УМКД

Кәсіби қолданбалы дене шынықтыруды физиологиялық негіздері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМК құжаты
ПОӘК
ПОӘК 042-18-35.1.
17 /01-2013

ПОӘК
Студенттерге арналған пәннің бағдарламасы
<<_________________>>

№ 2 басылым
от ____ 09. 2013 г.

<<Дене шынықтыру және спорт түрлерінің физиологиясы>> пәнінің
оқу-әдістемелік кешені
<<Денешынықтыру және спорт>> мамандығы

>>
5В010800 - <<Дене шынықтыру және спорт>> мамандығы үшін

ОҚЫТУШЫЛАРҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2013

1.ӘЗЕРЛЕГЕН

Құрастырушы_ Калиева С.К. <<____>>___________ 20___ж., _____________________

б.ғ.к., доцент м.а. << Биология>> кафедрасы
лауазым

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Биология кафедрасында отырысында
<<____>>___________ 20___ж. №____хаттама

Кафедра менгерушісі _______Калиева С.К.
2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

Төрайымы ____________ Абдишева З.В.
3. БЕКІТІЛДІ
Университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақулданған және ұсынылған
<<____>>___________ 20___ж. №____ хаттама

ОӘК төрайымы ____________ Искакова Г.К.

4.БІРІНШІ РЕТ КІРГІЗЕЛГЕН

Мазмұны

* Қолдану саласы
* Нормативтік сілтемелер
* Жалпы ережелер
* Оқу пәннің (модульдің) мазмұны
* Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптардың тізімі
* Пән бойынша оқу-әдістемелік карта
* Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
* Әдебиеттер

1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

<<5В010800>> <<Дене шынықтыру және спорт >> мамандығы студенттеріне арналған <<Дене шынықтыру және спорт түрлері физиологиясы>> пәні бойынша оқу-әдістемелік кешеннің кұрамына енгізілген оқытушыға арналған пәннің бағдарламасы.

