зерттеу әдістерін;
  	меңгеру: 
- органикалық,биохимиялық, гистологиялық, бактериологиялық, ғылыми зерттеу әдістерін, инфекциялық және жұқпалы емес ауруларды анықтау үшін малдардың сойыс өнімдерін қарап тексеру әдістерін сонымен қатар етті трихинеллоскопиялау әдісін меңгеру керек; 
-нақтылы ғылыми тәжірибелік ақпараттық іздену және әдістемелік мәселелерді шешу үшін алынған белгілер;
істей алу:
 - мал және құс ұшаларын және мүшелерін ет және ет өнімдерін, сүт және сүт өнімдерін, жұмыртқа және жұмыртқа өнімдерін жануар тектес шикізаттарды вет сан сараптауды жүргізу;
- сойыс малдарын және құстарын сою дайындауды жүргізу;
- инфекциялық,инвазиялық,жұқпалы емес аурулар уланулар кезіндегі мал құс өнімдерін және шикізаттарын ветеринариялық санитариялық сараптауды жүргізу және токсикоинфекциялар және токсикоздардың алдын алу шараларын жүргізу;
- жануар тектес шикізаттар мен өнімдерді зерттеудің қазіргі заманғы әдістерін қолдану;
түсіну: 
- сойыс малдарының, құстарының өнімдерін тексеруді, ет өнімдерін, сүт және сүт өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптауды, ет және құс комбинаттарының, қасапханалардың, сою пунктерін және алаңдардың құрылысына, жер таңдауды квалификациялық жүргізуге мүмкіндік беретін теорияны жақсы түсіну және жануар тектес өеімдерді өндіруде қолданылатын технология және стандартизация негіздерін білу.
болу:
 - мал шаруашылығы өнімдерінің сапасына әсер ететін факторлар туралы жалпы түсінік және оларды тәжірибеде білу;
қабылдау: 
- сойыс малдарын құстарды қабылдау және тапсыру тасымалдау және союға дайындау технологиялық, биохимиялық бақылау үшін өнімдерден сынама алу;
- ет өнімдерін кәсіпорындарда базарлардың ВСС сүт зауыттарында ұшалар мен мүшелерге ВСС жүргізу;
- ет және сүт, жұмыртқа мал шикізаттарына оргенолептикалық, физиохимиялық, гистологиялық және басқа да зерттеулер жүргізуді игеру.

1.6 Пәннің пререквизиттері: 
1.6.1. Микробиология және вирусология - I , II
1.6.2. Мал шикізат өнімдерін сертификаттау негіздері
1.6.3. Малшаруашылық өнімдерінің технологиясы және стандартизациясы.

1.7 Пәннің постреквизиттері:  
1.7.1. Радиациямен зақымдалған өнімді ветеринарлық-санитарлық сараптау 
1.7.2. Ет және сүт өнімдерін  өндеу технологиясы, гигиенасы және ветеринариялық санитариялық сараптау- II
1.7.3. Тағам және өндеу кәсіпорындарындағы ветеринариялық санитариялық сараптау.

2 САБАҚ ТҮРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ САҒАТТАРДЫ БӨЛУ ЖӘНЕ ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ

№
                        Тақырыптар атауы
                              Сағат саны
                             Әдебиеттер


Дәріс 
ЗС
ПС
ООӨЖ
ОӨЖ

1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
                                       
                                       6
                                       7
                          Дәріс сабақтар
Модуль 1. Құс шаруашылық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
1
Ауыл шаруашылық құстарын өндеу гигиенасы және ұшасы мен ішкі ағзаларын тексеру әдістері. 
2

                                       
                                       1
                                       
                                №1 323-329б.
                                 №2 56-58б.
2
Құс етін ветеринариялық санитариялық сараптау.
1

                                       
                                       1
                                       
                             №12 155-156, 158б.
3
Құстың жұқпалы ауруларын сойғанға дейін және сойғаннан кейінгі инфекциялық ауруларын анықтау. 
1

