Файл қосу

Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
                  3  деңгейдегі СМЖ құжаты
                                   ПОӘК
                                   ПОӘК
                             042-18.22.56/01 -2013
                                   ПОӘК
Оқытушыға арналған  <<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>> пәнінің оқу жұмыс бағдарламасы
                    Басылым №1 <<___>>_____20_____
                                       
                                       

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>>
                                       
                                       
          ПӘНІНІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                                       
5В080200 <<Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы>> мамандығына арналған
                                       
           ОҚЫТУШЫ ҮШІН ПӘН  БАҒДАРЛАМАСЫ

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       










СЕМЕЙ  -  2013


                                              
                                              Алғы сөз


1. ҚҰРАСТЫРҒАН
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің <<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының  доценті Қорабаев Ж.З
<<____ >>___________2013 жыл
2. ТАЛҚЫЛАНДЫ  
2.1. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің <<Мал шарушылығы және аңщылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасының мәжілісінде. 
Хаттама <<    >>      2013 жыл, №

Кафедра меңгерушісі ______________ Тугамбаева С.М. 

2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде 
Хаттама <<    >>       2013 жыл, №
ОӘБ төрайымы _________________ А.Тлеубаева  

3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды 
Хаттама <<      >>        2013 жыл, №

ОӘК төрайымы_____________Г.Искакова

4. КІРГІЗ тұнғыш рет 

















МАЗМҰНЫ



* Қолданылу аймағы
* Нормативтік сілтемелер
* Жалпы ережелер 
* Оқытушыларға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
* Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптардың тізімі
* Пән бойынша оқу- әдістемелік карта
* Оқу- әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы
* Әдебиеттер 



































1  ҚОЛДАНЫЛУ АЙМАҒЫ

 	<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>> пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасы 5В080200 <<Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы>>  мамандықтарының студенттеріне арналған оқу- әдістемелік кешеннің құрамына кіреді. Осы құжат мал азығы түрлерін, ауыл шаруашылығы малдарын азықтандыру жолдарын және тағы басқа технологияларын оқу процесін ұйымдастыру негізгі орындау тәртібін жүйеге келтіреді және регламентациялайды және <<Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен>> кафедрасында пайдалануға арналған. 

2  НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>> пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасы келесі құжаттардың талаптарына сәйкес оқу процесін ұйымдастыруда тәртіп орнатады: 
- 5В080200<<Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы>> мамандығының Қазақстан Республикасы   мемлекеттік жалпы білім беру стандарты,  ҚР МЖМБС  23.12.-2005 Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігінің 26.04. 2004 № 779 бұйрығымен бекітілген және енгізілген;
- УСТ 042- СМУ-4-2013 Университет стандарты <<Пәннің оқу- әдістемелік кешендерінің жасауға және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> 
- ҚП 042-1.01-2013  Құжаттандыру процедурасы <<Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны>>. 

3    ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР  
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны 
<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>> пәнінің мазмұны: ауыл шаруашылығындағы салалардың бірі. Ірі қараның еті, сүті халықтың сүйікті тағамы. Бұл саладан өндірілетін бағалы тағамдармен қатар, Ірі қара терісі жеңіл өнеркәсіптік былғары бұйымдарына, қаны вакцина және сыворотка жасауға кеңінен пайдалынады. Халықаралық көрмелерде де ірі қараға деген талап-артып отыр.  
3.2 Курстың мақсаты:
<<Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы>> пәнін оқытудың мақсаты: Қазақстанның негізгі ірі қара тұмдарын, сол тұқымдарды өсіретін үлкен фермалармен және азықтандыру түрлерін үйрету.
        
3.3 Пәннің негізгі міндеті: 
Пәнді оқытудың негізгі міндеті  -  ірі қара шаруашылық өндірісінің теориясымен, түрлерімен, өсіру технологиясымен, азықтық қасиеттерін ескере отырып, ірі қара шаруашылық малдарының өнімдерін көтеру мақсатында мал азықтандыру ерекшеліктерін  жетік білулері қажет.
	
3.4 Пәнді оқу барысында студент:
* Ірі қараны өсіру әдістерін білу;    
* Ірі қараны асылдандыру жұмыстарын ұйымдастыру және жоспарлау;
* Ірі қара малдың дене өлшемдерін және салмағын бағалау;
* Ірі қара малдың сүт және ет өнімдерін есептеу әдістерін білу;
* Ірі қара малдың сүт өніміне әсер ететін факторларды білу;
* Ірі қара малдың сүт, сүтті-етті және ет бағыттарына жататын тұқымдарды білу.
  + Курс пререквизиттері:
* Генетика
* Ауыл шаруашылық малдарын өсіру және селекция
* Ауыл шаруашылық малдарын азықтандыру  
* Мал шаруашылығы негіздері
           - Зоогигиена
3.6 Курс постреквизиттері:
     - Қой шаруашылығы,қойдын етін,жүнін,елтірісін өндіру технологиясы
    -  Құс шаруашылығы, құстың етін және жұмыртқасын өндіру      технологиясы
     -  Жылқы шаруашылығы, жылқы сүтін және етін өндіру технологиясы
     - Селекция, ірі қара малдың және жылқының төлдерін жедел өндіру технологиясы.