2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

<<Дене шынықтыру және спорт түрлері физиологиясы >> пәнінің оқытушыға арналған бағдарламасы келесі құжаттар талаптары мен ұсыныстарына сәйкес құрастырылған және аталған пән бойынша оқу процесін ұйымдастыру тәртібін белгілейді:
- ҚР <<Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты>> 23 тамыз 2012 ж. № 1080 қаулысымен іске қосылған және бекітілген;
<<5В010800>> - <<Дене шынықтыру және спорт>> мамандығының Типтік оқу жоспары, ___2013 ж. № ___ бұйрығымен іске қосылған және бекітілген;
- СТУ 042-СГУ-5-2012<<Пәндердің оқу- әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар>> университет стандарты;
- ДП 042-1.07-2012 <<Пәндердің оқу- әдістемелік кешенініңқұрылымы және мазмұны>> құжаттандырылған процедурасы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1. Пәннің қысқаша мазмұны:
<<Дене тәрбиесі мен спорт түрлерінің физиологиялық негіздері>> пәні кредиттік технология бойынша оқитын студенттерге 050108 - <<Дене шынықтыру және спорт>> арналған мамандығы бойынша жалпыға міндетті мемлекеттік стандарттың негізгі пәндерінің міндетті құрлымына кіреді.
Дене тәрбиесі мен спорт түрлерінің физиолгиялық негіздері-оқу жоспарындағы таңдау компонентіне жататын курс.
Пәннің мақсаты - дене шынықтыру мен және спортпен шұғылдану кезіндегі дене шынықтыру тәрбиесін физиологиялық негіздерге арналған өзіндік білім алу денгейін көтеру бойынша білім беру және дағдыландыру.
Курсты оқытудың негізгі міндеттері:
*студенттердің бойында денсаулықты күшейтудің, дене шынықтырумен және спортмен шұғылдану кезіндегі жұмысқа қабілеттілікті арттырудың физиологиялық механизмдері туралы ғылыми дуние таным қалыптастыру;
* Тиімді дене шынықтыру, құралдарымен әдістерімен қоршаған орта факторларымен денені жұмысқа қабілеттілікті сақтау мақсатында барлық адамдардың бойында қимыл қорын қалыптастыру негіздеріне білім беру;
* дене жүктемелеріне төтеп беруді оқыту - машықтандыру құралдарын және дене шыңықтырумен шұғылданатындардың дамуындағы бақылаудың физиологиялық әдістерін қолдану бойынша дағдыларды қалыптастыру;
* спорттық дайындықтын, дене сапаларының және спорттық нәтижелердің дамуын анықтайтын және шектейтін факторлар туралы студенттерге білім беру;
* әртүрлі қарқынды және биоэнергетикалық дене жаттығуларының әсер ету ерекшеліктерінде дүрыс бағдарлануға үйретіп, бұл білімдерін оқыту машықтандыру және дене шынықтыру сабақтарында оқыту.
* машықтануды дамытудың ерекшеліктерін білу, оны анықтаудың әдістерін тыныштық қүінде, стандартты және шеткі - қарқынды жүктемелерді орындау кезінде қолдана білу.
Осы пәнді студенттер сапалы меңгеруі үшін студенттердің анатомия, спортық морфология биомеханика, дене жаттығулары және және спорт биомеханикасы, жалпы және жас ерекшеліктері физиологиясы, дене шынықтыру және спорт теориясы мен әдістері, гигиена сияқты пәндерден алған білімдерді жоғары болуы керек.
Осы пәнді оқу барысында алған білімдері студенттерге спорттық медицина, емдік дене шынықтыру және массаж, дене шынықтыру және спорт теориясы, педагогикалық және бапкерлік өндірістік практикаларды өту үшін қажет.
3.5Курстың пререквизиттері:
- Адам анатомиясы
-Физиология человека.
- спортық морфология биомеханика
- дене жаттығулары және және спорт биомеханикасы
-жалпы және жас ерекшеліктері физиологиясы
-дене шынықтыру және спорт теориясы мен әдістері,
-гигиена.
3.6 Курстың постреквизиттері:
- спорттық медицина,
- емдік дене шынықтыру және массаж,
- дене шынықтыру және спорт теориясы,
-педагогикалық және бапкерлік өндірістік практикалар
- педагогикалық практика
3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
1кесте
Курс
Семестр
Кредиттер
ДР сағ.
СПС сағ.
ЗС сағ.
ОСӨЖ (сағ)
СӨЖ сағ.
Бар-лығы
сағ.
Қорытынды бақылау түрі
2
3
2
30
15
-
45
45
135
емтихан

* Кіріспе.
* Дене жаттығуларының ағзаға әсері. Адамның қимылдарын басқару. Қимыл дағдасын жетілдірудің физиологиялық негіздері.
* Адамның дене қызметіне бейімделуі және ағзаның функциональды қорлары.
* Дене жаттығуларының энергетикалық сипаттамасы, анаэробты және аэробты өнімділігі. Дене жаттығуларының физиологиялық жіктелуі және сипаттамасы.
* Спортпен шұғылдану кезіндгі ағза қүйінің физиологиялық сипаттамасы.
* Дене сапаларын жетілдірудің физиологиялық механизмдері.
* Сыртқы қоршаған орта факторларының адам ағзасының жұмысқа қабілеттілігіне әсері.
* Сауықтыру дене шынықтыруының және салауатты өмір салтының физиологиялық негіздері.
* Дене шынықтыру және оқыту шынықтыру сабақтарының физиологиялық негіздері.
* Кәсіби қолданбалы дене шынықтыруды физиологиялық негіздері.
* Спорттық шынығудың физиологиялық негіздері.
* Әйелдердің спорттық шынығуының физиологиялық негіздері.
* Дене шынықтыру физиологиясының жас ерекшеліктері бойынша негіздері.
* Бақылаудың және іріктеудің физиологиялық негіздері.
* Спорт түрлерінің физиологиялық сипаттамасы.

4 ОҚУ ПӘННІҢ(МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ
2 - кесте
Тақырыптардың атауы және олардың мазмұны
Сағат саны
МИКРОМОДУЛЬ 1. Модуль I
НЕРВ ЖҮЙЕСІ, вегетативті жүйе жүйе және жүйке бұлшық ет жүйесі ФИЗИОЛОГИЯСЫ

Дәріс сабақтары

* Кіріспе.Басқа ғылымдармен байланысы, оқу-тәрбие жұмысындағы маңызы. Физиологиялық зерттеу әдістері. Ғылымның негізгі даму кезеңдері. Жалпы физиологиялық түсініктер. Қызметтер реттелулерінің механизмдері. Ағзаның даму кезеңдері. Тіршілік жағдайының балалар мен жасөспірімдердің өсуіне, дамуына тигізетін әсері.