                                       
                                       2
                                       
                            №1 329-335,341-342б.
4
Құстардың инвазиялы ауруларындағы сойыс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау. 
1

                                       
                                       2
                                       
                                №1 345-347б.
5
Құстардың жұқпалы емес ауруларындағы ветеринариялық санитариялық сараптау
1

                                       
                                       2
                                       
                                №1 347-349б.
6
Құс жұмыртқасының ветеринариялық-санитариялық сараптауы.
1

                                       
                                       2
                                       
                                №1 544-546б.
                                №2 377-379б.
Модуль 2. Қоян шаруашылық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
                                       
7
Қоянның сойыс өнімдерін ветеринариялық-санитариялық сараптау.
1


1

                                 №2 54-56б.
8
Қояндардың жұқпалы ауруларындағы сойыс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
1


1

                                №1 295-298б.
9
Қояндардың инвазиялық ауруларындағы сойыс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
1


2

                                №1 303-305б.
10
Қояндардың  ұшасы мен ішкі ағзаларындағы   жұқпалы емес жалпы және жергілікті патологиялық үрдістердің ветеринариялық санитариялық сарапталуы.
1


2

                                №1 305-307б.
Модуль 3. Сазқұндыз шаруашылық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау
11
Сазқұндыздың сойыс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
1


1

                                №1 280-281б.
12
Сазқұндыздардың сойыс өнімдерін жұқпалы  және инвазиялық аурулар мен жалпы және жергілікті патологиялық үрдістер болғанындағы ветеринариялық санитариялық сарапталуы.
1


2

                             №1 281-286, 291б.
Модуль 4. Жабайы кәсіби жануарлар және ауланатын құстар етін ветеринариялық санитариялық сараптау.
13
Жабайы кәсіби жануарлар және ауланатын құстар етін ветеринариялық санитариялық сараптау.
1


1,5

                                №1 310-314б.
14
Жабайы жануарлар және ауланатын құстар етін инфекциялық және инвазиялық ауруларындағы сойыс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
1


2

                                №1 318-319б.

Барлығы
15


22,5


                    Зертханалық сабақтар
Модуль 1. Құс шаруашылық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
1
Құс етінің жас (балаусалығын) анықтау.

2



№1 350-356б.
№3 94-98б.
2
Жұмыртқаның сапасын сараптау.

2



№1 546-549б.
№2 379-383б.
№12 191-193б.
3
Қаз және үйрек жұмыртқаларын ветеринариялық санитариялық сараптау. 

2



№1 555-556б.
4
Жұмыртқа өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау. Ауру құстан алынған жұмыртқаны дезинфекциялау.

2



№1 553-555, 556-557б.

5
Жұмыртқадан жасалған өнімдерді ветеринариялық-санитариялық сараптау. 

2



№1 549-552б.
№2 383-384б.
№12 193-194б.
Модуль 2. Қоян шаруашылық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
6
Қоян етінің жас (балаусалығын) анықтау.

2



№3 89-94б.
7
Уланған және еріксіз сойғандағы қоян сойыс өнімдерін сараптауы. Рубеждік бақылау.

2



№1 308-310б.
Модуль 3. Сазқұндыз шаруашылық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
8
Сазқұндыздардың сойыс өнімдерін жұқпалы емес аурулар мен жалпы және жергілікті патологиялық үрдістер болғанындағы ветеринариялық санитариялық сарапталуы.

2



№1 291-294б.
9
Уланған және еріксіз сойғандағы сазқұндыз сойыс өнімдерін сараптауы.

2



№1 294б.
Модуль 4. Жабайы кәсіби жануарлар және ауланатын құстар етін ветеринариялық санитариялық сараптау.
10
Жабайы кәсіби жануарлар және ауланатын құстар етінің балаусалығын  анықтау.

2



№1 319-323б.
11
Жабайы кәсіби жануарлар және ауланатын құстардың сойыс өнімдерін ветеринарлық санитарлық бағасы.

