УМКД

Тарихи деректер эволюциясы

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Құжат СМЖ 3 дәрежелі
ПОӘК

ПОӘК
042-18-18.1.26/01-2014

ПОӘК
Оқытушыға арналған
<<Қазақстан тарихының тарихнамасы және деректемесі>>
бойынша бағдарламасы

баспа №1
11.09.2014 ж.

ПӘННІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

<<Қазақстан тарихының тарихнамасы және деректемесі>>
5В020300 <<тарих>> мамандығы үшін
ОҚЫТУШЫЛАРҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ 2014

1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушы _______ <<_03_>> __09____ 2014 ж.

Қазақстан тарихы кафедрасының доцент м.а., т.ғ.к. Т.А. Кариева

* ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Қазақстан тарихы кафедрасының мәжілісінде

Хаттама №_1_ <<_04>>__09_____ 2014 жыл

Кафедра меңгерушісі ____________ Н.А. Мухаметжанова

+ ЭҚжГҒФ оқу-әдістемелік бюросының отырысында қарастырылды

Хаттама №_01_ <<_09_>>_09___ 2014 жыл

ОӘБ төрағасы_________ С.Х. Тойкин

* БЕКІТІЛГЕН

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінгде қаралып, баспаға ұсынылды
Хаттама №_1_ <<_11_>>__09__ 2014 жыл

ОӘК төрайымы _________ Г.Искакова

4 АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ (немесе № баспа <<___>> ____ 201_ ж. баспа ОРНЫНА)

Мазмұны

1 Қолдану саласы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ереже
4 Оқу пәнінің (модулбдің) мазмұны
5 Студенттердің өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі
6 Оқу-әдістемелік әдебиетімен қамтамасыз ету картасы
7 Әдебиеттер

* ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
Пәннің оқу - әдістемелік кешенінің құрамындағы оқытушыға арналған пән бойынша <<Қазақстан тарихының тарихнамасы және деректемесі>> бағдарламасы <<5В020300>> <<тарих>> мамандығы бойынша оқитын

* НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Аталған оқытушыға арналған бағдарлама <<Орта ғасырлар кезеңіндегі Азия және Африка тарихы>> пән бойынша оқу үдерісін ұйымдастыру тәртібін келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сай бекітеді:
-Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары;
-<<5В020300>> -<<тарих>> мамандығының типтік оқу жоспары:
- СТУ 042-ГУ-4-2014 университет стандарты <<Пәндердің оқу-әдістемелік кещендерін әзірлеу және рәсімдеу жалпы талаптары>>:
- ДП0 42-1.01-2014 Құжатталған рәсімдеме: <<Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің құрылымы және мазмұны>>

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ

3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
<<Қазақстан тарихының тарихнамасы және деректемесі>> негіздерін оқып үйрену келешек кәсіби тарихшы мамандар даярлауда ерекше орын алады. Өзге де халықтар тарихы сияқты қазақ халқының тарихы да өзінің деректерінің негізінде жазылады. Сондықтан ұлттық деректерімізді тани білу еліміз тарихын оқып-үйренудің негізгі жолы болмақ. Қазақстан Республикасының - Қазақстан тарихының тарихнамасы мен деректемесі ол мемлекеттік жалпы білім беру стандартында белгіленген маңызды пәндердің бірі.
<<Қазақстан тарихының тарихнамасы және деректемесі>> Қазақстан егемендік алып, тәуелсіз даму жолына түскен уақытта Қазақстан тарихының тарихнамасы мен деректемесі сабағының отандық тарихтың ақтандықтарын толтыруда атқарар ролі зор. Пән ел тарихында елеулі оқиғаларды, тарихи құбылыстарды және оған қатысты тарихи тұлғаларды жетелей танып, баға беруге және талдау жасауға үйретеді. Бұл дегеніміз - өткен тарихымыздағы істердің маңыздылығын аша отырып, зерттеу қажетілігін көрсетеді.
Тарихшы студенттерді даярлауда <<Қазақстан тарихының тарихнамасы мен деректемесі>> пәнінің орны ерекше. Себебі, ұлтымыздың тарихын тек қана кәсіби тарихшы мамандардың жаза алатындығында. Сондықтан тарихымыздың белгісіз беттерін айшықтауда осы пәннің қыр-сырын танып білу өте маңызды. Қазақстан тарихының тарихнамасы мен деректемесін оқып, студент зерттеудің негізгі әдісімен танысып, өзіндік зерттеудің заңдылықтарын сақтай отырып, тарихшы мамандардың пікірлерін оқи отырып өзіндік көзқарас қалыптастыра алады.

3.2 Пәнді оқу мақсаты: келешек тарихшы-зерттеушілерге тарихи таным теориясы мен методологиялық проблемалары бойынша білімм беру. Оларды өз беттерінше деректанулық және тарихнамалық зерттеу жұмыстарын жургізуге уйрету.
* 3.3 Пәнді оқудың негізгі міндеттері:
* қазipгi деректанулық және тарихнамалық проблемалардың мазмұнын олардың ерекшеліктерімен байланыстыра отырып ашу;
* келешек зерттеушілерге тарих ғылымының философиясынан мәлімет беру;
* деректанулық және тарихнамалық факт сиякты құбылыстардың мәнін ашу;
* деректанудың теориялық және методологиялық проблемаларының таным процесіндегі орнын, мақсаты мен міндеттерін көрсету;
* тарихнамалық теориялық және методологиялық проблемаларының таным процесіндегі орны мен міндеттеріне талдау жасау;
* теориялық білімді ic жүзінде қолдана білуге уйрету.

