Сайын Мұратбековтің Жусан иісі повесі: оқу-әдістемелік сабақ және Аян бейнесінің талдауы

Сайын Мұратбеков (1936-2005)

Талдықорған өңірінің Қапал ауданы Қоңыр аулында дүниеге келді.

Талдықорған қаласы Ш. Уәлиханов атындағы №10орта мектеп-гимназиясы

Дайындаған: қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі

Ахметова Анара Әділжанқызы

Білімі

1971жылы Мәскеудегі М. Горький атындағы Әдебиет институты жанындағы жоғарғы курсты тәмамдайды.

Оған дейін орта мектепті бітіріп, туған аулында жұмыс істейді, мұғалім болады.

Шығармалары:

Жазушының алғашқы әңгімесі 1954 жылы жарияланады.

“Менің қарындасым”, ”Ауыл оты”, ”Жабайы алма”, “Дос іздеп жүрмін”, “Кәмен-тоғайә, “Жусан иісі”, т, б шығармалары халық арасына кеңінен тараған.

“Жусан иісі”

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Әңгімені оқу, мазмұнын түсіндіру. Әңгіменің идеясын ашу.

Дамытушылық. Әңгімені мазмұндау арқылы оқушылардың жүйелі сөйлей алу дағдыларын қалыптастыру.

Тәрбиелік. Балалар бойына ермінезділікті қалыптастыру, табандылыққа, төзімділікке, қайраттылыққа тәрбиелеу.

Мәтінмен жұмыс.

1. Әңгімені оқу. (Әңгіме алдын ала оқуға беріледі. )

2. Сөздік жұмысыын жүргізу. Әңгімеден түсініксіз немесе мазмұнын ашу керек сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасына түсінік беру.

Жарғақ сары тон- тобығы тайған-

іш тартып- жентектеліп еріп-

күннің көзі қанталағандай- шелдене қызару

кезерген ерні - қара парға-

Оқулықпен жұмыс.

Тапсырма.

1. Мәтін кім туралы? Оқиға қай кезде болған?

2. Аян қандай бала еді?

3. Аянның әжесі өлгендегі көңіл-күйін кітаптан оқыңдар. (192-бет)

4. Балалардың «Әжесі өлгенде неге жыламайды, ей?!» деген сөзіне аян неге назар аудармады?Қалай түсінесіңдер? (192-бет)

5. Соғыс жылдарындағы ауыл балаларының тағдыры мен тауқыметі қандай болған?

6. Аянның бақытты сәті туралы кітаптан оқыңдар. (Әкесі туралы түс көруі) 195-бет.

7. Аян ауыл шетіндегі ат қораға не үшін барды?Өз ойларыңды айтыңдар.

8. Ауыл балаларының Аянды жақсы көрулерінің себебі не деп ойлайсыңдар?

9. Автор повесті неге «Жусан иісі» деп атайды?

10. Жусан иісі арқылы жазушы оқырманға қандай ой тастайды?

11. Ертегілерінің «Бір жетім бала болыпты» деп басталуының себебі неде?

12. Аян мен әңгімеші баланың бойынан қандай адамгершілік қасиеттерді байқадыңдар

Оқушылар Аян бейнесіне орай ойларын ортаға салып, әңгімелейді.

Дәптермен жұмыс.

Ойларын жинақтап, Аян бейнесін дәптерлеріне жазу.

Шығармашылық жұмыс.

Ертегі айтқыш Аян тағдыры қалай өрілді?Аянның прототипі кім? Оның балалар үйіне кеткеннен кейінгі өмірі қалай болды?

Аянның прототипі-Науқан Керімов. Сайын Мұратбеков бұл шығармасының желісін өзінің балалық шағынан алған екен. Демек соғыстан кейінгі ауыл балаларының тағдыры.

Аян, яғни Науқан Керімов бүгінде Ескелді ауданының Ақын Сара ауылында тұрады. 1937 жылы туған.