Файл қосу

Студенттерді инфекциялық ауруларды балау қызметтеріне дайындау. ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3-деңгейлі СМЖ құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-23.1.29/01-2013
ПОӘК <<Микробиология және вирусология>> пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы 
Басылым № 3




                  ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

<<МИКРОБИОЛОГИЯ ЖӘНЕ ВИРУСОЛОГИЯ>> пәнінің 050727- <<Азық-түлік өнімдерінің технологиясы>>; 050728- <<Өңдеу өндірістерінің технологиясы>> мамандықтарына арналған
                                       
                                       
                                       
ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       

                                Семей 2013
                                       
                                       
                                       
                                Алғы сөз

1 ӘЗІРЛЕГЕН

Құрастырушы ____________ Байғазанов А.Н., ветеринария ғылымдарының кандидаты, профессор м.а.
 <<___>> __________ 2013 жыл.


2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 <<Ветеринариялық санитария>> кафедрасының  мәжілісінде
№____хаттама  <<_____>> __________2013 жыл
Кафедра меңгерушісі ____________E.Омарбеков


2.2 Аграрлық факультеттің оқу-әдістемелік  кеңесінің мәжілісінде
№____хаттама  <<_____>> __________2013 жыл
Төрайымы ___________________     Г.Джаманова


3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде  мақұлданды және баспаға ұсынылды
№____хаттама  <<_____>> __________2013 жыл


ОӘК төрағасы, оқу ісі жөніндегі проректор __________ Г. Искакова


4 АЛҒАШ РЕТ  ЕНГІЗІЛДІ.
 


 










                                Мазмұны

1  Пайдалану аймағы
2  Нормативтік сілтемелер 
3  Жалпы ережелер
4  Оқытушыға арналған пәннің  оқу жұмыс жоспарының мазмұны
5  Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі
6  Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7  Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі
8  Әдебиеттер


































1 ПАЙДАЛАНУ АЙМАҒЫ

       <<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен 5В050727 - <<Азық-түлік өнімдерінің технологиясы>>, 5В050728-<< Өңдеу өндірістерінің технологиясы>> мамандықтарының студенттеріне арналған. Ол студенттерді курстың мазмұнымен, қажеттілігімен, актуальдығымен, саясатымен таныстырып,   қажетті біліммен қамтамасыз етеді. Оқу-әдістемелік кешен пәнді оқудағы басшылыққа алатын  негізгі құжат болып саналады.
       

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

<<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудағы негіз болып саналады және ол мына құжаттардың талабына сай құрастырылған:
<<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудағы негіз болып саналады және ол мына құжаттардың талабына сай құрастырылған:
* Мемлекеттік жалпыға міндетті жоғары білім беру стандартына;
* 5В050727 - <<Азық-түлік өнімдерінің технологиясы>>, 5В050728-<< Өңдеу өндірістерінің технологиясы>> мамандығын дайындау <<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>>  пәнінің  типтік оқу бағдарламасы;
* 5В050727 - <<Азық-түлік өнімдерінің технологиясы>>, 5В050728-<< Өңдеу өндірістерінің технологиясы>> мамандығына арналған типтік оқу жұмыс жоспары. Типтік оқу жоспарының мамандық бойынша Қосымша №117 Жоғарғы оқу және жоғарғы оқудан кейінгі білім.
* СТУ 042-ГУ-4-2013 Университет стандарты  <<оқу  -  әдістемелік пәннің кешені дайындалуы мен рәсімделуіне жалпы талаптар>>;
* ДП 042-1.01-2013 Құжатты рәсімдеу <<Пәннің оқу  -  әдістемелік кешенінің құрлымы мен мазмұны>>.


3  ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР 

3.1 Пән мазмұнына қысқаша сипаттама
Ветеринариялық медицина және ветеринариялық санитариямамандығының студенттеріне арналған <<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>> пәні   эпизоотология, зоогигиена мәліметтерін ескере отырып, зерттеулер жүргізеді. Жануарлар патологиясында бактериялық және вирустық аурулардың үлес салмағы жыл сайын өсіп келеді. Инфекциялық аурулар мал шаруашылығына жануарлардың өлімімен, төлді толық алмаумен, мал өнімдерінің төмендеуімен, ауруға диагноз қоюға, емдеуге, аурудың алдын алуға кететін шығындармен байқалатын біраз экономикалық зиян келтіреді. Ветеринариялық санитария мамандығының студенттеріне арналған инфекциялық ауруларды балау әдістері пәні заманымыздың талабына сай әртүрлі мәселелерді, әдістемелік мақсаттарды қарастырады. 