3.4 Білім алу нәтижесі:
Пәнді оқу нәтижесінде білім алушы міндетті:
* Деректерді деректанулық сыннан өткізе білу;
* тарихи құжаттарды бір-бірімен салыстыруды игеру;
* тарихи еңбектермен деректерді жан-жақты талдауды ұғу;
* деректердің шынайылық дәрежесін түсіну.

3.5 Пәннің пререквизиттері:
* мұрағаттану
* қосалқы тарихи пән
* мұражайтану
* өлкетану

3.6 Пәннің постреквизиттері:
- Қазақстан тарихы;
- теориялық деректану;

3. 7 жұмыс оқу жоспарынан үзінді:
Кесте 1
Курс
Семестр
Кредит
Дәріс сағ.
Прак.
сағ.
БОӨЖ сағ.
БӨЖ
Барлығы
Бақылау формасы
2
4
4
30
30
45
45
150
емтихан
* ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ БОЙЫНША)

кесте -2
Тақырыптың аттары және мазмұны
Сағат саны
1
2
Дәріс сабақтары
1 - модуль Деректану теориясы, тарихы және әдісі
№1 тақырып. Деректану реальды дүниені тану құралы.
* Теориялық деректану курсының пәні және міндеттері.
* Пәннің тарихшы мамандар даярлау және жастарды тарихпен тәрбиелеудегі орны мен маңызы.
* Әлем тарихын ғылыми кезеңдеудің негіздері және әлем тарихының деректері туралы жалпы түсінік
1
№2 тақырып. Деректану пәні. Деректанулық ұғымдар мен терминдер.
* "Ұғым" мен "терминнің" анықтамасы
* Ғылыми ұғымдар мен терминдер жасау тарихынан
* Деректанулық терминдер: "дерек", "деректану", "сыныптау", "тарихи дерек", "тарихи факт" т.б.
1
№3 тақырып. Деректану теориясы
* Тарихи деректер бейнелеу теориясы түрғысынан
* Деректердегі объективілік пен субъективтілік туралы
* Тарихи шындық пен деректің, дерек пен тарихшының диалектикалық байланыс механизмі Тарихи танымның ретроспективті сипаты
* Тарихи дерек ұғымы ақпарат теориясы туралы білім тұрғысынан Деректану және тарихи зерттеу
1

№4 тақырып. Тарихи деректерді жіктеу, сыныптау проблемасы
* Тарихи деректерді сыныптаудың қажеттілігі мен жолдары
* Тарихи деректерді типтерге және түрлерге бөлудің негізгі принциптері
* Жазба деректердің негізгі типтері
* Жазба деректерді түрлік сыныптау
* Ерекше (қайталанбайтын) және көпшілік (қайталанатын) деректер және олардың деректік маңызы
* Тарихи деректер эволюциясы
* Әлем тарихы деректерінің түрлік өзгерістерге ұшырауының өзіндік ерекшеліктері
* Деректер дамуының тенденциялары
1
№5 тақырып. Деректанудың қалыптасуы мен дамуы
* Деректанудын, ғылым ретінде пайда болуының және қалыптасуының алғышарттары
* XIX ғ. бірінші жартысындағы ірі ғылыми жаңалықтардың ашылуы және ұлттық сананың оянуының деректану ғылымының дамуына тигізген өсері.
* Батыс Европа елдерінде тарихи зерттеу ісімен айналысатын мамандарға деген кажеттіліктің артуы. Ұлы француз буржуазиялық революциясы және мұрағат істеріндегі өзгерістер.
* Орыс тарихшысы В.О.Ключевский XIX ғ. соңындағы Ресей тарих ғылымыңың ерекшелігі мен міндеттері, тарихи деректер, тарихи сын және тарихи сынның ерекшеліктері туралы.
* Кеңестік тарихнамадағы деректану ғылымының дамуының негізгі кезеңдері және деректану пәнін оқытудың ерекшеліктері
1
№6 тақырып. Тарихи деректерді талдау методикасы
* Деректанулық сын
* Тарихи деректерді талдаудың құрамдас үш бөлігі -- методология, методика және техника
* Объективтік принцип, тарихилық принцип, партиялық, принцип - деректану методикасының негізгі принциптері
* Деректермен жұмыс істеудің негізгі үш кезеңі: деректерді іздеу, табу (деректанулык, эвристика), деректанулық талдау (сын), деректердегі алынған мәліметтер нақты зертеулерге пайдалану, тәсілдсрін жасау (методика)
1
№7 тақырып. Деректанулық <<сын>>
* Деректердің сақталу формалары жоне олардың деректанулық маңызы. Мәтінді дұрыс оқу - жазба деректі талдаудың басты шарты
* Деректің пайда болған уақытын анықтау (датировка). Деректің пайда болған жерін анықтау.
* Дерек авторының не кұрастырушының атын анықтау (атрибуция).
1
№8 тақырып. Деректану ұлттық мәдениеттің проблемасы ретінде
* Тарихи деректің әлеуметтік функциясын анықтау.
* Деректанудың шынайылық проблемасы.
* Тарихи деректану ғылымындағы өкілеттілік проблемасы.
1
2 модуль Қазақстан тарихының дерек көздері
№9 тақырып. Қазақстанның ежелгі дәуір тарихына қатысты деректер қоры. Ежелгі дәуір әдебиеті дерек көзі ретінде
* Ежелгі парсы, грек, рим, қытай жазбаларындағы мәліметтер. Ежелгі жазба түркі ескерткіштері: пайда болуын сынау, мәтінін оқу және түсіндіру.
* Гомер поэмасы. Тарихнамасы. Зерттелу кезец-дері. Тарихи дерек ретіндегі ерекшелігі, маңызы және орыны, тарихи дерек көзі ретінде зерттеудің негізгі проблемалары.
* Араб деректері, ІХ-ХІІІ ғғ. ал-Жахиздің, ибн-Фадлан, ал-Факихтың т.б. тарихи трактаттары, ал-Масудидің ("Ахбар-аз-заман"), Худун ал-Алемнің (Дүние шеңбері. X ғ.), Ибн-Хордабектің ("Шет аймақ кітабы"), Ибн-Рустенің ("Асыл алкалар кітабы") т.б. тарихи-географиялық еңбектер мен географиялық карталардың деректік маңызы және оларға деректанулық талдау жасау жолдары.
* Батыс Европа саяхатшъшары Палано Карпиниди (1182-1252), Вильгелм Рубруктің, Марко Полоның т.б. жазбалары.
2