-   Оқу жоспарының көшірмесі 
                                    кесте 1                               
Курс
Семестр
Кредиттер
ДР
(сағ)
ЗТ
(сағ)
ОБӨЖ (сағ)
СӨЖ
(сағ)
Барлығы (сағ)
Қорытынды бақылау түрі
                                       4
                                       7
                                       2
                                      15
                                      15
                                      15
                                      45
                                      90
Емтихан 








4 Оқытушыларға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны 
                                                                                                                                 Кесте 2
                           Тақырып атауы
                              Сағат саны
                       Дәріс тақырыптары
                                       
                                       1
                                       2
1.Кіріспе. Пәнің даму тарихы. Ірі қара мал шаруашылығының кәзіргі жағдайы және келешектегі дамуы

                                                                               
                                       1
2.Ірі қара малдың шығу тегі және туыстас түрлері. 
                                       1
3.Ірі қараның дене мүшелері, түр-түсі, ен-таңбасы және басқа белгілері. Ірі қараның жасын анықтау.
                                       1
4.Ірі қара малдың ішкі құрылысы (интерьері).
                                       1
5.Ірі қара малдың конституциясы
                                       1
6.Ірі қара малдың сүт өнімділігі.
                                       1
7.Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар
                                       1
8.Ірі қара малдың сүт өнімділігін есептеу.
                                       1
9.Ірі қара малдың ет өнімділігі.
                                       1
10.Ірі қара малдың ет өнімділігініңқалыптасуы
                                       1
11.Ірі қара малдың ет өнімділігін есептеу.
                                       1
12.Ірі қара малдың тұқымдарының структурасы және классификациясы
                                       1
13.Сүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
                                       1
14.Қос бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
                                       1
15.Ет бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
                                       1
                    Тәжірибелік сабақтар
                                                                               
1.Ірі қара малдың шығу тегі және туыстас түрлері.
                                       1
2.Ірі қара малдың экстерьерін оқып білу.
                                       1
3.Ірі қара малдың экстерьерін бағалау әдістері
                                       1
4.Ірі қара малды кластау
                                       1
5.Ірі қара малдың түсімен реңдері
                                       1
6.Ірі қара малдың күйі 
                                       1
7.Ірі қара малға ең салу және онын аттары 
                                       1
8.Ірі қара малдың жасын айыру әдістері 
                                       1
9.Ірі қара малдың сүт өнімділігі 
                                       1
10.Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар 
        1
11.Ірі қара малдың сүттілігін есепке алу тәсілдері 
                                       1
12.Ірі қара малдың  ет өніділігі
                                       1
13.Ірі қара малдың ет өнімділігіне әсер ететін фактор 
                                       1
14.Ірі қара малдың ет өнімділігін есептеу әдістері 
                                       1
15.Ірі қара малдың өнімділігіне байланысты тұқымдары
                                       1
                                                                               

*                    5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗ БЕТІМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ 
* ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ

5.1 Ірі қара малды өлшеу түрлері
5.2 Ірі қара малдың бағып  күту әдістері	
5.3 Ірі қараны  азықтандыру және рацион түрлері
5.4 Қазақстандағы сүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
5.5 Қазақстандағы сүтті-етті бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
5.6 Қазақстандағы ет бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
5.7  Ірі қара малдың сүтінің құрамы және оның өзгергіштігі
5.8  Сүттін құрамы мен сапасына әсер ететін жағдайлар
5.9  Ірі қара малдың еттілігі және еттіліктің өзгергіштігі
5.10 Ірі қара малының етінің сапасы 
5.11 Ірі қара малдың қондылығын сынау
5.12 Ірі қара малдың терісі және оның сапасы
5.13 Ірі қара малдың сүт өніміне әсер ететін факторлар
5.14 Ірі қара малының ет өніміне әсер ететін факторлар
5.15 Ірі қара малдың өнім бағытына байланысты тұқымдары

                        6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
                                                                   Кесте 3
№
Дәріс сабағының тақырыбтары
Тәжірибелік (семинарлық) сабағының тақырыптары
Зертханалық сабақ тақырыптары
Көрнекті құралдар, ТЖО, плакаттар, зертханалық стенд
Өз бетімен оқып білу сұрақтары
Бақылау формасы
                                       1
                                       2
                                       3
                                       4
                                       5
                                       6
                                       7
                                       1
Кіріспе. Пәнің даму тарихы. Ірі қара мал шаруашылығының кәзіргі жағдайы және келешектегі дамуы
Ірі қара малдың шығу тегі және туыстас түрлері.