2



№1 312-318б.
Модуль 5.Ет және ет өнімдерін химико-токсикологиялық зерттеу.
12
Еттегі улы заттарды анықтау әдістері.

2



№3 115-136б.
13
Еттегі антибиотиктерді анықтау әдістері.

2



№3 136-138б.
Модуль 6. Базардағы тағамдық өнімдерді ветеринариялық санитариялық сараптау ережесі.
14
Базар лабораториясында малдың сойыс өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау.

2



№ 14


Барлығы

15




                                    ОӨЖ
Модуль 1. Құс шаруашылық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
1
Құс етінің классификацисы. 




8
№12 156-157б.
2
Жұмыртқаны жинау, сорттау, буу, сақтау және тасымалдау. 





8
№1 552-553б.
№12 193б.
3
Құс шаруашылығы өнімдерін инфекциялық аурулар кезінде ветеринариялық санитариялық сараптау.




9
№1 335-341, 342-345б.
4
Құс шаруашылығы өнімдерін инвазиялық аурулар кезінде ветеринариялық санитариялық сараптау.




8,5
№1 346-347б.
Модуль 2. Қоян шаруашылық өнімдерін веринарлық санитарлық сараптау.
5
Қоян шаруашылығы өнімдерін жұқпалы  аурулар кезінде ветеринариялық санитариялық сараптау.




9
№1 298-303б.
6
Қоян сойыс өнімдерін жұқпалы емес аурулар мен жалпы және жергілікті патологиялық үрдістер болғанындағы ветеринариялық санитариялық сарапталуы.




8
№1 307-308б.
Модуль 3. Сазқұндыз шаруашылық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау.
7
Сазқұндыз шаруашылығы өнімдерін жұқпалы аурулар кезінде ветеринариялық санитариялық сараптау.




9
№1 286-290б.
Модуль 4. Жабайы кәсіби жануарлар және ауланатын құстар етін ветеринариялық санитариялық сараптау.
8
Жабайы кәсіби жануарлар және ауланатын құстарды аулау әдістері.




8
№14

Барлығы




67,5


3 ПӘНДІ ОҚЫТУДАҒЫ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

Сабаққа дайындалуда алдын ала ұсынылған әдебиеттермен, әдістемелік нұсқаулармен таныс болу керек. Сабақтың мазмұнына, мақсатына, негізгі сұрақтарына назар аударыңыз. 
Оқу кезінде бағдарламада берілген барлық сұрақтар бойынша жұмыс дәптеріне конспект жасалуы керек. Зертханалық сабақтарда берілген тапсырманы талдау диалог түрінде өтеді. Зертханалық сабақ екі критерий бойынша бағаланады: сабаққа қатысу және тақырыпты талдаудағы белсенділік көрсету. Күнделікті үйге берілген тапсырманы тиянақты орындау, сабақ кезінде тақырыпты талдауға белсене араласу  -  сіздің емтиханды жақсы тапсыруыңыздың кепілі екендігін ұмытпаңыз!
        Аудиториялық ООӨЖ  сабақ кезінде аудиториялық бақылау жұмысы ретінде өтеді. Қолдарыңыздағы ООӨЖ жоспары бойынша істелінген жұмыстар дәптерде болуы тиіс. Аудиториядан тыс ООӨЖ-ді студент сабақтан бос уақытында дәріске дайындалып жеке  дәптерге жазып және дәріс кезінде сұрақтарды талқылауға қатысып тиісті бағасын алады.
    ОӨЖ  жеке дәптер арнау керек. Жоспарда көрсетілген тақырыптардың сұрақтарына, ұсынылған әдебиеттерді пайдалана отырып, нақты жауап жазу керек. 
4 КУРСТЫҢ ФОРМАТЫ
Бақылау тапсырмалары (СӨЖ): оларды міндетті түрде орындап, бекітілген уақытында тапсырылуы қажет.
Аралық аттестация: оқитындардың дәріс және лабораториялық сабақтарға қатысуымен олардың материалдарына дайындығын тексеру арқылы бағаланады және өздігінен оқып дайындау сабақтары ескеріліп бағаланады.
Берілген жекелеме тапсырмаларды: әр оқитындар өздері орындауы керек, басқа біреуден көшіріп алуға рұқсат етілмейді, ондай жағдайда жұмыс қанағаттандырғысыз деп бағаланады.
Емтихан жазбаша түрде өтіледі. Оқитындар семестр бойы 50 пайыздан жоғары балл жинаған кезде ғана қортынды бақылауға жіберіледі.