№10 тақырып. Ерте ортағасыр тарихына қатысты деректер. Фольклор қазақ тарихының дерек көзі
* Жүсіп Баласағұнның "Қүдадғу біліг", Махмуд Қашқаридің "Диуани лұғат ат-түрік" (түркі сөздерінің жинағы), "Кодекс куманикус" ортағасырлық Қазақстан тарихының дерегі ретінде.
* Рашид-ад-диннің "Жылнамалар жинағы" қазақ тайпалары тарихының құнды дерек көзі.
1
№11 тақырып. Қазақстанның кейінгі ортағасыр тарихына қатысты деректер
* Мұхамед Хайдар Дулати (1499-1551) "Тарих-и Рашиди" тарихнамасы. Зерттелу кезеңдері. Дулатитану ғылымының қалыптасуы. "Тарих-и Рашидидың" деректік маңызы.
* Қадырғали би Қосымұлының "Жылнамалар жинағы". Деректанулық талдау.
* Әбілғазы Баһадурдың (1603-1663) "Түріктер шежіресі", "Зафарнама" және "Бабурнама".
1
№12 тақырып. Ресей империясының Қазақстандағы отарлау саясаты туралы деректер
* Г.Ф. Миллердің <<Сібір тарихы>> еңбегі (1750)
* П.И. Рычковтың <<Орынбор өлкесінің топографиясы>>, <<Орынбор тарихы>> еңбектері (1730-1750 жж.)
* Ақтамберді жырау (1675-1768 жж.)
1
№13 - тақырып Қазақстан тарихының кеңестік дәуірі тарихына байланысты деректер қоры
1.Деректанулық анализдің әдістері
2. Кеңестік деректердің ерекшеліктері
1
№14 - тақырып Тәуелсіз Қазақстан тарихына қатысты деректер.

2-модуль Қазақстан тарихының тарихнамасы
15 - тақырып
<<Қазақстан тарихының тарихнамасы>> пәні, оның ғылымдар жүйесіндегі орны, міндеттері
1.Тарихи ғылымның дамуы және тарихнаманың пайда болуы.
2.Тарих ғылымындағы тарихнаманың орны, маңызы.
3.Пәнаралық байланыстар, пәннің міндеттері.
4. Тарихи заңдылықтармен категориялар.