2
ОЖЖ-нің маңызы және жалпы қызметтері, қызметі, құрылымы және оның эволюция процесінде дамуы. ОЖЖ-і қызметінің рефлекторлы механизмі. Рефлекс түрлері. Нейрон. Биоэлектрлік құбылыстар (тыныштық және әрекет потенциалдары). Синапс. Жүйке талшығы бойымен импульстердің өту механизмі. Жүйке орталықтары арқылы қозудың өту ерекшеліктері. ОЖЖ-і қызметінің үйлесімділігі. Тежелу. ОЖЖ-гі импульстердің таралуы және өзара әрекеттесуі. А.А.Ухтомскийдің доминанта ілімі.
* Жұлынның құрылымы және оның постнатальді кезеңдегі дамуы. Сопақша мидың қызметі. Онтогенездегі мидың негізгі бөлімдерінің қалыптасуы және дамуы. Орталық мидың қызметтері. Аралық ми қызметі. Торлы құрылым. Мидың лимбиялық жүйесі. Мишықтың қызметі. Қыртыс асты ядролар қызметі

2
* Вегетативті жүйке жүйесі (ВЖЖ) және оның жас ерекшеліктері
ВЖЖ-нің вегетативті қызметтердің реттелуіндегі және ағзаның ішкі орта тұрақтылығын сақтаудағы маңызы. Симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдердің қызметтік құрылымдары және қызметтері. Л.А.Орбелидің ВЖЖ-ң бейімделу-трофикалық қызметі туралы ілімі. Бұлшық ет жұмысын қамтамасыз етудегі ВЖЖ-і әрекетінің маңызы. Эмоциялар және ВЖЖ-і.
2
* Жүйке-бұлшық ет жүйесі және оның жас ерекшеліктері.Жүйке-бұлшық ет аппараты туралы түсінік. Тірек-қимыл аппаратының дамуы. Қаңқа бұлшық еттерінің калыптасуы. Қимыл бірліктері. Бұлшық ет талшықтары, олардың түрлері

2
* Практикалық жұмыс

* Өлшеу жұмыстары мен есептеу формулаларының көмегімен физикалық дамуды бағалау
1
Орталық нерв жүйесі бөлімдерінің кейбір қызметтерін зерттеу
* вегетативті жүйке жүйесі
2
* МИКРОМОДУЛЬ 11
* Модуль
* анализаторлар және жоғары жүйке жүйе қызметтері мен ерікті қимылдар және жас ерекшеліктері

* Дәріс сабақтары:

Анализаторлар жүйелерінің биологиялық маңызы және негізгі қызметтері. Сенсорлық жүйенің дамуы. Көру анализаторлары. Есту анализаторлары. Тепе-теңдік анализаторы. Қимыл анализаторлары. Висцералды, ауру, жанасу,. иіс сезу және дәм сезу анализаторлары туралы түсінік. Сенсорлық жүйенің дене жаттығуларын орындаудағы үйлесімді әрекеті. Балалар мен жасөспірімдердің сенсорлық жүйелерінің даму ерекшеліктері.
2
ЖЖҚ-і туралы түсінікті анықтау. И.П.Павловтың шартты рефлекстер туралы ілімі. Шартты рефлексттердің сипаттамасы, олардың шартсыз рефлекстерден айырмашылығы, бейімделу маңызы, түзілуінің механизмі, тежелуі. Динамикалық стереотип. Ес, оның түрлері. Мотивация және эмоцияның физиологиялық механизмдері.ЖЖК-ң типтері, сыртқы тежелудің балаларды дұрыс тәрбиелеудегі маңызы, ішкі тежелудің балаларды оқуға, жазуға үйретудегі маңызы. Бірінші және екінші түйсік жүйелер. Бас мидың қызметті ассиметриясы. Ұйқы физиологиясы. Сезінудің, ыкыластың, ойлаудың физиологиялық механизмдері.