5 КУРСТЫҢ САЯСАТЫ
Курстың саясаты  -  бұл оқытушының пәнді оқыту барысында оқитындарға қоятын талаптар жүйесі. Төменде ұсынылатын талаптар тізімі көрсетілген:
* сабақтан  кешігуге оны жіберуге болмайды;                                                
* сабақ  үстінде  ұялы  телефондарды  өшіру;
* барлық  тапсырмаларды  өз  уақытында  орындау;
* сабақ үстінде сағыз шайнамау,оқытушы  ұсынған  сабақ жоспарын  мұқият тыңдап,  оған  белсенді  түрде  қатысу;
* себепті  жағдаймен қатыспаған  сабағын ( деканаттың  рұқсатымен) қайта  тапсыру;
* өз  бетінше  кітапханада және үйде  дайындық  жасау;
Академиялық  этика  ережесі:
* тәртіп  сақтау;
* тәрбиелік;
* адамшергілік;
* шыншылдық;
* жауапкершілігінің бар  болуы;
Оқу   топтарындағы  келіспеушілік  жағдайларды  оқытушылар  немесе  тьюторлардың  қатысуымен  ашық  түрде  талқыға  салу керек, шешілмеген  жағдайда  деканат  қызметкерлері  көмегімен  қарастырылады.

6 БІЛІМДІ БАҒАЛАУ САЯСАТЫ
<<Мал және құс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау-ІІІ>> пәні бойынша балдарды бөлу.
                                                                  Кесте 2 
                                   Апта
                            Бақылау түрі
                             Барлық балл
                                Ескерту
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       1
Аудиторлық сабақтардың барлық түріне қатысу. 1-7 апта.
                                      30

                                       2
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -20б.
                                      20

                                       3
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -20б.
Аудиторлық сабақтарда жұмыс істеуі мен конспект жазуын ескере отырып ООӨЖ тексеру-15б.
ОӨЖ тексеру- дәптердегі конспектілерін тексеру, ауызша жауап беру немесе тақырып бойынша реферат, слайд, презентация дайындап, қорғау-40б.
                                      75

                                       4
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -20б.
                                      20

                                       5
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -20б.
                                      20

                                       6
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -25б.
Аудиторлық сабақтарда жұмыс істеуі мен конспект жазуын ескере отырып ООӨЖ тексеру-15б.
ОӨЖ тексеру- дәптердегі конспектілерін тексеру, ауызша жауап беру немесе тақырып бойынша реферат, слайд, презентация дайындап, қорғау-35б.
                                      75

                                       7
Рубеждік бақылау. 
                                      60
Бірінші және жетінші апта тақырыптары бойынша ауызша немесе жазбаша сұрау.
1-7 апта оқуы бойынша қортынды бал.
                                      300

                                       8
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -15б.
                                      15

                                       9
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -15б.
                                      15

                                      10
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -15б.
Аудиторлық сабақтарда жұмыс істеуі мен конспект жазуын ескере отырып ООӨЖ тексеру-10б.
ОӨЖ тексеру- дәптердегі конспектілерін тексеру, ауызша жауап беру немесе тақырып бойынша реферат, слайд, презентация дайындап, қорғау-25б.
                                      50

                                      11
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -15б.
                                      15

                                      12
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -15б.
Аудиторлық сабақтарда жұмыс істеуі мен конспект жазуын ескере отырып ООӨЖ тексеру-10б.
ОӨЖ тексеру- дәптердегі конспектілерін тексеру, ауызша жауап беру немесе тақырып бойынша реферат, слайд, презентация дайындап, қорғау-25б.
                                      50