1
16- тақырып
Ежелгі дәуірдегі Қазақстан жерін зерттеу және деректік қоры .
1.Қазақстан және Орта Азия жеріндегі ежелгі дәуірге байланысты археологиялық деректер.
2.Ежелгі дәуір туралы әдеби - фольклорлық зерттеулер.
3.Тастағы суреттер, таңба және жазулар сыры.
4.Сақ, ғұн және үйсін мемлекеттерінің тарихнамасы.
1
17- тақырып
Орта ғасырлық Қазақстан тарихының тарихнамасы
1.Ортағасырлық тарихнаманың басталуы.
2.Алғашқы мемлекеттік бірлестіктер және қағанаттар туралы деректер.
3.Ортағасырлық мемлекеттер және оның мәдениеті туралы деректер.
4.Көне түркі жазуымен әдебиетінің деректік қоры.
1
18 - тақырып14-15ғ.қазақ тарихының зерттелуі
1.Ортағасырлық Қазақстан туралы араб- парсы деректері.
2.Шығыс Европалық деректер.
3.Қыпшақ дәуірі, әдеби деректер.
1
19 - тақырып Қазақстан Шыңғыс хан заманында.
1.Моңғол деректеріндегі қазақ тарихнамасы.
2.ХІҮ-ХҮ ғғ. мемлекеттердің зерттелуі.
1
20- тақырып Қазақ хандығы тарихының зерттелуі.
1.Қазақ халқының қалыптасуының зерттелуі.
2.Хандыққа байланысты парсы деректер.
3.Орыс және батыс деректері.
1
21 - тақырып Қазақ жерін Ресей империясының отарлауы.
1.ХҮІ-ХҮІІІғ. басындағы қазақ- орыс қатынасы..
2.Ресейлік ғылыми және әскери экспедицияның мәліметтері. Әскери бекіністер.
3.Қазақ халқының мемлекеттік тәуелсіздігінен айырылуы. Хандық биліктің жойылуы тарихнамасы.
1
22 - тақырып
ХҮІІІғ. аяғы- ХІХғ. ортасындағы қазақ халқының ұлт- азаттық қозғалысы.
1.С.Датұлы бастаған Кіші жүз қазақтарының ұлт- азаттық қозғалысының зерттелуі.
2.Бөкей хандығы. Исатай мен Махамбет бастаған шаруалар көтерілісінің тарихнамасы.
3.К.Қасымұлы бастаған ұлт- азаттық көтеріліс.
2
23 - тақырып ХІХғғ. Қазақстан.
1.Әкімшілік - аумақтық реформалар.
2.Патша өкіметінің қоныстандыру саясаты.Қазақ жеріне дүнгендердің, ұйғырлардың көшірілуі.
3.Өнеркәсіптің, сауданың және қалалардың дамуы.
1
24 - тақырып 20ғ. басындағы қазақ тарихының зерттелуі
1.20ғ. басындағы қазақ даласындағы қоғамдық ұйымдар оның деректік мәні.
2.Қазақстандағы баспасөз құралдары және олардың мәні.
3.1905-1907ж. төңкерістің зерттелу деңгейі.
4. 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысының тарихнамасы.
5.Ақпан төңкерісінің тарихнамасы.
6.Саяси партиялардың тарихта зерттелуі.
1
25 - тақырып Кеңес дәуірдегі Қазақстан
1.Кеңес заманындағы тарих ғылымы.
2.Кеңес өкіметінің зерттелу деңгейі. Алашорда өкіметі.
3.ЖЭС. 1921-1923 жылдардағы ашарлық тарихнамасы және зерттелу деңгейі.
4.Тоталитарлық жүйенің қалыптасуы. Индустрияландыру саясаты. Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру мәселесі.
5. Мәдени саланың зерттелуі. Сталиндік саяси қуғын- сүргін.
1
26 - тақырып Қазақ интеллигенциясын
1.Қазақ интеллигенциясының қалыптасуы. Тұлғалардың зерттелу деңгейі.
2.Қазақ интеллигенциясының репрессияға ұшырауы және оның тарихнамасы.
3.1931-1933 жылдардағы ашаршылық заманының тарихнамасы.
1

27 - тақырып
Ұлы Отан соғысы және одан кейінгі Қазақстан тарихнамасы.
1.Ұлы Отан соғысы Қазақстан.
2.Қазақ жеріне халықтарды күштеп қоныстандыру.
3.1946-1964жж. Қазақстан. Бейбіт өмірге көшу. Тың және тыңайған жерлерді игеру.
4.Соғыстан кейінгі жылдардағы мәдени даму. Хрущев реформлары.
1
28 - тақырып 1965-1985жж. Қазақстан.
1.Аталған кезеңнің тарихнамасы.
2.Қазақстан М.Горбачев реформалары кезінде.
3.1986жж. желтоқсан көтерілісі.
1
29 - тақырып Тәуелсіз Қазақстан тарихының тарихнамасы
1.Тәуелсіздік алғаннан кейінгі қазақ тарихының зертттелуі
(1991-2001жж.).
2. Тәуелсіздіктің келесі кезеңіндегі қазақ тарихы (2002жж....).
1

Практикалық сабақтар
1 модуль Деректану теориясы, тарихы және әдісі
1-тақырып Тарихи деректерді талдау әдісі
1.Деректанулық сын.
2.Тарихи деректерді талдаудың құрамдас үш бөлігі -- методология, методика және техника.
3.Объективтік принцип, тарихилық принцип, партиялық, принцип - деректану методикасының негізгі принциптері.
4.Деректермен жұмыс істеудің негізгі үш кезеңі: деректерді іздеу, табу (деректанулык, эвристика), деректанулық талдау (сын), деректердегі алынған мәліметтер нақты зертгеулерге пайдалану, тәсілдсрін жасау (методика).
1
2-тақырып Жылнамалар және жылнаматану
1.Жылнаманың тарихи дерек ретіндегі ерекшелігі. Жылнама жазу тарихы. Негізгі кезеңдері. Хронографтар. Ортағасырлык. деректер арасындағы жылнамалардың орны мен маңызы.
2.Жылнаматану ғылыми проблема ретінде. Жылнамаларды жариялау. Жылнамаларды гылыми зерттеу. А.А 3.Шахматовтың (186-1920) жылнаматану ісіне қосқан үлесі мен пайдаланган тәсілдері
4.Қазіргі жылнаматану проблемалары жылнама жазушылықтың бастапқы кезеңін қалпына келтіру, жылнаманың шынайылық проблемасы, жылнаманың өкілеттілік проблемасы
2
2 модуль Қазақстан тарихының деректері