2
Ерікті қимылдарды басқарудың негізгі принциптері. Қимыл актілерінің рефлекторлық табиғаты. Қимылды реттеудің көп деңгейлік сипаты. Қимылдарды басқарудың қызметтік жүйесі. Дене қалпын реттеу. Дене қалпының адам қимыл әрекетіндегі маңызы. Қимылдарды сөзбен реттеу. Балалардың денесі жөне психикасы дамуындағы қимылдардың маңызы. Әртүрлі жас кезеңдеріндегі қимылдардың мәні.

2
Практикалық сабақтар

Соқыр дақты анықтау. Мариотта тәжірибесі,анфимов кестесінің көмегімен зейінді анықтау.
Ассоциативті эксперимент.

2
1.Жоғары жүйке әрекетін зерттеу әдісін жазу.
2..нейрондардың бір-бірімен байланысын салу. Рефлекторлық доғаның схемасын сызу. 3. Орталық тежелудің мүше қызметін координациялауға қатысуы қалай өтуін /жазу/. Студенттерді нерв жүйесінің физиологиясымен таныстыру
4. Баланың жасына лайық ой еңбегінің кестесін, ұйқы гигиенасын,күн кестесі мен жұмыс кестесін жасау. 5.Спорттың жүйке қызметіне маңызы мен гигиенасын анықтау.

1
Ерікті қимылдан семинар өткізу.Ауызша сұрау
1
* МИКРОМОДУЛЬ 3 Модуль
Модуль II1
ІШКІ МҮШЕЛЕР ФИЗИОЛОГИЯСЫ, ЖАСТЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ОРГАНИЗМ ҚЫЗМЕТІНІҢ ГУМОРАЛЬДЫҚ ЖОЛМЕН реттелуі

Қан жүйесі. Қанның құрамы және көлемі. Қан жүйесінің дамуы. Қанның қызметтері. Қан жасушалары және қан плазмасы. Қан топтары. Қанның ұюы. Қан жүйесінің жүйкелі және гуморалды реттелуі. Бұлшық ет қызметі кезіндегі қан өзгерістері. Иммунитет.

2
Қан айналымының маңызы. Жүрек-тамыр жүйесінің қызметтік құрылымы. Жүректің дамуы. Жүректің қызметі. Жүрек қызметінің өздігінше реттелу механмзмі. Қан көлемдері. Гемодинамика. Артериялық қысым. Қанның веналар бойымен ағуы. Жүрек-тамыр жүйесінің реттелу механизмдері.Бұлшық ет жұмысы кезіндегі гемодинамикалық негізгі көрсеткіштер. Жұмыстық гиперемия және оның механизмдері. Белсенді бұлшық еттердің қанмен қамтамасыз етілуін анықтайтын факторлар, Бұлшық ет жұмысы кезіндегі қан ағымының қайта таралуы. Қылтамырлардағы қан айналымы. Лимфа жүйесі.
2
Тыныс алу және оның қызметтері.Ағзадағы газ алмасу кезеңдері. Дем алу және дем шығару механмзмі. Тыныс алу циклы жәнеоның өзгерістері. Өкпе көлемдері және сыйымдылығы. Өкпедегі ауа алмасуы, оның тыныштық күйде және бұлшық ет жұмысы кезінде жаттыққандық деңгейі, әртүрлі адамдардағы құрамдары. Тыныс алудың жас ерекшеліктері. Тыныс алу биомеханикасы. Ағзадағы газдар алмасуы және тасымалдануы. Тыныс алудың реттелу. Дене жұмысы кезінде тыныс алуды реттеу механизмдерінің ерекшеліктері.
2
Ас қорыту процестерінің жалпы сипаттамасы. Ас қорыту жолының әртүрлі бөлімдеріндегі астың қорытылуы. Қуысты және қабырғалық ас қорытылуы туралы түсінік.. Ас қорытылудағы ұйқы безінің және бауырдың маңызы. Қорытылған тағам өнімдерінің сіңуі. Ас қорытудың реттелуі. Бұлшық ет қызметінің ас қорытуға әсері. Ас қорыту жүйесінің жас ерекшеліктері.
Бүйректің негізгі қызметтері. Бүйректегі қан айналымының ерекшеліктері. Несеп түзілу процесі.
2
Зат және қуат алмасуының өзара байланысы. Ассимиляция, диссимиляция.Ағза үшін белоктардың маңызы. Көмірсулардың ағзадағы қызметі. Бұлшық ет жұмысы кезіндегі көмірсулар алмасуы. Ағзадағы майлар алмасуы. Бұлшық ет жұмысын қуатпен камтамасыз ету.Су және минералды заттар алмасуы. Қуат алмасуы. Әртүрлі бұлшық ет жұмысы кезіндегі тәуліктік қуат жұмсалуы. Қуат алмасуының жас ерекшеліктері.
2
Ағзаның температуралы гомеостазы және жылу балансы туралы түсінік. Жылу өндіру механизмдері .Жылу беру механизмдері .Әртүрлі бұлшық ет жұмыстарының қызметі кезіндегі жылу алмасуы және оған орта жағдайларының әсері. Жылу алмасуының жас ерекшеліктері.
2
Эндокринді жүйенің жас ерекшеліктері. Ішкі секреция бездерінің қызметі. Гуморалдық реттелу. Бүйрек үсті бездері гормондарының қызметі. Гипофиз гормондарының қызметгері. Қалқанша без.
2
Әртүрлі жастағы адамдардың морфофункционалды ерекшеліктері Орта мектеп жасындағы балалар мен жоғарғы мектеп жасындағы балалардың морфофункционалды ерекшеліктері. Егде жастағы адамдардың морфофункционалды ерекшеліктері.
2
Практикалық сабақтар