3.2 Пәнді оқытудың  мақсаты 
Студенттерді микроскоппен ғана көруге болатын микробтар мен вирустар туралы, олардың  морфофизиологиялық ерекшеліктерін, олардың сыртқы ортада таралуын, жануарлардың инфекциялық ауруларындағы, жалпы биологиялық мақсаттарды шешудегі, ауыл шаруашылығы мен өндіріс саласындағы және сыртқы ортаны қорғаудағы  инфекциялық аурулардың қозырғыштарын анықтау тәсілдерін меңгеру.

3.3 Пәнді оқытудың міндеттері 
Студенттерді микробиологиялық және вирусологиялық зерттеу әдістеріне үйрету; алынған нәтижелерді  ветеринариялық-санитариялық бағалауға бейімдеу; жануарлар өнімдері микрофлорасын, олардың зардапты микробтармен және вирустармен зақымдануын анықтауға және залалсыздандыруға ( стерилизация) және дезинфекциялауға көп көңіл бөлу;зертханалық сабақтарда зардапты микробтар мен вирустардың және санитарлық көрсеткіш микробтар морфологиясы мен биологиясына, оларды анықтау әдістеріне көңіл бөлу. Студенттерді  инфекциялық ауруларды балау   қызметтеріне дайындау.

3.4 <<Ветеринариялық микробиология және вирусология 1>>     пәнін оқыған студент мына  талаптарға сай болуы керек:
* Ветеринариялық микробиология және вирусология пәнін   оқып біткеннен кейін студент жалпы микробиология және вирусология, инфекция, иммунитет, микробтар мен вирустардың генетикасы мен селекциясын білу керек;
* Сонымен қатар тері-ішек шикізаттарының, жүннің, азықтың (шөп, сүрлем, сенаж) микробиологиясын, сыртқы ортадағы зардапты микробтарды анықтауды және дезинфекцияның игеру керек;
* Инфекциялық ауруларды балау әдістері,микробиологиялық және вирусологиялық зерттеулер жүргізу үшін, патологиялық материалды алу, консервілеу, тасымалдау, жұмыстарын; вакциналарды, қан сары суларын, диагностикумдарды, микробтар түзетін өнімдерді дұрыс пайдалану ісін; инфекциялық аурулардың балауын, емін, алдын алуын істеу білу;
* Микроб жасушасының физиологиялық үрдістерін меңгеру керек;
* Биотехнологиялық үрдістердегі микроорганизмдердің рөлін, індет және иммунитет туралы ұғымдарын   түсіну керек;
* Микроорганизмдердің  ұқсастығының ерекшелігін істей алу керек;
* Бактериялық препараттарды дайындау, оларды бояу және микроскопиядан өткізу және де микробты культуралармен жұмыс істей алу дағдысына ие болу;

3.5 Пәннің пререквизиттері:  
  - органикалық, биоорганикалық және  биологиялық  химия
  - биофизика
  - физиология
  - ботаника
  - зоология
  - гистология
  - молекулярлық биология
  - генетика

3.6 Пәннің постреквизиттері: 
- жасуша биотехнологиясы 
  - микроорганизмдер биотехнологиясы 
  - тағамдық биотехнология 
  - медициналық және ветеринариялық     биотехнология


3.7  Кесте 1  -  Оқу жұмыс жоспарынан көшірме

Курс
Семе стр
Кредит
саны
Дәріс
(сағ.)
Зертха
налық
(сағ.)
ОСӨ
Ж
(сағ.)
СӨЖ

(сағ.)
Барлы
ғы
(сағ.)
Кортынды бақылау
түрі
3
5
    2
   15
15
15
30
90
 емтихан

                                                                               
                                                                               
4 ОҚУ ЖҰМЫС  ЖОСПАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ 
                                       
                                                                 Кесте  2 
   Дәріс тақырыптары және олардың мазмұны
                              Сағат саны
                                       1
                                       2
                               Дәрістер
                                       