3-тақырып Ежелгі жазба тарихи деректер
1.Ежелгі парсы, грек, рим, қытай жазбаларындағы мәліметтер. Ежелгі жазба түркі ескерткіштері: пайда болуын сынау, мәтінін оқу және түсіндіру.
2.Гомер поэмасы. Тарихнамасы. Зерттелу кезец-дері. Тарихи дерек ретіндегі ерекшелігі, маңызы және орыны, тарихи дерек көзі ретінде зерттеудің негізгі проблемалары.
3. Араб деректері, ІХ-ХІІІ ғғ. ал-Жахиздің, ибн-Фадлан, ал-Факихтың т.б. тарихи трактаттары, ал-Масудидің ("Ахбар-аз-заман"), Худун ал-Алемнің (Дүние шеңбері. X ғ.), Ибн-Хордабектің ("Шет аймақ кітабы"), Ибн-Рустенің ("Асыл алкалар кітабы") т.б. тарихи-географиялық еңбектер мен географиялық карталардың деректік маңызы және оларға деректанулық талдау жасау жолдары.
4.Батыс Европа саяхатшъшары Плано Карпиниди (1182-1252), Вильгелм Рубруктің, Марко Полоның т.б. жазбалары.
2
4-тақырып Орта ғасырлық жазба ескерткіштер
1.Жүсіп Баласағұнның "Құдатғу біліг", Махмуд Қашқаридің "Диуани лұғат ат-түрік" (түркі сөздерінің жинағы), "Кодекс куманикус" ортағасырлық Қазақстан тарихының дерегі ретінде.
Рашид-ад-диннің "Жылнамалар жинағы" қазақ тайпалары тарихының қүнды дерек көзі.
2.Мұхамед Хайдар Дулати (1499-1551) "Тарих-и Рашиди" тарихнамасы. Зерттелу кезеңдері. Дулатитану ғылымының қалыптасуы. "Тарих-и Рашидидің" деректік маңызы.
3.Қадырғали би Қосымұлының "Жылнамалар жинағы". Деректанулық талдау.
4.Әбілғазы Баһадурдың (1603-1663) "Түріктер шежіресі", "Зафарнама" және "Бабурнама".
2
5 - тақырып. Қазақтың ауызша тарихы - тарихи дерек.
1. Халық ауыз әдебиеті - тарихи дерек.
2. Шежіре - тарихи дерек.
1
6- тақырып.
ХҮІІ-ХІХ ғғ. заң актілік материалдары Қазақстан тарихының дерегі ретінде.
1.<<Жеті Жарғы>> - ХҮІІ ғ. аяғы - ХҮІІІ ғ. басындағы қазақтардың қарапайым құқықтары кодексінің норммасы ретінде.
2.Шекаралық комиссия және Орынбор генерал-губернаторлығының материалдары: 1822-1824 жж. жарғылар ХІХ ғ. бірініші жартысындағы
3.Қазақстанның әкімшілік-территориялық құрылысы бойынша дерек ретінде. 1838, 1844, 1854, 1867-1868, 1881, 1891 жж. отар жерлердегі заң қаулылары Ресей империясының заңшығарушылық элементі ретінде.
4. ХІХ ғ. Қазақстандағы Ресей заң актілерінің спецификалық ерекшеліктері - тарихи деректер кешеніндегі алатын орны мен атқаратын ролі.
2
7-тақырып.
Статистистикалық материалдар, хаттар Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуы жөніндегі деректер ретінде.
1.Ф.А. Щербина экспедициясы. Көші-қон басқару материалдары жаппай дерек ретінде.
2.ХІХ ғ. қазақ әдебиетінің ескерткіштері тарихи дерек ретінде- <<Сырым батыр>>, <<Исатай Махамбет>>, <<Жанқожа>>, <<Досан>>; <<Айман Шолпан>> <<Есім сері>> <<Мақпал қыз>> т.б. поэмалар; <<Зар заман>> шығармасы. Әдеби ескерткіштермен жұмыс жасаудың әдістері.
1
8- тақырып.
Өлкедегі мерзімді басылымдардың пайда болуы.
1.<<Дала уәлаяты>> <<Түркестан уәлаяты>> газеттері. Қазақстанның облыстық газеттері. <<Қазақ>> газеті, <<Айқап>> журналы.
2.ХІХ ғ. аяғы - ХХ ғ. басындағы Қазақстан мерзімді басылымдарының ерекше белгілері.
3.Қазақ ұлттық зиялыларының шығармалары тарихи дерек ретінде. А. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов.
1
9- тақырып.
Кеңестік кезеңдегі дерекнамалық негіздің қалыптасуының спецификалық ерешеліктері.
1.Деректердің типологиялық корпусының өзгерістері.
2.Кино-фотоқұжаттарының пайда болуы. Олармен жұмыс жасаудың әдісі.
3.Заң құжаттары. Құқықтың заңшығарушы бастаманың, заң жобаларын талқылаудың және оларды баспадан шығаруды айқындаудың проблемалары.
4.Заң шығарушылықтың, нормалар мен шындық арақатынасының атқарушы механизмдері.
5.КСРО және Қазақ КСР-ң Конституциясы тарихи дерек ретінде.
2
10- тақырып.
ХХ ғ. Қазақстанның мерзімді басылымдары тарихи дерек ретінде.
1. Мерзімді басылымдарды құрудың принциптері.
2.Қазақстанның кеңестік-саяси басылымдарындағы сын мәселесі.
3.1980 ж. бейресми мерзімді басылымдардың пайда болуы.
4.Қазақстанның мерзімді басылымдарын пайдаланудың проблемалары тарихи дерек ретінде.