Қан өлшейтін құралдармен танысу. Қан жасушаларының суреттерін салып,танысу. Мультимедиялық презентация жасау
2

Артериялық қысымды өлшеу. Есептеу формулаларының көмегімен қанның систолалық көлемі мен минуттық көлемін анықтау. Жоғары және төменгі қан қысымдары.
2
Тақырып бойынша теориялық материалды қарастыру;
Спирометрия әдісінің көмегімен тыныс көлемдері мен өкпенің тіршілік сыйымдылығын өлшеуге үйрену
1
Ас қорыту мен зәр шығару жүйелерін құрайтын мүшелердің құрылысы мен даму ерекшеліктерін жетік білу.
Әдістемелік әзірлемеде берілген тапсырмаларды орындау;
Бақылау сұрақтарына жауап беру.

1
Минор тәжрибесі. Рид формуласы бойынша негізгі зат алмасудың ауытқуын есептеу.

1
Адам сілекейін зерттеу,ферменттік қасиеттерін анықтау.
1

5 Студенттердің өздік жұмыстарының тізімі
5.1 Жоғары жүйке әрекетінің типтері.
5.2 Нерв ұлпсының физиологиялық қасиеттері.
5.3 Ұйқы мен түс көрудің физиологиялық механизмдері.
5.4 Зейін мен есте сақтаудың физиологиялық механизмдері.
5.5 Балалардың көру қабілетінің бұзылуын алдын алу шаралары.
5.6 Балалардың есту анализаторының морфофункционалдық ерекшеліктері.
5.7 Вестибулярлық анализатордың функционалдық маңызы.
5.8 Дәм сезу, иіс сезу, тері анализаторларының функционалдық маңызы және жасқа байланысты
ерекшеліктері.
5.9 Тірек-қимыл аппаратының маңызы.
5.10 Қанның иммундық қасиеті.
5.11Донорлық және оның түрлері.
5.12 Гормондар мен эндокриндік жүйе туралы түсінік.
5.13 Асқазан-ішек ауруларының профилактикасы.
5.14Терморегуляция. баланың жарақаттануы, көрсетілетін алғашқы жәрдем.
5.15 Зат және энергия алмасудың жасқа байланысты ерекшеліктері.
5.16 Витаминдер және оның маңызы.
5.17 Инфекциялық аурудың жұғуына қарсы күрес: аурудың алдын алу шаралары.
5.18 Баланың күрт байқалатын тыныс аурулары, қызылша, қызамақ, көкжөтел, паротит. Жұқпалы
ауруларға қарсы егу түрлері мен мерзімдері

6.ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3 - кесте
Тақырыбы
Көрнекті құралдар,
ТОҚ,
зертханалық тақталар (стенд)