                                      13
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -15б.
                                      15

                                      14
Лабораториялық сабақтың білімін тексеру -ауызша сұрау -15б.
Аудиторлық сабақтарда жұмыс істеуі мен конспект жазуын ескере отырып ООӨЖ тексеру-10б.
ОӨЖ тексеру- дәптердегі конспектілерін тексеру, ауызша жауап беру немесе тақырып бойынша реферат, слайд, презентация дайындап, қорғау25б.
                                      50

                                      15
Рубеждік бақылау. 
                                      60
Сегізінші және он бесінші апта тақырыптары бойынша ауызша немесе жазбаша сұрау.
8-15 апта оқуы бойынша қорытынды бал.
                                      300

Емтиханның қорытынды баллы.
                                      400

Академиялық период бойынша қорытынды бал.
                                     1000


Босатылған дәріс сабақтары сол тақырып бойынша  реферат жазу, плакат жасау арқылы толықтырылады.
Босатылған зертханалық сабақтар сол тақырып бойынша конпект жазу және бақылау сұрақтары бойынша ауызша немесе жазбаша жауап беру арқылы толықтырылады.









7 ӘДЕБИЕТТЕР

7.1 Негізгі әдебиеттер
7.1.1. Дюсембаев С.Т. Ветеринариялық санитариялық сараптау. Алматы 2013ж, б.510.
7.1.2. Нұрғалиев Б.Е. Мал және құс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау. Алматы 2011 ж, б.165.
7.1.3. Сенченко Б. С. <<Ветеринарно-санитарная экспертиза продуктов животного и растительного происхождения>>. Ростов на Дону, 2001 г.с. 702.
	7.2 Қосымша әдебиеттер
7.2.1.Макаров В. А.   <<Ветеринарно-санитарная экспертиза с основами технологии переработки продуктов животноводства>>. Москва, 1991 г.с. 463.
7.2.3.Макаров В.А. <<Практикум по ветсанэкспертизе>> М.-1987г
7.2.4.Позняковский В. М. <<Экспертиза мяса и мясопродуктов качество и безопасность>>. Новосибирск, 2005 г. с. 524.
7.2.5.Горегляд Х. С. и др. <<Ветеринарно-санитарная экспертиза с основами технологии переработки продуктов животноводства>>. Москва, 1981 г.с. 575.
7.2.6. Кузнецов В. А, Шлипаков Я. П. <<Технология переработки мяса и других продуктов убоя животных>>. Москва, 1971 г. с. 159. 
7.2.7.Коряжнов В. П., Таршис М. Г., Л. П. Шлипаков. Технология продуктов убоя животных. Москва, колос, 1967 г. с. 207.
7.2.8.Житенко П. В., Боровков М. Ф. Ветеринарная санитарная экспертиза продуктов животноводства. Москва, Колос, 2000 г. с. 335.
7.2.9.Алехина Л. Т. и др. Технология мяса и мясопродуктов. Москва, Агропромиздат, 1998 г. с. 576.
7.2.10.Большаков А. С. и др. <<Технология мяса и мясопродуктов>>. Москва, 1976 г. с. 399.
7.2.11.Загаевский И.С., Жмурко Т. В. <<Ветеринарно-санитарная экспертиза с основами технологии переработки продуктов животноводства>>. Москва, 1983 г. с. 224.
7.2.12. З.П.Матюхина, Э.П.Королькова <<Товароведение пищевых продуктов>> М.:ИРПО; Изд. центр <<Академия>>, 2000.-272с.
7.2.13.Житенко П. В. <<Технология продуктов убоя животных>> Москва,  1984 г. с. 230.   

Электрондық баспа
7.2.14.Воровков М.Ф., Фролов В.П., Серко С. А. Ветеринарно - санитарная
экспертиза с основами технологии стандартизации  продуктов животноводства.
Санкт Петербург-Москва-Краснодар. 2007.

Пәндер