Модуль 1 микроорганизмдердің құрылысы және морфологиясы
                                       
1. Микробиология ілімінің бағыттары. Микробиологияның тарихы, дамуы.
маңызы
                                       1
2.Микроорганизмдердің морфологиясы мен жіктелуі. Микроорганизмдердің систематикасы, классификациясы мен номенклатурасы. Микроорганизмдердің <<түр>>, <<штамм>>, <<клон>> түсініктері. Бактерияның тұрақты (нуклеоид, цитоплазма, қабықша) және тұрақсыз (спора, капсула, жіпшелер) элементтері.
                                       1
   Модуль 2 Микроорганизмдер физиологиясы
                                       
3.Микроорганизмдер  физиологиясы
Бактерияның химиялық құрамы. Микроорганизмдердің ферменттері, классификациясы. Қоректенуі 
                                      1 
4.Микроорганизмдер  физиологиясы
Аэробты және анаэробты. Микроорганизмдердің өсуі мен көбеюі. 
                                       1
5. Физикалық және химиялық факторлардың микроорганизмдерге әсері .
Химиялық факторлардың микроорганизмдерге әсері .
Биологиялық факторлардың микроорганизмдерге әсері .
Физикалық факторлардың микроорганизмдерге әсері .
                                       1
6.  Микроорганизмдер тудыратын маңызды биохимиялық процестер және тәжірибелік маңызы..Превращения Азот бар заттардың айналуы (шіру, шірудің тәжірибелік маңызы.). Азотсыз заттардың айналуы (спирттік, сүтқышқылды, пропион қышқылы, ашу). 
                                       1
7. Микроорганизмдердің экологиясы
Топырақ, су, ауа микрофлорасы. Топырақ, су, ауаның санитарлық микробиологиялық бағасы (жалпы микробтық сан, коли-титр, коли-индекс)
                                       1
Модуль 3 Инфекция және иммунитет
                                       
8. Инфекция, инфекциялық  процесс және  инфекциялық ауру жайында түсінік. 
Роль иммунологического состояния Организмнің иммунологиялық жағдайы, микробтардың вируленттілігі, инфекциялық ауру кезіндегі сыртқы орта жағдайы мен өтуі. Патогендік және вируленттілік. Вируленттіліктің  классификациясы мен сипаттамасы .
                                       1
9. Иммунитет жайында түсінік.. Иммунитет түрлері. Иммунитет жүйесі. Клеткалық және гуморальдық иммунитеттің факторлары, табиғи резистенттілік. 
                                       1
            Модуль 4 Арнайы микробиология
                                       
10. Тағамдық токсикоздар мен токсикоинфекциялар Уланудың классификациясы. Токсикоздар мен токсикоинфекциялар  жайында түсінік. 
Токсикоинфекциялардың,  токсикоздардың қоздырушыларының сипаттамасы.
                                       1
11. Микроорганизмдердің санитарлық көрсеткіштері және тағамдық өндірістегі маңызы..  Өнімдердің санитарлық микробиологиялық бағалау әдістері (тағамдық)  
                                       1
12. Тағам өндірісіндегі микробиологиялық бақылау негізіГигиена және санитария түсінігі

                                       1
13. Астық пен ұнның микрофлорасы. Астықтардың залалдануы. .
Астық микрофлорасы.,  сақтау және өңдеудің микрофлораға әсері 
Астық сапасы. 
                                       1
14. Сүт және сүт өнімдерінің микрофлорасы

                                       1
15. Ет және ет өнімдерінің микрофлорасы
Шұжықтардың, консервілердің залалдануы. 

                                       1
Барлығы
                                      15
                    Зертханалық сабақтар
                                       
Модуль 1 Микроорганизмдердің құрылысы мен морфологиясы
                                       
1Микробиологиялық зертхананың жұмысы. Мақсаты. Микроскоптың иммерсиялық жүйесімен жұмыс істеу.
                                       1
2  Бактериялардың морфологиясы. Дайын  бактериальды препаратты көру, суретін салу           
                                       1
3. Бояулар, бояу ерітінділері. Бактериальды препаратты дайындау ережелері.Жәй бойу тәсілімен бояу
.Бояудың күрделі әдістері: Грам және Циль- Нильсен әдісімен бояу, боялу механизмдері.
                                       1
4. Күрделі бояу әдістері. Грам және Циль-Нильсен тәсілдерімен бояу. Грам оң, грам теріс. Бактериальды препаратты дайындау.
                                       1
5. Микроскопиялық саңырауқұлақтардың, актиномицеттердің, ашытқы саңырауқұлақтардың морфологиясы. Препарат дайындау. Микроскоппен көру.Суретін салу
                                       1
6 Спора және капсулаларды анықтау әдістері. Бактерияның тұрақсыз (спора, капсула, жіпшелер) элементтері. Виртц әдісімен споралардың бояу. Бактериялардың қозғалғыштықтарын анықтау.
                                       