Өз бетімен оқып үйренуге арналған сұрақтар
Бақылау нысанасы

Дәріс сабағы

Тәжірибелік сабақ

1
2
3
4
5
Кіріспе. Адам және жануар физиологиясы, курстың мазмұны.
Физиологияның қазіргі мәселелері-пәнін оқытудың мақсаты және маңызы.
Жалпы заңдылықтары,ағзаның тіршілігі мен қызметі негізіндегі құрылымдық бірлігі мен қызметі.
1.Даму заңдылықтарының әдістері
2.Адамның физикалық даму әдістері
Бой өлшегіш, медициналық өлшем, сантиметлік лента, саусақ динамометрі.

жүйке әрекетінің типтері.

өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орын
Қозу физиологиясы қызметі. Қозуды екі жақты өткізу заңы Қозуды жеке өткізу заңы.Әрекеттердің жүйкелік және гуморальдық реттелісі.Жүйкеаралық байланыс-синапстар.Қозу жүйесікезінде жүйке мен бұлшық ет арасындағыбайланыс.
Рефлекс.Рефлекторлық доға. ОЖЖ тежелу
1.Жүйке жүйесінің физиологиясы. Адамның проприорецепті тізе рефлексін анықтау
Неврологиялық балғашық,
Нерв ұлпсының физиологиялық қасиеттері.

Әңгімелесу,өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орындау
ЖЖ-і туралы түсінік. И.П.Павловтың шартты рефлекстер туралы ілімі.
Шартты және шартсыз рефлекске сипаттама Бірінші және екінші реттік шартты рефлекстер. Динамикалық стереотип.Мотивация және эмоция.
Адамның үлкен ми жарты шарларының функциялық ассиметриясы.Бастауыш қол,бағдарлаушыаяқ,бағдарлаушыкөз,бағдарлаушы құлақты анықтау.
Ассоциациялы эксперимент.
Карточкалар,секундомерлер,түрлі-түсті фигуралар,әріптер,сандар жинағы.
Көру қабілетінің бұзылуын алдын алу шаралары.Естуанализаторының морфофункционалдық ерекшеліктері. Вестибулярлық анализатордың функционалдық маңызы. Дәм сезу, иіс сезу, тері анализаторлары.

Әңгімелесу,өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орындау
Талдағыштарға түсініктеме және олардың құрлысы. И.П.Павловтың талдағыштар туралы ілімі.Биологиялық маңызы.Хабар тасымалдаудағы негізгі жолдары
Көру өткірлігін анықтау.Соқыр дақты анықтау.Көру аймағын анықтау.Тактильді сезімді зерттеу.Дәм сезу.Терморецепторлардың бейімделуі.Дыбыстың сүйек және ауа арқылы өткізгіштігін зерттеу.
Көру өткірлігін анықтайтын арнайы кесте,руелетка таяқшасы.Мариотта карточкасы.Көз көру аймағын анықтайтын қағаз.Циркуль,әр түрлі қышқылдар.
Көру қабілетінің бұзылуын алдын алушаралары.Есту анализаторын морфофункционалдық ерекшеліктері. Вестибулярлық анализатордың функционалдық маңызы. Дәм сезу, иіс сезу, тері анализаторлары.
Әңгімелесу,өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орындау
Тірек-қимыл жүйесі .Адам қаңқасы. Шаршау. Жұмысқа деген қабілеттілік.Қабілеттіліктің өзгеруі.
Тірек-қимыл жүйесі .Адам қаңқасы. Шаршау. Жұмысқа деген қабілеттілік.Қабілеттіліктің өзгеруі.
Кестелер.
Тірек-қимыл аппаратының маңызы.

Әңгімелесу,өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орындау
Қанның құрамы жәнемаңызы.Қанның формалық элементтері.Қанның физика-химиялық қасиеттері.Қанның осмостық қысымы,ұюы,қан топтары
Жүрек-қан тамырлар жүйесінің физиологиясы. Жүрек-тамыр жүйесінің барынша қарқынды дене жұмысы кезіндегі физиологиялық өзгерістерін тексеру.
секундомер, статофонендоскоп, тонометр, спирт.Кестелер.Пальпация.
Қанның иммундық қасиеті.Донор және оның түрлері.