1
11- тақырып. ХХІ ғғ. басындағы Қазақстан деректемесі
1.Қазіргі кезеңдегі тарихи деректердің қалыптасының негізгі бағыттары.
2. Қазақ тарихы еуропа зерттеуінде
3. Орыс зерттеуіндегі қазақ тарихы
4.Қазақ ғалымдарының зерттеуіндегі Қазақстан деректемесі
1

3 модуль Қазақстан тарихының тарихнамасы
12-тақырып
Ежелгі және орта ғасырлар дәуіріндегі Қазақстан территориясындағы тайпалық одақтардың тарихының тарихнамасы.
1. Ежелгі көшпенділер дәуіріндегі скиф, сармат, сақ, ғұн, үйсін, қаңлы тайпаларының этногенездік мәселесінің тарихнамасы.
2. Куман - қыпшақ, найман, керейлердің этносаяси тарихының тарихнамасы.
3. Ежелгі түркі тайпалары және <<Түрік>> этнонимі тарихи әдебиетте.
4. Қарахан мемлекетінің этникалық тарихының тарихнамасы.
5. Орхон жазбалары және балбал тастар тарихи әдебиеттерде.

1
13- тақырып Қазақ хандығының құрылу тарихының тарихнамасы. <<Қазақ>> этнонимі>> тарихи әдебиетте.
* М.Тынышбаев еңбегіндегі қазақ руларының шежіресі.
* Қазақтар, қазақ хандығы және Алтын Орда А.И.Левшин еңбегінде.
* Қ. Жалаиридің <<Жами-ат-тауарих>> еңбегіндегі қазақ хандығының құрылу тарихы.
* Ш.Уалиханов қазақтың бірінші ханы - Алаш жөнінде.
* М.Хайдардың <<Тарих- и- Рашиди>> атты еңбегінің қазақ хандығы тарихын оқудағы маңызы.
6. Фазаллах-ибн-Рузбахани Исфахани << Мехман-наме и Бухара>> шығармасында қазақтар және қазақ хандығы.
7. << Бабур-наме>> шығармасында <<қазақ>> түсінігі.
8. Абылгазы Багадур << Шаджараи тюрк>> еңбегінде қазақ хандарының шежіресі.

1
14-тақырып XVII-XVIII ғасырлардағы Қазақстан тарихының тарихнамасы.
1.Қ.Жалаири және оның <<Жылнамалар жинағы>> атты еңбегінің қазақ тарихын оқудағы маңызы.
2.Қазақстан халықтары В.Н.Татищев еңбектерінде.
3.Қазақстан тарихы П.И.Рычковтың еңбектерінде.
4.Г.Миллер және оның Сібір мен Қазақстан тарихын оқудағы үлесі.
5.Қазақстан П.Палластың <<Путешествие по разным провинциям Россииского государства>> атты еңбегінде.
6.Қазақстан тарихы И.Г.Андреевтің еңбектерінде.
1
15-тақырып Қазақстанның Ресейге қосылу тарихының тарихнамасы.
1. Қазақстанның Ресейге қосылу мәселесі XX ғ. 20-50 ж. басындағы тарихнамада.
2. Қазақстанның Ресейге қосылу мәселесі ХХ ғ. 50 - 90 жж. басындағы тарихнамада.
3. Қазақстанның Ресейге қосылу мәселесі жаңа кезеңдегі тарихнамада.