Слайдтар дәріс,ірі қара малдың альбомдары
Ірі қара малды өлшеу түрлері
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                       2
Ірі қара малдың шығу тегі.  .
Ірі қара малдың экстерьерін оқып білу.

Ірі қара малдың альбомы, кестелер,
Ірі қара малдың бағып  күту әдістері	
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                       3
Ірі қараның дене мүшелері, түр-түсі, ең-таңбасы және басқа белгілері. Ірі қараның жасын анықтау..
Ірі қара малдың экстерьерін бағалау әдістері

Кестелер, муляждар, ең салатын құрал-жабдықтар
Ірі қараны  азықтандыру және рацион түрлері
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                       4
Ірі қара малдың ішкі құрылысы (интерьері).
Ірі қара малды 
кластау	

Слайдтар, схемалар, кестелер, муляждар
Қазақстандағы сүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                       5
Ірі қара малдың конституциясы
Ірі қара малдың түсімен реңдері	

Схемалар, кестелер,
Қазақстандағы сүтті-етті бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                       6
Ірі қары малдың сүт өнімділігі
Ірі қара малдың күйі 	

Слайдар, схемалар, кестелер, графиктер
Қазақстандағы ет бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                       7
Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар	
Ірі қара малға ең салу  салу және онын     аттар   аттары

Слайдтар, схемалар, кестелер, графиктер
Ірі қара малдың сүтінің құрамы және оның өзгергіштігі
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                       8
Ірі қара малдың сүт өнімділігін есептеу.
Ірі қара малдың жасын айыру әдістері 	

Кестелер, графиктер
Сүттін құрамы мен сапасына әсер ететін жағдайлар
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                       9
Ірі қара малдың ет 
өнімділігі.
Ірі қара малдың сүт өнімділігі 	

Кестелер, 
Ірі қара малдың еттілігі және еттіліктің өзгергіштігі
Ауызша сұрау, бақылау жұмысы
10
Ірі қара шаруашылығындағы мал тұқымын асылдандыру жұмыстары.
Ірі қара малдың сүт өнімділігіне әсер ететін факторлар 	
 
Слайдтар
Ірі қара малының етінің сапасы
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                      11
Ірі қара малдың ет 
өнімділігінің
 қалыптасуы
Ірі қара малдың сүттілігін есепке алу тәсілдері 	

Слайдтар, дәріс
Ірі қара малдың қондылығын сынау
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                      12
Ірі қара малдың ет өнімділігіне әсер ететін фактор.
Ірі қара малдың  ет өніділігі	

                                             Слайдтар, схемалар
Ірі қара малдың терісі және оның сапасы
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                      13
Ірі қара малдың тұқымдарының стуктурасы және классификациясы
Ірі қара малдың ет өнімділігіне әсер ететін фактор 	

Слайдтар, схемалар
Ірі қара малдың сүт өніміне әсер ететін факторлар
Ауызша сұрау, бақылау
жұмысы
                                      14
Сүт бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
Ірі қара малдың ет өнімділігін есептеу әдістері 	

Слайдтар
Дәріс
Ірі қара малының ет өніміне әсер ететін факторлар
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
                                      15
Қос бағытындағы ірі қара мал тұқымдары	1
Ірі қара малдың өнімө өнімділігіне 
байланысты 	
тұқымдары

Кестелер
Ірі қара малдың өнім бағытына байланысты тұқымдары
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі






            7. ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ
                                                                  Кесте  4
№
Оқулықтың, оқу-әдістемелік құралдарыдң аты
Дана саны
                         Студенттер саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
Б.Ысқақбаев.Іірі қара шаруашылығы.  -  Алматы, <<Қайнар>> 1996-192бет.
                                      10
                                       5
                                       
                                      200
2
Қ.Ш.Нұрғазы. Мал шаруашылығы: Оқулық  -  Алматы, ЖШС РПБК    <<Дәір>>  2012-        400бет 
                                      10
                                       5
                                      200
3
Н.Омархожаев. Қолда мал өсіру.-Алматы, <<Қайнар>>, 1995-352бет
                                       5
                                       5
                                      100

                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                                       
                            8. ӘДЕБИЕТТЕР

8.1. Негізгі әдебиеттер    
8.1.1 Б.Ысқақбаев.Ірі қара шаруашылығы.  -  Алматы, <<Қайнар>> 1996-192бет.
8.1.2 Н.Омархожаев. Қолда мал өсіру.-Алматы, <<Қайнар>>, 1995-352бет 
8.2. Қосымша әдебиеттер
8.2.1  Қ.Ш.Нұрғазы. Мал шаруашылығы: Оқулық  -  Алматы, ЖШС РПБК    <<Дәуір>>  2012-400бет 
8.2.2  Е.А Арзуманян и др. Скотоводство.М.: <<Колос>>, 1984-399с.
8.2.3 С.А. Рузский. Племенное дело в скотоводстве. М.:Колос, 1977-320с.

Пәндер