Әңгімелесу,өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орындау
Тыныс алу қозғалысы.Көкірек қуысындағы теріс қысымның маңызы.Өкпенің тіршілік сиымдылығы.Сыртқы тыныс алу.Ішкі тыныс алу жолдары.
Тірек-қимыл және спирометриямен танысу және өкпенің тіршілік сиымдылығын,оны құрайтын көлемдерді анықтау әдістерін анықтау.Тыныс алудың минуттық көлемін тыныштық және жұмыс барысында анықтау
Спирометрия.Кестелер.Секундомер.
Адамдардағы тыныс алу жүйесі.
Әңгімелесу,өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орындау
Тыныс алу қозғалысы.Көкірек қуысындағы теріс қысымның маңызы.Өкпенің тіршілік сиымдылығы.Сыртқы тыныс алу.Ішкі тыныс алу жолдары.қуат алмасу
Адамның сілекейін зерттеу, ферменттік қасиеттерін анықтау.
Минор тәжірибесі алақандағы тер бездерін анықтау.Рид формуласы бойынша негізгі зат алмасуының аутқуын есептеп шығару.
Термостат,пробирка, штатаив,пипеткалар әр түрлі ерітінділер лакмус қағазы.Негізгі алмасуды анықтайтын кесте.
Асқазан-ішек ауруларының профилактикасы
Әңгімелесу,өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орындау
Зәр шығару жүйесі, тері. Бүйрек. Зәр шығару мүшелерінің құрылысы, физиологиясы.Терінің қорғаныш қызметі. Дене температурасының ролі.Теріге күтім жасау. Шаш пен тырнақ гигиенасы. Тері аурулары.
Семинар.
Презентация дайындау
Терморегуляция.Зат және энергия алмасу.Витаминдер және оның маңызы.Инфекциялық аурудың жұғуына қарсы күрес: аурудың алдын алу шаралары. Жұқпалы ауруларға қарсы егу түрлері мен мерзімдері.

Әңгімелесу,өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орындау
Ішкісекреция бездері Гормондар. Гипоталамус-гипофизарлық жүйе. Эпифиз безі, қалқанша, қалқанша маңы безі, айырша безі, қарын асты безі, бүйрек үсті безі, жыныс бездерінің құрылысы мен қызметі. Жыныстық жетілу стадиясы, жыныстық белгінің дамуы.
Ішкі секреция бездерінің қызметі.
1.Ағзадағы гипоталамус-гипофиз-бүйрекүсті бездерінің бірлестігін кесте түрінде жазу.
2.Қалқанша безінің балада кездесетін ауруларына /микседема, кретинизм, эндемиялық зоб/ анықтама беру.
Презентация дайындау
Гормондар олардың маңызы және медицинада алатын ролі.
Әңгімелесу,өздік жұмыс тапсырмаларының түрлерін жазбаша орындау

3 кесте

Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы

№
Әдебиеттер аты
Баспа саны
Студенттер саны
Пайызы

1
ФЗЛ человека.Покровского В.М.Коротького Г.Ф.2003г.
М. Физиология и спорт.
2
15

2.
Физиология человека. 1982 М. Просвещение Фомин Н.Д.
8
15
80
3
Адам физиологиясы Сатпаева Х.К Алматы 1980ж.
12
15
100
4
Төленбек И.Адам және жануарлар физ.Алматы.2002
7
15
100
5
Мырзаханов Н.М.Лимфа айналымы.Алматы-2001
20
14
100
6
13. Хмелевский Ю.В., Поберезкина Н.Б. Витамины и возраст человека. Киев. Наукова думка, 1990 г.
3
58
5
7
Нұрғалиев Ж.Н., Төлеуханов С.Т. Эндокринология: Оқулық. - Алматы, 2002
12
20
100
8
Мырзаханов Н.М. Лимфа айналымы. Оқу құралы. - Алматы, 2001
20
20
100
9
Руководство к лабораторным по физиологии человека и животных / Под ред. А.Н. Лобанова .- М., 1966
40
20
100
10
Бұғыбаева С.Ж.Адам физиологиясы.-А.,2003
1
20
100

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz