Төтенше жағдайлардың түрлері және өрт пен жарылыстың себептері мен факторлары

Төтенше жағдайлар

Төтенше жағдай дегеніміз адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе әкеліп соғуы мүмкін, олардың денсаулығына, қоршаған ортаға және шаруашлық жүргізуші объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты едәуір дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған немесе бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі бір аумақта туындаған жағдай.

Төтенше жағдай пайда болу себептеріне қарай

Табиғи ТЖ

Техногендік ТЖ

Табиғи сипаттағы ТЖ - дүлей зілзала (жер сілкінісі, сел, көшкін, су тасқыны және басқалар), табиғи өрт, індеттер мен малдың жұқпалы аурулары, ауылшаруашылық өсімдіктерінің және ормандардың кеселдері мен зиянкестері арқылы зақымдануын туғызатын ТЖ-лар.

Табиғи сипаттағы ТЖ

Зілзала бұл ТЖ-дың пайда болуына әкеліп соғатын жойқын құбылыс.

Дүлей зілзала - ТЖ-дың пайда болуына әкеп соғатын зілзала.

Апат - аймақтық және ірі ауқымды ТЖ пайда болуына әкеліп соғатын жойқын құбылыс.

Техногендік сипаттағы ТЖ - өнеркәсіп, көлік авариялары және басқа да авариялар, өрт (жарылыс), күшті әсер ететін улы, радиоактивті және биологиялық жағынан қауіпті заттарды тарататын (тарату қаупі бар) авария, үйлер мен ғимараттардың кенеттен қирауы, бөгендердің бұзылуы, тіршілікті қамтамасыз ететін электр-энергетика және коммуникация жүйелеріндегі, тазарту құрылыстарындағы авария туғызған ТЖ.

Техногендік сипаттағы ТЖ

Өрт деп адамдардың денсаулығына және өмірі үшін қауіп төндіретін материальды шығындар әкелетін жанудың басқарылмайтын процесі.

Өрттер келесідей түрлерге : күнделікті заттар (үй, бөлім, гараж, қосалқы үй) ; өнеркәсіптік (цех, қойма, мекеме, транспорттық құралдар ) ; табиғи (орман, алқап, шөп, қоға, шым тезек) болып бөлінеді.

Жанғыш деп тұтандыру көзін өшірген соң да жана беретін мынадай заттарды және материалдарды айтамыз .

Тотықтырғыш көп жағдайда ауаның оттегісі, бірақ оның орнына хлор, фтор, бром, йод, азот оксидтері және басқалар қолданылуы мүмкін . Көптеген заттардың жануы ауаның оттегісі 21 ден 14 - 18% ге төмендеген кезде тоқтайды.

Тұтандыру көзіне кездейсоқ жалындарды, қыздырылған денелерді, ашық жалынды, жандыруды жатқызамыз .

Өрттің құраушы факторларына мыналар жатады : от (жалын), түтін, шоқ, қара күйе .

Отты ұқыпсыз қолдану ;

Газдық және электрлік құрылғылармен, пешпен жылытумен жұмыс істеген кезде техникалық қауіпсіздік талаптарын бұзу;

электрлік газбен пісіру және жалындық жұмыстар жүргізу ережелерін бұзу:

кездейсоқ немесе қасақана өртеу;

найзағайдың соғысы ;

өздігінен жану .

Өрттердің туындауының себептері :

таралушы жалындар ;

жылулық шағылыстыру, қоршаған ортаның және заттардың жоғары температурасы ;

түтін ;

өрт аймағында ауа құрамындағы оттегінің төмендігі;

жанудың уландырғыш өнімдері (көгеретін қышқыл, көміртек тотығы, фосген) ;

жарылудың потенциальды мүмкіндігі ;

адамдардың үрейі, психологиялық жүктеме, қатты ширығу .

Өртті туындататын факторлар :

Жарылыс - энергияны бөлу және сығылған газдарды(соққы толқын ), түзетін, алыстағы адамдарды зақымдайтын төтенше жылдам химиялық реакциялар болып табылады.

Жарылғыш заттар - қатты қыздыру әсерінен химиялық өзгеріске әкелетін, үлкен қысымға және жылдам газдарға ие химиялық қосылыстар немесе қоспаларды айтамыз.