1
16-тақырып Х1Х ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақстан тарихының тарихнамасы
1.Қазақстан Н.М. Карамзиннің ( 1766-1826) еңбегінде.
2.А.И.Левшин (1799-1874) және оның << Описание киргиз-кайсацких, или киргиз-казачьих>> орд и степей>> еңбегінің маңызы.
3.Н.Я.Бичурин ( 1771-1853) және оның еңбектерінің Қазақстан тарихының тарихнамасындағы маңызы.
4.Халық ауыз шығармашылығының туындылары тарихнаманың түрі ретінде.
1
17-тақырып XIX ғасырдың 20-40 жылдарындағы Қазақстан Е.Бекмахановтың монографиясы бойынша.
* Қазақстанның шаруашылық құрлысы.
* Қазақтардың әлеуметтік қатынастары.
* Рентаның түрлері мен формалары.
* Қазақстан және патшалы Ресей XIX ғасырдың бірінші жартысында.
* Қазақтардың ортаазиялық хандықтармен өзара қарым-қатынасы
* Кенесары көтерілісінің қозғаушы күштері
* Саржан мен Жоламанның өз-өзінен басталған көтерілісі (20-30ж)
* Орта жүздегі көтеріліс
* Қоқанмен күрес. Торғай облысындағы көтеріліс.
* Кенесары хандығының ішкі құрлысы.
1
18-тақырып Қазақстанда кеңес үкіметінің орнау, азаматтық соғыс тарихының тарихнамасы.
1.Кеңес үкіметінің орнауы большевиктік емес лагерь зерттеушілерінің еңбектерінде.
А) <<Колониальная революция>> атты Г.Сафаровтың еңбегі.
Б) М.Шоқайдың <<Туркестан под властью Советов>> атты еңбегінің маңызы.
2. Кеңес үкіметінің орнауы большевиктік бағыттағы зерттеушілердің еңбектерінде.
3. Қазақстанда азамат соғысының тарихының тарихнамасы.
1
19 - тақырып Көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруашылықтарын отырықшыландыру мен ұжымдастыру тарихының тарихнамасы.
1.Бай шаруашылықтарын тәркілеу тарихының тарихнамасы.
2.Көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруашылықтарын отырықшыландыру тарихының тарихнамасы.
3.1931-1933 жж. Ашаршылық. Тарихи әдебиеттерде.
4.Халық бұқарасының күштеп ұжымдастыруға қарсы наразылығы. 1929-1931 жж. көтерілістер. Тарихи әдебиеттерде.
1
20 - тақырып Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Қазақстан тарихының тарихнамасы.
1.Ұлы Отан соғысы қарсаңындағы Қазақстан.
2.Қазақстандықтардың ерен ерлігі тарихи әдебиеттерде.
3.Қазақстандықтардың тылдағы ерлігі тарихи әдебиеттерде.
4.Қазақстанға күштеп қоныс аударылған халықтар тарихи әдебиеттер мен деректерде.
5.Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Шығыс Қазақстан тарихи әдебиеттерде.
1

* БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
Кесте-3
№
Тапсырма
Бақылау формасы
апта
5.1
1.Авеста - үндіарилердің ежелгі ескерткіші.
конспект
4 апта
5.2
1. Үйсін бірлестігі жөніндегі зерттеулер.
2. ІХ-ХІІғғ. Қазақстан тарихының тарихнамасы. Шежіре - тарихи дерек.
эссе
4 апта
5.3
1. Қазақстан тарихы бойынша экспедиция материалдары, саяхатшылардың жазбалары.
реферат
6 апта
5.4
1.Қазақ- жоңғар қатынасының зерттелуі.
2. ХШ-XVШ ғғ. саяхатшылардың жазбалары дерек ретінде.
Деректік сараптама
6 апта
5.5
1.Патша өкіметі тұсындағы қазақтан туралы батыстық жарияланымдар
реферат
10 апта
5.6
1.В.Н.Татищев, И.Н.Кириллов, П.И.Рычковтың қазақ халқы жөніндегі жазбаларының мәні.
2. Cтатистика - тарихи дерек ретінде
конспект
10 апта
5.7
1. Қазақ ұлттық зиялыларының шығармалары тарихи дерек ретінде.
А. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов.
Көзқарастарған анализ
14 апта
5.8
1. Қазақстан Республикасы тәуелсіздік тарихының тарихнамасы.
2. Н.Ә. Назарбаевтың еңбектері тарих дерек ретінде
конспект
14 апта

5.2 Білім алушылардың өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі

5.2.1 Үйсін бірлестігі жөніндегі зерттеулер. ІХ-ХІІғғ. Қазақстан тарихының тарихнамасы
5.2.2 Авеста - үндіарилердің ежелгі ескерткіші.
5.2.3 Герадоттың <<Тарихы>>, Ктесияның <<Парсылар тарихы>>;
5.2.4 Ежелгі кет жылнамалары мен саяхатшыларының жазбалары Қазақстан тарихы бойынша дерек ретінде.
5.2.5 Қазақстанның ежелгі дәуір тарихы бойынша қытай деректерінің спецификасы.
5.2.6 Ежелгі түрік жазба ескерткіштері.
5.2.7 Х-ХІ ғғ. араб географтарының еңбектері орта ғасырлық Қазақстанның географиясы туралы тарихи дерек ретінде.
5.2.8 ХІІІ-ХҮІІ ғғ. Қазақстан тарихы бойынша парсы тілді деректер.
5.2.9 Мырза Мұхаммед Хайдар Дулатидің <<Тарихи-и-Рашиди>> шығармасы Қазақ хандығының құрылуы туралы тарихи дерек ретінде.
5.2.10 Қазақ халқының ауыз әдебиеті нұсқалары (шежіре) тарихи дерек ретінде.
5.2.11 Орыс елшілерінің (Д. Губин, С. Мальцев, Б. Доможиров, В. Степанов) Орталық Азиядағы жазбалары.
5.2.12 Қазақстан тарихы бойынша экспедиция материалдары, саяхатшылардың жазбалары.
5.2.13 Өлкедегі мерзімді басылымдардың пайда болуы.
5.2.14 Қазақ ұлттық зиялыларының шығармалары тарихи дерек ретінде. А. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов.
5.2.15 Орта ғасырлық Қытай тарихнамасындағы көшпелілер.
5.2.16 Қазақстанның мерзімді басылымдарын пайдаланудың проблемалары тарихи дерек ретінде.
5.2.17 Қазіргі кезеңдегі тарихи деректердің қалыптасының негізгі бағыттары.
5.2.18 Тәуелсіз Қазақстандағы заң шығарушылық пен статистиканың дамуының ерекшеліктері.
5.2.19 1980 ж. бейресми мерзімді басылымдардың пайда болуы.
5.2.20 Тәуелсіздік кемелденген кездегі тарихи деректер.
5.2.21 Патша өкіметі тұсындағы қазақтан туралы батыстық жарияланымдар
5.2.22 ХХғ.б.Орыс Географиялық қоғамның тарихнама саласындағы орны.
5.2.23 Кенесары көтерілісінің зерттелуі.
5.2.24 В.В.Бартольд еңбектерінің маңызы.
5.2.25 Алаш қозғалысының тарихнамасы.
5.2.26 Қазақстанда ХХғ.б. демографиялық зерттеулер.
5.2.27 Тоталитарлық жүйе мәселесінің зерттелуі.
5.2.29 ІХ-ХІІғғ. Қазақстан тарихының тарихнамасы.
5.2.30 Қазақстан Республикасы тәуелсіздік тарихының тарихнамасы