7. Стерилизациялау әдістері.Қоректік орталар, компоненттері, олардың жіктелуі. Коллоквиум
                                       
8. Микробтардың таза өсіндісі. Таза өсіндіні бөліп алу тәсілдері. Аэробты және анаэробты өсіру.
                                       
9. Микроорганизмдердің өсінділік қасиеттері. Микроорганизмдердің тығыз (ЕПА), жартылай тығыз (ЕПЖ), сұйық (ЕПС) ортада өсуі.
                                       1
10. Микроорганизмдердің ферментативті қасиеттері. Микробтың түрін анықтау. Микроорганизмдердің сахаролитикалық, протеолитикалық, гемолитикалық қасиеттері.
                                       1
11. Топырақ, су, ауа микрофлорасы. Сынама алу. Коли-титр, коли-индека және гемолитикалық стрептококты анықтау.
                                       1
12. Микроорганизмдердің санитарлық көрсеткіштері. Ыдыс,құрал
дардың, киімдердің санитарлық микробиологиялық бағасы 
                                       1
13. Нан өнімдері мен кондитерлік өнімдердің санитарлық микробиологиялық бағасы. Нан мен ұнды микробиологиялық зерттеу әдістері.
                                       1
14. Сүт және сүт қышқыл тағамдарының санитарлық микробиологиялық бағасы.
                                       1
15. Коллоквиум. 
                                       1
 
5 Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптар 

  + Морфология эукариот (плесневых грибов, дрожжей, актиномицет)
  + Дезинфекция. Характеристика основных групп дезинфицирующих средств
  + Влияние биологических факторов на микроорганизмы (антибиотики и бактериофаги)
  + Методы обеззараживания воды
  + Превращения безазотистых органических веществ
  + Микрофлора тела человека
                                       


5.1 Эукариотты микроорганизмдердің пішіні. 
5.2 Дезинфекция. Дезинфекциялаушы негізгі заттардың сипаттамалары.
 5.3 Микроорганизмдерге биологиялық    факторлардың әсері
5.4 Суды залалсыздандыру әдістері 
5.5 Азотсыз органикалық заттарға айналу.
5.6 Адам денесінің микрофлорасы 


6   Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі
 
                                                                  Кесте 3 
   Оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар
                                   Саны
                         Студенттер саны
                          Қамтылу пайызы
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
Негізгі
* Бияшев Б.К. Ветеринарная микробиология и иммунология. Алматы, 2007.  -  417 с.
15
18
83
2. Костенко Т.С., Скаршевская Е.И., Гительсон С.С. Практикум по ветеринарной микробиологии и иммунологии.  -  М.,1989.- 272с.
227
18
100
7. Әдебиеттер 
Негізгі әдебиеттер 
8.1 Бияшев Б.К. Ветеринарная микробиология и иммунология. Алматы, 2007.  -  417 с.
8.2 Булашев А Иммунология, Астана,2002
Қосымша әдебиеттер
8.3 Костенко Т.С., Скаршевская Е.И., Гительсон С.С. Практикум по ветеринарной микробиологии и иммунологии.  -  М.,1989.- 272с.
8.4 Толысбаев Б.Т, Шоқанов Н, Булашев А, Бияшев Қ, Мал дәрігерлік микробиология. Алматы,1999  
8.5 Костенко Т.С, Скаршевская Е.И, Гительсон С.С Практикум по      ветеринарной микробиологии и иммунологии, Москва, 1989     
8.6 Радчук Н.А. Ветеринарная микробиология и иммунология .-М.:   	Агропромиздат, 1991.
8.7 Любашенко С.Я. Санитарная микробиология.-М.:
 Пищевая         промышленность, 1980.
8.8 Сайдулдин Т.С Основы серологии.-Алматы: Ғылым, 1992 

                                       

Пәндер