6 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
кесте- 4
Оқулықтар, оқу-әдістемелік әдебиеттердің аттары
Жалпы саны
Студенттер саны
Қамтамасыз етілу пайызы
Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері: Оқу құралы / Қ. Атабаев.- Алматы: Қазақ ун-ті, 2002.- 302б.
1
11
20
Тарих - адамзат ақыл-ойының қазынасы: 10 т. Т.6. Әлемдік тарихи ой.- Астана: Фолиант, 2006.- 448б.- (Мәдени мұра).
3
11
40
Дахшлейгер, Г.Ф. Историография Советского Казахстана (очерк)/ Г.Ф. Дахшлейгер.- Алма-Ата: Наука, 1969.- 191 с.

1
11
20

7 ӘДЕБИЕТТЕР

+ Негізгі әдебиеттер:
7.1.1 Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері: Оқу құралы /
Қ. Атабаев.- Алматы: Қазақ ун-ті, 2002.- 302б.
7.1.2 Тарих - адамзат ақыл-ойының қазынасы: 10 т. Т.6. Әлемдік тарихи ой.-
Астана: Фолиант, 2006.- 448б.- (Мәдени мұра).
7.1.3 Репина, Л.П. История исторического знания. - М. , 2004
7.1.4 Тойнби, А.Дж. Постижение истории. - М.,2006
7.1.5 Игибаев, С.К. Казахстан в источниках и материалах.-Усть-
Каменогорск,2005.-283 с.

7.2 Қосымша әдебиеттер:
7.2.1 Бичурин Н. Орта Азияны мекендеген халықтардың көне заманғы тарихы. Астана: Аударма, 2008. - 552 бет.
7.2.2 Альжанова А.Б. Западная публицистика о казахах в период царизма . - Алматы: Қазақ университеті, 2011. - 122 с.
7.2.3 Қарасаев Ғ. М. Алтай өңірі көне заманнан ХХ ғасыр басына дейін (тарихи - этникалық бағыт). - Өскемен, 2010. - 490бет.
7.2.4 Ежелгі дүниедегі және византиялық дереккөздеріндегі Ұлы дала тарихы: 4 томдық. / Құрастырған А.Н. Гаркавец. - Астана: Фолиант, 2007. - 464 бет.
7.2.5 Голиков А.Г., Круглова Т.А. Источниковедение отечественной истории. М., 2000.
7.2.6 Немецкие исследователи в Казахстане. - А., 2006
o Қайыркен Т.З. Көне түркі ескерткіштеріндегі Қытай жазбалары (VII-XIV ғғ.). - Өскемен: Рекламный Дайджест. - 2008. - 335 б.
o Мухаммед Хайдар Дулати. Тарих-и Рашиди (Хак жолындағылар тарихы). - Алматы: <<Туран>> баспасы, 2003. - 616 бет.
o Юдин В.П. Центральная Азия в XIV-XVIII веках глазами востоковеда / В.П. Юдин. - Алматы: Дайк-Пресс, 2001. - 380 с.
o Французские исследователи в Казахстане. - А., 2006.
o Первые английские путешественники в Казахской степи. - Алматы, 2006.
o История Казахстана в Арабских источниках. Т.1. Сборник материалов, относящихся к истории Золотой Орды . - Алматы, 2005.
o История Казахстана в персидских источниках. Т.1. Джамал ал-Каршй ал-Мулхакат би-с-сурах. - Алматы, 2005.
o История Казахстана в персидских источниках Т.2. Абд ла-Кадир ибн Мухаммад-Амин Маджма ла-ансаб ва-л-ашджар. - Алматы, 2005.
o История Казахстана в русских источниках Т.1. Посольские материалы Русского государства (ХV-XVII вв.). - Алматы, 2005.
o История Казахстана в русских источниках XVI-XX веков Т.2. Русские летописи и официальные материалы XVI- первой трети XVIIIв. О народах Казахстана. - Алматы, 2005.
o История Казахстана в произведениях античных авторов. Т.1. - Астана, 2005.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz